Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) đź“–
KrĂłtki opis ksiÄ…ĹĽki:
Jerozolima wyzwolona (wł. Gerusalemme liberata) to epos rycerski autorstwa Torquata Tassa, podejmujący temat pierwszej wyprawy krzyżowej (świętej wojny) ogłoszonej przez papieża Urbana II na synodzie w Clermont 27 listopada 1095. Epos opisuje końcowy etap wojny oraz zdobycie Jerozolimy przez krzyżowców w 1099 r.
Centralną postacią utworu jest wódz rycerzy chrześcijańskich Gotfred (także: Goffred, wł. Gottifredo), ale istotną rolę odgrywają również inni bohaterowie (np. Rynald, wł. Rinaldo) i ich perypetie. Istotną dla autora kategorią estetyczną była wzniosłość, dochodząca do głosu zarówno w wyborze samego tematu, jak również charakterystyce bohaterów, wskazywaniu na zasady etosu rycerskiego (w tym np. nieatakowanie nieuzbrojonych przeciwników, służenie wsparciem damom itp.) oraz bezinteresowność ich intencji. Wielokrotnie, w rozmaity sposób podkreślane jest to, że krzyżowcy podejmują działania wojenne ze względu na interes jedynej prawdziwej religii (muzułmanie ukazywani są jako inspirowani przez szatana wyznawcy religii fałszywej) oraz chwałę Boga na ziemi.
Epos, będący dziełem życia Tassa (pracę nad nim rozpoczął jako nastolatek) został wydany w roku 1581. Przekładu na język polski dokonał bratanek poety z Czarnolasu, Piotr Kochanowski, już w 1618 r.; samo tłumaczenie stanowi więc ważny zabytek staropolszczyzny. Utwór Tassa cieszył się największym powodzeniem w okresie romantyzmu, do którego poetyki należała między innymi melancholijna tęsknota za rzekomo harmonijnym (tj. nietarganym rewolucyjnymi wstrząsami politycznymi) światem średniowiecza.
Przeczytaj ksiÄ…ĹĽkÄ™
Podziel siÄ™ ksiÄ…ĹĽkÄ…:
- Autor: Torquato Tasso
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Torquato Tasso
edytorski]
760. trzcina (starop.) — tu: dzida. [przypis edytorski]
761. zprętka (starop. forma) — prędko. [przypis edytorski]
762. śmiele (starop. forma) — dziś popr.: śmiało. [przypis edytorski]
763. naszem (starop. forma) — tu C.lm: naszym. [przypis edytorski]
764. kopiją (starop. forma) — dziś N.lp r.ż: kopią. [przypis edytorski]
765. radzić komu (starop.) — sprostać; [poradzić sobie z kim]. [przypis redakcyjny]
766. na obie stronie (starop. forma) — na obie strony. [przypis edytorski]
767. barzo (starop. forma) — dziś popr.: bardzo. [przypis edytorski]
768. szable (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: (od) szabli. [przypis edytorski]
769. białejgłowy (starop.) — dziś przestarz.: białogłowy, tj. kobiety; daw. obie części składowe słowa odmieniały się (por. np. dzisiejsze: Białystok, do Białegostoku itd.). [przypis edytorski]
770. miał koń leniwszy (starop. forma) — zamiast: miał konia leniwszego; pierwotna forma B. lp. (por. pieśń VIII zwr. 19 i pieśń IX zwr. 82). [przypis redakcyjny]
771. ujźrzeć (starop. forma) — ujrzeć. [przypis edytorski]
772. wzad (starop.) — w tył. [przypis edytorski]
773. w najgorszych raziech (starop. forma) — porównaj pieśń II zwr. 46, forma dawniejsza, zamiast: [Msc.lm] w razach, w murach. [przypis redakcyjny]
774. w przód (starop. forma ort.) — wprzód, najpierw, na przodzie. [przypis edytorski]
775. kirys — pancerz; zbroja osłaniająca korpus rycerza do pasa. [przypis edytorski]
776. kiedyby (starop.) — tu: gdyby. [przypis edytorski]
777. sześci (starop. forma) — sześciu. [przypis edytorski]
778. łatwie (starop. forma) — łatwo; łatwieby (...) dostał: łatwo dostałby (zdobyłby). [przypis edytorski]
779. wschodowy (starop.) — tu: wschodni. [przypis edytorski]
780. dalego (starop. forma ort.) — tu: daleko. [przypis edytorski]
781. szyie (starop. forma) — dziś popr. D.lp r.ż.: (u) szyi. [przypis edytorski]
782. smalcowana [zbroja] (starop.) — szmelcowana. [przypis redakcyjny]
783. zeszłe lata (starop.) — podeszłe lata; podeszły wiek. [przypis edytorski]
784. siła (starop.) — dużo, wiele, mnóstwo. [przypis edytorski]
785. złotogłowie (starop. forma) — dziś Msc.lp: (w) złotogłowiu. [przypis edytorski]
786. nadeń (starop.) — nad niego (tj. tu: bardziej niż on). [przypis edytorski]
787. sławniejszy (starop. forma) — tu: sławniejsi (lm). [przypis edytorski]
788. zobopólny (starop. forma) — obopólny, wzajemny. [przypis edytorski]
789. Erminiej (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: Erminii. [przypis edytorski]
790. surowy (starop.) — srogi (bój, rycerz [itp.]). [przypis redakcyjny]
791. z obustron (starop. forma) — dziś popr.: z obu stron. [przypis edytorski]
792. ziemie (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: (z) ziemi. [przypis edytorski]
793. wstałby był (starop.) — konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: wstałby wcześniej, uprzednio itp. [przypis edytorski]
794. by (starop.) — tu: choćby. [przypis edytorski]
795. szwankować (starop.) — chwiać się, słaniać się, zataczać się; potykać się, utykać, kuleć; błąkać się, błądzić; chybić. [przypis edytorski]
796. zaczem (starop. forma) — po czym, w wyniku czego. [przypis edytorski]
797. zmieszkać (starop.) — zwlekać; opóźnić się. [przypis edytorski]
798. niżli a. niźli (starop.) — tu: zanim. [przypis edytorski]
799. jej ratował (starop.) — dziś: ją ratował (B. zamiast D.). [przypis edytorski]
800. w złey dobie (starop.) — w niepomyślnym czasie (momencie). [przypis edytorski]
801. wspierać (starop.) — [tu:] odpierać. [przypis redakcyjny]
802. uść (starop. forma) — ujść, uciec. [przypis edytorski]
803. bespiecznie (starop. forma ort.) — dziś popr.: bezpiecznie. [przypis edytorski]
804. zarazem (starop.) — tu: zaraz, od razu. [przypis edytorski]
805. szyie (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: (od) szyi. [przypis edytorski]
806. z jelity (starop. forma) — dziś N.lm: z jelitami. [przypis edytorski]
807. Machomet — dziś popr.: Mahomet. [przypis edytorski]
808. nakoniec (starop. forma ort.) — dziś popr.: na koniec. [przypis edytorski]
809. pojźrzeć (starop. forma) — spojrzeć. [przypis edytorski]
810. broić (starop.) — tu: dokazywać; także: szaleć, wściekać się (broić się). [przypis edytorski]
811. zastanawiać się (starop.) — zatrzymywać się, stawać. [przypis redakcyjny]
812. w tem (starop. forma) — dziś popr.: wtem. [przypis edytorski]
813. koncerz — długi (mierzący 1,5–1,8 m), ciężki miecz, przeznaczony raczej do kłucia niż do cięcia. [przypis edytorski]
814. ujął cię sen twardy, nieprzespany — porównaj Jana Kochanowskiego Treny: «Ujął ją sen żelazny, twardy, nieprzespany» (Tren VII). [przypis redakcyjny]
815. zachwycić (starop.) — tu: pochwycić. [przypis edytorski]
816. wszystek (starop.) — cały. [przypis edytorski]
817. mienić się (starop.) — zmieniać się, odmieniać się, przemieniać się. [przypis edytorski]
818. nakoniec (starop. forma ort.) — dziś popr.: na koniec. [przypis edytorski]
819. zawrzeć (starop.) — zamknąć. [przypis edytorski]
820. bawić się (starop.) — zwlekać. [przypis edytorski]
821. chocia (starop.) — choć, chociaż. [przypis edytorski]
822. zlekka (starop. forma ort.) — dziś popr.: z lekka; tu: trochę. [przypis edytorski]
823. dać sprawę (starop.) — zdać relację. [przypis edytorski]
824. odnieść (starop.) — tu: donieść (wieść), dostarczyć. [przypis edytorski]
825. jem (starop. forma) — dziś N.lp: nim (tu: mieczem). [przypis edytorski]
826. prętko (starop. forma ort.) — dziś popr.: prędko. [przypis edytorski]
827. szkalować (starop.) — źle mówić o kimś. [przypis edytorski]
828. śmiele (starop. forma) — dziś popr.: śmiało. [przypis edytorski]
829. był ustąpił (starop.) — konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: ustąpił wcześniej, uprzednio, kiedyś itp. [przypis edytorski]
830. podeśli (starop. forma) — dziś popr.: podeszli. [przypis edytorski]
831. nazad (starop.) — z powrotem. [przypis edytorski]
832. weśli (starop. forma) — dziś popr.: weszli. [przypis edytorski]
833. z pod (starop. forma ort.) — dziś popr.: spod. [przypis edytorski]
834. takli stać (...) darmo macie (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy tak stać darmo [nadaremnie, bezczynnie] macie. [przypis edytorski]
835. mściemy, (...) bieżemy (starop. forma) — mścimy, bieżymy [tj. zdążamy]. [przypis edytorski]
836. nawarownieyszy (starop. forma) — najwarowniejszy; najbardziej warowny (najbardziej obronny). [przypis edytorski]
837. by (starop.) — tu: choćby. [przypis edytorski]
838. co ich (starop.) — tu: co ich jest; ilu ich jest (zdanie eliptyczne). [przypis edytorski]
839. bespieczny (starop. forma ort.) — dziś popr.: bezpieczny. [przypis edytorski]
840. ścienie (starop. forma) — zamiast: ścianie, por. pieśń II zwr. 60. [przypis redakcyjny]
841. niedba (starop. forma ort.) — dziś popr.: nie dba. [przypis edytorski]
842. tam i sam (starop.) — tu i tam. [przypis edytorski]
843. przez którego więc (starop.) — przez którego to [właśnie]. [przypis edytorski]
844. odprawować (starop.) — odprawiać. [przypis edytorski]
845. roskazować (starop. forma) — rozkazywać. [przypis edytorski]
846. barzoście to śmieli (starop.) — bardzo jesteście śmiali (grzecznościowa forma lm.; bardzo jesteś śmiały). [przypis edytorski]
847. najdowować (starop. forma) — znajdować; tu: widzieć, postrzegać. [przypis edytorski]
848. barzo (starop. forma) — dziś popr.: bardzo. [przypis edytorski]
849. tak się wszystkiem zdało (starop.) — tak wszyscy uważali [za słuszne]. [przypis edytorski]
850. temczasem (starop. forma) — dziś popr.: tymczasem. [przypis edytorski]
851. barzo (starop. forma) — dziś popr.: bardzo. [przypis edytorski]
852. roście (starop. forma) — dziś popr. 3. os. lp: rośnie. [przypis edytorski]
853. wygore (starop.) — wypalone. [przypis edytorski]
854. niemasz (starop. forma ort) — dziś popr.: nie masz (a. raczej bezosobowa forma: nie ma). [przypis edytorski]
855. na półtory mile (starop. forma) — na półtorej mili. [przypis edytorski]
856. zkąd (starop. forma ort.) — skąd. [przypis edytorski]
857. wychadzają (starop. forma) — wychodzą. [przypis edytorski]
858. przeźrzoczyste (starop. forma) — przeźroczyste. [przypis edytorski]
859. Międzyziemne Morze (starop.) — Morze Śródziemne. [przypis redakcyjny]
860. zdaleka (starop. forma ort.) — z daleka. [przypis edytorski]
861. Bethel — w Palestynie, na płn. od Jerozolimy. [przypis redakcyjny]
862. zalegać (starop.) — tu: rozciągać się. [przypis edytorski]
863. zlec (starop.) — w domyśle: w połogu (rodząc dziecko). [przypis edytorski]
864. oględować (starop. forma) — oglądać. [przypis edytorski]
865. upatrować (starop. forma) — upatrywać, wypatrywać. [przypis edytorski]
866. zkądby (starop. forma ort.) — skąd by. [przypis edytorski]
867. wejźrzenie (starop.) — wejrzenie, spojrzenie. [przypis edytorski]
868. roskazować (starop. forma) — rozkazywać. [przypis edytorski]
869. ugodzić w co (starop.) — utrafić. [przypis edytorski]
870. przechodzić (starop.) — tu: przewyższać. [przypis edytorski]
871. wejźrzeć (starop.) — dziś: wejrzeć, spojrzeć. [przypis edytorski]
872. pomnię (starop. forma) — dziś: pomnę; pamiętam. [przypis edytorski]
873. francuzki (starop. forma) — dziś popr. (po ubezdźwięcznieniu): francuski. [przypis edytorski]
874. goniwać (starop. forma) — [forma] częstotliwa od gonić [na turniejach]. [przypis redakcyjny]
875. w ten czas (starop.) — w tym czasie; wówczas. [przypis edytorski]
876. głos (starop.) — tu: pogłoska, wieść, opinia. [przypis edytorski]
877. prawdęć mówili (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć; inaczej: prawdę ci mówili. [przypis edytorski]
878. barzo (starop. forma) — dziś popr.: bardzo. [przypis edytorski]
879. nikt go nie celuje (starop.) — nikt mu nie dorównuje. [przypis edytorski]
880. krwie (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: krwi. [przypis edytorski]
881. wszytkie (starop. forma) — wszystkie. [przypis edytorski]
882. naleść (starop. forma) — znaleźć. [przypis edytorski]
883. skaźca (starop.) — pogromca, niszczyciel. [przypis redakcyjny]
884. prześladownik (starop.) — prześladowca. [przypis edytorski]
885. pożyć (starop.) — pokonać. [przypis redakcyjny]
886. stanie (starop.) — stanowisko. [przypis redakcyjny]
887. ukazować (starop. forma) — ukazywać, pokazywać. [przypis edytorski]
888. obegnać (starop.) — otoczyć. [przypis redakcyjny]
889. nie spełna (starop. forma ort.) — dziś popr.: niespełna. [przypis edytorski]
890. było miało (starop.) — konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: miało wcześniej, uprzednio, kiedyś itp. [przypis edytorski]
891. gotowy (starop.) — tu: przygotowany, chętny; słał ludzie gotowe: słał ludzi gotowych (tj. chętnych, ochotników). [przypis edytorski]
892. gdzieby (starop.) — tu: gdyby. [przypis edytorski]
893. w tem (starop. forma) — dziś popr.: wtem. [przypis edytorski]
894. beł (starop. forma) — dziś popr.: był. [przypis edytorski]
895. w koło (starop. forma ort.) — wkoło, wokół. [przypis edytorski]
896. barzo (starop. forma) — dziś popr.: bardzo. [przypis edytorski]
897. zamyśliwał (starop. forma) — zamyślał. [przypis edytorski]
898. myśliwszy (starop. forma) — pomyślawszy. [przypis edytorski]
899. nieprzetrwany (starop.) — trwający wiecznie. [przypis edytorski]
900. chytry (starop.) — tu: podstępny. [przypis edytorski]
Darmowe książki «Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)