Troilus i Kresyda - William Shakespeare (Szekspir) (darmowa czytelnia online TXT) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Jedna z najrzadziej granych tragedii Szekspira, sztuka, której akcja rozgrywa się podczas wojny trojańskiej. Trwające siedem lat walki nie doprowadziły do rozstrzygnięcia. Wśród obu stron narastają kłótnie i zniechęcenie. Młody, zapalczywy książę trojański Troilus utracił zapał do walki z innego powodu. Jego myśli nieustannie zaprząta piękna Kresyda, córka trojańskiego kapłana, który przeszedł na stronę Greków. Pandarus, wuj Kresydy, zwraca jej uwagę na Troilusa i zachwala jego zalety. Pod jego opieką młodzi wdają się w namiętny romans. Niestety, ojciec Kresydy podejmuje decyzję, że w ramach wymiany jeńców jego córka ma trafić do obozu Greków. Czy miłość Kresydy przetrwa rozstanie?

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Czytasz książkę online - «Troilus i Kresyda - William Shakespeare (Szekspir) (darmowa czytelnia online TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 William Shakespeare (Szekspir)

Idź do strony:

głowy trochę dowcipu i pobożności; choć myślę, że prędzej koń twój oracji się nauczy niż ty modlitwy bez książki. Bić umiesz, nieprawda? Bodaj cię okryły parchy końskie za twoje końskie żarty. AJAKS

Ty zła bedłko78, powiedz mi, co to za ogłoszenie?

TERSYTES

Czy myślisz, że nie mam czucia, skoro mnie tak bijesz?

AJAKS

Ogłoszenie...

TERSYTES

Ogłoszono cię dudkiem79, jak mi się zdaje.

AJAKS

Strzeż się, jeżu, strzeż się, bo świerzbią mnie palce!

TERSYTES

Chciałbym, żeby cię od głowy do stóp świerzbiało, a mnie drapać cię nakazano; zostałbyś z mojej łaski najobrzydliwszym w całej Grecji parszywcem. Na placu jednak nie skorzej80 ci od innych do bicia.

AJAKS

Powtarzam, ogłoszenie!

TERSYTES

Mruczysz na Achillesa i szydzisz z niego bez ustanku; zazdrościsz jednak jego wielkości, jak Cerber81 urodzie Prozerpiny82, dlatego też szczekasz na niego.

AJAKS

Pani Tersytesie...

TERSYTES

Czemu jego bić nie spróbujesz?

AJAKS

Ty zakalista bułko!

TERSYTES

Skruszyłby cię swoją pięścią jak majtek suchary.

AJAKS

A psie, bękarcie!

Bije go. TERSYTES

Jeszcze! Jeszcze!

AJAKS

Ty stołku czarownicy!

TERSYTES

Dobrze, jeszcze! Jeszcze! Wywarzonego dowcipu, panie, tyle u ciebie w głowie mózgu co u mnie w łokciu; dardański osieł mógłby twoim być mistrzem, ty parszywy, waleczny ośle! Jesteś tu tylko, żeby grzmocić Trojan, ale każdy, byle miał odrobinę dowcipu, kupuje cię i sprzedaje jak barbarzyńskiego niewolnika. Jeśli chcesz bić mnie, zacznę od twojej pięty i powiem ci, czym jesteś, cal po calu, ty stworzenie bez wnętrzności.

AJAKS

Ty psie!

TERSYTES

Ty parszywy magnacie!

AJAKS

Ty kundlu!

Bije go. TERSYTES

Nie żenuj się, głuptasie Marsa83, nie żenuj się, grubiaństwo! Dalej, wielbłądzie, jeszcze, jeszcze!

Wchodzą Achilles i Patroklus. ACHILLES

Cóż to, Ajaksie, czemu go tak bijesz?

Tersytes, powiedz, co to jest za sprawa?

TERSYTES

Czy go tam widzisz?

ACHILLES

Widzę, i cóż stąd?

TERSYTES

Patrz tylko na niego.

ACHILLES

Patrzę, i cóż stąd?

TERSYTES

Ach, tylko dobrze mu się przypatrz.

ACHILLES

Już mu się dobrze przypatrzyłem.

TERSYTES

Nie, nie przyglądasz mu się dobrze, bo za kogo bądź go weźmiesz, zawsze to będzie Ajaks.

ACHILLES

Wiem o tym, błaźnie.

TERSYTES

Tylko że błazen sam się nie zna.

AJAKS

I dlatego cię biję.

TERSYTES

Słuchaj tylko, co za chude koncepty! Słowa jego długie mają uszy. Lepiej ja mu mózg wyhuśtałem, niż on mi połamał kości. Za grosz dostanę dziewięć wróbli, a jego pia mater84 niewarta dziewiątej części jednego wróbla. Ten pan, Achillesie, to Ajaks, który nosi dowcip swój w brzuchu, a w głowie swoje kiszki. Powiem ci, co o nim myślę.

ACHILLES

Co?

TERSYTES

Myślę, że ten Ajaks...

Ajaks chce go uderzyć, zatrzymuje go Achilles. ACHILLES

Nie, dobry Ajaksie.

TERSYTES

Nie więcej ma dowcipu...

ACHILLES

Muszę cię zatrzymać.

TERSYTES

Niż trzeba na zalepienie uszka igły Heleny, za którą bić się tu przyszedł.

ACHILLES

Cicho, błaznie!

TERSYTES

Z całego serca pragnąłbym siedzieć spokojnie i cicho, ale żadną miarą nie chce na to pozwolić ten sam błazen, tam, spójrz tylko, czy go tam widzisz?

AJAKS

A ty przeklęty kundlu! Ja ci tu...

ACHILLES

Czy chcesz mierzyć się na dowcipy z błaznem?

TERSYTES

O nie, zaręczam, zawstydziłby go dowcip błazna.

PATROKLUS

Mów tylko uczciwie, Tersytesie.

ACHILLES

O co spór idzie?

AJAKS

Żądałem od tego obrzydliwego puszczyka, żeby poszedł wywiedzieć się o treści ogłoszenia, a on tu sobie zaczął ze mnie żartować.

TERSYTES

Nie jestem twoim sługą.

AJAKS

Bardzo dobrze, a co potem?

TERSYTES

Służę tu na ochotnika.

ACHILLES

Jednak ostatnia twoja ta służba była pańszczyzną, bo nikt się na ochotnika bić nie daje. Ajaks był tu ochotnikiem, a ty przymuszonym rekrutem.

TERSYTES

Tak właśnie. Dobra część twojego dowcipu leży także w twoich żyłach albo kłamią ludzie. Nie lada zdobycz odniesie Hektor, rozwalając jednemu z was czaszkę; właśnie jakby zgryzł zbutwiały orzech bez jądra.

ACHILLES

Co, i ze mną także zadzierasz?

TERSYTES

Gadaj mi o Ulissesie i starym Nestorze! Ich dowcip był już spleśniały, nim wasi dziadowie mieli paznokcie na palcach; oni to was zaprzęgli do pługa, jak dwa ciężkie woły, i kazali wam orać pole wojny.

ACHILLES

Co? Co?

TERSYTES

Tak jest, możecie mi wierzyć. Nu! Achillesie, nu! Ajaksie, nu!

AJAKS

Język ci utnę.

TERSYTES

Mniejsza o to; będę i potem przynajmniej tak jak ty wymowny.

PATROKLUS

Dość już słów, Tersytesie, cicho!

TERSYTES

Co? Ja mam siedzieć cicho na rozkaz Achillesowej suki? Ja?

ACHILLES

Dostałeś i ty swoje, Patroklusie.

TERSYTES

Wprzód was zobaczę na szubienicy wiszących jak gamonie, nim zajrzę do waszych namiotów. Pójdę, gdzie dowcip się rusza, usunę się od fakcji85 głuptasów.

Wychodzi. PATROKLUS

Szczęśliwy ubytek!

ACHILLES

W obozie całym ogłoszono, panie,

Że Hektor jutro o godzinie piątej

Przy trąb odgłosie wyzwie do rozprawy

Na polach, wojska dwa nasze dzielących,

Każdego Greka mającego serce

Z orężem w ręku śmiało mu powiedzieć,

Że — co — nie pomnę86, jakieś tam błazeństwo.

Żegnam cię.

AJAKS

Żegnam. Kto przyjmie wyzwanie?

ACHILLES

Nie wiem; słyszałem, że los ma rozstrzygnąć;

Inaczej, wie on, z kim miałby się mierzyć.

AJAKS

Chcesz mówić: z tobą. Idę się wywiedzieć.

Wychodzą. SCENA DRUGA

Troja. Sala w pałacu Priama.

Wchodzą Priam, Hektor, Troilus, Parys i Helenus. PRIAM

Po tylu godzin, słów i mężów stracie,

W imieniu Greków Nestor mówi znowu:

„Zwróćcie Helenę, a wszystkie ofiary

Honoru, czasu, pieniędzy, podróży,

Przyjaciół, tylu drogich nam przedmiotów,

Które kormoran-wojna chciwie połknął,

Wszystko zapomnim”. Hektorze, co myślisz?

HEKTOR

Nikt mniej ode mnie Greków się nie lęka,

Nie znajdziesz jednak, potężny Priamie,

Damy z wrażliwszym od mojego sercem,

W którą by łatwiej trwoga mogła wsiąkać,

Która by chętniej ode mnie wyrzekła:

„Kto wie, co wypaść może?”. Zbytnia pewność

I w sobie ufność jest zbójcą pokoju,

Kiedy nieufność skromna, zdaniem świata,

Jest mądrych lampą, jest tą ołowianką87,

Która największych nieszczęść mierzy głębie.

Puśćmy Helenę. Odkąd po raz pierwszy

W sprawie tej mieczy dobyliśmy z pochew,

Każda dziesiąta dusza z dusz tysiąca,

Którąśmy wojnie w dziesięcinie dali,

Była nam równie jak Helena droga;

Gdyśmy już tyle stracili dziesiątków,

Aby zatrzymać, co nie było nasze,

Co, gdyby nawet do nas należało,

Jednego naszych dziesiątka niewarte,

Nie wiem, dla jakich ważnych dziś powodów

Nie chcem jej oddać.

TROILUS

Wstydź się, wstydź się, bracie!

Jak to, więc honor i monarszą godność

Tak potężnego jak ojciec nasz króla

Chcesz na kupieckiej ważyć teraz szali?

Chcesz liczmanami88 obrachować sumę,

Z której się składa jego nieskończoność?

Chcesz łokciem trwogi, rozumnych wywodów

Pas niezmierzony dzielnic jego mierzyć?

Wstydź się, przez Boga!

HELENUS

Nie dziwię się wcale,

Że tak zjadliwym zębem kąsasz rozum,

Którego nie masz. Dlategoż nasz rodzic

Ziemie ma swoje bezrozumnie rządzić,

Że twoim radom zbywa na rozumie?

TROILUS

Bracie kapłanie, wiem, że ci są drogie

Sny i marzenia; podszywasz rozumem

Twe rękawice, a oto twój rozum:

Wiesz, że na zgubę twą czyhają wrogi,

Wiesz, że dobyty miecz jest niebezpieczny,

A rozum każe wszelkie zło wymijać;

Kogoż więc zdziwi, że kiedy Helenus

Zobaczy Greka, z jasnym jego mieczem,

Skrzydła rozumu do pięt swych przyczepia

I jak Merkury89 ucieka, gdy widzi

Na Jowiszowym czole gniewu błyski,

Lub jak z swej sfery wytrącona gwiazda?

Więc dobrze; skoro mowa o rozumie,

Śpijmy spokojnie, zatrzaśnijmy bramy,

Zajęcze serce dajmy honorowi

I męstwu, jeśli chcą tyć na rozumie.

Przy twym rozumie i twej roztropności

Dzielność upada i blednie wątroba.

HEKTOR

Wierzaj mi, bracie, niewarta Helena

Tego, co płacim, aby ją zatrzymać.

TROILUS

Cenę klejnotom sąd nasz tylko daje.

HEKTOR

Nie sama wola cenę tę stanowi;

Klejnotu wartość tak w samym klejnocie,

Jak w myślach jego nabywcy spoczywa.

Tylko szalonym jest to bałwochwalstwem

Więcej obrzędy niźli bóstwo cenić;

Tylko dziecinny może kochać umysł

Przedmiot miłości, który nie posiada

I cienia nawet kochanych przymiotów.

TROILUS

Biorę dziś żonę; ma wola kieruje

Moim wyborem, wola podpalona

Przez oczy moje i przez moje uszy,

Sterników między dwóch skał przepaściami

Woli i sądu — czy będę miał prawo,

Jeśli mój wybór zbrzydzi sobie wola,

Odepchnąć żonę mojego wyboru?

Czy się potrafię z węzłów tych wywikłać,

A od honoru na krok nie odstąpić?

Nie odsyłamy kupcowi jedwabiu,

Któryśmy długim noszeniem zużyli;

I resztek uczty na gnój nie rzucamy

Dlatego tylko, że jesteśmy syci.

Zemsta Parysa słuszną się wam zdała,

Tchem przyzwolenia wydęliście żagle

Jego okrętu, gdy się w drogę puszczał;

Fale i wiatry — dwa odwieczne wrogi —

Dla służby jego przymierze zawarły;

Do upragnionej zawinął przystani.

Za starą ciotkę, przez Greków więzioną90,

Młodą królowę Greków porwał Parys,

Przy której wdziękach blednieje poranek,

A pomarszczonym starcem jest Apollo.

Jak Grecy ciotkę naszą, my Helenę

Trzymamy u nas; czy warta trzymania?

Toć ona perłą, perły tej kosztowność

Statków tysiące rzuciła na fale,

A królów Grecji w kupców przemieniła.

Jeśli mądrością Parysa jest podróż —

Czemu z was żaden zaprzeczyć nie może,

Każdy z was bowiem: „Płyń! płyń!” wówczas wołał,

Jeśli kosztowny łup do domu przyniósł,

A pamiętacie, że każdy z was, klaszcząc,

„Nieporównana!” zachwycony wołał,

Czemu dziś własną potępiacie mądrość?

Czego fortuna nigdy nie zrobiła,

Skarb, niegdyś droższy nad lądy i morza,

Z taką pogardą dzisiaj odrzucacie?

Jakże nikczemną wyda się kradzieżą

Skraść, czego teraz zatrzymać się boim!

Skradzionych skarbów niegodni złodzieje,

Greków na greckiej skrzywdziliśmy ziemi,

A dziś, na własnej, drżymy na ich widok!

KASANDRA

za sceną

Płaczcie, Trojanie, płaczcie!

PRIAM

Skąd te krzyki?

TROILUS

Znam głos, szalonej to siostry głos naszej.

KASANDRA

za sceną

Płaczcie, Trojanie!

HEKTOR

To jest krzyk Kasandry91.

Wchodzi Kasandra w obłąkaniu. KASANDRA

Płaczcie, Trojanie! Miejcie ócz tysiące,

A mam dla wszystkich łez proroczych strugi.

HEKTOR

Cicho, o siostro!

KASANDRA

Dziewice, młodzieńcy,

Męże i starcy wiekiem pochyleni,

I niemowlęta tylko płakać zdolne,

Przydajcie wasze mym krzykom boleści,

Spłaćmy część jęków na nas czekających!

Płaczcie, Trojanie, płaczcie! Do łez gorzkich

Wdrażajcie oczy! Troja musi upaść

I w gruzach legnie Ilion dziś potężny!

Pochodnia Parys92, nasz brat, spali wszystko.

Płaczcie! Wołajcie: Heleno, o biada!

Puśćcie Helenę lub Troja przepada!

Wychodzi. HEKTOR

Młody mój bracie, czy te przepowiednie,

Z ust siostry naszej tak groźnie płynące,

W sercu twym żadnej zgryzoty nie budzą?

Czy zawsze krew twa szalenie gorąca

Nigdy rozumnej nie posłucha rady

Ni się złej doli w złej sprawie nie lęka?

TROILUS

Bracie Hektorze, nie zawsze wypadek

Sprawiedliwości sprawy jest znamieniem.

Nie powinniśmy hartu duszy tracić,

Choć siostra nasza, Kasandra, szaleje.

Obłąkanego umysłu szał dziki

Nie nadweręży dobroci tej sprawy,

Za którą walczyć honor nam nakazał.

Co do mnie, większej w tym prywaty nie mam

Jak bracia inni, synowie Priama;

I nie daj Boże, byśmy chcieli bronić

Sprawy, za którą walczyć by się wzdrygał

W rzeczach honoru najdrażliwszy umysł!

PARYS

Świat by inaczej skarżył lekkomyślność

Tak rady waszej, jak moich przedsięwzięć,

Bo Bóg mi świadkiem, że moim skłonnościom

Dodało skrzydeł wasze przyzwolenie,

Odjęło bojaźń w groźnym przedsięwzięciu.

Bo cóż, niestety, dłoń ta jedna może!

W męstwie jednego jakaż jest obrona

Przeciw wściekłości tysiącznych zastępów,

Które w tym sporze do boju stanęły?

Przysięgam jednak, że choćby wypadło

Samemu wszystkie trudności wytrzymać,

Gdyby mej woli moc odpowiedziała,

Parys by czynu swego nie żałował

I nigdy w jego obronie nie omdlał.

PRIAM

Mówisz, Parysie, jak niemądry młodzik,

Słodkim rozkoszy swej pijany trunkiem.

Ty miód, gdy inni żółć piją dość długo,

Twoja waleczność nie jest też zasługą.

PARYS

Nie sama rozkosz, którą taka piękność

Przynosi z sobą, na myśli mi teraz;

Rozmyślam teraz, jak by jej porwanie

Honorem pokryć, walcząc w jej obronie.

Jakąż by zdradą dla królowej było,

Jaką na czystej chwale waszej plamą,

A hańbą dla mnie wydać się nikczemnie,

Jakby na rozkaz zuchwałego wroga!

Myśl tak wyrodna mogłażby zawładnąć

W sercach, jak wasze, pełnych szlachetności?

Nie ma tak niskiej między nami duszy,

By miecza dobyć nie miała odwagi,

Gdy walczyć trzeba w obronie

Idź do strony:

Darmowe książki «Troilus i Kresyda - William Shakespeare (Szekspir) (darmowa czytelnia online TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!

Dodaj komentarz