Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) 📖
Krótki opis książki:
Jerozolima wyzwolona (wł. Gerusalemme liberata) to epos rycerski autorstwa Torquata Tassa, podejmujący temat pierwszej wyprawy krzyżowej (świętej wojny) ogłoszonej przez papieża Urbana II na synodzie w Clermont 27 listopada 1095. Epos opisuje końcowy etap wojny oraz zdobycie Jerozolimy przez krzyżowców w 1099 r.
Centralną postacią utworu jest wódz rycerzy chrześcijańskich Gotfred (także: Goffred, wł. Gottifredo), ale istotną rolę odgrywają również inni bohaterowie (np. Rynald, wł. Rinaldo) i ich perypetie. Istotną dla autora kategorią estetyczną była wzniosłość, dochodząca do głosu zarówno w wyborze samego tematu, jak również charakterystyce bohaterów, wskazywaniu na zasady etosu rycerskiego (w tym np. nieatakowanie nieuzbrojonych przeciwników, służenie wsparciem damom itp.) oraz bezinteresowność ich intencji. Wielokrotnie, w rozmaity sposób podkreślane jest to, że krzyżowcy podejmują działania wojenne ze względu na interes jedynej prawdziwej religii (muzułmanie ukazywani są jako inspirowani przez szatana wyznawcy religii fałszywej) oraz chwałę Boga na ziemi.
Epos, będący dziełem życia Tassa (pracę nad nim rozpoczął jako nastolatek) został wydany w roku 1581. Przekładu na język polski dokonał bratanek poety z Czarnolasu, Piotr Kochanowski, już w 1618 r.; samo tłumaczenie stanowi więc ważny zabytek staropolszczyzny. Utwór Tassa cieszył się największym powodzeniem w okresie romantyzmu, do którego poetyki należała między innymi melancholijna tęsknota za rzekomo harmonijnym (tj. nietarganym rewolucyjnymi wstrząsami politycznymi) światem średniowiecza.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Torquato Tasso
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Torquato Tasso
id="annotation-1294">1294. wywołany (starop.) — wygnany. [przypis edytorski]
1295. onejże (starop.) — tejże; tej samej; onejże godziny: w tej samej godzinie, w tym samym czasie. [przypis edytorski]
1296. pozwolony (starop. forma) — tu: ten, którego pozwolono [wódz pozwolił] wziąć ze sobą. [przypis edytorski]
1297. tuszyć (starop.) — mieć nadzieję. [przypis edytorski]
1298. ktoby był (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką formy przypuszczającej czasownika; inaczej: kto byłby; tu: kto miałby być. [przypis edytorski]
1299. na swą szkodę (starop.) — na swoje ryzyko; na swój koszt. [przypis edytorski]
1300. rozerwanie (starop.) — tu: rozterka, konflikt wewnętrzny. [przypis edytorski]
1301. na miejsce Dudonowe — w miejsce Dudona (poległego dowódcy jednego z oddziałów wojsk). [przypis edytorski]
1302. zasię (starop.) — zaś. [przypis edytorski]
1303. wszyscyby słuchali (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką trybu przypuszczającego czasownika; inaczej: słuchaliby wszyscy. [przypis edytorski]
1304. gdziebyście (starop.) — tu: gdybyście. [przypis edytorski]
1305. mniemacieli (starop. forma) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli mniemacie; jeśli sądzicie, jeśli uważacie. [przypis edytorski]
1306. na mnie nic nie szkodzi (starop. forma) — nie przeszkadzam wcale. [przypis redakcyjny]
1307. nad wolą waszą wściągać was nie mogę (starop.) — nie mogę powściągać was wbrew waszej woli. [przypis edytorski]
1308. ponno (starop.) — pono, ponoć; podobno. [przypis edytorski]
1309. niechodzić (starop. forma ort.) — dziś popr.: nie chodzić. [przypis edytorski]
1310. wolej (starop. forma) — dziś N.lp r.ż.: (na) woli; to na waszey woley niechay będzie: niechaj to będzie uzależnione od waszej woli. [przypis edytorski]
1311. dziesiąci (starop.) — forma gwarowa, zamiast: dziesięciu, tj. drugi przypadek [tj. D.] lp od rzeczownika dziesięć, dzisiaj odmieniamy podług liczebnika dwa, dwu itd. [przypis redakcyjny]
1312. bydź (starop. forma) — dziś popr. (po ubezdźwięcznieniu): być. [przypis edytorski]
1313. dokazować (starop. forma) — dziś: dokazywać. [przypis edytorski]
1314. godzić (starop.) — starać się, usiłować. [przypis redakcyjny]
1315. wyśli (starop. forma ort.) — dziś 3.os. lm cz. przesz.: wyszli. [przypis edytorski]
1316. mieć przed kim (starop.) — przewyższać kogo. [przypis redakcyjny]
1317. niechciał (starop. forma ort.) — dziś popr.: nie chciał. [przypis edytorski]
1318. gdzie do tego przydzie (starop.) — gdy do tego przyjdzie; gdy do tego dojdzie. [przypis edytorski]
1319. insi (starop.) — inni. [przypis edytorski]
1320. ony (starop. forma) — te, owe [mowy]. [przypis edytorski]
1321. niegodzę (starop. forma ort.) — dziś popr.: nie godzę. [przypis edytorski]
1322. niedbam (starop. forma ort.) — dziś popr.: nie dbam. [przypis edytorski]
1323. gdzie (starop.) — tu: gdy. [przypis redakcyjny]
1324. żeleśca (starop.) — żelazne ostrza. [przypis edytorski]
1325. władzej (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: władzy. [przypis edytorski]
1326. sceptra (starop. forma) — sceptru (tj. berła). [przypis edytorski]
1327. piąciuset (starop. forma) — dziś: pięciuset. [przypis edytorski]
1328. wszystkich kładzie przy sobie podłemi (starop.) — porównując ze sobą wszystkich uważa za podłych (tj. niskiego pochodzenia, prostaków, miernoty, byle kogo). [przypis edytorski]
1329. zcierpieć (starop. forma ort.) — dziś (po ubezdźwięcznieniu): ścierpieć. [przypis edytorski]
1330. ścierać się z kim (starop.) — współzawodniczyć. [przypis redakcyjny]
1331. Awern — jezioro w połud. Włoszech, gdzie według mniemania było zejście do podziemia; podziemie samo, piekło. [przypis redakcyjny]
1332. dolegać kogo (starop. forma) — dolega królewica; dziś popr. dolegać komu (tj.: dolega królewiczowi). [przypis redakcyjny]
1333. ścierać się z kim (starop.) — współzawodniczyć. [przypis redakcyjny]
1334. chcećli bydź rówien (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli chce być ci równy. [przypis edytorski]
1335. radby równo chodził (starop.) — rad by chodził; chodziłby rad; tu: byłby rad uchodzić za równego. [przypis edytorski]
1336. w niewolej (starop. forma) — dziś Msc.lp r.ż.: w niewoli. [przypis edytorski]
1337. grzeczy (starop.) — przystoi, wypada. [przypis redakcyjny]
1338. praktykować (starop.) — rozmawiać, gawędzić; zmawiać się, knować, intrygować; towarzystwo na się praktykuje: przekonuje do swojej racji [kandydatury itp.] członków danej społeczności [tu: rycerstwa]. [przypis edytorski]
1339. forytować kogo, co (starop.) — popierać, zalecać. [przypis edytorski]
1340. obaczyszli to (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli obaczysz to; jeśli to zobaczysz, spostrzeżesz. [przypis edytorski]
1341. dotkliwy [język] (starop.) — dokuczliwy, zjadliwy. [przypis redakcyjny]
1342. potwarzy (starop. forma) — dziś B.lm r.ż.: potwarze (tj. oszczerstwa). [przypis edytorski]
1343. szczery (starop.) — tu: prawdziwy. [przypis edytorski]
1344. zowie (starop. forma) — dziś 3.os.lp: zwie (tj. nazywa). [przypis edytorski]
1345. opak (starop.) — na opak, opacznie, odwrotnie. [przypis edytorski]
1346. udawać (starop.) — tłumaczyć, pozorować. [przypis redakcyjny]
1347. krzcić (starop. forma) — chrzcić. [przypis edytorski]
1348. nie małej (starop. forma ort.) — dziś: niemałej. [przypis edytorski]
1349. zlękł się (starop. forma) — dziś 3.os.lp: zląkł się. [przypis edytorski]
1350. potrzeba (starop.) — tu: walka, pojedynek; dojdzie koniecznie potrzeba: dojdzie koniecznie do walki. [przypis edytorski]
1351. patrzyć (starop. forma) — dziś popr.: patrzeć. [przypis edytorski]
1352. przedsię (starop.) — przecież, wszak, wszakże, jednak. [przypis edytorski]
1353. przez (starop.) — [tu:] około. [przypis redakcyjny]
1354. niedba (starop. forma ort.) — dziś popr.: nie dba. [przypis edytorski]
1355. ony (starop. forma) — te, owe. [przypis edytorski]
1356. stalony [miecz] (starop.) — stalowy. [przypis edytorski]
1357. nakoniec (starop. forma ort.) — dziś popr.: na koniec. [przypis edytorski]
1358. posiekszy (starop. forma) — posiekłszy. [przypis edytorski]
1359. nie ścigniony [okiem] (starop. forma) — dziś popr.: nieścigniony, tj. niedościgły. [przypis edytorski]
1360. w obie stronie (starop. forma) — liczba podwójna (dualis); dziś: w obie strony. [przypis edytorski]
1361. dwie drodze (starop. forma) — dualis [tj. liczba podwójna], obecnie: dwie drogi. [przypis redakcyjny]
1362. niechcąc (starop. forma) — dziś: nie chcąc. [przypis edytorski]
1363. okrócić (starop.) — pokonać. [przypis edytorski]
1364. w tem (starop. forma) — dziś popr.: wtem; nagle, naraz. [przypis edytorski]
1365. ono (starop.) — to, owo. [przypis edytorski]
1366. on (starop.) — ten, ów. [przypis edytorski]
1367. ujźrzeć (starop. forma) — dziś: ujrzeć. [przypis edytorski]
1368. ktoby (starop. forma) — dziś: kto by [się zwadził, tj. pokłócił się]. [przypis edytorski]
1369. zasługował (starop. forma) — dziś: zasługiwał. [przypis edytorski]
1370. i to miejsce tak nie uszanował (starop. forma) — dziś: i tego miejsca tak nie uszanował. [przypis redakcyjny]
1371. wszyscyby (starop. forma) — dziś: wszyscy by [się mścili; wszyscy mściliby się]. [przypis edytorski]
1372. niechcąc (starop. forma) — dziś: nie chcąc. [przypis edytorski]
1373. wspomni (starop. forma) — dziś 3.os.lp trybu rozk.: wspomnij. [przypis edytorski]
1374. nie iedno karanie wszystkim należy (starop.) — nie wszyscy powinni być karani jednakowo. [przypis edytorski]
1375. bespiecznie (starop. forma ort.) — dziś popr.: bezpiecznie. [przypis edytorski]
1376. Nie na toście mi tę buławę dali (...) Malowanem być nie chcę na urzędzie — Porównaj przemówienie Stefana Batorego na sejmie w Warszawie 28 lutego 1585, w odpowiedzi na pożegnanie posłów: „Dum in regem vestrum sum electus, vobis postulantibus et instantibus huc veni, per vos est corona capiti meo imposita; sum igitur rex vester non fictus neque pictus, sed realis et legalis; volo regnare et imperare, nec sinam, ut mihi quis imperet”... Mowa Goffreda bardziej zbliża się do tej mowy Batorego niżli do tekstu włoskiego. [przypis redakcyjny]
1377. niechcę (starop. forma ort.) — dziś: nie chcę. [przypis edytorski]
1378. ujźrzę (starop. forma) — dziś: ujrzę. [przypis edytorski]
1379. umiem ja, jako, kiedy kogo sądzić (starop.) — wiem jak i kiedy kogoś [należy] sądzić [osądzać]. [przypis edytorski]
1380. możnem i chudszem (starop. forma) — możnym i ubogim. [przypis edytorski]
1381. ony (starop. forma) — te, owe. [przypis edytorski]
1382. ztamtąd (starop. forma ort.) — dziś: stamtąd. [przypis edytorski]
1383. w namiecie (starop. forma) — zamiast: w namiocie; starsza forma [Msc.lp], podobnie Pieśń VII, zwr. 57. [przypis redakcyjny]
1384. w onej dobie (starop.) — w tym czasie; wówczas; wtedy. [przypis edytorski]
1385. oszukiwa (starop. forma) — dziś: oszukuje. [przypis edytorski]
1386. ponno (starop.) — pono, ponoć; podobno. [przypis edytorski]
1387. zatrzymanie (starop.) — więzienie. [przypis redakcyjny]
1388. z onem (starop.) — z tym, z owym. [przypis edytorski]
1389. umrzećem gotowy pierwej, niźlibych miał bydź poimany (starop.) — inaczej: pierwej umrzeć [jest]em gotowy, niżbym [tj. zanim bym] miał być pojmany. [przypis edytorski]
1390. obelżenie (starop.) — obelga. [przypis edytorski]
1391. ożenie się (starop. forma) — ogoni się, opędzi się. [przypis edytorski]
1392. paisz, właśc. paiż a. paiża (starop.) — krótka tarcza metalowa używana przez rycerzy konnych. [przypis edytorski]
1393. śmiertelna [szabla] (starop.) — śmiertelny raz zadająca. [przypis redakcyjny]
1394. rówien (starop. forma) — równy; dorównujący. [przypis edytorski]
1395. w onej dobie (starop.) — w tym czasie; wówczas; wtedy. [przypis edytorski]
1396. popisować (starop. forma) — popisywać, stawać do popisu, stawać do pojedynku; abyś się miał z niemi (...) popisować nad swemi własnemi: abyś miał popisywać się nimi [tj. swoimi siłami] stając do pojedynku ze swoimi [ze swojego obozu]. [przypis edytorski]
1397. dokazować (starop. forma) — męstwa nad swoją krwią. [przypis redakcyjny]
1398. niechciałem (starop. forma ort.) — dziś: nie chciałem. [przypis edytorski]
1399. z Cylicyey (starop. forma) — z Cylicji. [przypis edytorski]
1400. niechciałem (starop. forma ort.) — dziś: nie chciałem. [przypis edytorski]
1401. uczciwe (starop.) — cześć, honor; [bronić się swem uczciwem: bronić się swym honorem; red. WL]. [przypis redakcyjny]
1402. po wolej (starop.) — tu: powoli; z wolna. [przypis edytorski]
1403. w tem (starop. forma) — dziś popr.: wtem; nagle, naraz. [przypis edytorski]
1404. w onej dobie (starop.) — w tym czasie; wtedy. [przypis edytorski]
1405. wzdłusz (starop. forma ort.) — wzdłuż. [przypis edytorski]
1406. źrzódło (starop.) — dziś: źródło. [przypis edytorski]
1407. obmówić się (starop.) — wytłumaczyć się. [przypis redakcyjny]
1408. niebliżu a. nieblizu (starop.) — daleko, dawno. [przypis edytorski]
1409. arnald (starop.) — herold. [przypis redakcyjny]
1410. odemnie (starop. forma ort.) — dziś: ode mnie. [przypis edytorski]
1411. wyuzdany (starop.) — niepanujący nad sobą [jak koń bez uzdy i wodzy; red. WL]. [przypis redakcyjny]
1412. ślub wolny (starop.) — słowo, dane przez człowieka, na wolności (nie w więzieniu) zostającego. [przypis redakcyjny]
1413. wszystko w lekkie puści poważenie (starop.) — tzn. zlekceważy wszystko. [przypis edytorski]
1414. przydzie (starop. forma) — dziś: przyjdzie. [przypis edytorski]
1415. w uczciwe swoje urażony (starop.) — tzn. doznawszy ujmy na honorze. [przypis edytorski]
1416. bydź (starop. forma) — dziś popr. (po ubezdźwięcznieniu): być. [przypis edytorski]
1417. inszych (starop. forma) — innych. [przypis edytorski]
1418. każdemu pomogę (starop.) — (rozumie się: towarzystwa), stanę
Darmowe książki «Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)