Darmowe ebooki » Tragedia » Fedra - Jean Baptiste Racine (czytaj książki online za darmo .TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Fedra - Jean Baptiste Racine (czytaj książki online za darmo .TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Jean Baptiste Racine



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ... 12
Idź do strony:
twe starania nie budziły we mnie 
Życia, które podtrzymać silisz się daremnie. 
  SCENA IV
Fedra, Enona, Panope PANOPE
Rada bym, pani, taić wieść nazbyt żałobną, 
Lecz dłużej jej ukrywać nie da się podobno: 
Śmierć wydarła ci męża swym okrutnym grotem; 
Ty jedna w mieście dotąd nie wiesz jeszcze o tem. 
  ENONA
Panope, co ty mówisz? 
  PANOPE
Że znikła nadzieja 
By niebo nam z powrotem przywiodło Tezeja; 
I że dziś na okrętach przybyły tu posły, 
Co wieść Hipolitowi tak smutną przyniosły. 
  FEDRA
Nieba!  
  PANOPE
W wyborze pana Ateny się swarzą38: 
Jedni synowi twemu rządy objąć każą; 
Druga część, depcąc prawa gwałtem niesłychanym, 
Śmie syna cudzoziemki ogłaszać swym panem. 
Ba, słychać o zuchwałych, co na tron w tej dobie 
Chcą wynieść krew Pallanta w Arycji osobie. 
Nie sposób niebezpieczeństw tych skrywać ci dłużej: 
Już Hipolit jest pono39 gotów do podróży; 
I można się obawiać, że w pierwszym zapale 
Zjawieniem swym pociągnie zmienną ludu falę. 
  ENONA
Dość, Panope; królowa, świadoma swej drogi, 
Nie omieszka skorzystać z tej ważnej przestrogi. 
  SCENA V
Fedra, Enona ENONA
Pani, już ciebie naglić do życia przestałam; 
Sama do grobu nawet za tobą iść chciałam; 
By cię odwracać odeń, zabrakło mi głosu; 
Lecz ta wieść woła ciebie do nowego losu. 
Inne dziś obowiązki zsyłają ci nieba: 
Król zginął; miejsce jego zająć ci potrzeba. 
Został ci syn; on dzisiaj do życia cię wiąże: 
Niewolnik, gdy cię straci; gdy żyć będziesz, książę. 
Kogóż niedola jego dziś ciężka poruszy? 
Czyjaż ręka mu z oczu gorzkie łzy osuszy? 
W niebo bijącej skargi głos dziecka rzewliwy 
Na swą matkę gniew ściągnie naddziadów straszliwy. 
Żyj; nie potworem jesteś dzisiaj, lecz kobietą: 
Miłością się twa miłość stała pospolitą; 
Z Tezeja śmiercią rwie się węzeł i przyczyna, 
Z której płynęła uczuć twych hańba i wina. 
Hipolit dziś dla ciebie mniej strasznym się stawa40, 
I, patrząc nań, nie gwałcisz najświętszego prawa. 
Być może, przekonany o niechęci twojej, 
Przeciw tobie na czele buntu się uzbroi; 
Wytrąć ten oręż z ręki i otwórz mu oczy; 
On ma dziś objąć władztwo Trezeny uroczej, 
Lecz wie, że na twojego syna idzie z prawa 
Gród, który moc Minerwy wzniosła nam łaskawa. 
Jednego tylko wroga macie dziś oboje: 
Przeciw Arycji przeto złączcie siły swoje. 
  FEDRA
Dobrze więc; twoim głosem dziś powinność woła. 
Żyjmy, jeśli do życia coś wskrzesić mnie zdoła; 
I jeśli w tej niedoli miłość moich dziatek 
Sił zwątlonych potrafi zatrzymać ostatek. 
 
AKT DRUGI SCENA I
Arycja, Ismena ARYCJA
Hipolit mnie w tym miejscu prosi o spotkanie? 
Szuka mnie, sam nastawa41 na to pożegnanie? 
Nie mylisz ty się? Jestli42 to prawda najszczersza? 
  ISMENA
Oto śmierci Tezeja korzyść dla cię pierwsza. 
Wnet ujrzysz, jak najżywsza przychylność rozpala 
Serca, które Tezeusz trzymał od cię z dala. 
Arycja dziś się z losem mierzyć może śmiało 
I wkrótce u stóp swoich Grecję ujrzy całą. 
  ARYCJA
Więc prawdą jest, Ismeno, odmiana tak błoga? 
Nie jestem niewolnicą i nie mam już wroga? 
  ISMENA
Tak, pani; los ci dobrem smutne chwile płaci; 
A Tezej się połączył z cieniami twych braci. 
  ARYCJA
Wieszli43, co się powodem śmierci jego stało? 
  ISMENA
O przyczynach pogwarek jest ludzkich niemało. 
Mówią, że gdy uchodził z jakąś branką nową, 
Wśród fal wzburzonych śmiałość swą przypłacił głową. 
Szepcą nawet, i wieść ta dziś obiega wszędzie, 
Że z Pirytojem w piekieł zstąpiwszy krawędzie, 
Ujrzał Kocyt i brzeg ów minąwszy straszliwy, 
Oczom podziemnych cieniów ukazał się żywy, 
Lecz że następnie poznał, iż daremna praca 
Chcieć rozstać się z krainą, z której nikt nie wraca. 
  ARYCJA
Mamż44 wierzyć, by śmiertelnik, nim zgon go zaskoczy, 
Mógł tę siedzibę zmarłych oglądać na oczy? 
Jakiż czar go pociągnął w te straszne krainy?  
  ISMENA
Tezeusz umarł, pani; to pewnik jedyny. 
Ateny płaczą po nim; Trezena z zapałem 
Hipolita dziś królem głosi w kraju całem; 
Fedra w smutnym pałacu, drżąc o syna losy, 
Stropionych swych przyjaciół waży trwożne głosy. 
  ARYCJA
I mniemasz, że, od ojca swego łagodniejszy, 
Hipolit kajdan moich ciężar mi umniejszy; 
Że użali się nieszczęść? 
  ISMENA
Taką mam nadzieję. 
  ARYCJA
Czyż nieczułości jego nieznane ci dzieje? 
Skąd wiara, że się ze mną obejdzie mniej twardo, 
I wyróżni z płci całej, którą ściga wzgardą? 
Widzisz wszakże od dawna, jak z dala się trzyma 
I rad swe kroki zwraca tam, kędy45 nas nie ma. 
  ISMENA
Wiem, co o tym pyszałku ludzie prawią46 sobie; 
Lecz patrzałam nań, pani, widząc go przy tobie; 
A sława jego dumy przyczyną się stała, 
Żem z podwójną krok każdy bacznością47 zważała. 
Otóż, w odmiennej mi się objawił postaci; 
Ujrzałem, jak swą pewność pod twym wzrokiem traci: 
Jak oczy, które próżno chciał gdzie indziej zwrócić, 
Tkliwości pełne, już cię nie mogły porzucić. 
Nazwa miłości może czucia jego drażni, 
Lecz trudno ją oczyma objawiać wyraźniej. 
  ARYCJA
Jakże chłonie, Ismeno, ucho moje chciwe, 
Słowa, zbyt mało może, niestety, prawdziwe! 
O ty, co znasz me życie, czyż wierzyć masz prawo, 
By to, co dotąd było złych losów zabawą, 
Serce me, łez dotychczas goryczą karmione, 
Miało poznać miłości katusze szalone? 
Króla, co z Ziemi zrodzon, mnie, dziecię ostatnie, 
Mnie jedną oszczędziły krwawe walki bratnie; 
Straciłam w lat ich kwiecie, wśród tej strasznej wojny, 
Sześciu braci, nadzieję rodziny dostojnej; 
Skosiło ich żelazo; i ziemia głęboko 
Prawnuków Erechteja nasiąkła posoką48. 
Wiesz, od czasu ich śmierci, jak baczna opieka 
Od wdzięków mych oddalić chce każdego Greka 
Z obawy, aby z siostry miłosnych płomieni 
Nie powstał kiedyś mściciel braci smętnych cieni. 
Lecz wiadomo ci również, z jaką wzgardą w oku 
Znosiłam brzemię tego twardego wyroku; 
Wiesz, że miłości z dawna oporna ma dusza 
Wdzięczność jedynie mogła czuć dla Tezeusza 
Za przeszkody, co moim zamysłom sprzyjały. 
Ach, wówczas syna jego me oczy nie znały! 
Nie iżbym, hołd oddając zalecie tak słabej, 
Wielbiła w nim jedynie piękności powaby, 
Dary, które nań zsyła przyroda łaskawa, 
Którymi on sam gardzi, wyższe roszcząc prawa; 
Kocham i cenię inne w nim zgoła świetności: 
Cnoty ojca, lecz wolne od jego słabości; 
Lubię, wyznaję, serca tę hardość wspaniałą, 
Co nigdy się miłosnym więzom nie poddało. 
Fedra Tezeja hołdem szczyci się daremnie: 
Co do mnie, jam dumniejsza i wstręt budzi we mnie 
Przyjmować czucia w przygód tysiącu wytarte 
I wchodzić w bramy serca ze wszech stron otwarte. 
Ale poniżyć hardość dotąd niezwalczoną, 
Rzucić zarzewie cierpień w zbyt nieczułe łono, 
Skuć jeńca, co się własnym pętom swym dziwuje 
I w jarzmie, które wstrząsa, wraz49 słodycz znajduje, 
To rozkosz, zdolna serce napoić do syta! 
Herakles mniej obronny był od Hipolita: 
Częściej pobity, mniej w swym oporze wytrwały, 
Oczom, co go uwiodły, mniej przyrzekał chwały. 
Lecz, ach! gdzież mnie ponosi nadzieja tak słodka! 
Me serce się z oporem aż zbyt srogim spotka; 
Usłyszysz, jak niedługo może, nieszczęśnica, 
Zapłaczę na tę dumę, co dziś mnie zachwyca. 
On miałby mnie pokochać! I za cóż bogowie 
Mieliby zesłać tyle... 
  ISMENA
On sam ci to powie: 
Idzie tu.  
  SCENA II
Hipolit, Arycja, Ismena HIPOLIT
Nim odejdę, pozwól pani jeszcze, 
Iż nowe losy twoje sam ci tu obwieszczę. 
Ojciec nie żyje. Słuszną nękane obawą 
Serce me dawno o tym wnosić miało prawo, 
śmierć jedynie, rwąc pasmo czynów i zasługi, 
Mogła go oczom świata skryć na czas tak długi. 
Parkom okrutnym bogi nareszcie wydały 
Tego, co Alcydowej był następcą chwały: 
Przydomek ten, pomimo waszej nieprzyjaźni, 
Sądzę, iż uszu twoich, pani, nie podrażni. 
Jedno mnie krzepi dzisiaj w żałosnej mej doli: 
Mogę cię zwolnić wreszcie z surowej niewoli; 
Cofam prawo, co zawsze wstrętnym mi się zdało; 
Sercem swym i osobą władać możesz śmiało; 
I w Trezenie, co mnie dziś w dziedzictwie przypada, 
Ziemi niegdyś Piteja, mojego naddziada, 
Której władztwo mi wydrzeć chciałby ktoś daremnie, 
Jesteś wolną, — ach, może wolniejszą ode mnie. 
  ARYCJA
Zawstydzasz mnie, o książę, nadmiarem dobroci; 
Lecz łaska, co wolnością przyszły los mój złoci, 
Nakłada na mnie, bardziej niźli sam pan mniema, 
Więzy surowe, z których ratunku już nie ma. 
  HIPOLIT
Ateny, króla w świeżej szukając żałobie, 
Mówią o synu Fedry, o mnie i o tobie. 
  ARYCJA
O mnie?  
  HIPOLIT
Wiem dobrze, jako, mimo ojca zgonu, 
Zbyt pyszne prawo zda się bronić mi dziś tronu: 
Matki ród cudzoziemski mnie odeń oddala. 
Lecz gdybym tylko brata miał w tym za rywala, 
W poczuciu mej słuszności, umiałbym, zaiste, 
Nad ustaw kaprys przeprzeć me prawo wieczyste. 
Wzgląd godniejszy postąpić mi każe inaczej: 
Ustępuję ci, pani, lub zwracam ci raczej 
To berło, które niegdyś dziady twe dostały 
Z rąk poczętego z Ziemi praojca ich chwały, 
Później zaś egejskiemu przypadło plemieniu. 
Ateny, wdzięczne ojca mojego ramieniu, 
Uznały moc, zarówno wspaniałą jak zacną, 
I braci twych nieszczęsnych zapomniały łacno. 
Ciebie wzywają, pani, dziś ateńskie grody: 
Dosyć już wycierpiały od długiej niezgody, 
Dosyć długo krwi waszej ofiary straszliwe 
Tę, co krwi tej macierzą, oblewały niwę. 
Trezena mnie uznała. Kreteńska równina, 
To dziedzictwo dość świetne wszak dla Fedry syna. 
Attyka twoją. Jadę zdobyć ci koronę, 
Dla ciebie łącząc głosy dzisiaj rozdwojone. 
  ARYCJA
Zaiste, dziw mnie chwyta, a razem obawa 
Czy to, co słyszę, senli to zwodny, czy jawa50? 
Nie śnięż51 ja? Mogęż52 wierzyć? Jakim dziwnym czarem 
Jaki bóg łono twoje natchnął tym zamiarem? 
Jak słusznie chwała twoja wszędy53 się rozlega! 
O ileż rzeczywistość nad sławę wybiega! 
Ty sam dla mnie wyrzekasz się jawnej korzyści! 
Nie dość już, że nie żywisz ku mnie nienawiści 
I żeś, wbrew głosom tylu, nie chciał we mnie widzieć 
Wroga swego... 
  HIPOLIT
Ja, pani, ciebie nienawidzić? 
Jak bądź me serce dumą głośną w świecie płonie. 
Czyli54 mniemasz, iż potwór nosił mnie w swym łonie? 
Jakaż sroga zaciekłość, jakiż gniew wytrwały, 
Na twój widok by, pani, zmięknąć nie zdołały? 
Mogłemż55 zostać nieczuły na czar nieodparty... 
  ARYCJA
Jak to, panie...!  
  HIPOLIT
Zbyt jawnie odkryłem me karty; 
Rozum, statek56 w szaleństwo się nagłe przemienia: 
Lecz, skoro raz przerwałem pieczęcie milczenia, 
Trzeba iść dalej, pani, trzeba ci objawić 
To, czego dłużej w sobie nie zdołam już trawić. 
Stoi oto przed tobą książę nieszczęśliwy, 
Nazbyt płochej hardości przykład żałośliwy; 
Ja, co przeciw miłości władztwu zbuntowany 
Długo lżyłem szyderstwem moc jej i kajdany; 
Co, na rozbitków biednych zbladłe patrząc lice, 
Z suchegom lądu śledził57 srogie nawałnice, 
Dzisiaj, prawa wspólnego losom na łup zdany, 
Ku jakimż burzom pędzę, podróżnik zbłąkany! 
Jedna chwila skruszyła mą dumę zuchwałą: 
To serce, wprzód tak pyszne, wreszcie się poddało. 
Od pół roku już, wstydu pełen i rozpaczy, 
Wlokąc grot, co mą drogę krwawym śladem znaczy, 
Klnąc ciebie, pani, siebie, daremnie się bronię: 
Gdyś blisko jest, uchodzę; gdyś daleko, gonię. 
W głębi lasów twój powab w trop ściga me kroki; 
I jasnego dnia światło, i nocy pomroki, 
Wszystko mym oczom obraz twój przemożny kreśli. 
Tobie na łup wydając wszystkie moje myśli. 
Ja sam, biedny wędrowiec, zgubiwszy mą drogę, 
Szukam siebie na próżno i znaleźć nie mogę. 
Łuk, dziryt, rydwan, wszystko mi dzisiaj niemiłem; 
Neptuna dawnych nauk do szczętu wyzbyłem, 
Westchnienia me wstrząsają jeno leśną ciszą, 
A rumaki bezczynne mych wołań nie słyszą. 
Być może, że ten obraz tak dzikich płomieni 
Rumieńcem za twe dzieło lica twe ocieni: 
— Serca ofiary wyraz, zaiste, zbyt gruby! 
Jak mało gładki więzień dla kaźni tak lubej! — 
Lecz tym droższy nad takim tryumf przeciwnikiem: 
Pomyśl, że obcym dla cię przemawiam językiem, 
I nie odtrącaj, mimo słów niesforny wątek, 
Ogniów, co z ciebie jednej mogły wziąć początek. 
  SCENA III
Hipolit, Arycja, Teramenes, Ismena TERAMENES
Panie, królowa idzie; niebawem tu stanie. 
Szuka ciebie.  
  HIPOLIT
Mnie? 
  TERAMENES
Nie wiem, jakie jej żądanie; 
To jeno, com usłyszał, powtórzyć ci mogę: 
Fedra chce mówić z tobą, zanim ruszysz w drogę. 
  HIPOLIT
Fedra! Co ja jej powiem! Czyżby była zdolną... 
  ARYCJA
Panie, odmawiać prośbie takiej ci nie wolno; 
I, mimo iż niechęci jej świadom ku sobie, 
Winien
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ... 12
Idź do strony:

Darmowe książki «Fedra - Jean Baptiste Racine (czytaj książki online za darmo .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz