Troilus i Kresyda - William Shakespeare (Szekspir) (darmowa czytelnia online TXT) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Jedna z najrzadziej granych tragedii Szekspira, sztuka, której akcja rozgrywa się podczas wojny trojańskiej. Trwające siedem lat walki nie doprowadziły do rozstrzygnięcia. Wśród obu stron narastają kłótnie i zniechęcenie. Młody, zapalczywy książę trojański Troilus utracił zapał do walki z innego powodu. Jego myśli nieustannie zaprząta piękna Kresyda, córka trojańskiego kapłana, który przeszedł na stronę Greków. Pandarus, wuj Kresydy, zwraca jej uwagę na Troilusa i zachwala jego zalety. Pod jego opieką młodzi wdają się w namiętny romans. Niestety, ojciec Kresydy podejmuje decyzję, że w ramach wymiany jeńców jego córka ma trafić do obozu Greków. Czy miłość Kresydy przetrwa rozstanie?

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Czytasz książkę online - «Troilus i Kresyda - William Shakespeare (Szekspir) (darmowa czytelnia online TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 William Shakespeare (Szekspir)

Idź do strony:

słońca i słońcu odsyła

Twarz jego jasną i jego upały.

To mnie zajęło i zaraz do myśli

Przyszedł mi Ajaks, światu dziś nieznany.

Cóż to za człowiek! Boże, to koń czysty,

Co ma, sam nie wie. Ileż to jest rzeczy

Podłych z pozoru, kosztownych w użyciu!

A ile znowu drogich sądem ludzi,

A bez wartości! Jutro może ujrzym,

Jak czyn, przypadkiem w rękę mu rzucony,

Wsławi Ajaksa. Czemu jedni robią

To, czego inni zrobić zaniedbali?

Czemu się jedni wczołgać potrafili

Do świątyń zmiennej Fortuny134, gdy inni

Przed jej oczyma głupców grają rolę?

Jak jeden dumą drugiego się karmi,

Gdy pyszny pości przez swoją głupotę.

Czy widzisz Greków? Patrz, jak po ramieniu

Klepią w zawody niezgrabę Ajaksa,

Jakby już deptał po Hektora piersiach,

Jakby już mury trojańskie rozwalał.

ACHILLES

Bardzo ci wierzę; minęli mnie właśnie,

Jak bogacz dumny żebraka wymija.

Dobrego słowa żaden nie powiedział,

Nie spojrzał żaden. Czy już zapomnieli

Mych czynów przeszłych?

ULISSES

Alboż nie widziałeś,

Że czas na grzbiecie swoim torbę nosi,

W którą jałmużny wkłada zapomniane,

Czas, ten olbrzymi potwór niewdzięczności.

Drań135 ta to dobre uczynki minione,

Pożarte w samej chwili urodzenia

I zapomniane, ledwo dokonane.

Wytrwałość tylko chowa jasny honor;

Wychodzą z mody minione usługi

Jak zardzewiała zbroja na szyderstwo

Na monumencie starym zawieszona.

Idź, nie ustając, bo honor wędruje

Po ciasnej ścieżce, na której zaledwo

Jeden się zmieści. Nie opuszczaj ścieżki,

Bo mnogich synów ma współubieganie,

A wszyscy tłumnie cisną się za tobą

I byleś stanął albo z drogi zeszedł,

Jak przystęp morza, niewstrzymaną falą

Wszyscy cię miną i w tyle zostawią.

Jak dzielny rumak, poległy na czele,

Dla pogardliwej tylnej będziesz straży

Z obojętnością deptanym pomostem.

Obecne czyny, choć niższe zasługą

Od twoich przeszłych, górują nad nimi,

Bo czas, zwyczajem modnych gospodarzy,

Z niechcenia ściska odchodzących rękę,

A nowych gości do serca przytula

Silnym ramieniem, jakby chcieli uciec.

Zawsze witanie uśmiech ma na twarzy,

A pożegnanie z westchnieniem odchodzi.

Darmo się cnota domaga zapłaty

Za to, czym była, za minione czyny,

Bo piękność, dowcip, ród, siła, zasługa,

Miłość i przyjaźń, wszystko niewolnikiem

Zazdrości czasu i jego potwarzy.

Wspólny znak jeden wszystkich ludzi krewni136:

Wszyscy bez miary nowe cacka wielbią,

Chociaż ze starych ulepione cacek,

I proch przenoszą trochę pozłocony

Nad przyprószone lekkim pyłem złoto.

Obecne oczy chwalą rzecz obecną.

Nie dziw się przeto, mężu niezrównany,

Jeśli Ajaksa czcić zaczęli Grecy,

Rzecz bowiem w ruchu przyciąga wzrok łatwiej

Niż rzecz w spoczynku. Był czas, gdy Hellenów

Krzyk cię pozdrawiał; ten czas może wrócić,

Byleś się żywcem nie chciał sam pogrzebać,

W własnym namiocie chwały twojej zamknąć,

Mężu, którego śmiałe niegdyś czyny,

Na tych trojańskich dokonane polach,

Budziły zazdrość w bogach nawet samych

I buntowały Marsa.

ACHILLES

Oddalenia

I samotności ważne mam powody.

ULISSES

Ale ważniejsze, lecz heroiczniejsze

Znajdziesz powody przeciw oddaleniu.

Rzecz to wiadoma, Achillu, że kochasz

Jedną z Priama córek137.

ACHILLES

Rzecz wiadoma?

ULISSES

Czy cię to dziwi? Przenikliwy rozum

Zna każde ziarnko w Plutusa138 skarbnicy,

Dno niezgłębionych przepaści nurtuje,

Ulata z myślą i prawie jak bóstwo

Odsłania myśli w niemej ich kolebce.

Są tajemnice (których się historia

Nie waży dotknąć) w głębiach rządów duszy,

Których działanie tak szybkie, tak boskie,

Że nie wypowie ich pióro ni język.

Achillu, wszystkie twe stosunki z Troją

Tak nam wiadome jak tobie samemu.

Może godniejszym byłoby Achilla

Nie Poliksenę, lecz Hektora podbić.

Serce Pyrrhusa139 zakrwawi się młode,

Gdy wieść po naszych otrąbi wybrzeżach,

Gdy greckie dziewki, tańcząc, zaśpiewają:

„Hektora siostrę zwyciężył Achilles,

Lecz wielki Ajaks Hektora powalił”.

Bądź zdrów; mówiłem jak szczery przyjaciel.

Po tym się lodzie głupiec ślizga śmiało,

Który się tobie strzaskać należało.

Wychodzi. PATROKLUS

To było zawsze rad mych wszystkich treścią.

Bezwstydna dziewka, w męża przedzierzgnięta,

Od zniewieściałych nie szpetniejsza mężów

W godzinie czynu. Na mnie spada wina;

Mówią, że mała ma do bitw pochopność,

A wielkie twoje do mnie przywiązanie

Było powodem twojej bezczynności.

Ocknij się, drogi, a wietrzny140 Kupido

Miłości łańcuch z twej szyi odwiąże,

Jak kropla rosy z grzywy lwa strząśnięta

W nic się rozpłynie.

ACHILLES

Więc Ajaks z Hektorem

Mierzyć się będzie?

PATROKLUS

I może w tej walce

Chwałą się okryć.

ACHILLES

Widzę zagrożone

Me dobre imię: sława ma blednieje.

PATROKLUS

Bądź baczny; trudno ta się leczy rana,

Którą zadajem własną sobie ręką.

Kto konieczności nie pełni rozkazów,

Niebezpieczeństwo sam sobie kupuje;

Niebezpieczeństwo, jak subtelna febra,

Chwyta nas, chociaż na słońcu się grzejem.

ACHILLES

Idź, mój Patroklu, przywołaj Tersyta,

Wyprawię błazna z prośbą do Ajaksa,

Aby po bitwie sprosił do mnie Trojan.

Kobiecą bowiem uczułem zachciankę

Ujrzeć Hektora w odzieży pokoju,

Mówić z nim, jego oblicza widokiem

Wzrok mój nasycać. Lecz otóż Tersytes.

Wchodzi Tersytes. TERSYTES

Cud!

ACHILLES

Jaki?

TERSYTES

Ajaks biega tam i sam141 po polu, szukając samego siebie.

ACHILLES

Jak to?

TERSYTES

Jutro ma się mierzyć sam na sam z Hektorem, a w proroczej dumie heroicznych cięgów plecie trzy po trzy, nic nie mówiąc.

ACHILLES

Jak to być może?

TERSYTES

Stąpa jak paw nadęty, krok jeden i pauza; zamyśla się jak gospodyni, która za całą arytmetykę ma tylko głowę, żeby uregulować swój rachunek; gryzie sobie wargi z ogromnie mądrym spojrzeniem, jakby mówił: „Siedzi w tej głowie dowcip, byle chciał wyleźć”; i wielka w tym prawda, tylko że ten dowcip tak zimno tam spowity jak iskra w krzemieniu: żeby ją wywołać, trzeba wprzód dobrze krzesać. Zgubiony to człowiek na wieczne czasy, bo jeśli mu Hektor nie skręci karku w pojedynku, to on go sam sobie skręci w próżności. Nie poznał mnie; gdy mu: „Dzień dobry, Ajaksie”, powiedziałem, on mi odrzekł: „Dziękuję, Agamemnonie”. Co myślisz o człowieku, który mnie bierze za wodza? Zmienił się w rybę lądową, bezjęzyczną potworę. Bodaj przepadło dobre u ludzi imię! Można je nosić na lice i na nice142 jak skórzany kaftan.

ACHILLES

Musisz być moim do niego posłem, Tersycie.

TERSYTES

Kto? Ja? Nie odpowie nikomu. Nie jego rzemiosłem odpowiadać. Mówić to dobre dla żebraków, u niego język w pięści. Odegram wam jego rolę: niech mnie pyta Patroklus, przedstawię wam Ajaksa.

ACHILLES

Przemów do niego, Patroklu. Powiedz mu, że błagam pokornie walecznego Ajaksa, aby zaprosił do mojego namiotu najdzielniejszego Hektora, bez zbroi, aby wyrobił dla niego list żelazny u wielkomyślnego, najjaśniejszego, sześć lub siedem razy dostojnego naczelnika greckiej armii, Agamemnona, i tak dalej. Zaczynaj.

PATROKLUS

Błogosław, Jowiszu, wielkiemu Ajaksowi!

TERSYTES

Hm!

PATROKLUS

Przychodzę w imieniu zacnego Achillesa.

TERSYTES

Hę?

PATROKLUS

Który błaga cię pokornie, abyś raczył zaprosić Hektora do jego namiotu.

TERSYTES

Hm!

PATROKLUS

Abyś wyrobił dla niego list żelazny u Agamemnona.

TERSYTES

Agamemnona!

PATROKLUS

Tak jest, panie.

TERSYTES

Ha!

PATROKLUS

Co na to odpowiadasz?

TERSYTES

Bóg z tobą, z całego serca.

PATROKLUS

Co odpowiadasz, panie?

TERSYTES

Jeśli będzie jutro pogoda, o jedenastej godzinie rzecz się tak lub owak rozstrzygnie: bądź co bądź, drogo zapłaci, nim mnie złapie.

PATROKLUS

Ale co odpowiadasz, panie?

TERSYTES

Bądź zdrów, z całego serca.

ACHILLES

Czy tylko naprawdę tak nastrojony?

TERSYTES

Nie tak nastrojony, ale tak rozstrojony. Jaką wyda muzykę, gdy mu Hektor rozpłata czaszkę, nie wiem; ale jestem pewny, że nie wyda żadnej, chyba że skrzypek Apollo z jego żył porobi struny.

ACHILLES

Pójdziesz do niego natychmiast z listem.

TERSYTES

To daj mi drugi do jego konia, bo to z dwóch rozumniejsze stworzenie.

ACHILLES

Umysł mój mętny jak zmącona woda

I sam nie mogę dna jego zobaczyć.

Wychodzi Achilles z Patroklusem. TERSYTES

Bodaj źródło twoich myśli ustało się i znowu było czyste, bym mógł w nim osła napoić! Wolałbym być kleszczem barana niż takim walecznym nieukiem.

Wychodzi.

AKT CZWARTY SCENA PIERWSZA

Troja. Ulica.

Z jednej strony wchodzi Eneasz i sługa z pochodnią, z drugiej Parys, Deifobus, Antenor, Diomedes i inni z pochodniami. PARYS

Hola! Kto idzie?

DEIFOBUS

Eneasz.

ENEASZ

Co widzę?

I Parys? Książę, gdybym miał powody

Ważne jak twoje do długiego spania,

Chyba niebieskie mogłoby poselstwo

Od towarzyszki łoża mnie oderwać.

DIOMEDES

I ja tak myślę. Witaj, Eneaszu!

PARYS

Ściśnij dłoń jego, bo Grek to waleczny;

Sam to przyznałeś, gdyś nam opowiadał,

Jak Diomedes dzień w dzień, tydzień cały

Gonił za tobą.

ENEASZ

Zdrowie ci, rycerzu,

Póki nam służy słodki czas rozejmu.

Ale w dniu bitwy tak czarne wyzwanie,

Jak może serce w swych głębiach wymyślić,

A dzielność spełnić.

DIOMEDES

Przyjmuje Diomed

Jedno i drugie. Póki krew spokojna

W żyłach mych płynie, zdrowie, Eneaszu!

Lecz gdy bój zawrze, a pora posłuży,

Na twoje życie strzelcem mnie zobaczysz,

Z całą chytrością i zapałem strzelca.

ENEASZ

Będziesz polował lwa, który się cofa

Twarzą do łowcy. Z całą uprzejmością

Witaj nam w Troi! Na Anchiza143 życie,

Witaj! Przysięgam na rękę Wenery144,

Nikt szczerzej kochać nie może ode mnie

Męża, którego z duszy pragnie zabić.

DIOMEDES

Jest w nas sympatia. Niech żyje Eneasz

Lat tysiąc, jeśli dla mego oręża

Śmierć jego nie jest chwałą przeznaczoną.

Lecz dla mej sławy niechaj jutro zginie,

Niech ciało jego jedną będzie raną.

ENEASZ

Znamy się dobrze.

DIOMEDES

Prawda, a pragniemy

Poznać się gorzej.

PARYS

Jest to powitanie

Najzawistniejszej pełne serdeczności,

Nienawidząca najpiękniejsza miłość,

O jakiej dotąd dało się nam słyszeć.

Co cię tak wcześnie z domu wywołało?

ENEASZ

Królewski rozkaz; lecz nie wiem powodu.

PARYS

Dowiesz się teraz: królewską jest wolą,

Byś Greka tego do domu Kalchasa

Powiódł i piękną Kresydę mu wydał

Za Antenora. Bądź nam towarzyszem

Lub, jeśli pragniesz, wyprzedź nas na chwilę.

Przypuszczam bowiem, jestem raczej pewny,

Brat mój Troilus na tę noc tam gościem.

Zbudź go i donieś o naszym przybyciu,

O jego celu; tylko mi się zdaje,

Że nas nie bardzo powita serdecznie.

ENEASZ

Chętniej do Greków poniesioną Troję

Niż wyniesioną z Troi swą Kresydę

Ujrzałby Troil.

PARYS

Lecz nie ma ratunku;

Taka przeznaczeń jego dola gorzka.

Śpieszym za tobą.

ENEASZ

Więc żegnam was wszystkich.

Wychodzi. PARYS

Teraz szlachetny powiedz, Diomedzie,

Z całą szczerością dobrego kolegi:

Kto, zdaniem twoim, godniejszy Heleny:

Ja czy Menelaj?

DIOMEDES

Równie godni obaj:

On, że jej szuka z taką wytrwałością

(Na jej honoru plamę obojętny)

Przez tyle trudów i cierpień piekielnych;

Ty, że jej bronisz (nie czując goryczy,

Jaką zaprawna Heleny niesława)

Tak wielkim kosztem skarbów i przyjaciół.

On, jak skomlący i płaczliwy rogal,

Wywietrzałego wina chce pić męty;

Ty, jak rozpustnik, z wszetecznego145 łona

Pragniesz szczęśliwy sukcesorów dostać.

Ważycie równo: kto ją z was posiędzie146,

O ladaszczycę tylko cięższy będzie.

PARYS

Dla współziemianki jesteś za surowy.

DIOMEDES

Ona surowsza dla swojej jest ziemi.

Słuchaj, za każdą fałszywej krwi kroplę,

Która po żyłach cieknie jej wszetecznych,

Grek jeden zginął, a za każdy skrupuł

Jej nieczystego, splamionego ścierwa

Jeden Trojańczyk swym zapłacił życiem.

Ode dnia, w którym otworzyła usta,

Do dzisiaj z ust tych mniej słów uleciało,

Niż dla niej Greków i Trojan skonało.

PARYS

Przekupnia, widzę, naśladujesz przykład,

Bo ganisz towar, który pragniesz nabyć.

Ja na przymioty jej zostanę niemy:

Nie chwalim, czego sprzedać nie myślemy.

To droga nasza.

Wychodzą. SCENA DRUGA

Troja. Dworzec147 przed domem Pandara.

Wchodzą Troilus i Kresyda. TROILUS

Nie wychodź, droga, bo zimny poranek.

KRESYDA

A więc zawołam stryja mego, panie,

On ci otworzy...

TROILUS

Zostaw go w pokoju.

Idź, niech sen twoje piękne zamknie oczy,

Tak ukołysze łagodnie twe zmysły

Jak dziecko żadnej troski nie znające.

KRESYDA

A więc dzień dobry.

TROILUS

Proszę, wróć do łóżka.

KRESYDA

Czy cię już nudzę?

TROILUS

Gdyby dzień kłopotny,

Śpiewem skowronka do życia zbudzony,

Idź do strony:

Darmowe książki «Troilus i Kresyda - William Shakespeare (Szekspir) (darmowa czytelnia online TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!

Dodaj komentarz