Darmowe ebooki » Tragedia » Hippolytos uwieńczony - Eurypides (pedagogiczna biblioteka .txt) 📖

Czytasz książkę online - «Hippolytos uwieńczony - Eurypides (pedagogiczna biblioteka .txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Eurypides



1 2 3 4 5 6 7
Idź do strony:
Eurypides Hippolytos uwieńczony

 

tłum. Jan Kasprowicz

Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, jest dostępna on-line na stronie wolnelektury.pl.

Dziękujemy panu Tomaszowi Jamie za sfinansowanie opracowania niniejszej publikacji.

Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fundację Nowoczesna Polska.

ISBN 978-83-288-3205-3

Hippolytos uwieńczony Strona tytułowa Spis treści Początek utworu Wesprzyj Wolne Lektury Strona redakcyjna
Hippolytos uwieńczony
OSOBY DRAMATU: Afrodyte, bogini miłości Hippolytos, syn Tezeusa i Amazonki Antiopy Służba Chór kobiet trojzeńskich Piastunka Fedra, małżonka Tezeusza, córka Minosa, króla Krety Tezeusz, król Aten, syn Ajgajosa (Egeusa) Poseł Artemis, bogini łowów
Rzecz dzieje się w mieście Trojzenie przed pałacem króla Pitteusza.
Na scenie jawi się AFRODYTE
Me imię na niebiesiech niepomiernie słynie 
I ludzie znają dobrze kipryjską władczynię. 
A jacy są mieszkańcy od ponckich wybrzeży 
Po fale Atlantyku, ten, kto we mnie wierzy, 
Doznaje mojej łaski, zaś poniżon będzie 
Pod słońcem, kto śmie deptać me święte orędzie. 
I bóstwa bowiem lubią, jeśli człek jest skory 
Oddawać przynależne niebianom honory. 
Wykażę ja tu zaraz prawdę mego słowa. 
Hippolit, amazonki syn, Tezeuszowa 
Latorośl, wychowaniec cnego Pitteusza, 
Jedyna śród trojzeńskiej ziemi żywa dusza 
Najlichszą mnie śród bogów mianuje i dumnie 
Miłosnym gardzi łożem. Nie znajdując u mnie 
Radości, Artemidę, siostrzycę Fojbosa, 
Uważa za najpierwszą śród tych, co niebiosa 
Zajmują, i z Zeusa tą córą dziewiczą 
Na łowy, tępić zwierza, wyrusza z swą smyczą — 
Za wielka to zażyłość dla śmiertelnych ludzi. 
Zazdrości przecież we mnie zaszczyt ten nie budzi, 
Bo po cóż? Tylko jeszcze dzisiaj zobaczycie, 
Że zemszczę się za krzywdę swą na Hippolycie. 
Rzecz dawna, pójdzie łatwo, nie będzie zawodu: 
Na obchód gdy świąteczny z Pitteusza grodu 
Pojawił się ten młodzian w ziemi Pandiona, 
Ujrzała go cna Fedra, ojca jego żona, 
I straszną się ku niemu rozpaliła żądzą —  
Przeze mnie to się stało. Jeszcze nim zabłądzą 
Jej kroki do Trojzeny, na znak swej miłości 
świątynię zbudowała śród ateńskich włości, 
Na zboczu Palladyjskim, skąd widać te łany —  
Przybytek ten, w Kiprydy cześć ufundowany. 
Ma zwać się od tej pory na zawsze kościołem 
Bogini Hippolyta... Potem, kiedy społem 
Z małżonką porzuciwszy mury Kekropsowe, 
Tezeusz tu zawitał, aby swoją głowę 
Od klątwy uratować, i roczną pokutę 
Odprawiać jął z daleka od domu za lute 
Wylanie Pallantydów krwi, od onej chwili 
Na próżno się nieszczęsna ta kobieta sili 
Uwolnić się od cierpień: wzdycha, jęczy, ginie 
Z miłości, ale milczy. Jakiej by to winie 
Przypisać, z domowników nie wiada nikomu. 
Lecz długo tak nie można kochać po kryjomu: 
Wyjawię Tezejowi i ojciec młodziana 
Zabije, mego wroga. Tak więc wykonana 
Zostanie obietnica, jedna z trzech, którymi 
Obdarzył Tezeusza władca, nad morskimi 
Falami władający, Posejdon. I żona 
Paść musi, acz chwalebnie. Bo juścić mi ona 
I los jej nie oznacza znów tyle, bym miała 
Poniechać swojej zemsty na wrogach, jak chwała, 
Jak cześć moja wymaga... Lecz oto me oczy 
Spostrzegły Hippolyta: Z łowieckiej-ci kroczy 
Wyprawy syn Tezejów. Ustąpię mu z drogi. 
Pospiesza tu z nim razem służby orszak mnogi 
I głośną składa pieśnią hołdy Artemidzie: 
On nawet nie przeczuwa, że ku śmierci idzie, 
Że słońce mu przyświeca już po raz ostatni. 
  HIPPOLYTOS
Za mną, szeregu mój bratni, 
Hymny nam trzeba wznieść 
W cześć Artemidy, w córki Zeusa cześć! 
  CHÓR STRZELCÓW
O pani dostojna, o pani! 
Zeusa ty córo i Latony, 
Z dziew najpiękniejsza, 
Z dziew, zajmujących gmach złocony 
Twego rodzica, nieboskłony 
Zeusa promienne: tobie w dani, 
Tobie jedynej hołd składamy: 
Niech się twa cześć nie umniejsza, 
O Artemido bez plamy, 
O dziew olimpijskich królowo! 
  HIPPOLYTOS
Ten wieniec tobie składam, zioła woniejące, 
Zerwane, o władczyni, na dziewiczej łące, 
Na którą żaden pasterz nie pognał swych owiec 
I z sierpem nikt nie zaszedł. Nietknięty manowiec! 
Tu tylko skrzętna pszczoła pobrzękuje w wiośnie, 
Dziewicza rosa łan ten orzeźwia, kwiat rośnie 
Jedynie dla wybrańców, co nie wyuczoną, 
Lecz szczerą wstydliwością w swoim sercu płoną —  
Kto podły, temu wara! Więc, pani niebiosów, 
Racz przyjąć tę ozdobę twych złocistych włosów 
Z mej ręki nieskalanej. Ja jeden na ziemi 
Zażywam takiej łaski, że mogę się z swemi 
Do ciebie zwracać słowy, żeśmy towarzysze, 
Że głos twój, o władczyni, każdej chwili słyszę, 
Choć lic twoich nie widzę! Chciałbym w takiej mierze 
Przez życie przejść, aż grób mnie w swe mroki zabierze. 
 
Odwraca się od ołtarza w kierunku domostwa. W tej chwili występuje z chóru i zachodzi mu drogę STARY SŁUGA
O książę! — gdyż li boga władcą zwać wypada — 
Czy raczysz mnie wysłuchać? Dobra moja rada. 
  HIPPOLYTOS
I owszem, boć niemądrze postąpiłbym przecie. 
  STARY SŁUGA
A wiesz ty, jaki zwyczaj panuje na świecie? 
  HIPPOLYTOS
Nie, nie wiem. W jakiej sprawie twa się warga trudzi? 
  STARY SŁUGA
Nikt pychy i uporu nie lubi śród ludzi. 
  HIPPOLYTOS
Rzecz prosta, bo i któż by lubił pychę człeka? 
  STARY SŁUGA
Że nikt zaś na uprzejmą grzeczność nie narzeka. 
  HIPPOLYTOS
Na uprzejmości ludzie nigdy źle nie wyśli. 
  STARY SŁUGA
Czyż bóstwa, powiedz, nie są takiej samej myśli? 
  HIPPOLYTOS
Gdy życie ich w ten sposób, jak i nasze, płynie. 
  STARY SŁUGA
A jednak pokrzywdziłeś dostojną władczynię. 
  HIPPOLYTOS
Ja? Kogo? Strzeż się, proszę, by kłamcą nie zostać. 
  STARY SŁUGA
wskazując na posąg Afrodyty
Masz oto przed swym domem cną Kiprydy postać. 
  HIPPOLYTOS
bijąc przelotny pokłon posągowi
Jam czysty, nieskalany, pozdrawiam ją z dala. 
  STARY SŁUGA
Dostojna jej potęga ludzką moc obala. 
  HIPPOLYTOS
Nie wszystkim hołd się składa, ludzie to czy bogi. 
  STARY SŁUGA
O, mędrszyś niż potrzeba! Szczęsnej życzę drogi! 
  HIPPOLYTOS
Nie znoszę bóstw, co w nocy spełniają swą władzę. 
  STARY SŁUGA
Daj bogom co boskiego, to ci, synu, radzę. 
  HIPPOLYTOS
szybko się odwracając
Odejdźcie, moi słudzy; do domu pospieszcie, 
Zgotujcie nam śniadanie; dobrze jest nareszcie 
Posilić się po łowach przy obfitym stole. 
I konie oporządzić potrzeba; mam wolę 
Pohasać po śniadaniu, zabawa się przyda. 
 
do starego sługi
Niech dobrze tu się miewa ta twoja Kipryda. 
 
Znika. Scena się opróżnia. Pozostaje STARY SŁUGA
przed ołtarzem Afrodyty
Nie pójdę-ci ja drogą, jaką chodzą młodzi, 
Co myślą tak, jak o tym mówić się nie godzi 
Człekowi służebnemu, lecz do twej dostojnej 
Świętości się pomodlę, Kiprydo!... Niech wojny 
Nie będzie między wami! Jeżeli, jak słyszę, 
Zbyteczne prawi głupstwa w swej młodzieńczej pysze, 
Ty zamknij na to uszy, boć przecież bogowie 
Winni mieć rozum większy, niż ma człek w swej głowie. 
 
Znika.
Z drugiej strony zjawia się CHÓR KOBIET
Okeanosa wiecznie świeży zdrój 
Płynie wiadrami z opoczystych ścian, 
Rzeźwością życia nalewając łan. 
Tam krok wypoczął mój, 
Tam też mojemu zjawiła się oku 
Dawna ma druha, mocząca w potoku 
Lśniste purpury, by potem, 
Słonecznym oblane złotem, 
Na skalnej suszyć je zboczy. 
Od niej to pierwszej jam się dowiedziała, 
Jak cierpi ma pani wspaniała, 
Jaka to boleść ją tłoczy. 
 

*

Nie pozwalając wychodzić za próg, 
Do łoża przykuł okrutny ją los. 
Przepaska jasny zaciemnia jej włos. 
Strasznie zwalona z nóg, 
Trzy dni odtrąca wszelkie dary boże, 
Do ust niczego wziąć już dziś nie może, 
Dar Demetery jej na nic! 
Tak do ostatnich granic 
Złamana, nie widząc słońca, 
Spoglądać musi w milczeniu, jak skrycie 
Ucieka młode jej życie, 
Jak prędko zdąża do końca. 
 

*

Jakież to bóstwo, o pani, 
Tak twoje zmysły tumani? 
Któż taką ci daje zapłatę? 
Zali to Pan, czy Hekate? 
Zali to Macierz gór, 
Czy Korybantów chór? 
A może tak cierpisz bez miary, 
Że, poskąpiwszy ofiary, 
Zraniłaś świętą Łowczynię? 
Ona-ć to bowiem, ta królowa boża, 
Przebiegać umie lądy, a i morza 
Ona przepłynie! 
 

*

Czyżby miłosna zawieja 
Wtargnęła w gród Erechteja? 
Czyżby od twoich się progów 
Odwrócił potomek bogów, 
Małżonek twój i pan, 
Na żądzę przewrotną zdan? 
A może z twej Krety rodzinnej 
Do tej przystani gościnnej 
Przybyli jacyś żeglarze 
I, straszne z domu przyniósłszy ci wieści, 
Zadali pani mojej te boleści, 
Te męki wraże? 
 

*

Dola rodzącej kobiety 
Niejednokrotnie tak nieszczęsna bywa, 
Że drogą, którą kroczy jej nadzieja żywa, 
Spieszy wraz obłęd i szał! 
I ja, niestety, 
Tych samych doznałam losów, 
Lecz na królowę niebiosów, 
Na Artemidę, co grozą swych strzał 
Szafuje według swej woli, 
Duch się mój zdał! 
I nie zawiodły 
Moje żarliwe modły: 
Wyrwała mnie z ciężkiej niedoli! 
  PRZODOWNICA CHÓRU
Lecz patrzcie! Na dworze 
Stara piastunka się jawi! 
Wynoszą, patrzcie! naszej pani łoże! 
Dusza się moja powstrzymać nie może, 
By nie zapytać, co tak gnębi ninie, 
Co tak boleśnie dziś trawi 
Tę naszą biedną kniahinię? 
 
Służebnice wnoszą Fedrę, leżącą na łożu, towarzyszy im i nadzoruje orszak stara PIASTUNKA
po krótkiej pauzie
Ach! ta nędza człowieka! 
Ach! ten ból, co go czeka! 
Ach! te straszne choroby! 
Cóż mam czynić tej doby, 
Cóż poniechać ja mam? 
Wyniosłyśmy twe leże 
Na to słońce, na świeże, 
Na rzeźwiące powietrze, 
A tu coraz są bledsze 
Twoje lica! Twe oczy 
W coraz głębszej omroczy! 
Ach! odpowiedz-że nam? 
Wszak ciągnęła cię wola 
Do światłości, do pola, 
Za pałacu bramami 
Pożądałaś być z nami, 
A patrz, teraz na nowo, 
O ty chwiejna ma głowo, 
Chcesz powracać w pokoje! 
Wielce zmienne są twoje 
Pożądania i chęci! 
Coś cię ledwie przynęci 
I odpycha cię wraz! 
Twoje serce, o pani, 
Tego tylko nie gani, 
Co ukryte jest oku: 
To ci tylko uroku 
Jest przepełne i kras! 
 
odwracając się
Tak! Ja sama bez mała 
Chorować bym wolała, 
Niż tak siedzieć, niżeli 
Czuwać obok pościeli 
Chorych ludzi! Wszak wtedy 
Mniej doznaje się biedy —  
To cielesne li męki! 
A tu z znojem tej ręki 
I znój duszy się para! 
Męczarń, cierpień niemiara 
Oto ludzkie jest życie! 
A gdzież, gdzież zobaczycie 
Kres i wyzwolenie?! 
Są! Lecz mroczne tu cienie 
Ukrywają z daleka 
Przed oczami człowieka 
Oną przystań... Więc ludzie, 
Ulegając ułudzie, 
Wzdyć żądzami wszystkiemi 
Lgną co siły do ziemi 
I to dzięki przyczynie, 
Że im znan jest jedynie 
Żywot ziemski... Zaiste! 
Nikt nie wniknął w te mgliste, 
W te umarłych dzierżawy, 
Więc też błądzi człek prawy, 
Bo niepewne są wieści, 
Co za nimi się mieści. 
  FEDRA
Wyprostujcie mą postać! 
Trudno mi tak pozostać: 
Głowa zbytnio opadła, 
Członków moich wiązadła 
Rozluźniły
1 2 3 4 5 6 7
Idź do strony:

Darmowe książki «Hippolytos uwieńczony - Eurypides (pedagogiczna biblioteka .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz