Darmowe ebooki » Powieść » Panienka z okienka - Deotyma (darmowa biblioteka internetowa TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Panienka z okienka - Deotyma (darmowa biblioteka internetowa TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Deotyma



1 ... 36 37 38 39 40 41 42 43 44 ... 51
Idź do strony:
do wiary i niezwykłą surowość obyczajów; do istotnych elementów ich nauki należał postulat nieużywania broni; głównymi ośrodkami ruchu były, słynące również z ożywionej działalności wydawniczej, Raków i Pińczów; bracia polscy zostali wygnani z Polski na mocy uchwały sejmu w 1658 r. [przypis edytorski]
364. szkaplerz — jedno z uznanych przez kościół katolicki dewocjonaliów; dwa małe kawałki materiału z imieniem lub wizerunkiem Matki Boskiej lub Chrystusa, połączone tasiemkami, noszone na piersiach, pod ubraniem; sukienny szkaplerz bywa zastępowany medalikiem. [przypis edytorski]
365. perswazja (daw., z łac. persuasio) — przekonanie, mniemanie. [przypis edytorski]
366. Hedwich, że to niby ta święta była Niemka, a swoją drogą jest patronką polskiego narodu — bawarska księżniczka Hedwig z Andechs (1778/80–1243), żona księcia wrocławskiego Henryka I Brodatego (1165/70–1238), uznana za świętą i kanonizowana w 1267, była czczona jako patronka Polski i całego historycznego Śląska. W Polsce znana jako Jadwiga z Andechs lub Jadwiga Śląska, od jej imienia pochodzi polskie imię Jadwiga. [przypis edytorski]
367. handbuchy (z niem.) — księgi podręczne; tu: księgi gospodarskie. [przypis edytorski]
368. minister (daw., z łac.: sługa, wykonawca) — duchowny protestancki, pastor. [przypis edytorski]
369. kunsztyczek, właśc. kusztyczek, kusztyk (daw.) — zdr. od kusz: naczynie do picia, kubek, kielich. [przypis edytorski]
370. bier (niem.) — piwo. [przypis edytorski]
371. polnische Frau (niem.) — polska kobieta. [przypis edytorski]
372. postrzec (daw.) — dziś: spostrzec; zobaczyć; zauważyć. [przypis edytorski]
373. rekognoscencja (daw., z łac.) — rozpoznanie, badanie; tu raczej: zrozumienie. [przypis edytorski]
374. krotochwilny (daw.) — skłonny do żartów, obdarzony poczuciem humoru. [przypis edytorski]
375. kobold (mit. germ.) — karzeł strzegący skarbów podziemnych. [przypis edytorski]
376. szychta (daw., z niem. Schicht) — warstwa. [przypis edytorski]
377. certować się (z łac.) — sprzeczać się z kimś bez gniewu nie zgadzając się na coś z grzeczności. [przypis edytorski]
378. subiekcja (daw., z łac. subiectio: podsuwanie) — kłopot, trud. [przypis edytorski]
379. uciesznie (daw.) — w sposób przynoszący uciechę; zabawnie; miło, przyjemnie. [przypis edytorski]
380. żyw — żywy (daw. krótka forma przym.). [przypis edytorski]
381. zatrinkować (z niem. trinken: pić) — wypić. [przypis edytorski]
382. sprezentować się (daw., z łac. praesentare: pokazywać) — przedstawić się. [przypis edytorski]
383. krwawnik — karneol, czerwony, półprzezroczysty minerał, odmiana chalcedonu. [przypis edytorski]
384. exemplum (łac.) — przykład. [przypis edytorski]
385. zażywał — tu: używał. [przypis edytorski]
386. emblemat — przedmiot (lub jego plastyczne przedstawienie) symbolizujący jakąś ideę. [przypis edytorski]
387. miecznik — jeden z niższych rangą tytularnych urzędów ziemskich. [przypis edytorski]
388. inszy (daw., gw.) — inny. [przypis edytorski]
389. persona (łac.) — osoba. [przypis edytorski]
390. dokumenta (daw.) — dziś: dokumenty. [przypis edytorski]
391. dufać (daw.) — ufać, zwłaszcza nadmiernie; wierzyć. [przypis edytorski]
392. salwować (z łac. salvare, od salvus: zdrów, cały, bezpieczny) — ratować z opresji, ocalać, wybawiać. [przypis edytorski]
393. Wszak cim ja nie ostała — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika połączoną z partykułą wzmacniającą ci, znaczenie: wszak ci ja nie ostałam; przecież nie zostałam. [przypis edytorski]
394. telet (daw.) — tkanina jedwabna. [przypis edytorski]
395. staniczek — zdrobn. od stanik, tu zapewne w znaczeniu: górna część sukni, od pasa do ramion (bez rękawów). [przypis edytorski]
396. dokumentnie (przestarz.) — niewątpliwie. [przypis edytorski]
397. racja (łac. ratio) — tu: powód, przyczyna. [przypis edytorski]
398. forboty (daw.) — koronki. [przypis edytorski]
399. bez (daw.) — przez. [przypis edytorski]
400. juścić — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć; znaczenie: a jakże, pewnie. [przypis edytorski]
401. kusy (daw.) — niewystarczającego rozmiaru; krótki, mały. [przypis edytorski]
402. baczyć (daw., gw.) — patrzeć, uważać, zwracać uwagę. [przypis edytorski]
403. ochędóstwo (daw.) — strój (ubiór i ozdoby). [przypis edytorski]
404. stanąć za coś (daw.) — stanowić wystarczającą równowartość czegoś. [przypis edytorski]
405. zakonkludować (daw., z łac.) — dojść do konkluzji, zakończyć wypowiedź wnioskiem. [przypis edytorski]
406. ostać (daw.) — zostać. [przypis edytorski]
407. patrzać, patrzajcie (daw.) — dziś popr.: patrzeć, patrzcie. [przypis edytorski]
408. zydel (z daw. niem. sidel) — prosty drewniany stołek. [przypis edytorski]
409. Parka (mit. rzym.) — jedna z trzech bogiń przędących i przecinających nić ludzkiego losu; w mit. gr. ich odpowiednikami były Mojry. [przypis edytorski]
410. Pharus (łac.), Faros — przybrzeżna wysepka w pobliżu Aleksandrii, na której znajdowała się słynna latarnia morska, zbudowana w III w. p.n.e., jeden z siedmiu starożytnych cudów świata. [przypis edytorski]
411. Vergissmeinnicht (niem.) — niezapominajka. [przypis edytorski]
412. antecesor (łac. antecessor: poprzedzający) — poprzednik, przodek. [przypis edytorski]
413. dopatrować (daw.) — dostrzegać, zauważać; od daw.: patrować, patrywać. [przypis edytorski]
414. rotowy ogień — wystrzał z broni palnej przez wszystkich żołnierzy roty (oddziału) jednocześnie; tu przen. [przypis edytorski]
415. bzdura (daw.) — o dziecku: trzpiotek, głuptasek. [przypis edytorski]
416. Kantemir, właśc. Kantymir Murza a. chan Temir (zm. 1637) — tatarski dowódca i polityk, przywódca koczowniczych ord nogajskich, służył imperium otomańskiemu, wielokrotnie dowodził najazdami na Rzeczpospolitą, zadecydował o zwycięstwie armii turecko-tatarskiej pod Cecorą (1620), brał udział w bitwie pod Chocimiem (1621), pokonany przez Stanisława Koniecpolskiego pod Martynowem (1624). [przypis edytorski]
417. regimentarz (hist. wojsk.) — zastępca hetmana, określenie używane w XVII–XVIII w.; tu: dowódca znaczniejszej siły zbrojnej. [przypis edytorski]
418. eroicznie — heroicznie, bohatersko. [przypis edytorski]
419. wysokie zajęcie — wielkie zaciekawienie. [przypis edytorski]
