Nowela, w której Eliza Orzeszkowa rozprawia się ze stereotypem Żyda, a dzięki sprytnym zabiegom jego pozorne wady przedstawia jako zalety. Samson, wbrew temu stereotypowi, nie ma pojęcia o biznesie i wielkich pieniądzach. Pochodzi z ubogiej rodziny, ale udało mu się osiągnąć wiele dzięki temu, że przywiązywał dużą wagę do swojej edukacji i wciąż zdobywał wiedzę na temat religii i tradycji żydowskich. Stał się uczonym teologiem i metafizykiem, czym zdobył szacunek i uznanie ludzi. Samson wraz z

Opowieść o tym, czy można oszukać swoje przeznaczenie. Nowele i opowiadania stanowią niezwykle istotną część twórczości Elizy Orzeszkowej. Niektóre z nich są bardzo realistyczne i smutne, ukazują ciemną stronę ludzkiego życia. Sielanka nieróżowa jest utworem opowiadającym historię Marcysi i Władka. Dziewczynka wychowuje się z matką alkoholiczką, nic nie wiadomo o jej ojcu. Władek natomiast mieszka ze swoją ciotką, jego matka nie żyje, a ojciec nie chciał się nim zajmować w pojedynkę. Spotykają

Utwór o podejmowaniu trudnych wyborów i wątpliwościach targających mężczyzną będącym na rozstaju dróg życiowych. Abarys jest młodym mężczyzną, który zastanawia się nad wyborem drogi życiowej. Toczy ze sobą walkę, gdyż nie wie, jak spędzić kolejne lata: hedonistycznie dogadzać sobie i czerpać z życia pełnymi garściami czy poświęcić się dla innych, walcząc o sprawiedliwość. Bohater może dokonać wyboru między cnotą a występkiem, między dogadzaniem sobie lub innym. Nęcą go wieszczki i nimfy,

Šunadvokatis – jest to litewska wersja powieści Elizy Orzeszkowej Niziny. W niej to pisarka przedstawia codzienność XIX-wiecznej wsi. Miejsce znajdzie tu zatem wątek nędznej wegetacji białoruskich chłopów – zacofanych, ciemnych i przez to ciemiężonych przez panów z wyższych klas społecznych i oszukiwanych przez wszystkich. Oto matka oddaje wszystkie pieniądze na ratunek jednego syna, tym samym spychając na dno siebie i pozostałe dzieci. Czy taki ratunek jest jednak ratunkiem dla kogoś bez

Rotszyldówna to kolejny głos Orzeszkowej wpisujący się w interesującą autorkę tematykę żydowską, tematykę tolerancji i współistnienia obu narodów zamieszkujących ziemie polskie pod zaborami. Tekst został wydany pośmiertnie w zbiorze „Ostatnie nowele”. Tytuł jest dość przewrotny, gdyż odnosi się do nazwiska jednej z najbardziej wpływowych i legendarnie bogatych rodzin żydowskich. Tymczasem bohaterką jest przeraźliwie biedna Żydówka, która nie tylko nie zasymilowała się i nie znalazła swego

Przepis na życie dzieci i ich rodziców rzadko bywa tożsamy. Tytułowa Romanowa po śmierci męża postanowiła całe swoje życie poświęcić synowi i wychować go na zaradnego mężczyznę, który będzie potrafił zadbać o gospodarstwo i matkę. Michałko, mimo zdolności murarskich oraz przychylności swojego szefa, wydaje się nie wykazywać zainteresowania prowadzeniem uczciwego życia. Nie potrafi zatroszczyć się nawet o siebie, jest zawadiaką i lubi wszczynać awantury. Do uporządkowania swojego życia nie

Prosty obrazek. Na stole stoi kwiat. Za stołem ona — samotna, bo mąż zajęty bezustannie interesami. I on — tokujący, przymilny, rączki całujący. Obrazek jest więc prosty, podobnie jak wybór moralny, przed którym stoi główna bohaterka. Rozmawiać — czy całować? Szukać przyjaciela — czy kochanka? Rozmowa się toczy, na stole stoi kwiat. Eliza Orzeszkowa jest jedną z najważniejszych pisarek polskich epoki pozytywizmu. Jej utwory cechuje ogromne wyczucie problemów społecznych — w mowie pogrzebowej

Niskoobsadowa jednoaktówka. Orzeszkowa próbuje swoich sił w językowym żarcie: on z Litwy, ona z Korony, w swobodnej rozmowie nawzajem naigrywają się ze swoich dialektów i tradycji. Siłą prozy Orzeszkowej jest zdolność do oddawania szczegółów życia w opisach. Forma dramatu każe skupiać się na tym, co Orzeszkowej niezbyt wychodzi — czyli dialogach. Dziś utwór ten jest dla większości czytelników nieczytelny, bo wielka historia skutecznie zatarła różnice pomiędzy „koroniarską” a „litewską”