Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) 📖
Krótki opis książki:
Jerozolima wyzwolona (wł. Gerusalemme liberata) to epos rycerski autorstwa Torquata Tassa, podejmujący temat pierwszej wyprawy krzyżowej (świętej wojny) ogłoszonej przez papieża Urbana II na synodzie w Clermont 27 listopada 1095. Epos opisuje końcowy etap wojny oraz zdobycie Jerozolimy przez krzyżowców w 1099 r.
Centralną postacią utworu jest wódz rycerzy chrześcijańskich Gotfred (także: Goffred, wł. Gottifredo), ale istotną rolę odgrywają również inni bohaterowie (np. Rynald, wł. Rinaldo) i ich perypetie. Istotną dla autora kategorią estetyczną była wzniosłość, dochodząca do głosu zarówno w wyborze samego tematu, jak również charakterystyce bohaterów, wskazywaniu na zasady etosu rycerskiego (w tym np. nieatakowanie nieuzbrojonych przeciwników, służenie wsparciem damom itp.) oraz bezinteresowność ich intencji. Wielokrotnie, w rozmaity sposób podkreślane jest to, że krzyżowcy podejmują działania wojenne ze względu na interes jedynej prawdziwej religii (muzułmanie ukazywani są jako inspirowani przez szatana wyznawcy religii fałszywej) oraz chwałę Boga na ziemi.
Epos, będący dziełem życia Tassa (pracę nad nim rozpoczął jako nastolatek) został wydany w roku 1581. Przekładu na język polski dokonał bratanek poety z Czarnolasu, Piotr Kochanowski, już w 1618 r.; samo tłumaczenie stanowi więc ważny zabytek staropolszczyzny. Utwór Tassa cieszył się największym powodzeniem w okresie romantyzmu, do którego poetyki należała między innymi melancholijna tęsknota za rzekomo harmonijnym (tj. nietarganym rewolucyjnymi wstrząsami politycznymi) światem średniowiecza.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Torquato Tasso
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Torquato Tasso
class="foreign-word">najwiętsze (starop. forma) — dziś: największe. [przypis edytorski]
1700. bydź (starop. forma) — dziś popr. (po ubezdźwięcznieniu): być. [przypis edytorski]
1701. wszystkę (starop.) — dziś B.lp r.ż: wszystką, tj. całą [moc]. [przypis edytorski]
1702. miedzy (starop.) — dziś popr.: między. [przypis edytorski]
1703. nieprzystojny (starop.) — taki, który nie przystoi (komuś); niewłaściwy, nieodpowiedni. [przypis edytorski]
1704. ladajaki (starop.) — byle jaki; niewielki, nieznaczący. [przypis edytorski]
1705. że afrykańskie między krokodyle (starop.) — przestawienie: że między afrykańskie krokodyle. [przypis redakcyjny]
1706. okrom (starop.) — bez. [przypis edytorski]
1707. namniej (starop.) — dziś: najmniej. [przypis edytorski]
1708. uczciwe (starop.) — honor, uczciwość, cnota. [przypis edytorski]
1709. wcale (starop.) — w całości. [przypis edytorski]
1710. przystaw (starop.) — człowiek przystawiony do kogo dla dozoru, straży lub usługi. [przypis redakcyjny]
1711. niewolej (starop. forma) — dziś Msc.lp r.ż.: (w) niewoli. [przypis edytorski]
1712. na wolej (starop.) — na wolności, na swobodzie (być). [przypis edytorski]
1713. rzeczoną [być] (starop.) — być nazywaną. [przypis edytorski]
1714. lekkość (starop.) — lekceważenie, poniżenie, złe obchodzenie. [przypis redakcyjny]
1715. bydź (starop. forma) — dziś popr. (po ubezdźwięcznieniu): być. [przypis edytorski]
1716. potkać kogo czem (starop.) — zarzucić komu coś. [przypis redakcyjny]
1717. wyrazić (starop.) — [tu:] wyrzucić, wybić. [przypis redakcyjny]
1718. nie miedzyś zwierzmi urosła (starop.) — nie urosłaś między zwierzami. [przypis edytorski]