420. godność — tu: nazwisko. [przypis edytorski]
421. łyka (lm) — pęta, sznury roślinne do krępowania więźniów. [przypis edytorski]
422. woziech (daw.) — dziś popr. Ms. lm: wozach. [przypis edytorski]
423. ostawić (daw.) — zostawić. [przypis edytorski]
424. munderunek (daw.) — umundurowanie. [przypis edytorski]
425. Niceś waszmość nie mówił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, znaczenie: nic waszmość nie mówiłeś. [przypis edytorski]
426. chorągiew (hist. wojsk.) — w daw. Polsce podstawowa jednostka organizacyjna jazdy rycerskiej, w XVII w. licząca ok. 100–200 żołnierzy; pod chorągiew pójść a. trafić: zaciągnąć się lub zostać powołanym do wojska, na wojnę. [przypis edytorski]
427. pancerna chorągiew (hist. wojsk.) — w Polsce w XVII–XVIII w.: oddział jazdy średniozbrojnej, złożony z żołnierzy okrytych pancerzami kolczymi (kolczugami), w odróżnieniu od ciężkozbrojnej husarii oraz jazdy lekkiej, bez żadnych pancerzy. [przypis edytorski]
428. haltylier (z fr. artilleur) — artylerzysta. [przypis edytorski]
429. co to będzie za flota (...), i że król buduje ono warowne miejsce Władysławów — w latach 1632–1634 w ramach przygotowań do wojny ze Szwecją Komisja Okrętów Królewskich na polecenie króla Władysława IV zorganizowała nową eskadrę okrętów. Na Półwyspie Helskim zaplanowano system fortyfikacji broniących wybrzeża, m.in. dwie twierdze: Władysławowo oraz Kazimierzowo. [przypis edytorski]
430. okręciech (daw.) — dziś popr. Ms. lm: okrętach. [przypis edytorski]
431. Indiów (daw.) — dziś popr. D.: Indii. [przypis edytorski]
432. Arciszewski, Krzysztof (1592–1655) — polski wojskowy, inżynier, etnograf; od 1623 w Holandii, gdzie studiował inżynierię wojskową, artylerię i nawigację; w 1629 wziął udział w ekspedycji hol. do Brazylii w celu wyparcia z kolonii Hiszpanów i Portugalczyków; w 1637 został wicegubernatorem holenderskiej Brazylii oraz wodzem naczelnym jej wojsk; w 1638 otrzymał hol. stopień gen. artylerii i admirała; w 1646 powrócił do Polski, mianowany przez Władysława IV gen. artylerii konnej. [przypis edytorski]
433. beniamin — najmłodszy syn, ulubieniec. [przypis edytorski]
434. sukurs (daw., z łac.) — wsparcie, pomoc. [przypis edytorski]
435. infanteria (daw.) — piechota. [przypis edytorski]
436. Zamoyski, Jan (1542–1605) — polski magnat, kanclerz wielki koronny od 1578, hetman wielki koronny Rzeczypospolitej Obojga Narodów od 1581. [przypis edytorski]
437. przegryzować (daw.) — przegryzać. [przypis edytorski]
438. Bier (niem.) — piwo. [przypis edytorski]
439. zaprzeć (daw.) — zamknąć. [przypis edytorski]
440. Ruhe (niem.) — cisza, spokój. [przypis edytorski]
441. nominowany (daw., z łac. nomino: nazywam, mianuję) — nazwany. [przypis edytorski]
442. Vaterstuhl (niem.) — krzesło ojcowskie. [przypis edytorski]
443. łacno (daw., gw.) — łatwo. [przypis edytorski]
444. Dantzig — daw. niemiecka nazwa Gdańska. [przypis edytorski]
445. Goldwasser (niem.: złota woda) — najsłynniejszy trunek gdański, bardzo mocny likier ziołowo-korzenny z pływającymi drobnymi płatkami złota, wytwarzany w Gdańsku od XVI w. [przypis edytorski]
446. Harlem, właśc. Haarlem — miasto w płn.-zach. Holandii na zach. od Amsterdamu, ośrodek handlu cebulkami tulipanów. [przypis edytorski]
