Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) 📖
Krótki opis książki:
Jerozolima wyzwolona (wł. Gerusalemme liberata) to epos rycerski autorstwa Torquata Tassa, podejmujący temat pierwszej wyprawy krzyżowej (świętej wojny) ogłoszonej przez papieża Urbana II na synodzie w Clermont 27 listopada 1095. Epos opisuje końcowy etap wojny oraz zdobycie Jerozolimy przez krzyżowców w 1099 r.
Centralną postacią utworu jest wódz rycerzy chrześcijańskich Gotfred (także: Goffred, wł. Gottifredo), ale istotną rolę odgrywają również inni bohaterowie (np. Rynald, wł. Rinaldo) i ich perypetie. Istotną dla autora kategorią estetyczną była wzniosłość, dochodząca do głosu zarówno w wyborze samego tematu, jak również charakterystyce bohaterów, wskazywaniu na zasady etosu rycerskiego (w tym np. nieatakowanie nieuzbrojonych przeciwników, służenie wsparciem damom itp.) oraz bezinteresowność ich intencji. Wielokrotnie, w rozmaity sposób podkreślane jest to, że krzyżowcy podejmują działania wojenne ze względu na interes jedynej prawdziwej religii (muzułmanie ukazywani są jako inspirowani przez szatana wyznawcy religii fałszywej) oraz chwałę Boga na ziemi.
Epos, będący dziełem życia Tassa (pracę nad nim rozpoczął jako nastolatek) został wydany w roku 1581. Przekładu na język polski dokonał bratanek poety z Czarnolasu, Piotr Kochanowski, już w 1618 r.; samo tłumaczenie stanowi więc ważny zabytek staropolszczyzny. Utwór Tassa cieszył się największym powodzeniem w okresie romantyzmu, do którego poetyki należała między innymi melancholijna tęsknota za rzekomo harmonijnym (tj. nietarganym rewolucyjnymi wstrząsami politycznymi) światem średniowiecza.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Torquato Tasso
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Torquato Tasso
class="foreign-word">beli (starop.) — zamiast „byli”, podobnie „beł”, „beła”, „beło” itd., formy te występują w pierwszym wydaniu od czasu do czasu, na przemian z formami zwykłymi. [przypis redakcyjny]
217. królmi (starop.) — zamiast: „królami”, form podobnie skróconych bardzo wiele; porównaj: pieśń VI zwr. 73, pieśń VIII zwr. 85, pieśń IX zwr. 48. [przypis redakcyjny]
218. jąć się czego (starop.) — zabrać się za coś; zacząć coś robić. [przypis edytorski]
219. siedm (starop. forma) — dziś: siedem. [przypis edytorski]
220. wszytek (starop.) — wszystek; cały. [przypis edytorski]
221. Kamillus — jeden z dowódców chrześcijańskich. [przypis redakcyjny]
222. Syońskie miasto (starop. forma ort.) — dziś popr.: syjońskie miasto a. miasto Syjon. [przypis edytorski]
223. namniej (starop.) — najmniej. [przypis edytorski]
224. troskliwy (starop.) — przysparzający trosk, zmartwień. [przypis edytorski]
225. Gaza — miasto w Palestynie na płd. od Askalonu. [przypis redakcyjny]
226. myślił (starop. forma) — dziś 3.os. lp r.m.: myślał. [przypis edytorski]
227. bieżeć a. bieżyć (starop.) — iść, jechać, zdążać. [przypis edytorski]
228. nie bawić się (starop.) — nie zwlekać. [przypis edytorski]
229. conapręcej (starop.) — dziś: co najprędzej; jak najprędzej. [przypis edytorski]
230. rozradzać (starop.) — odradzać coś, odwodzić od czegoś. [przypis edytorski]
231. na złe nasze godzi (starop.) — dąży do tego, aby nas spotkało coś złego. [przypis edytorski]
232. pręcej (starop. forma) — dziś: prędzej; szybciej. [przypis edytorski]
233. gdzieby (starop.) — [tu:] gdyby. [przypis redakcyjny]
234. z pierwszey spuścił co ochoty (starop.) — ochłonął nieco z początkowego zapału. [przypis edytorski]
235. pewnieby (starop. forma ort.) — dziś: pewnie by. [przypis edytorski]
236. sromota (starop.) — hańba, wstyd. [przypis edytorski]
237. aza (starop.) — czy, czyż, alboż; może. [przypis edytorski]
238. zwłóczyć (starop.) — tu: zwlekać, opóźniać. [przypis edytorski]
239. wierzący [list] (starop.) — [tu:] wierzytelny; [uwierzytelniający]. [przypis redakcyjny]
240. spał pod namioty (starop. forma) — dziś N.lm: (...) pod namiotami. [przypis edytorski]
241. Feb a. Febus (mit. gr.) — zlatynizowana forma słowa Fojbos (gr.: promienny), przydomka Apolla, boga światła i słońca, opiekuna sztuk, patrona poetów i pieśniarzy. [przypis edytorski]
242. dżdża (starop. forma) — deszczu. [przypis edytorski]
243. więtszy (starop. forma) — większy. [przypis edytorski]
244. jako napręcej (starop.) — jak najprędzej. [przypis edytorski]
245. rozwiiali (daw. zapis) — rozwijali. [przypis edytorski]
246. rozwić (starop.) — rozwinąć; rozwito: rozwinięto. [przypis edytorski]
247. wtym (starop.) — dziś: wtem; naraz, nagle. [przypis edytorski]
248. bydź (starop. forma) — dziś popr. (po ubezdźwięcznieniu): być. [przypis edytorski]
249. tyle troie (starop.) — trzy razy tyle; trzy razy bardziej; trzykrotnie. [przypis edytorski]
250. zasadka (starop. forma) — zasadzka. [przypis redakcyjny]
251. ludzie jezne [wyprawował] (starop. forma) — dziś B.lm: ludzi jezdnych; wyprawił żołnierzy lekkiej jazdy. [przypis edytorski]
252. przestrone (starop.) — przestronne, rozległe (pola). [przypis edytorski]
253. ponaprawował (starop. forma) — ponaprawiał. [przypis edytorski]
254. rady (starop.) — M. lm od przymiotnika rad w rodzaju żeńskim, zamiast: rade. [przypis redakcyjny]
255. król trypolski — król miasta Trypolis w Syrii. [przypis redakcyjny]
256. w mieściech (starop. forma) — dziś Msc.lm r.n.: w miastach. [przypis edytorski]
257. zawierać (starop.) — zamykać. [przypis edytorski]
258. wstrącić (starop.) — dać wstręt, odpór. [przypis redakcyjny]
259. dary pierwsze ujął pany (starop. konstrukcja) — ujął darami pierwszych [tj. najznamienitszych] panów. [przypis edytorski]
260. spisek (starop.) — [tu:] warunek pokoju, układ, [spisane] przymierze. [przypis redakcyjny]
261. niewidanem [strojom] (starop. forma) — dziś N.lm: niewidzianym; nieznanym. [przypis edytorski]
262. zawżdy (starop.) — zawsze. [przypis edytorski]
263. upatrować (starop. forma) — dziś: upatrywać; dopatrywać się; tu: pilnować się. [przypis edytorski]
264. armata (starop.) — [tu:] flota. [przypis redakcyjny]
265. snadnie (starop.) — łatwo, z łatwością. [przypis edytorski]
266. Chio — wyspa na Morzu Egejskim. [przypis redakcyjny]
267. Kandia — wyspa Kreta; [z Kandyjej: starop. forma D.lp r.ż; dziś: z Kandii; red. WL]. [przypis redakcyjny]
268. Międzyziemne Morze — Morze Śródziemne. [przypis redakcyjny]
269. bespieczny (starop. forma ort.) — dziś popr.: bezpieczny. [przypis edytorski]
270. pław (starop.) — [tu:] żegluga. [przypis redakcyjny]
271. okrom (starop.) — oprócz. [przypis edytorski]
272. Ligurowie — nazwa ludu mieszkającego w starożytności na płn. wybrzeżu Morza Tyrreńskiego. [przypis redakcyjny]
273. Olandrowie (starop.) — Holendrzy. [przypis redakcyjny]
274. Solima (starop.) — Jerozolima. [przypis redakcyjny]
275. płonny a. płony (starop.) — jałowy, bezowocny, bezpłodny, daremny, zbyteczny; próżny, pusty; tu: nieprawdziwy, niepotwierdzający się w rzeczywistości. [przypis edytorski]
276. ukwapliwy (starop.) — skwapliwy, skory (do czegoś), bardzo się śpieszący, pośpieszny. [przypis edytorski]
277. mianować (starop.) — nazywać po imieniu, nazywać wedle miana. [przypis edytorski]
278. rozbieranie (starop.) — tu: rozważanie, analizowanie. [przypis edytorski]
279. przychadzają (starop. forma) — dziś 3 os.lm: przychodzą. [przypis edytorski]
280. błędny (starop.) — tu: zmieniający się, zmienny. [przypis edytorski]
281. podejźrzenie (starop.) — podejrzenie. [przypis edytorski]
282. obrzędy — tu: wierzenia; religia. [przypis edytorski]
283. więtszy (starop. forma) — większy. [przypis edytorski]
284. zmierzły (starop.) — obmierzły, obrzydły. [przypis edytorski]
285. sny — tu: [uznawane za] nieprawdziwe wierzenia. [przypis edytorski]
286. Machometowy — dziś: Mahometowy, tj. pochodzący od Mahometa. [przypis edytorski]
287. po wszem [państwie] (starop. forma) — w całym. [przypis edytorski]
288. ustawować (starop.) — ustanowić. [przypis redakcyjny]
289. za laty (starop. forma) — z latami, z czasem. [przypis edytorski]
290. krwie (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: krwi; krwie chciwość: żądza krwi. [przypis edytorski]
291. pochodzony (starop.) — [tu:] przechodzony, stary. [przypis redakcyjny]
292. barziej (starop. forma) — dziś popr.: bardziej. [przypis edytorski]
293. pry (starop.) — prawi, mówi. [przypis redakcyjny]
294. podobno (starop.) — tu: prawdopodobnie, zapewne. [przypis edytorski]
295. co ich jest (starop.) — ilu ich jest. [przypis edytorski]
296. puścić na miecz goły (starop.) — wymordować. [przypis redakcyjny]
297. krzyw, krzywy (starop.) — winien. [przypis redakcyjny]
298. pobitej księżej (starop. forma) — zamiast: pobitych księży; księża rzeczownik żeński lp, utworzony podobnie jak: szlachta, wójcia, bracia, studencia, por.: Prace filologiczne, Kryński: „Rzeczowniki zbiorowe typu bracia”. [przypis redakcyjny]
299. miasto (starop.) — zamiast, w miejsce. [przypis edytorski]
300. upuścić (starop.) — [tu:] zagrodzić. [przypis redakcyjny]
301. dla (starop.) — z powodu. [przypis edytorski]
302. przejźrzysty (starop.) — przejrzysty. [przypis edytorski]
303. chrześciany (starop. forma) — dziś popr. forma B.lm: chrześcijan. [przypis edytorski]
304. foremnie (starop.) — zgrabnie, ładnie, misternie, akuratnie. [przypis edytorski]
305. niedba (starop. forma ort.) — dziś popr.: nie dba. [przypis edytorski]
306. Izmen — mag, czyli czarnoksiężnik saraceński. [przypis redakcyjny]
307. rym (starop.) — [tu:] zażegnywanie, zaklęcie czarodziejskie. [przypis redakcyjny]
308. Pluton a. Pluto (mit. rzym.) — bóg świata podziemnego, krainy umarłych, odpowiednik Hadesa w mit. gr; tu: Szatan, Lucyfer, pierwszy z buntowniczych upadłych aniołów, przewodzący diabłom w piekle. [przypis edytorski]
309. roskazywać (starop. forma ort.) — dziś: rozkazywać. [przypis edytorski]
310. przedtym (starop.) — dziś: przedtem. [przypis edytorski]
311. potym (starop.) — dziś: potem. [przypis edytorski]
312. poturczony (starop.) — ten, kto zmienił wiarę na religię „turecką”, tj. mahometanizm. [przypis edytorski]
313. sprosny (starop.) — okropny, plugawy, nieobyczajny. [przypis edytorski]
314. zakon (daw.) — tu: zasady wiary; wyznanie; religia. [przypis edytorski]
315. tyranna (starop. forma) — dziś popr. forma D.lp: tyrana (zdwojona spółgłoska „n” występowała zwykle w wyrazach zapożyczonych, jak w tym przypadku). [przypis edytorski]
316. czułość (starop.) — [tu:] czujność. [przypis redakcyjny]
317. stanieli (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli stanie. [przypis edytorski]
318. mało (starop.) — trochę. [przypis edytorski]
319. miece (starop. forma) — dziś 3 os.lp: miota; rzuca. [przypis edytorski]
320. w około (starop.) — dziś: wokoło. [przypis edytorski]
321. ślub (starop.) — [tu:] wotum [z łac. votum]; [tj. przedmiot służący do ofiarowania w świątyni, ofiara dziękczynna; w chrześcijaństwie najczęściej w formie krzyżyka, różańca, obrazka a. figurki Matki Boskiej, ryngrafu itp.; red. WL]. [przypis redakcyjny]
322. meszkita (starop.) — meczet, świątynia mahometańska. [przypis edytorski]
323. zawicie (starop.) — zawiniątko, tu: obraz zawinięty. [przypis redakcyjny]
324. pożyć kogoś (starop.) — zmóc, pokonać, zwyciężyć kogoś a. coś. [przypis edytorski]
325. swoję (starop. forma) — dziś B.lp r.ż.: swoją. [przypis edytorski]
326. ukwapliwy (starop.) — skwapliwy, skory; działający (zbyt) pospiesznie. [przypis edytorski]
327. szkarady (starop.) — szkaradny. [przypis redakcyjny]
328. świętobliwy (starop.) — dziś: świątobliwy. [przypis edytorski]
329. bożnice (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: [do] bożnicy; bożnica: świątynia. [przypis edytorski]
330. zwłoki niecierpliwy — 2. przypadek przyczynowy [tj. Dopełniacz: niecierpiący zwłoki, niemogący znieść zwłoki; red. WL]. [przypis redakcyjny]
331. rany (starop.) — wczesny. [przypis edytorski]
332. niewiedzieć jako (starop. forma) — nie wiadomo jak. [przypis edytorski]
333. zjęty (starop.) — tu: przejęty. [przypis edytorski]
334. tuszyć (starop.) — mieć nadzieję, spodziewać się; tu: przeczuwać, podejrzewać. [przypis edytorski]
335. od (starop.) — tu: przez; był od chrześcian wzięty: został wzięty przez chrześcijan. [przypis edytorski]
336. meszkita (starop.) — meczet. [przypis redakcyjny]
337. niechciała (starop. forma ort.) — dziś popr.: nie chciała; Piotr Kochanowski stosuje zamiennie pisownię łączną lub rozdzielną tego typu form. [przypis edytorski]
338. boskali sprawa, ludzkali to była (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy była to boska czy ludzka sprawa. [przypis edytorski]
339. roskazać (starop. forma ort.) — dziś: rozkazać. [przypis edytorski]
340. trząść (starop.) — [tu:] przetrząsać, zbadać. [przypis redakcyjny]
341. ktoby (...) ukazał (starop. forma ort.) — dziś popr.: kto by ukazał; kto ukazałby. [przypis edytorski]
342. naleść (starop. forma) — znaleźć. [przypis edytorski]
343. naleść nie możono (starop. forma) — zamiast: znaleźć nie można było; zwrot nieosobowy, formacja imiesłowu biernego od „móc”, podług analogii zbliżonej znaczeniem „potrafiono”, „zdołano” itp. [przypis redakcyjny]
344. dobrze się nie wściekł (starop. konstrukcja)— o mało się nie wściekł. [przypis edytorski]
345. krzyw, krzywy (starop.) — winien. [przypis redakcyjny]
346. źle (starop.) — [tu:] niesłusznie. [przypis redakcyjny]
347. nie życzliwi (starop. forma ort.) — dziś popr.: nieżyczliwi. [przypis edytorski]
348. ztąd (starop. forma) — dziś popr. (po ubezdźwięcznieniu): stąd. [przypis edytorski]
349. niedbała (starop. forma ort.) — dziś popr.: [gładkości, o którą] nie dbała. [przypis edytorski]
350. nieść (starop.) — znosić, pozwalać; [ile cnota niosła: na ile pozwalała cnota]. [przypis redakcyjny]
351. chwała (starop.) — tu: pochwała, komplement. [przypis edytorski]
352. gładkość (starop.) — piękno, uroda.
Darmowe książki «Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)