1719. źwierzmi (starop.) — zwierzami, forma skrócona, porównaj pieśń I, zwr. 63. [przypis redakcyjny]
1720. chybabyś (...) chciała (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: chyba że chciałabyś. [przypis edytorski]
1721. ukować (starop. forma) — ukuć, wykuć. [przypis edytorski]
1722. zawodzić (starop.) — tu: wieść, prowadzić. [przypis edytorski]
1723. niechcesz (starop. forma ort.) — dziś: nie chcesz. [przypis edytorski]
1724. bydź (starop. forma) — dziś popr. (po ubezdźwięcznieniu): być. [przypis edytorski]
1725. tylko (...) co (starop.) — mało, o mało że. [przypis redakcyjny]
1726. do któregobyś (...) bieżeć miała (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką formy trybu przypuszczającego czasownika; inaczej: do którego miałabyś bieżeć (tj. iść, pójść). [przypis edytorski]
1727. zjęci (starop.) — ujęci, złączeni. [przypis edytorski]
1728. ukazały (starop.) — ukazywany, wskazywany; chodziłabyś, palcem ukazała, zamiast: chodziłabyś, ukazywana palcem; rzadkie użycie imiesłowu czynnego w znaczeniu biernym. [przypis redakcyjny]
1729. nakoniec (starop. forma ort.) — dziś popr.: na koniec. [przypis edytorski]
1730. poległa na czyjej radzie (starop.) — dziś tylko: polegała na czyjej radzie; zaufała czyjej radzie. [przypis edytorski]
1731. ztamtąd (starop. forma ort.) — dziś: stamtąd. [przypis edytorski]
1732. na koło (starop.) — dziś: wkoło, naokoło. [przypis edytorski]
1733. ustawnie (starop.) — ustawicznie, nieustannie; cały czas. [przypis edytorski]
1734. zawarty (starop.) — zamknięty. [przypis edytorski]
1735. bez wielkich przyczyn — bez istotnych (ważnych itp.) przyczyn. [przypis edytorski]
1736. beły (starop. forma) — dziś popr.: były. [przypis edytorski]
1737. wyszcia (starop. forma) — dziś D.lp: wyjścia. [przypis edytorski]
1738. wątpliwy (starop.) — wątpiący, pełen wątpliwości. [przypis edytorski]
1739. zajźrzeć (starop.) — zazdrościć. [przypis edytorski]
1740. gmach jej zawarty nie bierze wolności (starop.) — szyk przestawny, inaczej: nie odbiera jej wolności zamknięty gmach (tj. może swobodnie z niego wyjść). [przypis edytorski]
1741. sromota (starop.) — hańba, wstyd. [przypis edytorski]
1742. ztąd (starop. forma) — dziś: stąd. [przypis edytorski]
1743. jedwabnica (starop.) — suknia jedwabna. [przypis redakcyjny]
1744. w polubym (...) mieszkała (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: mieszkałabym w polu. [przypis edytorski]
1745. wytrwać (starop.) — tu: przetrwać, przetrzymać. [przypis redakcyjny]
1746. pierwey był (...) nie bił (starop.) — nie biłbyś się wcześniej. [przypis edytorski]
1747. przedemną (starop. forma) — dziś popr.: przede mną. [przypis edytorski]
1748. zemną (starop. forma) — dziś popr.: ze mną. [przypis edytorski]
1749. w łyku (starop.) — w więzach, w niewoli. [przypis edytorski]
1750. niewolą (starop. forma) — dziś B.lp r.ż.: (lekką byś miał) niewolę. [przypis edytorski]
1751. w któremem uwięzła (starop.) — w którym uwięzłam. [przypis edytorski]
1752. myśliła (starop.) — dziś 3.os. lp cz.przesz. r.ż.: myślała. [przypis edytorski]
1753. niepogrzebł (starop. forma) — nie pogrzebał. [przypis edytorski]
1754. niepodobny (starop.) — nieprawdopodobny; niepodobny do prawdy. [przypis edytorski]
1755. niestetysz (starop.) — niestety (ew. konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż: niestetyż). [przypis edytorski]
1756. oszukiwam (starop. forma) — dziś: oszukuję. [przypis edytorski]
1757. swoię (starop. forma) — dziś B.lp r.ż.: swoją. [przypis edytorski]
1758. bydź (starop. forma) — dziś popr. (po ubezdźwięcznieniu): być. [przypis edytorski]
1759. grzeczy (starop.) — [tu:] przystoi, wypada. [przypis redakcyjny]
1760. ladaczego (starop.) — byle czego; czegoś nieznaczącego. [przypis edytorski]
1761. zbroie (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: zbroi. [przypis edytorski]
1762. by (starop.) — jakby, niby. [przypis edytorski]
1763. pono a. ponno (starop.) — pono, ponoć; podobno, prawdopodobnie. [przypis edytorski]
1764. chcę się Kloryndą udać (starop.) — chcę udać [że jestem] Kloryndą. [przypis edytorski]
1765. wyniść (starop. forma) — wyjść. [przypis edytorski]
1766. niech mi pomagają niewinnej zdrady (starop.) — niech mi pomagają w niewinnej zdradzie. [przypis edytorski]
1767. niż (starop.) — tu: zanim. [przypis edytorski]
1768. wyńdzie a. wynidzie (starop. forma) — dziś 3.os. lp cz.przysz: wyjdzie. [przypis edytorski]
1769. naostatek (starop. forma ort.) — dziś: na ostatek; ostatecznie, w końcu. [przypis edytorski]
1770. Kloryndzinę zbroję (starop. forma) — zbroję Kloryndy. [przypis edytorski]
1771. ukwapliwy (starop.) — szybki, pochopny. [przypis edytorski]
1772. snadny (starop.) — łatwy. [przypis edytorski]
1773. ziemie (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: (do) ziemi. [przypis edytorski]
1774. kawtan (starop.) — kaftan. [przypis edytorski]
1775. począć (starop.) — zacząć. [przypis edytorski]
1776. Herkulesowe wrzeciono — Herkules, służąc przez 3 lata u królowej lidyjskiej Omfali, prządł wełnę. [przypis redakcyjny]
1777. zrazu (starop.) — na początku, początkowo. [przypis edytorski]
1778. stąpić (starop.) — postąpić; zrobić krok. [przypis edytorski]
1779. on (starop.) — ten. [przypis edytorski]
1780. z wielą (starop.) — z wieloma (domyślnie: osobami). [przypis edytorski]
1781. przedsię (starop.) — przecież, wszak, wszakże, jednak. [przypis edytorski]
1782. Kloryndzin znak (starop. forma) — znak Kloryndy. [przypis edytorski]
1783. bojać się (starop. forma) — bać się. [przypis redakcyjny]
1784. godło (starop.) — [tu:] hasło. [przypis redakcyjny]
1785. wrotny (starop.) — sługa zawierający wrota, bramę miejską. [przypis redakcyjny]
1786. łatwie (starop. forma) — łatwo. [przypis edytorski]
1787. pry (starop.) — skrót od: prawi; mówi. [przypis edytorski]
1788. wzwód (starop.) — most zwodzony. [przypis redakcyjny]
1789. wrotny (starop.) — sługa zawierający wrota, bramę miejską. [przypis redakcyjny]
1790. ktoby beł rzekł, ktoby wierzył (starop.) — konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: kto rzekłby wcześniej (uprzednio, kiedyś itp.), kto wierzyłby. [przypis edytorski]
1791. chrósty (starop. forma ort.) — dziś popr.: chrusty; krzaki; zakryci chrósty: dziś popr. forma N.lm: zakryci chrustami; schowani za krzakami. [przypis edytorski]
1792. więtszy (starop. forma) — większy. [przypis edytorski]
1793. kwapiąc się (starop.) — pośpieszając; idąc szybko. [przypis edytorski]
1794. upatrowała (starop. forma) — upatrywała; przewidywała. [przypis edytorski]
1795. ostroźniejszy (starop. forma) — ostrożniejszy. [przypis edytorski]
1796. sporo (starop.) — tu: szybko. [przypis edytorski]
1797. leży choro (starop.) — użycie właściwe przysłówka przy czasowniku [tj. leży jak?], zamiast dziś używanego przymiotnika; [dziś: leży jaki, jaka, jakie?, chory, chora itd.; red. WL]. [przypis redakcyjny]