447. nawigant (z łac. nawigans, navigantis: żeglujący) — podróżnik morski; żeglarz, marynarz. [przypis edytorski]
448. liszka (daw.) — samica lisa; także ogólnie: lis. [przypis edytorski]
449. odcienia — dziś popr.: odcienie. [przypis edytorski]
450. kraska — niebieski ptak o rdzawym grzbiecie, jeden najbarwniejszych ptaków w Polsce. [przypis edytorski]
451. amarantowy — czerwony o lekko fioletowym odcieniu. [przypis edytorski]
452. petercyment (daw.) — słodkie wino hiszpańskie o mocnym aromacie, popularne w Polsce w XVII w. [przypis edytorski]
453. morderowy (daw., z fr.) — brunatnoczerwony. [przypis edytorski]
454. konsyderacja (daw., z łac.) — szacunek, poważanie. [przypis edytorski]
455. adorować (z łac. adorare: błagać, czcić, wielbić modłami) — uwielbiać, zachwycać się. [przypis edytorski]
456. Zygmunt II August (1520–1572) — syn Zygmunta I Starego i Bony Sforzy, od 1530 król Polski. [przypis edytorski]
457. Firenca — zniekszt. wł. Firenze, Florencja. [przypis edytorski]
458. konfekty (daw., od niem. Konfekt) — owoce smażone w cukrze, słodycze. [przypis edytorski]
459. Nautilus (biol., łac. z gr.: żeglarz) — tu: łodzik, gatunek morskiego głowonoga, żyjącego w ciepłych wodach Oceanu Spokojnego i Indyjskiego; z jego wypolerowanych muszli, mierzących do ok. 20–25 cm, od XVI w. wyrabiano czasze luksusowych pucharów, zwanych nautilusami. [przypis edytorski]
460. Klonowic a. Klonowicz, Sebastian Fabian (1545–1602) — polski poeta renesansowy, mieszczanin; tworzył po łacinie oraz po polsku; autor m.in. opisu handlu wiślanego pt. Flis, to jest spuszczanie statków Wisłą i inszymi rzekami do niej przypadającymi (1595). [przypis edytorski]
461. poetus (zamierzony r.m. z łac. poeta) — poeta. [przypis edytorski]
462. konsolacja (z łac.) — pocieszenie, pociecha. [przypis edytorski]
463. podwika (starop.) — kobieta; od chusty osłaniającej głowę i szyję, noszonej przez kobiety. [przypis edytorski]
464. niektórego — tu: jakiegoś. [przypis edytorski]
465. wolumin a. wolumen (łac. volumen: zwój) — tom, księga. [przypis edytorski]
466. alić (daw.) — oto, aż; jednak, wszakże. [przypis edytorski]
467. chorus (łac.) — chór. [przypis edytorski]
468. zbór — świątynia protestancka. [przypis edytorski]
469. Przeciwne chmury słońce nam zakryły... — początek znanej pieśni Jana Kochanowskiego (Pieśni, Księgi wtóre, Pieśń I). [przypis edytorski]
470. nota (daw., z łac.: znak) — nuta; melodia. [przypis edytorski]
471. lutniej — dziś popr. forma D. lp: lutni; lutnia: daw. instrument strunowy, popularny zwłaszcza w XV-XVII w. [przypis edytorski]
472. filuterny — figlarny, lekko prowokujący. [przypis edytorski]
473. trefny (daw.) — ucieszny, zabawny. [przypis edytorski]
474. rzeczony — tu: nazywany. [przypis edytorski]
475. Jest ryba trefna, rzeczona Nautilus — fragm. z: Sebastian Fabian Klonowic, Flis to jest spuszczanie statków Wisłą, strofa 230 i dalsze. [przypis edytorski]
476. Pompilus — w staroż. tekstach pod tą nazwą występuje żyjąca na otwartych ciepłych wodach przynawka retman (Naucrates ductor), zwana rybą pilotem, gdyż często towarzyszy rekinom,
1 ... 36 37 38 39 40 41 42 43 44 ... 51
Idź do strony:

Darmowe książki «Panienka z okienka - Deotyma (darmowa biblioteka internetowa TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz