Darmowe ebooki » Tragedia » Troilus i Kresyda - William Shakespeare (Szekspir) (darmowa czytelnia online TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Troilus i Kresyda - William Shakespeare (Szekspir) (darmowa czytelnia online TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 William Shakespeare (Szekspir)



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ... 17
Idź do strony:
Heleny, 
Jak nie ma równie duszy tak szlachetnej, 
Dla której umrzeć nie byłoby chwałą 
W sprawie Heleny. Jeszcze więc powtarzam, 
Że śmiało możem w obronie tej walczyć, 
Z którą nic ziemia porównać nie zdoła. 
  HEKTOR
Bardzo wymownie prawiliście obaj, 
Lecz treści sprawy, która się tu toczy, 
Zbyt powierzchownie tylko dotknęliście, 
Jak młodzi, zdaniem Arystotelesa93, 
Słuchać moralnej nauk filozofii 
Niezdolni jeszcze; wasze argumenty 
Raczej wybuchów krwi gorącej bronią, 
Niż pomagają wolny zrobić wybór 
Spokojnej duszy między złem a dobrem. 
Rozkosz i zemsta twardsze mają ucho 
Od głuchej żmii na mądrości rady. 
Natura każe, abyśmy każdemu 
Oddali chętnie, co mu się należy, 
A jestże94 świętszy dług w całej ludzkości 
Jak małżonkowi oddać jego żonę? 
Jeśli namiętność chce to prawo gwałcić, 
Gdy wielkie serce przez stronnicze względy 
Dla ślepej chuci95 chce wojnę z nim toczyć, 
Jest prawo ludów cywilizowanych, 
Nakazujące w kluby96 ująć twarde 
Szalone żądze, co ten bunt podnoszą. 
Jeśli więc żoną spartańskiego króla 
Jest ta Helena — jak jest niewątpliwie — 
Moralne prawo natury i ludów 
Oddać mężowi żonę nakazuje. 
Nie zmniejsza winy w winie się upierać, 
Lecz większy ciężar wkłada na sumienie. 
Tak sądzi Hektor, kiedy prawdy szuka; 
A jednak, młodzi i namiętni bracia, 
Z wami głosuję, aby ją zatrzymać, 
Sprawa ta bowiem w ścisłym stoi związku 
Z naszym honorem i naszą godnością. 
  TROILUS
Teraz dotknąłeś żywotny punkt sprawy. 
Gdyby nam więcej nie szło tu o chwałę 
Niż o spełnienie pragnień namiętności, 
Nie chciałbym więcej jednej krwi kropelki 
Lać w jej obronie; lecz, zacny Hektorze, 
Ona honoru, chwały jest osnową, 
Ostrogą czynów wielkich i walecznych, 
Przez nią poskromić możem najezdników, 
A imię nasze na wieki uświęcić. 
Nie myślę przeto97, aby wielki Hektor 
Za świata skarby chciał z swych rąk wypuścić 
Bogate żniwo obiecanej chwały, 
Co się na czole sprawy tej uśmiecha. 
  HEKTOR
Dzielni synowie wielkiego Priama, 
Po waszej stronie całą duszą stoję, 
Już wyprawiłem głośne me wyzwanie 
Między swarliwą ciężkich Greków szlachtę, 
Które rozbudzi dusze ich drzemiące. 
Mówią, że zasnął wielki wódz Achiwów98, 
Zazdrość się wkradła do greckich namiotów: 
Myślę, że głos mój śpiącego obudzi. 
 
Wychodzą. SCENA TRZECIA
Obóz grecki. Przed namiotem Achillesa.
Wchodzi Tersytes. TERSYTES

Jak to, Tersytesie, jak to? Zabłąkałeś się w labiryncie wściekłości? Więc słoń ten, Ajaks, będzie stał górą? On mnie bije, a ja z niego szydzę; co za wspaniałe zadośćuczynienie! Wolałbym jednak, żeby się to działo odwrotnie: żebym ja go grzmocił, a on ze mnie szydził. Do kroćset beczek! Jeśli trzeba, nauczę się diabłów wywoływać, ale muszę znaleźć upust mojemu obrzydzeniu i wstrętom. Mamy też i Achillesa — rzadki to inżynier. Jeśli Troja nie upadnie, póki ci dwaj jej nie podkopią, to będą stały jej mury, póki się same od starości nie rozwalą. O, ty wielki piorunogromco Olimpu99, zapomnij, że jesteś Jowiszem, królem bogów, i ty, Merkury, strać całą wężową mądrość twojego kaduceja100, jeśli we dwóch nie odbierzecie im tej drobnej odrobiny, tego mniej niż mało ich dowcipu! Lecz najograniczeńsza nieświadomość wie dobrze, iż go mają tak obficie mało, że nie potrafią uwolnić muchy od pająka, nie dobywając ciężkiego żelastwa na rozcięcie nitki pajęczyny. A potem ześlijcie na cały obóz pomstę albo raczej próchnienie kości101, bo jak mi się zdaje, to jest pomsta należna walczącym za spódnicę. Odmówiłem już modlitwę, a ty, diable zazdrości, dołóż teraz twoje amen. Hej, hola! Mości Achillesie!

Wchodzi Patroklus. PATROKLUS

Kto woła? Tersytes? Dobry Tersytesie, wejdź i lżyj co wlezie.

TERSYTES

Gdybym mógł o złoconej lalce pamiętać, nie uszedłbyś mojej baczności102; ale wszystko da się jeszcze naprawić. Więc zostań samym sobą! Zwykłe przekleństwo ludzkości, szaleństwo i głupota, niech będą całą twoją intratą103! Niech cię niebo uchowa od opiekuna, a dyscyplina niech się nigdy do ciebie nie zbliży! Niech krew będzie twoim przewodnikiem aż do śmierci! A jeśli potem ta, co cię włoży do trumny, powie, że piękny trup z ciebie, to ja przysięgnę, że całe życie samych tylko łazarzy104 owijała. Amen. Gdzie Achilles?

PATROKLUS

Co, czy zostałeś pobożny? Odmawiasz modlitwy?

TERSYTES

Zgadłeś; a bodaj wysłuchało mnie niebo!

Wchodzi Achilles. ACHILLES

Kto tu?

PATROKLUS

Tersytes, panie.

ACHILLES

Gdzie, gdzie? Przyszedłeś? Mój ty serze, moje trawidło105, dlaczegóż to przez tyle obiadów nie zastawiłeś się na moim stole? Powiedz mi teraz, co to jest Agamemnon?

TERSYTES

Twój wódz, Achillesie. A teraz, z kolei, powiedz mi, Patroklu, co to jest Achilles?

PATROKLUS

Twój pan, Tersytesie. A teraz powiedz mi, jeśli łaska, co ty jesteś?

TERSYTES

Twój znawca, Patroklu. A teraz, na zakończenie, powiedz, Patroklu, co ty jesteś?

PATROKLUS

Możesz sam na to odpowiedzieć, skoro jesteś moim znawcą.

ACHILLES

O, powiedz, powiedz!

TERSYTES

Przedeklinuję106 całą kwestię: Agamemnon rozkazuje Achillesowi, Achilles jest moim panem, ja jestem Patrokla znawcą, a Patroklus jest dudkiem.

PATROKLUS

A ty łotrze!

TERSYTES

Cicho, dudku, jeszcze nie skończyłem.

ACHILLES

To człowiek uprzywilejowany. Prowadź rzecz dalej, Tersytesie.

TERSYTES

Agamemnon jest dudkiem, Achilles jest dudkiem, Tersytes jest dudkiem i, jak już powiedziałem, Patroklus jest dudkiem.

ACHILLES

Dowiedź nam tego, słuchamy.

TERSYTES

Agamemnon jest dudkiem, bo chce rozkazywać Achillesowi; Achilles jest dudkiem, bo słucha rozkazów Agamemnona; Tersytes jest dudkiem, bo służy takiemu dudkowi; a Patroklus jest dudkiem bezwzględnym.

PATROKLUS

Dlaczego jestem dudkiem?

TERSYTES

Pytaj o to swojego stwórcę; dla mnie jest dosyć, że nim jesteś. Ale patrz, kto się zbliża?

Wchodzą Agamemnon, Ulisses, Nestor, Diomedes i Ajaks. ACHILLES

Patroklu, nie chcę z nimi rozmawiać. Chodź ze mną, Tersytesie!

Wychodzi. TERSYTES

Co za błazeństwo, co za kuglarstwo, co za łotrostwo! A wszystkiego tego przyczyną rogal107 i ladaszczyca108! Wyborny powód, żeby tworzyć zazdrosne stronnictwa i krwi sobie aż na śmierć upuszczać! Bodaj toczące wrzody spadły na wszystkiego powód, a wojna i rozpusta wszystkich pożarły!

Wychodzi. AGAMEMNON

Gdzie Achilles?

PATROKLUS

W swoim namiocie, ale w złym usposobieniu, królu.

AGAMEMNON
Idź mu powiedzieć, że tu nań czekamy. 
Posłańców naszych z pogardą odepchnął, 
Sami go przeto pragniemy odwiedzić, 
Na prawa naszej godności niepomni109. 
Idź mu to powiedz, żeby nie przypuszczał, 
Że bronić naszych praw nie mamy serca, 
Że nam wybiegło z myśli, kim jesteśmy. 
  PATROKLUS

Wszystko mu to powtórzę.

Wychodzi. ULISSES

Widzieliśmy go u wejścia namiotu, więc niechory.

AJAKS

I owszem, na lwią chorobę, na dumę serca. Możecie to nazwać melancholią, jeśli chcecie oszczędzać człowieka, ale, moim zdaniem, jest to pycha. A pycha ta skąd, skąd pochodzi? Kto nam powie jej przyczyny? Jedno słowo, królu.

Bierze Agamemnona na stronę. NESTOR

Dlaczego Ajaks tak zajadle na niego szczeka?

ULISSES

Achilles zdmuchnął mu jego błazna.

NESTOR

Kogo? Tersytesa?

ULISSES

Właśnie.

NESTOR

To wkrótce oniemieje Ajaks, bo stracił jedyny swój argument.

ULISSES

Bynajmniej, bo jak widzisz, jego teraz argumentem ten, co mu zabrał jego argument, Achilles.

NESTOR

Tym lepiej; pożądańszą dla nas ich frakcja niż ich fakcja. Wielka to jednak musiała być przyjaźń, skoro potrafił ją zerwać błazen.

ULISSES

Przyjaźń, której nie kleiła mądrość, łatwo zrywa błazeństwo. Ale wraca już Patroklus.

Wchodzi Patroklus. NESTOR

Bez Achillesa.

ULISSES
Słoń nie ma stawów, aby się mógł kłaniać:110 
Nogi do chodu ma, nie do zginania. 
  PATROKLUS
Wielkim by smutkiem było dla Achilla, 
Gdyby ważniejszy powód niż rozrywka 
Wielkiego króla z dostojnym orszakiem 
Do tych odwiedzin skłonił niespodzianych; 
Lecz się pociesza myślą, że to spacer 
Tylko dla zdrowia i lepszej strawności 
Po dobrej uczcie. 
  AGAMEMNON
Słuchaj, Patroklusie, 
Odpowiedź taką nie pierwszy raz słyszym, 
Lecz te wybiegi na skrzydłach pogardy 
Przenikliwości naszej nie uchodzą. 
Mnogie przymioty posiada Achilles, 
Mnogie powody wyznać nam to każą; 
Lecz w oczach naszych wszystkie jego cnoty, 
Do niecnotliwych używane celów, 
Nieporównany blask zaczęły tracić, 
Jak piękny owoc na tacy plugawej 
Zgnije zapewne niepokosztowany. 
Wróć więc i powiedz, że chcemy z nim mówić 
A i to możesz bez grzechu powiedzieć, 
Że nam się teraz wydaje naddumnym 
A poduczciwym; w zarozumiałości 
Większym daleko niźli w sądach ludzi; 
Mów, że mężowie godniejsi od niego, 
Przez zbytnią względność111 na jego dziwactwa 
Na świętą siłę swej władzy niepomni, 
Zdają się teraz swym własnym podpisem 
Uznawać jego urojoną wyższość, 
Humoru jego zmienne śledzić fale, 
Jakby wyprawy tej skutek żeglował 
Po morzu jego kapryśnych przywidzeń. 
Idź, mu to powtórz i to jeszcze dodaj, 
Że gdy się będzie zbyt wysoko cenił, 
Zrzeczem się kupna, tu go zostawimy 
Niby wojenną niezdarną machinę, 
Której do boju użyć niepodobna, 
Pójdziemy szukać lżejszej katapulty. 
Ruchliwy karzeł lepszy dla nas będzie 
Niż śpiący olbrzym. Powtórz mu te słowa. 
  PATROKLUS
Idę i spieszną przyniosę odpowiedź. 
 
Wychodzi. AGAMEMNON
Skorośmy przyszli z nim samym traktować, 
Na pośrednikach nie możemy przestać. 
Wejdź, Ulissesie. 
 
Wychodzi Ulisses. AJAKS

Czymże on wyższy od innych?

AGAMEMNON

Nie wyższy przynajmniej od swojej o sobie myśli.

AJAKS

A czy jest i tak wysoki? Czy nie myślicie, iż mu się zdaje, że jest waleczniejszym ode mnie?

AGAMEMNON

Bez wątpienia.

AJAKS

Czy podpiszesz jego zdanie i powiesz, że to prawda?

AGAMEMNON

Nie, szlachetny Ajaksie; jesteś jak on silny, jak on waleczny, jak on mądry, a nie mniej szlachetny, daleko dworniejszy, a nieskończenie powolniejszy112 od niego.

AJAKS

Boć113 i dlaczego miałby człowiek być dumny? Jak się rodzi duma? Ani wiem, co jest duma.

AGAMEMNON

Tym jaśniejszy twój rozum, Ajaksie, a piękniejsza twoja cnota. Dumny sam się pożera. Duma jest jego własnym zwierciadłem, jego własną trąbą, jego własną kroniką; a kto się chwali inaczej jak czynami, pożera czyny w pochwale.

AJAKS

Nienawidzę dumnych jak ropuszej ikry.

NESTOR
na stronie

A przecież sam się kocha; czy to nie dziwy?

Wchodzi Ulisses. ULISSES
Achilles jutro nie stanie do boju. 
  AGAMEMNON
Jego powody? 
  ULISSES
Żadnych nam nie daje. 
Idzie za nurtem swojego humoru, 
Tylko przywidzeń swoich rady słucha, 
Na ludzkie rady baczności nie daje. 
  AGAMEMNON
Dlaczego, głuchy na uprzejmą prośbę, 
Wolnym odetchnąć nie chce tu powietrzem? 
  ULISSES
Lada drobnostkę, byłeś o nią prosił, 
Zmienia w olbrzyma, wielkością nadęty 
Z taką do siebie sam przemawia dumą, 
Że słów mu braknie. Wymarzona wartość 
Taki żar w jego roznieciła żyłach, 
Że w swych królestwach myśli i działania, 
Szalejąc, sam się własną razi myślą. 
Co dodam? Tak jest zaraźliwie dumny, 
Że wszystkie śmierci oznaki wołają: 
Nie ma lekarstwa! 
  AGAMEMNON
Niech Ajaks doń idzie, 
Drogi Ajaksie, pozdrów go w namiocie; 
Mówią, że wielkie masz u niego wzięcie, 
Może twą prośbą wybuch ten złagodzisz. 
  ULISSES
Agamemnonie, zmień postanowienie. 
Święty nam będzie każdy krok Ajaksa, 
Który oddali go od Achillesa. 
Jak to, zuchwalec, który swoją dumę 
Własnym polewa tłuszczem, do swej myśli 
Nie wpuści sądu o zdarzeniach świata, 
Jeśli go własnym nie przeżuł rozumem, 
Ma cześć odbierać od wielkiego męża, 
Który jest droższym niż on dla nas bóstwem? 
Nie, nie, dostojny i waleczny rycerz 
Palmy dzielnością nabytej nie skala, 
Przynajmniej nigdy z moim przyzwoleniem, 
Zasług, zasługom Achillesa równych, 
Nie skrzywdzi, idąc w Achillesa namiot, 
Tylko by tuczył dumę, dość już tłustą, 
Tylko by węgli przyrzucił Rakowi114, 
Który już wszystko ogniem swoim pali. 
On iść do niego? Uchowaj Jowiszu! 
A grzmotem nakaż: „Ty idź doń, Achillu!” 
  NESTOR
na stronie
Jakże wybornie w słabiznę mu trafił! 
  DIOMEDES
na stronie
Jak chciwie, milcząc, pochwały te pije! 
  AJAKS
Jeśli doń pójdę, zbrojną moją pięścią 
Twarz mu pooram. 
  AGAMEMNON
O nie, nie, nie pójdziesz! 
  AJAKS
Gdy będzie dumny, wyczeszę mu dumę. 
Puśćcie mnie tylko. 
  ULISSES
Nie, za skarby świata! 
  AJAKS

Nędzny pyszałek!

NESTOR
na stronie

Jak się doskonale opisuje!

AJAKS

Czy nie może być towarzyski?

ULISSES
na stronie

Kruk kracze na czarność.

AJAKS

Jego humorom krwi upuszczę.

AGAMEMNON
na stronie

Chory chce być doktorem.

AJAKS

Ha, gdyby wszyscy byli mojej myśli!

ULISSES
na stronie AJAKS

Nie tak skończyłaby się sprawa; niejeden połknąłby wprzód miecz. Jak to? Więc duma ma triumfować?

NESTOR
na stronie

Gdyby tak było, miałbyś prawo do połowy triumfu.

ULISSES
na stronie

Nawet do dziesięciu dziesiątych.

AJAKS

Już ja go

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ... 17
Idź do strony:

Darmowe książki «Troilus i Kresyda - William Shakespeare (Szekspir) (darmowa czytelnia online TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz