Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) 📖
Krótki opis książki:
Jerozolima wyzwolona (wł. Gerusalemme liberata) to epos rycerski autorstwa Torquata Tassa, podejmujący temat pierwszej wyprawy krzyżowej (świętej wojny) ogłoszonej przez papieża Urbana II na synodzie w Clermont 27 listopada 1095. Epos opisuje końcowy etap wojny oraz zdobycie Jerozolimy przez krzyżowców w 1099 r.
Centralną postacią utworu jest wódz rycerzy chrześcijańskich Gotfred (także: Goffred, wł. Gottifredo), ale istotną rolę odgrywają również inni bohaterowie (np. Rynald, wł. Rinaldo) i ich perypetie. Istotną dla autora kategorią estetyczną była wzniosłość, dochodząca do głosu zarówno w wyborze samego tematu, jak również charakterystyce bohaterów, wskazywaniu na zasady etosu rycerskiego (w tym np. nieatakowanie nieuzbrojonych przeciwników, służenie wsparciem damom itp.) oraz bezinteresowność ich intencji. Wielokrotnie, w rozmaity sposób podkreślane jest to, że krzyżowcy podejmują działania wojenne ze względu na interes jedynej prawdziwej religii (muzułmanie ukazywani są jako inspirowani przez szatana wyznawcy religii fałszywej) oraz chwałę Boga na ziemi.
Epos, będący dziełem życia Tassa (pracę nad nim rozpoczął jako nastolatek) został wydany w roku 1581. Przekładu na język polski dokonał bratanek poety z Czarnolasu, Piotr Kochanowski, już w 1618 r.; samo tłumaczenie stanowi więc ważny zabytek staropolszczyzny. Utwór Tassa cieszył się największym powodzeniem w okresie romantyzmu, do którego poetyki należała między innymi melancholijna tęsknota za rzekomo harmonijnym (tj. nietarganym rewolucyjnymi wstrząsami politycznymi) światem średniowiecza.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Torquato Tasso
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Torquato Tasso
troskliwy (starop.) — [tu:] stroskany. [przypis redakcyjny]
87. ujźrzeć (starop.) — ujrzał. [przypis edytorski]
88. czegoć niedostaje (starop.) — czego ci brak. [przypis edytorski]
89. opowiadać wolą (starop. forma) — przekazywać wolę. [przypis edytorski]
90. czuć się (starop.) — być przytomnym. [przypis redakcyjny]
91. wie wolą Bożą (starop. forma) — zna wolę Bożą. [przypis edytorski]
92. zwoływa (starop. forma) — dziś: zwołuje. [przypis edytorski]
93. znienagła (starop.) — z wolna, powoli, stopniowo, niepostrzeżenie. [przypis edytorski]
94. przedniejszy (starop. forma) — przedniejsi [wodzowie]. [przypis edytorski]
95. poważny w mowę (starop.) — poważany, szanowany za swą wymowę. [przypis edytorski]
96. morzuśmy zdrowia swego wierzyć śmieli (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika oraz szykiem przestawnym; inaczej: Morzu śmieliśmy [po]wierzyć swoje zdrowie (tj. tu: życie). [przypis edytorski]
97. na tak daleką wojnęśmy jechali (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: jechaliśmy na tak daleką wojnę. [przypis edytorski]
98. Syońskich (starop. forma) — dziś popr. [murów] murów syjońskich a. murów Syjonu. [przypis edytorski]
99. niewolą (starop. forma) — starsza forma B. lp, zamiast: niewolę; podobnych form wiele np. zwrotka 27: tą pracą = tę pracę; zwrotka 33: władzą = władzę itd. [przypis redakcyjny]
100. wskurać, właśc. wskórać (starop.) — rozwinąć się, rozrosnąć się; poprawić się, odzyskać dobrobyt. [przypis edytorski]
101. Azyą — czytaj: Azyją [jak wyraz trzysylabowy; red. WL]; wiele miejsc podobnych: Antyochia, Etyopia, Emaus itd. [przypis redakcyjny]
102. Co jednej wiary węzłem nie związuje nieżyczliwemi swych między pogany — przestawienie, zamiast: „Co jednej wiary węzłem nie związuje swoich między nieżyczliwymi poganami”. [przypis redakcyjny]
103. posiłkow (starop. forma) — dziś: posiłków. [przypis edytorski]
104. Perskie (starop. forma ort.) — dziś popr.: perskie. [przypis edytorski]
105. barzo (starop. forma) — dziś popr.: bardzo. [przypis edytorski]
106. tą pracą (starop. forma) — B. lp; dziś: tę pracę. [przypis edytorski]
107. roscząć (starop.) — także: rozcząć, rozczynać; [dziś:] rozpocząć. [przypis redakcyjny]
108. przywara (starop.) — wina, przygana. [przypis redakcyjny]
109. wczas (starop.) — tu: w porę, w odpowiednim czasie. [przypis edytorski]
110. prętko (starop. forma ort.) — dziś: prędko. [przypis edytorski]
111. pogoda (starop.) — sposobność. [przypis redakcyjny]
112. w tym (starop.) — tu: wtem, nagle, naraz. [przypis edytorski]
113. Piotr pustelnik — zwany także Piotrem z Amiens, pierwszy podjął myśl wyprawy krzyżowej do Ziemi Świętej i głosił ją żarliwie; umarł w r. 1115. [przypis redakcyjny]
114. w tenczas (starop.) — dziś: wtenczas; wówczas, w tym czasie. [przypis edytorski]
115. sadzić się na czem (starop.) — polegać na czymś, dufać w coś. [przypis redakcyjny]
116. rostą (starop. forma) — dziś forma 3.os.lm: rosną. [przypis edytorski]
117. własny (starop.) — [tu:] właściwy, istotny, prawdziwy. [przypis redakcyjny]
118. kaźń (starop.) — tu: kara. [przypis edytorski]
119. stanąć (starop.) — tu: ustać (zakończyć się). [przypis edytorski]
120. sceptrum a. sceptr (starop., z łac.) — berło. [przypis edytorski]
121. nieużyty (starop.) — zatwardziały. [przypis edytorski]
122. nie syte (starop. forma ort.) — dziś popr.: niesyte. [przypis edytorski]
123. inszy (starop. forma) — [forma] M. lm; podobnie: przednieyszy, Włoszy itp., zamiast: insi, przedniejsi, Włosi. [przypis redakcyjny]
124. dali mu władzą (starop. forma) — dziś popr. forma B.lp r.ż.: (...) władzę. [przypis edytorski]
125. rozkazować (starop.) — dziś: rozkazywać. [przypis edytorski]
126. miasty (starop. forma) — dziś popr. forma N.lm: miastami. [przypis edytorski]
127. głos (starop.) — [tu:] wieść. [przypis redakcyjny]
128. którzy go sądzą miejsca tego godnem (starop.) — konstrukcja na wzór łac; znaczenie: którzy sądzą, że jest godny tego miejsca. [przypis edytorski]
129. wejźrzenie (starop.) — wejrzenie; spojrzenie. [przypis edytorski]
130. winszować (daw.) — składać gratulacje, życzenia. [przypis edytorski]
131. pisać się (starop.) — stawać do popisu. [przypis redakcyjny]
132. ukazować się (starop.) — [tu:] stawić się na przegląd. [przypis redakcyjny]
133. on (starop.) — ten. [przypis edytorski]
134. jezne [roty] (starop.) — jezdne roty; oddziały jazdy konnej. [przypis edytorski]
135. półk (starop. forma ort.) — dziś popr.: pułk. [przypis edytorski]
136. zejść (starop.) — [tu:] umrzeć. [przypis redakcyjny]
137. Klotareusz — hrabia z Ambozy. [przypis redakcyjny]
138. godzić się [na królestwo] (starop.) — starać się [o królestwo], usiłować [pozyskać królestwo]. [przypis redakcyjny]
139. kiryśnicy — rycerze osłonięci kirysem (tj. lekką zbroją osłaniającą tułów). [przypis edytorski]
140. Normandczycy — mieszkańcy Normandii. [przypis redakcyjny]
141. Ademar — biskup z Puy, legat papieski. [przypis redakcyjny]
142. Uranges — miasto Orange w płd.-zach. Francji, w departamencie Vaucluse. [przypis redakcyjny]
143. Podździe — Poggio; [dziś] miasto Puy nad górną Loarą w departamencie Haute-Loire we Francji; z Podździu: z Poggio. [przypis redakcyjny]
144. Bonończycy — Bolognesi; pomyłka zamiast Bulończycy, mieszkańcy księstwa Bouillon. [przypis redakcyjny]
145. graf z Karnutu — il conte di Carnuti (Stefan, książę Blois); [pomyłka:] tłumacz nazwę narodu Carnuti (Carnutes) wziął za miejscowość: Karnut. Karnutowie siedzieli w okolicy miasta Blois i Orleanu. [przypis redakcyjny]
146. jezni (starop.) — jezdni; członkowie oddziałów jazdy konnej. [przypis edytorski]
147. bogacie (starop. forma) — dziś: bogato. [przypis edytorski]
148. Latyn — imię własne; w przeważnej części wydań włoskich Latino, w niektórych Tatino. [przypis redakcyjny]
149. Esteńskie (...) pany — członkowie rodu książąt d’Este, panującego w Ferrarze i Modenie, spokrewnionego z Welfami. [przypis edytorski]
150. Horwaty — w oryg.: Regge Carinthia. [przypis redakcyjny]
151. Rhetowie — dawni mieszkańcy dzisiejszego Tyrolu i części Szwajcarii. [przypis redakcyjny]
152. z macierze (starop. forma) — z macierzy; po matce. [przypis edytorski]
153. zimie (starop. forma) — locativus, zamiast: w zimie. [przypis redakcyjny]
154. Gwilm — Wilhelm, młodszy syn króla angielskiego. [przypis redakcyjny]
155. Tryon a. Septemtryon — gromada gwiazd, tzw. Wóz (Wielka Niedźwiedzica); [przen.] północ. [przypis redakcyjny]
156. cięgły łuk (starop. forma) — w znaczeniu biernym: ciągniony, tj. taki, który da się ciągnąć („ciągnął łuk Rykard” 9, 69, 1), naciągać. [przypis redakcyjny]
157. przodkować (starop.) — przodować. [przypis edytorski]
158. celować kogoś (starop.) — dorównywać komuś. [przypis edytorski]
159. siła (starop.) — wiele, mnóstwo. [przypis edytorski]
160. troskliwy (starop.) — [tu:] nabawiający trosk. [przypis redakcyjny]
161. tak słychać (starop.) — tu w znaczeniu: takie chodzą słuchy. [przypis edytorski]
162. zbytnie (starop.) — zbytnio; nadmiernie. [przypis edytorski]
163. po pracej (starop. forma) — starsza forma Msc. lp, zamiast: po pracy (w dalszym ciągu wiele form podobnych, np. pieśń V zwr. 4 i zwr. 5; pieśń VI zwr. 71). [przypis redakcyjny]
164. okrom (starop.) — oprócz. [przypis edytorski]
165. on (starop.) — ten. [przypis edytorski]
166. w łykach (starop.) — tu: w więzach. [przypis edytorski]
167. kosztować się z kim (starop.) — próbować się z kim; [pojedynkować się z kim]. [przypis redakcyjny]
168. tył podać (starop.) — cofnąć się; uciec. [przypis edytorski]
169. wykować (starop.) — wykuć; tu: wyrzeźbić, wyryć. [przypis edytorski]
170. morza tyrrheńskiego (starop. forma ort.) — dziś popr. Morza Tyrreńskiego. [przypis edytorski]
171. pisać się (starop.) — stawać do popisu; prezentować się. [przypis edytorski]
172. zbroje [nie kładą] (starop. forma) — dziś forma D.lp r.ż.: zbroi. [przypis edytorski]
173. rohatyna (starop.) — inaczej: rogacina; rodzaj włóczni służącej głównie do pchnięć, mierzącej ok. 3 m długości i zaopatrzonej w hak przy grocie, zapobiegający ugrzęźnięciu broni po zadaniu ciosu. [przypis edytorski]
174. Latyn — dowódca Greków. [przypis redakcyjny]
175. aza, azaś (starop.) — czy, czyż; alboż, może (często używane w pytaniach retorycznych) [przypis edytorski]
176. dobrze tak na cię (starop.) — dobrze ci tak. [przypis redakcyjny]
177. Dudon z Konse — bohater chrześcijański. [przypis redakcyjny]
178. Konse — są dwie miejscowości tejże nazwy we Francji: Cons-la-Grandyille, jedna w departamencie des Ardennes, druga w departamencie Meurthe-et-Moselle. [przypis redakcyjny]
179. rozsądek (starop.) — [tu:] rozstrzygnięcie; [por. rozsądzić]. [przypis redakcyjny]
180. schować się (starop.) — [tu:] wychować się. [przypis redakcyjny]
181. przydzie (starop.) — przyjdzie, wypadnie. [przypis edytorski]
182. Eustacjus — Eustachy, brat Goffreda. [przypis redakcyjny]
183. lato (starop.) — [tu:] wiek. [przypis redakcyjny]
184. nie zejdzie mi się (starop.) — nie wypada mi. [przypis redakcyjny]
185. Rambald — rycerz gaskoński, później renegat. [przypis redakcyjny]
186. Linkaster — Lancaster, hrabstwo w Anglii. [przypis redakcyjny]
187. Obidzy — rycerz toskański. [przypis redakcyjny]
188. boju doświadczony (starop. konstrukcja) — doświadczony w boju. [przypis edytorski]
189. Gwaszek — spolszczona forma imienia własnego Guasco, na wzór: Leszek, Mieszek. [przypis redakcyjny]
190. Odoard — mąż Gildylippy, bohater chrześcijański. [przypis redakcyjny]
191. przeraźliwy (starop.) — [ten,] co przeraża, przejmuje [do głębi]. [przypis redakcyjny]
192. mianować (starop.) — nazywać (po imieniu, tj. wedle miana). [przypis edytorski]
193. własny (starop.) — właściwy, prawdziwy. [przypis edytorski]
194. przerazić (starop.) — [tu:] przejąć, opanować. [przypis redakcyjny]
195. Morz’ Egeyskiego — Morza Egejskiego (podobnie w przekładzie Orlanda Szalonego Ariosta). Apostrofowanie i ściągnięcie dwóch samogłosek w jedną, na wzór języków romańskich, próbował do polszczyzny wprowadzić Piotr Kochanowski. Próba śmiała i piękna, pozostała bez skutku. [przypis redakcyjny]
196. naostatek (starop.) — na ostatek, w końcu. [przypis edytorski]
197. nie miał nic na gębie prawie (starop.) — tj. nie miał zarostu. [przypis edytorski]
198. jezda (starop.) — jazda. [przypis edytorski]
199. popisać się (starop.) — zaprezentować się (tu: w przeglądzie wojsk). [przypis edytorski]
200. Toloza, właśc. Tuluza — miasto i hrabstwo Rajmunda w płd. Francji. [przypis redakcyjny]
201. Garona — rzeka w płn. Francji; wpada do Oceanu Atlantyckiego. [przypis redakcyjny]
202. Gdzie się Garona w ocean wmieszała — Trzeci wiersz tej strofy poprawiony według Erraty umieszczonej na końcu pierwszego wydania. W innych wydaniach, które Erraty nie uwzględniły, brzmi on: „Tam gdzie Garona w ocean wpadała”. [przypis redakcyjny]
203. nazchwał (starop.) — na schwał: nad miarę, nad wyraz. [przypis redakcyjny]
204. są duży (starop. forma) — [są] silni, mocni. [przypis redakcyjny]
205. zbyt (starop.) — tu: ogromnie, bardzo. [przypis edytorski]
206. Blessa — miasto Blois we Francji nad rzeką Loarą poniżej Orleanu. [przypis redakcyjny]
207. Turza — miasto Tours we Francji nad Loarą. [przypis redakcyjny]
208. niewczas (starop.) — niewygoda, trud. [przypis edytorski]
209. na pracą (starop. forma) — dziś B.lp r.ż.: na pracę. [przypis edytorski]
210. doświadczona to (starop.) — tzn. jest to doświadczone; jest to potwierdzone doświadczeniem. [przypis edytorski]
211. rozkoszny (starop.) — tu: skłonny do rozkoszy, rozpusty, wygody. [przypis edytorski]
212. z nienagła (starop.) — powoli, stopniowo; por. z nagła: nagle. [przypis edytorski]
213. pod [sześć tysięcy] (starop.) — około. [przypis redakcyjny]
214. lemięz (starop.) — lemiesz. [przypis redakcyjny]
215. przed tem (starop.) — dziś: przedtem. [przypis edytorski]
216.
Darmowe książki «Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)