1798. przez nię (starop. forma) — dziś B.lp r.ż.: przez nią. [przypis edytorski]
1799. ni o czem (starop.) — dziś: o niczym. [przypis edytorski]
1800. teskliwość (starop.) — tęskliwość, tęsknota. [przypis edytorski]
1801. nie bawić się (starop.) — nie zwlekać. [przypis edytorski]
1802. zarazem (starop.) — zaraz, od razu. [przypis edytorski]
1803. zchorzały (starop. forma ort.) — dziś popr. (po ubezdźwięcznieniu): schorzały. [przypis edytorski]
1804. odnieść (starop.) — dziś: donieść; zanieść odpowiedź. [przypis edytorski]
1805. wzad (starop.) — do tyłu, z powrotem. [przypis edytorski]
1806. miała bydź zatajoną inszem (starop.) — miała być zatajona przed innymi. [przypis edytorski]
1807. Cynthya a. Cyntia — Artemis [Artemida] (Diana), tak nazwana od góry Cynthos na Delos, gdzie miała się urodzić; miesiąc [tj. księżyc]. [przypis redakcyjny]
1808. miesięczny (starop.) — księżycowy. [przypis edytorski]
1809. którąm (...) znała (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: którą znałam. [przypis edytorski]
1810. niewoley (starop. forma) — dziś Msc.lp r.ż.: (w) niewoli. [przypis edytorski]
1811. po swem panie (starop. forma) — zamiast: po swoim panu; forma starsza prawidłowa, dzisiejsza jest analogiczna do tematów na -u (domu, synu). [przypis redakcyjny]
1812. miesiąc (starop.) — księżyc. [przypis edytorski]
1813. po poświecie (starop.) — w poświacie [księżyca]. [przypis edytorski]
1814. tygrys [się błyszczała] (starop.) — r.ż.; [dziś r.m.: ten tygrys]. [przypis redakcyjny]
1815. obbieżeć (starop. forma) — obejść; obbieżeć gdzie stroną: obejść gdzieś bokiem. [przypis redakcyjny]
1816. ztąd (starop. forma ort.) — dziś popr.: stąd. [przypis edytorski]
1817. prętka (starop. forma ort.) — dziś popr.: prędka. [przypis edytorski]
1818. chciw pomsty (starop.) — żądny zemsty. [przypis edytorski]
1819. znienagła (starop.) — powoli, stopniowo. [przypis edytorski]
1820. upragniony (starop.) — tu: spragniony. [przypis edytorski]
1821. wszytka (starop. forma) — dziś: wszystka, tzn. cała; ze wszystkiej mocy: z całej siły. [przypis edytorski]
1822. w tem (starop. forma) — dziś popr.: wtem; nagle, naraz. [przypis edytorski]
1823. mędrszy (starop. forma) — mądrzejszy. [przypis edytorski]
1824. Polfernów [rodzony] (starop. forma) — D.lp: Polfernowy, Polferna [brat]. [przypis edytorski]
1825. własny (starop.) — właściwy, istotny, prawdziwy. [przypis redakcyjny]
1826. chróście (starop. forma ort.) — dziś Msc.: w chrustach, w krzakach. [przypis edytorski]
1827. Kloryndy samej postrzeżono (starop.) — spostrzeżono samą Kloryndę. [przypis edytorski]
1828. myślił (starop.) — dziś 3.os. lp cz.przesz.: myślał. [przypis edytorski]
1829. we wszystkiem biegu (starop.) — w pełnym biegu. [przypis edytorski]
1830. w onem czesie (starop. forma) — w tym czasie; wówczas, wtedy. [przypis edytorski]
1831. naostatek (starop. forma ort.) — dziś popr.: na ostatek; w końcu. [przypis edytorski]
1832. pogonią (starop. forma) — dziś B.lp r.ż.: (w) pogoń. [przypis redakcyjny]
1833. pracey (starop. forma) — dziś popr. Msc.lm: (po) pracy. [przypis edytorski]
1834. charci (starop. forma) — dziś M.lm: charty. [przypis edytorski]
1835. zbyć skąd (starop.) — odejść, ujść (por. przybyć). [przypis redakcyjny]
1836. prętki (starop. forma) — prędki; szybki. [przypis edytorski]
Darmowe książki «Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)