Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) 📖
Krótki opis książki:
Jerozolima wyzwolona (wł. Gerusalemme liberata) to epos rycerski autorstwa Torquata Tassa, podejmujący temat pierwszej wyprawy krzyżowej (świętej wojny) ogłoszonej przez papieża Urbana II na synodzie w Clermont 27 listopada 1095. Epos opisuje końcowy etap wojny oraz zdobycie Jerozolimy przez krzyżowców w 1099 r.
Centralną postacią utworu jest wódz rycerzy chrześcijańskich Gotfred (także: Goffred, wł. Gottifredo), ale istotną rolę odgrywają również inni bohaterowie (np. Rynald, wł. Rinaldo) i ich perypetie. Istotną dla autora kategorią estetyczną była wzniosłość, dochodząca do głosu zarówno w wyborze samego tematu, jak również charakterystyce bohaterów, wskazywaniu na zasady etosu rycerskiego (w tym np. nieatakowanie nieuzbrojonych przeciwników, służenie wsparciem damom itp.) oraz bezinteresowność ich intencji. Wielokrotnie, w rozmaity sposób podkreślane jest to, że krzyżowcy podejmują działania wojenne ze względu na interes jedynej prawdziwej religii (muzułmanie ukazywani są jako inspirowani przez szatana wyznawcy religii fałszywej) oraz chwałę Boga na ziemi.
Epos, będący dziełem życia Tassa (pracę nad nim rozpoczął jako nastolatek) został wydany w roku 1581. Przekładu na język polski dokonał bratanek poety z Czarnolasu, Piotr Kochanowski, już w 1618 r.; samo tłumaczenie stanowi więc ważny zabytek staropolszczyzny. Utwór Tassa cieszył się największym powodzeniem w okresie romantyzmu, do którego poetyki należała między innymi melancholijna tęsknota za rzekomo harmonijnym (tj. nietarganym rewolucyjnymi wstrząsami politycznymi) światem średniowiecza.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Torquato Tasso
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Torquato Tasso
[przypis edytorski]
353. barzo (starop. forma) — dziś popr.: bardzo. [przypis edytorski]
354. teraześ (...) zbyła (starop.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: teraz zbyłaś; znaczenie: teraz się pozbawiłaś. [przypis edytorski]
355. wzrokuś (...) dostała (starop.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: dostałaś wzroku [odzyskałaś wzrok]. [przypis edytorski]
356. wzrokeś (...) niosła (starop.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: niosłaś wzrok. [przypis edytorski]
357. imie (starop.) — imię. [przypis edytorski]
358. Olind — kochanek Sofronii. [przypis redakcyjny]
359. Zoffronia — chrześcijanka w Jerozolimie. [przypis redakcyjny]
360. onej (starop.) — jej. [przypis edytorski]
361. im (starop. forma) — dziś N.lp r.m. od „on”: nim. [przypis edytorski]
362. żądze (starop. forma) — dziś D.lp. r.ż.: żądzy. [przypis edytorski]
363. troskliwy (starop.) — [tu:] pełen trosk, utrapiony. [przypis redakcyjny]
364. nie upatrzony (starop. forma ort.) — dziś popr.: nieupatrzony. [przypis edytorski]
365. myślić (starop. forma) — dziś: myśleć. [przypis edytorski]
366. gotowy (starop.) — tu: zgotowany, przygotowany. [przypis edytorski]
367. wszystka (starop.) — cała. [przypis edytorski]
368. jeśli (starop.) — czy. [przypis edytorski]
369. chcąc (starop.) — tu: umyślnie. [przypis edytorski]
370. chocia (starop.) — choć, chociaż. [przypis edytorski]
371. prawić (starop.) — mówić. [przypis edytorski]
372. prosiem (starop. forma) — dziś 1.os.lm: prosimy. [przypis edytorski]
373. zadzierżeć się (starop.) — wstrzymać się. [przypis redakcyjny]
374. wziąć — tu: przyjąć. [przypis edytorski]
375. złożyć z czego (starop.) — tu: zrezygnować, ustąpić; złagodzić. [przypis edytorski]
376. nieokrócony (starop.) — niepohamowany, niepowstrzymany. [przypis edytorski]
377. roskazanie (starop.) — dziś popr.: rozkazanie; rozkaz. [przypis edytorski]
378. pospolita śmierć (starop.) — [tu:] śmierć wszystkich; [powszechna śmierć]. [przypis redakcyjny]
379. niewie (starop. forma ort.) — dziś popr.: nie wie. [przypis edytorski]
380. zasię (starop.) — więc, zatem. [przypis edytorski]
381. własny (starop.) — [tu:] właściwy, istotny, prawdziwy. [przypis redakcyjny]
382. zkąd (starop. forma ort.) — dziś popr. (po ubezdźwięcznieniu): skąd. [przypis edytorski]
383. niechciała (starop. forma ort.) — dziś popr.: nie chciała. [przypis edytorski]
384. rękęm i umysł niosła (starop.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: rękę i umysł niosłam. [przypis edytorski]
385. bydź (starop. forma) — dziś popr. (po ubezdźwięcznieniu): być. [przypis edytorski]
386. zgwałcić (starop.) — dokonać czegoś przemocą, nagle, z naruszeniem przyjętych praw i zasad; być zgwałconym: być potraktowanym bezwzględnie, z naruszeniem przyjętych norm. [przypis edytorski]
387. gwałtownie (starop.) — gwałtem, przemocą. [przypis edytorski]
388. zdrowie (starop.) — życie. [przypis redakcyjny]
389. wiedźcie warownie (starop. konstrukcja zdaniowa) — wiedźcie [prowadźcie] do warowni. [przypis edytorski]
390. prętko (starop. forma ort.) — dziś: prędko; zaraz. [przypis edytorski]
391. podwika (starop.) — [tu:] zasłona, zawinięcie głowy. [przypis redakcyjny]
392. ono (starop.) — owo, to. [przypis edytorski]
393. niewiedział (starop. forma ort.) — dziś popr.: nie wiedział. [przypis edytorski]
394. zjęty (starop.) — zdjęty; przejęty. [przypis edytorski]
395. co jedno (starop.) — co tylko, ile tylko. [przypis edytorski]
396. nigdyby (starop.) — dziś popr.: nigdy by. [przypis edytorski]
397. meszkita (starop.) — meczet, świątynia mahometańska. [przypis edytorski]
398. potemem (...) wlazł (starop.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: potem wlazłem. [przypis edytorski]
399. frambuga (starop.) — obłąk, sklepienie półkoliste, arkada. [przypis redakcyjny]
400. obrazem spuścił (starop.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: spuściłem obraz. [przypis edytorski]
401. Zoffronia — chrześcijanka w Jerozolimie. [przypis redakcyjny]
402. taklim się (...) bojaźliwą zdała (starop.) — konstrukcja z partykułą -li oraz ruchomą końcówką czasownika; inaczej: takli się bojaźliwą zdałam; znaczenie: czy zdałam się tak bojaźliwa. [przypis edytorski]
403. mieć serce (starop.) — mieć odwagę. [przypis edytorski]
404. nie stać o co (starop.) — nie zabiegać o coś; nie dbać o coś. [przypis edytorski]
405. rozwodzić (starop.) — wkładać, wyłuszczać, rozważać; tu: perswadować. [przypis edytorski]
406. zostawa (starop. forma) — dziś popr.: zostaje. [przypis edytorski]
407. stateczność (starop.) — tu: postanowienie. [przypis edytorski]
408. zapasy chodzi (starop. konstrukcja zdaniowa) — chodzi w zapasy; staje do zapasów. [przypis edytorski]
409. tyle troie (starop.) — trzy razy bardziej; trzykrotnie. [przypis edytorski]
410. bydź (starop. forma) — dziś popr. (po ubezdźwięcznieniu): być. [przypis edytorski]
411. się bydź winnem powiada oboje (starop. konstrukcja zdaniowa) — uznaje oboje za winnych (daw. oboje: lp). [przypis edytorski]
412. lekce od nich poważony (starop.) — zlekceważony przez nich. [przypis edytorski]
413. dwujętny miech (starop.) — z dwiema rękojeściami, drążkami do ujęcia, tj. uchwycenia dwiema rękami]. [przypis redakcyjny]
414. żałosnemi słowy (starop. forma) — dziś popr. N.lm: żałosnymi słowami. [przypis edytorski]
415. tenli to łańcuch, teli to okowy, (...) tenli to ogień (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy ten łańcuch, te okowy [łańcuchy, kajdany], (...) czy to ten ogień, który miał (...) itd. [przypis edytorski]
416. zjąć (starop.) — złączyć. [przypis redakcyjny]
417. przejźrzeć (starop.) — tu: przewidzieć. [przypis edytorski]
418. podle (starop.) — obok. [przypis edytorski]
419. śmierć będę znał szczęśliwą (starop.) — będę uważał [śmierć] za szczęśliwą; na wzór łacińskiej konstrukcji podwójnego accusativu. [przypis redakcyjny]
420. zemną (starop. forma ort.) — dziś popr.: ze mną. [przypis edytorski]
421. czas się mieć do brzega (starop.) — czas zdążać (kierować się) do brzegu. [przypis edytorski]
422. potkać (starop.) — spotkać. [przypis edytorski]
423. Samo nas niebo (...) siebie rozumie bydź godne — łacińska konstrukcja accusativi cum infinitivo; [znaczenie: samo niebo uważa nas za godnych siebie; red. WL]. [przypis redakcyjny]
424. niechciał (starop. forma ort.) — dziś popr.: nie chciał. [przypis edytorski]
425. w płaczu wszystkich ledwie się nie śmieiesz (starop.) — pośród płaczu wszystkich [zgromadzonych] niemalże się śmiejesz; kiedy wszyscy płaczą, [ty] niemal się śmiejesz. [przypis edytorski]
426. tylko co (starop.) — niemalże, prawie. [przypis edytorski]
427. w tem (starop. forma) — dziś popr.: wtem; nagle, naraz. [przypis edytorski]
428. od wszytkich był miany (starop.) — przez wszystkich był uważany. [przypis edytorski]
429. Klorynda — córka króla etiopskiego Synapa, bohaterka saraceńska. [przypis redakcyjny]
430. widali (starop. forma) — dziś: widywali. [przypis edytorski]
431. swey płci dziełom odwykała (starop.) — odzwyczajała się od czynności [przypisanych osobom] swojej płci. [przypis edytorski]
432. więtszej (starop. forma) — większej. [przypis edytorski]
433. przez dzięki a. przezdzięki (starop.) — niechętnie, wbrew woli, opornie, gwałtem, z trudnością. [przypis redakcyjny]
434. niechciała (starop. forma ort.) — dziś popr.: nie chciała. [przypis edytorski]
435. pieszczony [strój] (starop.) — delikatny, wykwintny. [przypis edytorski]
436. była nie wyrosła (starop.) — konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: wyrosła wcześniej, uprzednio (kiedyś) itp. [przypis edytorski]
437. w lesiech (starop. forma) — dziś Msc.lm: w lasach. [przypis edytorski]
438. mieszkiwała (starop. forma) — mieszkała, zamieszkiwała, pomieszkiwała (forma czynności wielokrotnej). [przypis edytorski]
439. więźnie (starop. forma) — dziś popr. B.lm: więźniów. [przypis edytorski]
440. wszystko (starop.) — ciągle, bez ustanku. [przypis redakcyjny]
441. więtsze (starop. forma) — większe. [przypis edytorski]
442. mdła (...) płeć (starop.) — słaba płeć; kobieta. [przypis edytorski]
443. dzielić się (starop.) — [tu:] rozstawać się; [por.] z światem się dzieliła. [przypis redakcyjny]
444. wejźrzenie (starop.) — wejrzenie, spojrzenie; tu: widok. [przypis edytorski]
445. ówten, ówta (starop.) — tamten, tamta. [przypis redakcyjny]
446. zatym (starop.) — za tym; w związku z tym, więc. [przypis edytorski]
447. prawić (starop.) — mówić. [przypis edytorski]
448. dawać sprawę (starop.) — zdawać sprawę; relacjonować. [przypis edytorski]
449. słowy (starop. forma) — dziś N.lm: słowami. [przypis edytorski]
450. gdzieby (starop.) — tu: gdyby. [przypis edytorski]
451. na katy (starop. forma) — dziś: na katów; tu: do katów. [przypis edytorski]
452. zjęty (starop.) — przejęty. [przypis edytorski]
453. potkać (starop.) — spotkać. [przypis edytorski]
454. pry (starop.) — skrót od: prawi; mówi. [przypis edytorski]
455. moie imię (...) słyszałeś mianować (starop.) — łacińska konstrukcja accusativi cum infinitivo; [znaczenie: jeśli moje imię słyszałeś wymówione (mianowane); red. WL]. [przypis redakcyjny]
456. surowy (starop.) — srogi (bój, rycerz). [przypis redakcyjny]
457. chceszli (...) spróbować (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli chcesz spróbować. [przypis edytorski]
458. w murzech (starop. forma) — w murach; locativus [tj. Msc. lm] (podobnie: w lesiech, w mieściech, w czasiech, w raziech). [przypis redakcyjny]
459. będzieli z moją szablą twa złączona — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli twa szabla będzie z moją złączona. [przypis edytorski]
460. nie mieszkać (starop.) — nie zwlekać. [przypis edytorski]
461. stawić pole (starop.) — stanąć do bitwy. [przypis redakcyjny]
462. sprawa (starop.) — [tu:] porządek, dowództwo. [przypis redakcyjny]
463. roskazuię (starop. zapis) — rozkazuję. [przypis edytorski]
464. mam wolą (starop. forma) — dziś N.lp r.ż.: (...) wolę; mam wolę: chcę (służyć ci itd.). [przypis edytorski]
465. gotowy (starop.) — chętny, ochotniczy. [przypis edytorski]
466. bezpiecznie (starop.) — [tu:] śmiało. [przypis redakcyjny]
467. odnieść za upominek (starop.) — dostać jako upominek; dostać w prezencie. [przypis edytorski]
468. rozumieć (starop.) — tu: uważać, sądzić. [przypis edytorski]
469. niewiem (starop. forma) — dziś popr.: nie wiem. [przypis edytorski]
470. jako Zakon gwałcić śmiecie (starop.) — tzn. jak śmiecie naruszać prawo religijne. [przypis edytorski]
471. po coście go (...) kładli (starop.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: po co go kładliście. [przypis edytorski]
472. meszkita (starop.) — meczet. [przypis edytorski]
473. Nie godzi się nam mieć swoich bałwanów — w mahometanizmie niedozwolone jest sporządzanie i umieszczanie w świątyni wizerunków boga, proroka i in. postaci; zdobnictwo w meczetach wykorzystuje głównie motywy roślinne i geometryczne. [przypis edytorski]
474. tem więcey (starop.) — tu w znaczeniu: tym bardziej. [przypis edytorski]
475. Machomet — dziś popr.: Mahomet. [przypis edytorski]
476. niechcąc (starop.) — dziś popr.: nie chcąc. [przypis edytorski]
477. w świątniej (starop. forma) — dziś Msc.lp r.ż.: w świątyni. [przypis edytorski]
478. jemi (starop. forma) — nimi; starsza forma N. lm od: ji, ja, je [czyli: on, ona, ono; tu: nimi; red. WL]. [przypis redakcyjny]
479. lubo (starop.) — choć, chociaż. [przypis edytorski]
480. nieludzkie (starop. forma) — [przysłówek:] nieludzko. [przypis redakcyjny]
481. z gością (starop.) — dziś popr. forma N.lp: z gościem. [przypis edytorski]
482. obyść się [z kim] (starop.) — obejść się [z kim]; potraktować [kogo]. [przypis edytorski]
483. pry (starop.) — skrót od: prawi; mówi. [przypis edytorski]
484. zdrowie (starop.) — tu: życie. [przypis edytorski]
485. na twą przyczynę (starop.) — zamiast: za
Darmowe książki «Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)