Dwaj panowie z Werony - William Shakespeare (Szekspir) (czytaj online książki TXT) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Walencjo, młody mężczyzna żądny nowych doświadczeń życiowych, wyrusza doMediolanu. Jego przyjaciel Protej skrycie kocha się w Julii, nie chce jejopuszczać i pomimo namów Walencja pozostaje w Weronie.

Julia także skryciekocha Proteja, wreszcie wyznają sobie miłość. Niestety wkrótce jego ojciecpostanawia wysłać go do Mediolanu, by towarzyszył Walencjowi na dworzeksięcia. Kochankowie żegnają się, przyrzekając sobie wierność, jednak poprzybyciu Proteja do Mediolanu sytuacja się komplikuje…

Jedna z pierwszych sztuk Szekspira, komedia romantyczna poruszająca problemkonfliktu pomiędzy męską przyjaźnią a miłosnym afektem. Wyróżnia się postaćLancy, błazeńskiego służącego Proteja, mówiącego żywą, potoczną prozą.

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Czytasz książkę online - «Dwaj panowie z Werony - William Shakespeare (Szekspir) (czytaj online książki TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 William Shakespeare (Szekspir)

Idź do strony:

class="verse">Więc miłym gościem bądź niegodnej pani.

PROTEJ

Krom ciebie każdy, kto by tak rzekł, zginie.

SYLWIA

Żeś miłym gościem?

PROTEJ

Nie, żeś ty niegodna.

Wchodzi Pachołek, Turio powraca. PACHOŁEK

Pani, twój ojciec pragnie mówić z tobą.

SYLWIA

Idę na rozkaz.

Pachołek wychodzi.

Pójdź, pójdź, Turio, ze mną.

Witaj raz jeszcze, witaj, nowy sługo.

Teraz pomówcie o sprawach domowych,

A gdy skończycie, dajcie znać o sobie.

PROTEJ

Oba się stawim132 do twych usług, pani.

Sylwia, Turio i Śpiech odchodzą. WALENCJO

A więc mi powiedz, jak się mają nasi?

PROTEJ

Twoi wybornie, ściskają cię wszyscy.

WALENCJO

A twoi?

PROTEJ

Wszystkich zostawiłem zdrowych.

WALENCJO

Jakżeż twa luba? Jakżeć133 miłość sprzyja?

PROTEJ

Mych spraw miłosnych tyś nierad134 był słuchać.

Wiem, że nie lubisz rozmów o kochaniu.

WALENCJO

Ach, mój Proteju, jam mój żywot zmienił,

Odbył pokutę za wzgardę miłości.

Srogo mię skarał jej duch samowładny

Gorzkimi posty, pokutnymi jęki135,

Żarem łez w nocy, dreszczem westchnień we dnie;

Bo miłość, mszcząc się, żem nią wprzód pogardzał,

Sen z ujarzmionych mych oczu wygnała

I nad własnego serca utrapieniem

Kazała czuwać. O luby Proteju,

Możnym jest władcą miłość i tak srogo

Mię udręczyła, iż wyznać ci muszę,

Że żadna boleść nie zrówna jej karom,

A jej poddaństwu żadna rozkosz w świecie.

Teraz, prócz o niej, innych rozmów nie znam

I mogę śniadać, jeść obiad, wieczerzać

I spać na samym tylko słowie: miłość.

PROTEJ

Dość łatwo los twój z twych oczu wyczytać.

Toż136 było bóstwo, które tak uwielbiasz?

WALENCJO

Tak, ona właśnie. Powiedz, czyli137 nie jest

Niebios aniołem.

PROTEJ

Nie, lecz ziemskim cudem.

WALENCJO

Nazwij ją boską.

PROTEJ

Nie chcę jej pochlebiać.

WALENCJO

Więc mnie pochlebiaj. Miłość z pochwał rada.

PROTEJ

Kiedym był chory, tyś mi gorzkie dawał

Lekarstwo, teraz przyjm138 takież ode mnie.

WALENCJO

Prawdę więc o niej powiedz. Gdy nie boska,

Chciej ją przynajmniej uznać czymś najwyższym,

Królową ziemi nad wszystkie stworzenia.

PROTEJ

Krom mej kochanki.

WALENCJO

Luby! krom niczyjej,

Chyba miłości chcesz mojej uchybić.

PROTEJ

Wszakże mam prawo dać własnej pierwszeństwo?

WALENCJO

Ja ci pierwszeństwo nadać jej pomogę:

Bo ją ozdobi ten wysoki zaszczyt,

Że będzie suknię mej pani unosić,

By pocałunku rąbkowi przypadkiem

Mizerna ziemia nie skradła, a dumna

Tak wielkim szczęściem, nie przestała rodzić,

Gardząc kwiatami, tym przepychem lata,

I srogiej zimy nie zmieniła w wieczność.

PROTEJ

Cóż to za szumne, Walencjo, przechwałki?

WALENCJO

Wybacz, Proteju, co mówię, jest niczym

Przy niej, co wszelką wartość w nic obraca.

Jedyna w świecie!

PROTEJ

Więc zostaw jedyną.

WALENCJO

Ni za świat cały. Moją jest, mą własną.

Jam tak bogaty tym drogim klejnotem

Jak mórz dwadzieścia, chociażby ich piasek

Był z samych pereł, skały szczerym złotem,

Woda nektarem. Wybacz, że, zajęty

Własną miłością, mniej myślę o tobie.

Mój rywal, głupiec, tylko stąd jej ojcu

Miły, że dobra ma wielkie, a sknera,

Poszedł z nią, muszę więc pognać za nimi,

Bo wiesz, że miłość jest pełną zazdrości.

PROTEJ

Kochaż139 cię ona?

WALENCJO

Kocha, jam się skrycie

Już z nią zaręczył; co więcej, już mamy

Godzinę ślubu oraz plan ucieczki

Zręcznie wybrany; mam drabkę140 ze sznura,

By wejść w jej okno; zgoła wszystkie środki

Ku memu szczęściu przyjęte, gotowe.

Dobry Proteju, pójdź do mej komnaty,

By mi w tej sprawie dopomóc twą radą.

PROTEJ

Sam idź tam naprzód, wnet złączę się z tobą.

Muszę do portu biec, by na ląd dostać

To, co z mych rzeczy naglej141 mi potrzebne,

A potem zaraz pośpieszę ci służyć.

WALENCJO

Czy ani chwili nie stracisz?

PROTEJ

Nie stracę.

Walencjo wychodzi.

Jak jeden płomień tłumi płomień drugi

Lub jak gwóźdź siłą inny gwóźdź wypiera,

Tak i pamiątka mej dawnej miłości

Uszła, gdym ujrzał nagle przedmiot nowy.

Z jejże142 to liców czy z Walencja pochwał,

Z jej cudnej krasy czy z mej niestałości,

Wnikł143 we mnie obłęd, że tak w myślach błądzę?

Piękna — i Julia piękna, którą kocham,

Nie, którąm kochał144, gdyż ma miłość spełzła

I jak kształt z wosku, stawiony przy ogniu,

Traci ślad wszystek tego, czym wprzód była.

Coś i ma przyjaźń dla Walencja stygnie.

Już mu nie sprzyjam, jak zwykłem był145 sprzyjać.

Za wiele jego dziewicę miłując,

Nie dziw, że w nim się miłuję tak mało.

Jakżeż z namysłem będę szalał za nią,

Gdy bez namysłu tak ją czcić poczynam.

Ledwie jej obraz przemknął się przede mną,

A we mnie światło rozumu już przyćmił,

Cóż gdy się wpatrzę w pełną doskonałość,

Nie znajdę rady, bym nie oślepł zgoła.

Błędny mój pociąg, gdy zdołam, ukrócę

Lub, by ją posiąść, mam sposób w mej sztuce.

Odchodzi. SCENA PIĄTA

Ulica w Mediolanie blisko przystani; w pobliżu piwiarnia. Wchodzi Śpiech i Lanca z psem. ŚPIECH

Na uczciwość, Lanco, całym cię sercem witam w Mediolanie.

LANCA

Nie kłam, luby młodziku, gdyż mię całym sercem nie witasz. Zawsze mi się widzi, że póty człowiek niestracony, póki nie wisi, ani też gdziekolwiek całym sercem powitany, póki pewna kwota nie brzęknie i szynkarka nie powie: „witaj”.

ŚPIECH

Ej, ty szalona pałko, nie bój się, zaraz z tobą pójdę „Pod Wiechę”, gdzie za jedną pięciogroszówkę znajdziesz tysiąc powitań. Lecz wprzód powiedz mi, jakże twój pan rozstał się z panną Julią?

LANCA

Zaprawdę, jak się wprzód zwarli na serio, tak się potem w żarcie nader grzecznie rozstali.

ŚPIECH

Ale czy ona pójdzie za niego?

LANCA

Nie.

ŚPIECH

Czemu? To może on się z nią ożeni?

LANCA

I to nie.

ŚPIECH

Więc cóż, czy się rozpadli?

LANCA

Gdzie tam. Oboje caluteńcy jak ryba.

ŚPIECH

Jakżeż przeto z nimi sprawa stoi?

LANCA

Oto tak: kiedy z nim dobrze stoi, to i z nią stoi dobrze.

ŚPIECH

Jakiż ty osieł146, nic z ciebie dostać nie mogę ani dostać147 do znaczenia twych konceptów.

LANCA

Jakiż ty bałwan, że nie możesz. Patrz, ta moja pałka zawsze dostać zdolna.

ŚPIECH

Czy w tym, co mówisz?

LANCA

I w tym także, co robię. Spójrz, jakkolwiek się na niej oprę, ona i mi zawsze dostoi148.

ŚPIECH

Widzę, widzę, równie jak i ty dostojna.

LANCA

Wszystko to jedno, bo co mi dostać zdolne, gdy się opieram, to może i dostać do znaczenia w tym, co mówię.

ŚPIECH

Ale żart na stronę, czy będzie co z tego małżeństwa?

LANCA

Mego psa się spytaj. Jeśli ci powie „tak”, to będzie, jeśli powie „nie”, to będzie, jeśli machnie ogonem i nic nie powie, to także będzie.

ŚPIECH

Stąd więc wniosek, że bądź co bądź, a będzie.

LANCA

Takiej tajemnicy nigdy się ode mnie nie dowiesz, chyba przez przypowieść.

ŚPIECH

Rad jestem, że i tak się jej dowiem. Lecz, Lanco, co powiesz na to, że mój pan stał się wiernym poplecznikiem miłości.

LANCA

Jam go inszym149 nigdy nie znał.

ŚPIECH

Jak co?

LANCA

Jak wierutnym150 ulicznikiem, właśnie jak o nim powiadasz.

ŚPIECH

Czemu przekręcasz, kapcanie151.

LANCA

Przecież, dudku, nie o tobie, ale o twoim panu to mówię.

ŚPIECH

Powtarzam ci, że mój pan stał się zapalonym kochankiem.

LANCA

A cóż mi do tego? Nie dbam, choćby się i spalił w miłości. Jeśli chcesz pójść ze mną na wódkę, to dobrze. Jeśli nie, toś jest Hebrajczykiem, Żydem i niegodny zwać się chrześcijaninem.

ŚPIECH

A to czemu?

LANCA

Bo nie posiadasz nawet tyle chrześcijańskiej miłości, aby pójść z chrześcijaninem na ochrzczoną152 wódkę. Co, czy pójdziesz?

ŚPIECH

No, jestem już na twe usługi.

Wychodzą do piwiarni. SCENA SZÓSTA

Wchodzi Protej. PROTEJ

idąc powoli ku przystani

Złamię przysięgę, gdy Julię porzucę,

Złamię przysięgę, wielbiąc piękną Sylwię,

Strasznie ją złamię, krzywdząc przyjaciela.

Władza, co w pierwszą wiodła mię przysięgę,

Do tej potrójnej dopuszcza mię zdrady.

Jak przysięgałem na miłości rozkaz,

Tak na jej rozkaz dziś się odprzysięgam,

Więc gdyś w tym grzeszna, luba kusicielko,

Nastręcz wymówkę skuszonemu słudze.

Wprzód czciłem gwiazdę, dziś słońce. Wszak wolno

Rozmyślnie zrywać nierozmyślne śluby?

Na nic i dowcip153, gdy brak silnej woli,

Aby dowcipem złe na dobre zmienić.

Wstydź się, wstydź, płochy, zelżywy154 języku,

Zwać złem tę, której wszechwładztwu składałeś

Tak często przysiąg serdecznych tysiące.

Przestaję kochać, choć przestać nie mogę,

Lecz tam przestaję, gdziem kochać powinien.

Tracę mą Julię i Walencja tracę,

Ale inaczej straciłbym sam siebie;

A gdy ich stracę, przez tę stratę zyskam

Sylwię za Julię, siebie za Walencja.

Wszakżem sam sobie droższy niż przyjaciel,

Gdyż własna miłość najpierwsza ze wszystkich.

Ach, świadkiem niebo, co Sylwii wdzięk dało,

Iż przy niej Julia czarną Etiopką155.

Że Julia żyje, zapomnę przez pamięć,

Jako umarła już ma miłość ku niej.

Będę za wroga uważał Walencja,

Walcząc o Sylwię jak o droższy przedmiot.

Dziś już bym nie mógł zostać wiernym sobie,

Gdybym nie użył zdrady przeciw niemu.

Wszak on tej nocy ma drabką ze sznura

Do boskiej Sylwii dostać się przez okno.

I jam w tym spisku, z nim, ja, współzalotnik!

Otóż natychmiast dam wiedzieć jej ojcu

O ich tak skrycie zmówionej ucieczce.

On, zdjęty gniewem, wypędzi Walencja,

Bo swoją córkę Turiowi przeznacza.

Gdy tamten ujdzie, mdłe156 Turia zabiegi

Wnet zręczną sztuką skrzyżuję. Miłości!

Przyśpiesz mą sprawę, daj mi skrzydła rącze,

Jak dałaś dowcip, co te sidła plącze.

Odchodzi. SCENA SIÓDMA

Werona. Pokój w domu Julii. Julia studiuje mapę, Lucetta szyje. JULIA

Poradź, Lucetto, pomóż, dziewczę lube,

Na wieczną nawet miłość cię zaklinam.

Wszak tyś tablicą, na której me wszystkie

Myśli spisane jawnie i wyryte.

Naucz mię, podaj sposób niezawodny,

Jak mam przedsięwziąć bez ujmy w honorze,

Podróż za moim najdroższym Protejem.

LUCETTA

Niestety, droga nużąca i długa.

JULIA

Szczerze pobożny pielgrzym się nie znuży,

Gdy wątłym krokiem przemierza królestwa,

Tym mniej ta, której miłość skrzydła daje,

Gdy przy tym przedmiot pogoni tak drogi

I takich boskich przymiotów jak Protej.

LUCETTA

Lepiej się wstrzymaj, wnet Protej powróci.

JULIA

Wiesz, że wzrok jego pokarmem mej duszy.

Użal się głodu, który przecierpiałam,

Tak długo łaknąc drogiego pokarmu.

O, gdybyś znała drażliwość miłości,

Prędzej byś ogień szła zapalać śniegiem

Niż żar miłości zagaszać słowami.

LUCETTA

Nie chcę ja gasić płomienia twych uczuć,

Lecz chcę zbyteczną wstrzymać ognia wściekłość,

By nie rozgorzał nad krańce rozumu.

JULIA

Tym silniej płonie, im silniej tamujesz.

Potok, co bieży157 z uroczym szelestem,

Jeśli wstrzymany, szaleje bez miary;

Lecz kiedy w biegu nic mu nie przeszkadza,

Po tęczowanych158 słodko gra kamykach,

I każde ziółko w pielgrzymce dognane

Wdzięcznym fal swoich pocałunkiem chwyta.

A tak się wijąc, w igraszkach ochoczy,

Licznymi skręty 159 w dzikie morze kroczy.

Więc puść mię, błagam, nie wstrzymuj mię w biegu.

Będę cierpliwa jak łagodny strumień,

Każdy krok ciężki będzie mi igraszką,

Aż mię ostatni połączy z kochankiem.

Tam przy nim spocznę jak po długich trudach

Błogosławiona dusza pośród raju.

LUCETTA

Lecz w jakim chceszże wybrać się ubiorze?

JULIA

Nie jak kobieta, bo zalotnych ludzi

I zajść swawolnych160 chciałabym uniknąć.

Luba Lucetto, wybierz mi strój taki,

Jaki skromnemu paziowi przystoi.

LUCETTA

A zatem, pani, musisz obciąć włosy.

JULIA

Nie. Ja w jedwabne zwinę je warkocze,

Sztucznie je kryjąc splotami ze wstążek.

Wszakże fantazja ujdzie młodzianowi,

Nawet starszemu, niż jakim ja będę?

LUCETTA

Jakimże krojem mam ci spodnie zrobić?

JULIA

To tak przystaje jak: „Powiedz jegomość

Jakiej spódnicę chcesz mieć objętości?”

Zrób je, Lucetto, jak ci się podoba.

LUCETTA

A więc

Idź do strony:

Darmowe książki «Dwaj panowie z Werony - William Shakespeare (Szekspir) (czytaj online książki TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!

Dodaj komentarz