Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) 📖
Krótki opis książki:
Jerozolima wyzwolona (wł. Gerusalemme liberata) to epos rycerski autorstwa Torquata Tassa, podejmujący temat pierwszej wyprawy krzyżowej (świętej wojny) ogłoszonej przez papieża Urbana II na synodzie w Clermont 27 listopada 1095. Epos opisuje końcowy etap wojny oraz zdobycie Jerozolimy przez krzyżowców w 1099 r.
Centralną postacią utworu jest wódz rycerzy chrześcijańskich Gotfred (także: Goffred, wł. Gottifredo), ale istotną rolę odgrywają również inni bohaterowie (np. Rynald, wł. Rinaldo) i ich perypetie. Istotną dla autora kategorią estetyczną była wzniosłość, dochodząca do głosu zarówno w wyborze samego tematu, jak również charakterystyce bohaterów, wskazywaniu na zasady etosu rycerskiego (w tym np. nieatakowanie nieuzbrojonych przeciwników, służenie wsparciem damom itp.) oraz bezinteresowność ich intencji. Wielokrotnie, w rozmaity sposób podkreślane jest to, że krzyżowcy podejmują działania wojenne ze względu na interes jedynej prawdziwej religii (muzułmanie ukazywani są jako inspirowani przez szatana wyznawcy religii fałszywej) oraz chwałę Boga na ziemi.
Epos, będący dziełem życia Tassa (pracę nad nim rozpoczął jako nastolatek) został wydany w roku 1581. Przekładu na język polski dokonał bratanek poety z Czarnolasu, Piotr Kochanowski, już w 1618 r.; samo tłumaczenie stanowi więc ważny zabytek staropolszczyzny. Utwór Tassa cieszył się największym powodzeniem w okresie romantyzmu, do którego poetyki należała między innymi melancholijna tęsknota za rzekomo harmonijnym (tj. nietarganym rewolucyjnymi wstrząsami politycznymi) światem średniowiecza.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Torquato Tasso
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Torquato Tasso
się godzi,/ Y dla oyczyzny, bo to społem chodzi — porównaj J. Kochanowskiego. [przypis redakcyjny]
1034. Armida — bohaterka saraceńska, córka króla Damaszku, Arbillana i Karyklii. [przypis redakcyjny]
1035. wieczór się (...) wyprawuje (starop. konstrukcja) — wieczorem się wyprawia (wybiera). [przypis edytorski]
1036. zostawuje (starop. forma) — zostawia. [przypis edytorski]
1037. tuszyć (starop.) — mieć nadzieję. [przypis edytorski]
1038. powojować (starop.) — zawojować, zwalczyć, pokonać. [przypis edytorski]
1039. bez zbroje (starop. forma) — dziś D.lp. r.ż.: bez zbroi. [przypis edytorski]
1040. potym (starop. forma) — potem. [przypis edytorski]
1041. udawać (starop.) — tłumaczyć, pozorować. [przypis redakcyjny]
1042. o nię (starop. forma) — dziś B.lp r.ż.: (o) nią. [przypis edytorski]
1043. mały czas wyszedł (starop.) — niewiele czasu minęło. [przypis edytorski]
1044. bieży, co żywo (starop.) — idzie, kto żyw; w znaczeniu: wszyscy idą, zdążają. [przypis edytorski]
1045. zkąd (starop. forma ort.) — dziś popr. (po ubezdźwięcznieniu): skąd. [przypis edytorski]
1046. bogini z morskich zrodzona powodzi (mit. gr.) — Afrodyta. [przypis edytorski]
1047. potrosze (starop. forma ort.) — dziś: po trochu. [przypis edytorski]
1048. wszystko wyszedszy (starop. forma) — całkiem wyszedłszy; całkiem się wysunąwszy. [przypis edytorski]
1049. wszytek (starop. forma) — dziś: wszystek; cały. [przypis edytorski]
1050. pochwalem (starop.) — pochwalę (forma gwarowa); [iako godne nigdy nie pochwalem: nigdy nie pochwalę tak, jak są tego godne; red. WL]. [przypis redakcyjny]
1051. przeraźliwy (starop.) — porażający, przejmujący. [przypis redakcyjny]
1052. zazdrościwy (starop.) — zazdrosny. [przypis edytorski]
1053. widzieć co do chwały (starop.) — dostrzegać coś wartego pochwały, godnego pochwalenia, komplementowania. [przypis edytorski]
1054. niedostały (starop.) — niedojrzały. [przypis edytorski]
1055. powolej (starop.) — według swej woli; dowolnie. [przypis edytorski]
1056. żądzej (starop. forma) — żądzy. [przypis edytorski]
1057. potem z nią żądzey y chciwego sięga serca (starop.) — szyk przestawny, inaczej: potem z nią [tj. z rozkoszą] sięga żądzy i chciwego serca. [przypis edytorski]
1058. wrzekomo (starop.) — rzekomo. [przypis edytorski]
1059. w tem (starop. forma ort.) — wtem; naraz, nagle. [przypis edytorski]
1060. zapędzony (starop.) — tu: popędliwy, gwałtowny w popędach, ulegający popędom. [przypis edytorski]
1061. zajźrzeć (starop.) — zazdrościć; zayźrzawszy iey kęs: zazdroszcząc jej trochę, tu w znaczeniu: będąc o nią zazdrosny [wobec swego brata, Goffreda]. [przypis edytorski]
1062. o wodzu się pyta (starop. konstrukcja) — zamiast: o wodza się pyta (podobnie pieśń VII zwr. 84). Zwrot podobny jak u Jana Kochanowskiego w 2 pieśni ks. II, w. 18: „staraj się o takiej pomocy”. [przypis redakcyjny]
1063. gładkość (starop.) — uroda. [przypis edytorski]
1064. zachwycić (starop.) — pochwycić. [przypis edytorski]
1065. zwaćbyśmy cię mieli (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: mielibyśmy cię zwać. [przypis edytorski]
1066. zasługowała (starop. forma) — dziś: zasługiwała. [przypis edytorski]
1067. coprędzej (starop. forma ort.) — dziś popr.: co prędzej. [przypis edytorski]
1068. ludzkość (starop.) — tu: ludzkie uczucia, wrażliwość, współczucie itp. [przypis edytorski]
1069. będzieć pomocna (starop.) — skrót od: będzie ci pomocna. [przypis edytorski]
1070. do samej ziemie (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: (...) ziemi. [przypis edytorski]
1071. cieszony (starop.) — tu: pocieszany. [przypis edytorski]
1072. ubespieczony (starop. forma) — ubezpieczony. [przypis edytorski]
1073. z bojaźni spuścić (starop.) — zrezygnować nieco z [ulegania] bojaźni [tj. strachowi], ośmielić się nieco; por. dzisiejsze: spuścić z tonu. [przypis edytorski]
1074. zaczem (starop.) — po czym; następnie. [przypis edytorski]
1075. ztąd (starop. forma ort.) — dziś popr.: stąd. [przypis edytorski]
1076. śmiele (starop. forma) — dziś: śmiało. [przypis edytorski]
1077. okrócić a. okrocić (starop.) — poskromić. [przypis edytorski]
1078. można siła (starop.) — siła, która [wiele] może. [przypis edytorski]
1079. a coby drugi (...) miał się o pomoc do swoich obrócić (starop.) — a jak kto inny mógłby się do swoich zwrócić o pomoc. [przypis edytorski]
1080. siła (starop.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1081. przeciwko krwi mej (starop.) — przeciwko moim krewnym. [przypis edytorski]
1082. ruszyć kogo (starop.) — tu: poruszyć kogo, wzruszyć kogo. [przypis edytorski]
1083. mię (starop. forma) — forma zaimka w pozycji nieakcentowanej w zdaniu (analogicznie do form: się, cię); dziś używana tylko forma dłuższa: mnie. [przypis edytorski]
1084. wojować hardych (starop. konstrukcja) — pokonywać hardych. [przypis edytorski]
1085. masz być łaskaw na (starop.) — tu w znaczeniu: podobno jesteś łaskawy dla. [przypis edytorski]
1086. ztąd (starop. forma ort.) — dziś popr.: stąd. [przypis edytorski]
1087. porażony (starop.) — pobity, zwyciężony. [przypis edytorski]
1088. domyśliwam się (starop. forma) — dziś popr.: domyślam się. [przypis edytorski]
1089. ponno (starop. forma) — pono, ponoć, podobno, prawdopodobnie. [przypis edytorski]
1090. dufność (starop.) — tu: zaufanie. [przypis edytorski]
1091. z którąć się odkrywam (starop.) — skrót od: z którą ci się odkrywam; którą ci odkrywam (wyjawiam itp.). [przypis edytorski]
1092. słuszna (starop. forma) — słuszna to rzecz; jest słuszne. [przypis edytorski]
1093. oglądać się na co (starop.) — zwracać uwagę na co; brać co pod uwagę. [przypis edytorski]
1094. co mi się dostało (starop. konstrukcja) — co mi się stało, co mi się przydarzyło, co mi się przytrafiło. [przypis edytorski]
1095. słuchaj (...) mało (starop.) — posłuchaj trochę. [przypis edytorski]
1096. niźlim ja (...) wyszła (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: zanim wyszłam. [przypis edytorski]
1097. łatwie (starop. forma) — łatwo. [przypis edytorski]
1098. powierzyć się komu czego (starop.) — powierzyć komuś coś; dać coś komuś w zaufaniu. [przypis edytorski]
1099. w mym stanie (starop.) — tu: zgodnie z moim stanem; zgodnie z moją pozycją społeczną. [przypis edytorski]
1100. rządził królestwo (starop. forma) — dziś: rządził królestwem. [przypis edytorski]
1101. pokazować (starop.) — pokazywać; tu: okazywać. [przypis edytorski]
1102. każdy go dobrem opiekunem sądził (starop.) — konstrukcja accusativi cum infinitivo z opuszczeniem infinitivum: być; [każdy sądził go być dobrym opiekunem; każdy sądził, że był dobrym opiekunem; red. WL]. [przypis redakcyjny]
1103. łatwie (starop. forma) — łatwo. [przypis edytorski]
1104. onę (starop. forma) — tę. [przypis edytorski]
1105. oboieśwa iuż beła a. obojeśwa już beła (starop. forma) — liczba podwójna; [dziś: oboje już byliśmy; red. WL]. [przypis redakcyjny]
1106. w słusznem lecie (starop.) — w odpowiednim wieku. [przypis edytorski]
1107. sprosny (starop.) — okropny, plugawy, nieobyczajny. [przypis edytorski]
1108. doma (starop. forma) — w domu. [przypis edytorski]
1109. sposobniejszy (starop. forma) — sposobniejsi (lm). [przypis edytorski]
1110. więtsza (starop.) — większa; co jeszcze więtsza: co więcej. [przypis edytorski]
1111. obiecować (starop. forma) — obiecywać. [przypis edytorski]
1112. nakoniec (starop. forma ort.) — dziś popr.: na koniec. [przypis edytorski]
1113. śmiele (starop. forma) — śmiało. [przypis edytorski]
1114. historią [mogła czytać] (starop. forma) — dziś B.lp r.ż: historię. [przypis edytorski]
1115. na czele (starop. forma) — dziś (w tym znaczeniu, tj. dosłownym): na czole. [przypis edytorski]
1116. odtądem była zafrasowaną (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: odtąd byłam zafrasowana. [przypis edytorski]
1117. zawżdy (starop.) — zawsze. [przypis edytorski]
1118. snym miała dziwne (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: miałam dziwne sny. [przypis edytorski]
1119. ustawny (starop. forma) — nieustanny, ustawiczny. [przypis edytorski]
1120. mię (starop. forma) — forma zaimka w pozycji nieakcentowanej w zdaniu (analogicznie do form: się, cię); dziś używana tylko forma dłuższa: mnie. [przypis edytorski]
1121. tuszyć (starop.) — przeczuwać, mieć nadzieję; tu: wróżyć, dawać przeczucie. [przypis edytorski]
1122. obiecować (starop. forma) — obiecywać. [przypis edytorski]
1123. nieboszka (starop.) — nieboszczka. [przypis edytorski]
1124. barzo (starop. forma) — dziś popr.: bardzo. [przypis edytorski]
1125. rychło (starop.) — szybko, prędko; wkrótce. [przypis edytorski]
1126. on (starop.) — ten, ów; w on frasunek srogi: w tym ciężkim zmartwieniu. [przypis edytorski]
1127. odbiec czego (starop.) — opuścić co, odejść od czego. [przypis edytorski]
1128. ciężko się widziało (starop.) — wydawało się [to] ciężkie (trudne). [przypis edytorski]
1129. a niżbym (...) doczekała (starop.) — niżbym doczekała; zanim bym doczekała. [przypis edytorski]
1130. śmiercim się bała (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: śmierci się bałam. [przypis edytorski]
1131. zasię (starop.) — zaś, znów, z powrotem; na odwrót, odwrotnie; tu: z drugiej strony. [przypis edytorski]
1132. przed niąm uciekać (...) nie śmiała (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: przed nią uciekać nie śmiałam. [przypis edytorski]
1133. kryćem się musiała (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: kryć się musiałam. [przypis edytorski]
1134. żywotem (...) miała (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: żywot miałam; życie miałam. [przypis edytorski]
1135. przykrszy (starop. forma) — stopień wyższy od przykry, zamiast: przykrzejszy. [przypis redakcyjny]
1136. a niźli (starop.) — aniżeli; niż. [przypis edytorski]
1137. pogodny (starop.) — tu: dogodny, sposobny. [przypis edytorski]
1138. nie była podobna (starop. konstrukcja zdaniowa) — niepodobne było; było niemożliwe. [przypis edytorski]
1139. prętko (starop. forma ort.) — dziś: prędko. [przypis edytorski]
1140. w drogęm się zaraz poczęła gotować (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: w drogę poczęłam się zaraz gotować. [przypis edytorski]
1141. wychadzała (starop. forma) — dziś: wychodziła. [przypis edytorski]
1142. corazem się (...) oglądała (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: coraz się oglądałam; co chwilę się oglądałam. [przypis edytorski]
1143. przezdzięki (starop.) — niechętnie, wbrew woli, opornie, gwałtem, z trudnością. [przypis edytorski]
1144. prawie (starop.) — prawdziwie, naprawdę. [przypis edytorski]
1145. zostawowały (starop. forma) — dziś 3.os. lm: zostawiały. [przypis edytorski]
1146. zostawuje (starop. forma) — dziś 3.os. lp: zostawia. [przypis edytorski]
1147. wyniść (starop. forma) — wyjść. [przypis edytorski]
1148. uwodzić (starop.) — tu: wieść, prowadzić. [przypis edytorski]
1149. potwarz i fałsz kładł na oboje (starop.) — rzucił potwarz i fałszywe [oskarżenie] obojgu. [przypis edytorski]
1150. godzić na co (starop.) — starać się, usiłować; tu: dążyć do czego. [przypis edytorski]
1151. przenająć (starop.) — przekupić. [przypis redakcyjny]
1152. sprosny (starop.) — okropny, plugawy, nieobyczajny. [przypis edytorski]
1153. sromota (starop.) — tu: wstyd, wstydliwość. [przypis edytorski]
1154. ziemia żywo niechby mię pożarła (starop.) — niechby mnie ziemia żywcem pochłonęła. [przypis edytorski]
1155. znośna to była (...); to była ciężka (starop. konstrukcja) — to była ciężka (znośna) [domyślnie:] rzecz; [dziś: to było znośne, to było ciężkie]; porównaj używane dotąd zwroty: oczywista, mniejsza, jasna (por. także pieśń VIII zwr. 68). [przypis redakcyjny]
1156. krwie (starop. forma) — krwi. [przypis edytorski]
1157. za nierządnicę mię do nich udawał (starop.) — udawał przed nimi, że jestem nierządnicą; przedstawiał mnie w ich oczach jako nierządnicę. [przypis edytorski]
1158. mało miał na tem (starop. konstrukcja) — mało mu było tego. [przypis edytorski]
Darmowe książki «Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)