Darmowe ebooki » Tragedia » Oblubienica z Messyny - Fryderyk Schiller (gdzie za darmo czytać książki txt) 📖

Czytasz książkę online - «Oblubienica z Messyny - Fryderyk Schiller (gdzie za darmo czytać książki txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Fryderyk Schiller



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Idź do strony:
class="verse">Mosty i groble razem z nimi płyną; 
Nic tych potężnych władców nie zatrzyma. 
Lecz jedna chwila zawiodła ich w życie; 
Ślady potoku straszne przed godziną 
Po drobnych piaskach karłowato giną, 
Ruiny tylko świadczą o ich bycie. 
Zdobywce wchodzą, potem idą dalej — 
My, ich poddani, będziem w miejscu stali. 
 
Tylne drzwi otwierają się, pomiędzy Don Manuelem a Don Cezarem ukazuje się Izabella. OBYDWA CHÓRY (KAJETAN)
Pokłon ci i chwała: 
Żeś nam zajaśniała 
Jak słońce wschodowe. 
Na kolanach czcimy pysznę twoją głowę. 
  1. CHÓR
Piękna jest księżyca 
Jasność łagodniejsza 
Między gwiazd gromadą co nocy przyświeca. 
Lecz matka piękniejsza 
Miłością przeczystą 
Między dwóch synów potęgą ognistą. 
Takiego obrazu 
Na kuli ziemskiej nie znajdziesz i razu. 
Na żywota szczycie 
Wznosząc jasne czoło 
Ona piękności zamyka koło. 
Bo matka tkliwa i ród jej młodzieńczy 
Doskonałości koroną świat wieńczy. 
Kościół nie mówi w przedwiecznym zakonie 
O nic piękniejszym8 na niebieskim tronie: 
A taż sztuka płodna, 
Od nieba pochodna, 
Czy coś wyższego ma w swojej krainie 
Jak matkę przy synie9. 
  2. CHÓR (BOHEMUND)
Patrzy szczęśliwa, jak rośnie z jej łona 
Kwitnące drzewo, na którego szczycie 
Jaśnieje wiecznej płodności korona; 
Bo pokoleniu ona dała życie, 
Co z słońcem razem czasom się ostoi 
I wiek bieżący w imię swe ustroi. 
  (ROGER)
Przejdą pokolenia, 
Przebrzmią imiona; 
Noc zapomnienia 
Skrzydła roztoczy 
Na ludzkie plemiona. — 
Królów tylko głowy 
Przybiorą blask nowy, 
Uderzy w nie słońce 
Złotym swym promieniem 
Jakby w wierzchołki świata sterczące. 
  IZABELLA
wychodząc naprzód z synami.
Pojrzyj, królowo w niebieskiej koronie, 
Do tego serca przyłóż twoje dłonie — 
Nie, to nie duma tak w nim bić zaczyna; 
Matka o szczęściu własnym zapomina, 
Gdy się przegląda w świetnym blasku syna. 
Pierwszy raz, odkąd zawiodłam was w życie, 
Mogę się całym sercem rozweselić; 
Bo dotąd każdej radości użycie 
Musiałam z żalem na dwie części dzielić 
I zapominać jedno moje dziecię, 
Gdy mi się przyszło przy drugim weselić. 
O! miłość moja była zawsze jedna, 
Choć się synowie niezgodą dwoili! 
Mówcie, czy dzisiaj mogę, matka biedna, 
Oddać się sercem upojenia chwili? 
 
Do Don Manuela.
Gdy brata twego ściskam dłoń przyjaźnie 
Czy tym zazdrości twojej nie rozdrażnię? 
 
Do Don Cezara.
Na nim gdy spocznie tęskne oko moje, 
Czyż to nie kradzież wyrządzona tobie? 
Moją miłością, ja się nawet boję, 
Czy nienawiści większej nie sposobię. 
 
Po krótkiej chwili patrząc na obu.
Mówcie: co wasze oznajmia przybycie? 
W jakich uczuciach przyszliście w te progi? 
Czy z nienawiścią, tak jak dawniej wrogi, 
Do ojcowskiego domu przychodzicie? 
Miałażby wojna u miasta podwojów, 
Na krótką chwilę wstrzymana przysięgą, 
Zgrzytać zębami do dawnych rozbojów, 
Żeby wybuchnąć z straszniejszą potęgą, 
Skoro z matczynych wyjdziecie pokojów? 
  CHÓR (BOHEMUND)
Wojna czy pokój? — nikt się nie dowie, 
Co kryją ciemne przyszłych zdarzeń fale! 
Lecz nim wyjdziemy, przeważą się szale, 
My na oboje zbrojni i gotowi. 
  IZABELLA
oglądając się naokoło.
Wkoło mnie widok przedstawia się strachu; 
Co ma oznaczać ta gromada zbrojna? 
Czy na tym miejscu, w macierzyńskim gmachu 
Za waszą sprawą wytoczy się wojna? 
Po co zuchwale obcy tłum się zbiera, 
Gdzie matka serce przed dziećmi otwiera? 
Czy i tu nawet, przy matczynym łonie, 
Śmiecie się lękać podejścia i zdrady, 
Że plecy wasze stawiacie w obronie? 
Te się za wami snujące gromady, 
Waszego gniewu skorzy wichrzyciele, 
Nie są, o wierzcie, wasi przyjaciele. 
Oni zbawiennej nie podadzą rady; 
Bo jak by mogli serce swe darować 
Obcych przychodniów natrętnej rodzinie, 
Co dom obrała w ich ojców dziedzinie 
I nad synami zaczęła panować? 
Wierzcie mi, wolnym chce być każdy z ludzi 
I pod własnymi prawami się chować; 
Rząd cudzoziemca zazdrość w sercu budzi. 
W waszej potędze, w poddanych bojaźni 
Leży rękojmia10 wątłej ich przyjaźni. 
Znajcie to plemię chytre i okrutne: 
Gdy nas przygody dotykają smutne, 
Oni radości mszczą się śmiechem skrytym 
Nad naszym szczęściem i potężnym bytem. 
Upadek władców, zgon wysokiej głowy 
Treścią ich piosnek, przedmiotem rozmowy 
Która od synów wnukom przekazana, 
Zimowe noce zajmuje do rana. 
Synowie moi! Ziemia ta fałszywa 
Nie ma przyjaźni — każdy sobie sprzyja, 
A kruche, wiotkie są wszystkie ogniwa 
Które przelotna chwila szczęścia zbija. 
Kaprys rozplata, co sam kaprys zwija, 
Natura tylko jedna jest prawdziwa; 
Ona się trzyma na wieczystej osi 
Gdy resztę burza żywota unosi. 
Uczucie serca daje przyjaciela, 
Jeżeli przyjaźń korzyści udziela. 
Szczęśliwy, komu wśród samotni świata 
Traf urodzenia dał czułego brata. 
Dar ten od chimer szczęścia nie pochodzi; 
Jemu przyjaciel z kolebki się rodzi 
I przeciw ziemi pełnej kłamstw i wojny, 
Staje dwoistym pośrednictwem zbrojny. 
  CHÓR (KAJETAN)
Szlachetne słowa! Ja uwielbiać muszę 
Duch, co napełnia jej królewską duszę. 
Zamiar człowieczy i człowiecza sprawa 
Przed jej myślami w jasnym świetle stawa. — 
Nas tylko pędzi dzikie przeznaczenie 
Na życia puste, bezcelne przestrzenie. 
  IZABELLA
do Don Cezara.
Ty, co na brata dobywasz oręża, 
Patrzaj: czy jeden pomiędzy tą zgrają 
Ma tak szlachetną, jak on, postać męża? 
 
Do Don Manuela.
Któryż z przyjaciół, co cię otaczają, 
Z twoim się bratem porównać odważy? 
Każdy jest lat swych wzorowym obliczem, 
Jeden drugiemu niepodobny z twarzy, 
Jeden drugiemu nie ustąpi w niczem 
A żaden z wami nie zechce się spierać. — 
O dumo próżna, zazdrości szalona! 
Gdyby z tysiąca przyszło ci wybierać, 
Jego byś tylko wziął za przyjaciela, 
Jego jednego przycisnął do łona — 
Dziś, gdy go tobie natura udziela, 
Za towarzysza przeznacza od młodu, 
Ty, świętokradca krwi własnego rodu, 
Dar nieba dumną odpychasz odmową 
I gorszych ludzi otaczasz się zgrają, 
Ludzi, co ciebie za obcego mają. 
  DON MANUEL
Słuchaj mnie, matko! 
  DON CEZAR
Ja ci powiem słowo. 
  IZABELLA
Smutna się zwada nigdy nie oddali 
Wołając zawsze: to moje, to twoje; 
Winę i zemstę kładąc w jednej szali. 
Kto wie, skąd przyszły siarkowate zdroje 
W strumień ognisty wylane obficie? 
Ogniów podziemnych wszędzie znajdziesz życie, 
Lawa na zdrowej ziemi się układa, 
Kto po niej chodzi, zniszczeniu podpada. 
 
Jeszcze wam jedno do serca przełożę: 
Złe, które człowiek dojrzałego wieku 
Rozważnie zrządza na drugim człowieku, 
Ciężko się zatrzeć i przebaczyć może; 
Bo on chce zemstę swoją uspokoić — 
I chęć tę, dzieło rozważonej rady, 
Czas długoletni nie potrafi zgoić. 
Lecz pierwsze źródło waszej ciężkiej zwady 
Zasięga pory igraszek dziecinnych, 
I to was właśnie powinno rozbroić. 
Pytajcie tylko, co was poróżniło? — 
Nie wiecie pewnie — a choćby tak było, 
Wstydzić się uraz wypadnie niewinnych. 
Lecz pierwsza zwada, gdyście dziećmi byli, 
Mnożąc się ciągle w łańcuchu zwad innych 
Niezrozumienie sprowadza tej chwili — 
Bo dotąd wszystkie sprawy między wami 
Są podejrzenia i zemsty synami. 
Dziś, gdy jesteście w dojrzałych lat porze, 
Czyż kłótnia dzieci przeciągać się może? 
 
biorąc obydwóch za ręce.
Moi synowie! niechaj ta godzina 
Ukończy spory w źródle swoim ciemne; 
Bo jednakowa z obu stron jest wina. 
W wspaniałomyślnej i szlachetnej dumie 
Puśćcie w niepamięć urazy wzajemne; 
Ten jest zwycięzca, kto przebaczać umie. 
W grobie ojcowskim schowajcie od świata 
Starą nienawiść dziecinnego lata; 
Niech życie wasze, zgodą odnowione, 
Będzie miłości pięknej poświęcone. 
 
Ustępuje o jeden krok, jakby dać im sposobność zbliżenia się do siebie — ale bracia ze spuszczonymi oczyma nie śmią pojrzeć na siebie. CHÓR (KAJETAN)
Zdrowej od matki posłuchajcie rady; 
Z jej ust wychodzi dobroczynne słowo. 
Dosyć już, dosyć, skończcie długie zwady, 
Albo gdy chcecie, wiedźcie bój na nowo. 
Co wam przyjemne, mnie się słusznym zdaje; 
Bo wy panami, ja sługą zostaję. 
  IZABELLA
Długo czekając zbliżenia się braci, w milczeniu stała, na koniec odzywa się z bolesnym uczuciem.
Już nie wiem — próżne słowa mowy mojej 
I siła błagań moich wyczerpnięta11; 
W grobie ten leży, co na was kładł pęta 
Matka bezwładnie między dziećmi stoi. 
Idźcie — otwarta chęciom waszym droga 
Zły duch was woła do zgubnej topieli — 
Kalajcie ołtarz domowego Boga! 
Niech te sklepienia, gdzieście życie wzięli, 
Morderczych mieczów odbijają szczęki. 
Tu, przed moimi, przed matki oczyma 
Gińcie nie z cudzej, ale z własnej ręki. 
Ciało o ciało, ramię pod ramieniem, 
Sprężystość w ruchach, zajadłość w źrenicy 
Jako Tebańscy dawni zapaśnicy 
Ściskajcie siebie zawziętym ściśnieniem. 
Życie za życie wydzierając sobie, 
Piersi nawzajem przeszyjcie żelazem, 
Żeby niezgoda trwała jeszcze w grobie: 
Niech płomień krwawy, gdy będziecie razem 
Na jednym stosie pogrzebnym leżeli, 
Na dwa oddzielne słupy się rozdzieli 
I płonie życia waszego obrazem. 
 
Odchodzi — Bracia w jednakim zawsze stoją oddaleniu.
Dwaj bracia — i dwa Chóry. CHÓR (KAJETAN)
Te słowa tylko z ust jej wyleciały; 
One jednakże w piersi moje z lodu 
Brzmieniem swym raźne uczucie wstrzymały. 
Ja nie przelałem krwi własnego rodu, 
Nic nie przelałem, ręce na krzyż kładę — 
Ale wy, bracia, skończcie krwawą zwadę. 
  DON CEZAR
nie patrząc na Don Manuela.
Ty jesteś starszy — zacznij mówić do mnie, 
Pierw rodzonemu ustąpię bez wstydu.  
  DON MANUEL
w podobnej postawie.
Daj dobre słowo — pójdę za przykładem 
Szlachetnym, który poda mi brat młodszy.  
  DON CEZAR
Nie dla przyczyny, żebym się winniejszym, 
Lub słabszym sądził w przekonaniu moim. 
  DON MANUEL
Kto zna Cezara, podłym go nie nazwie, 
Gdyby był słabszym, przemawiałby dumniej. 
  DON CEZAR
Czy tak istotnie sądzisz o twym bracie?  
  DON MANUEL
Ty się uniżyć, ja kłamać nie umiem.  
  DON CEZAR
Pogardy serce moje nie wytrzyma; 
Lecz w walek12 naszych najżywszym zapędzie 
Umiałeś godnie pamiętać o bracie. 
  DON MANUEL
Mam dowód jawny, żeś nie chciał mej śmierci; 
Mnich się najmował zabić mnie kryjomo, 
Tyś go odepchnął i ukarał zdrajcę. 
  DON CEZAR
przystępując bliżej.
Gdybym cię wprzódy znał tak doskonale 
Wiele by złego nie przyszło do skutku. 
  DON MANUEL
Gdybym był zgłębił twoje serce zgodne, 
Niejedną boleść oszczędziłbym matce. 
  DON CEZAR
Mnie przedstawiano ciebie dumnym wielce.  
  DON MANUEL
To jest przekleństwo wysoko stojących: 
Że słuch ich niższym łatwo się otwiera. 
  DON CEZAR
żywo.
Tak jest, na sługi pada zawsze wina. 
  DON MANUEL
Oni to serca oddalili nasze.  
  DON CEZAR
Słowa jednego szeptali drugiemu.  
  DON MANUEL
Truli czyn każdy fałszywym wykładem.  
  DON CEZAR
Żywili rany, miasto13 je zagoić. 
  DON MANUEL
Wzniecali płomień, miasto go ugasić. 
  DON CEZAR
Nas oszukano, uwiedziono obu.  
  DON MANUEL
Ich namiętności byliśmy narzędziem.  
  DON CEZAR
Jestże to prawda, że oni niewierni? 
  DON MANUEL
I fałszu pełni — zawierz słowom matki. 
  DON CEZAR
Niechaj więc ścisnę tę braterską rękę.  
 
Podaje rękę. DON MANUEL
żywo ją obejmując.
Ona najbliższą będzie mi na święcie. 
  DON CEZAR
Patrzę na ciebie i w zdziwieniu cały 
Odkrywam rysy naszej drogiej matki.  
  DON MANUEL
I ja w twym licu widzę podobieństwo, 
Które mnie jeszcze cudowniej uderza. 
  DON CEZAR
Jestże to prawda, żeś przyjaznym słowem 
Do mnie, młodszego brata, chciał przemówić? 
  DON MANUEL
W tobież ja, cichym, łagodnym młodzieńcu, 
Nienawistnego uważałem14 brata? 
 
Krótkie milczenie. DON CEZAR
Arabskie konie po ojcu zostałe 
Chciałeś zatrzymać — ja ci odmówiłem.  
  DON MANUEL
Jeśli je lubisz, nie chcę o nich myśleć.  
  DON CEZAR
O nie! weź konie, weź powóz ojcowski — 
Zabierz je — błagam, zaklinam cię bracie.  
  DON MANUEL
Chętnie je wezmę, jeśli zechcesz przyjąć 
Zamek na morzu — przedmiot naszych sporów.  
  DON CEZAR
Dla siebie nie chcę — lecz obadwa razem 
Wspólnie, bratersko mieszkajmy w tym miejscu.  
  DON MANUEL
Niechaj tak będzie, po co nam oddzielne 
Trzymać własności, gdy serca są zgodne.  
  DON CEZAR
Po co osobno mamy żyć od siebie, 
Kiedy w jedności każdy jest bogatszy. 
  DON MANUEL
Już nic osobno, lecz razem żyjemy.  
 
Spieszy w jego objęcie. 1. CHÓR (KAJETAN)
do Drugiego
Czego się okiem mierzymy złowrogim, 
Gdy już książęta przyjaźń sobie dali? 
Idźmy co prędzej za przykładem błogim, 
Niech między nami pokój się ustali. 
Będziemyż z sobą wiecznie się ścierali? 
Oni są braćmi, związani krwią rodu, 
A my synowie jednego narodu! 
 
Obadwa Chóry ściskają się. GONIEC
zbliża się. 2. CHÓR (BOHEMUND)
do Don Cezara
Goniec się zbliża do drzwi pałacowych, 
Ciesz się Cezarze, bo z jasnego lica 
Wieść pożądana dla ciebie przyświeca. 
  GONIEC
Bądź
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Idź do strony:

Darmowe książki «Oblubienica z Messyny - Fryderyk Schiller (gdzie za darmo czytać książki txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz