Darmowe ebooki » Tragedia » Juliusz Cezar - William Shakespeare (Szekspir) (czytanie po polsku .TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Juliusz Cezar - William Shakespeare (Szekspir) (czytanie po polsku .TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 William Shakespeare (Szekspir)



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ... 13
Idź do strony:
href="annotations.xhtml#annotation-50" id="anchor-50">50 w chmury, podłym gardzi drewnem, 
Po którym z wolna na górę się wdrapał. 
Lepiej więc będzie zawczasu uprzedzić, 
Aby i Cezar nie poszedł tym śladem. 
Jeśli nam dotąd wszystkie jego sprawy 
Otwartej wojny nie dały powodów, 
Tak rozumujmy: Gdy jeszcze podrośnie, 
Ostateczności tej lub tej dosięże; 
Więc jaje węża widzieć w nim należy, 
Z którego wąż się wykluje zjadliwy51, 
Lepiej więc węża udusić w skorupie. 
 
Wchodzi Lucjusz LUCJUSZ
Pochodnia gore52 w komnacie twej, panie. 
Kiedy na oknie krzemienia szukałem, 
Pieczętowany ten znalazłem papier, 
A jestem pewny, że go tam nie było, 
Gdy wychodziłem wieczór na spoczynek.  
  BRUTUS
Wracaj do łóżka; jeszcze dzień daleko. 
Czy jutro, chłopcze, Idy są marcowe?  
  LUCJUSZ
Nie wiem.  
  BRUTUS
Więc zajrzyj wprzód53 do kalendarza 
I wróć powiedzieć.  
  LUCJUSZ
Idę spełnić rozkaz. 
 
Wychodzi BRUTUS
Chmur rozwieszonych ogniste wyziewy 
Dość światła dają, aby list przeczytać.  
 
Otwiera list i czyta
„Ty śpisz, Brutusie; zbudź się, spójrz na siebie. 
Rzym, itd. Mów, uderz i napraw! 
Ty śpisz, Brutusie; obudź się, Brutusie!” 
Nie raz to pierwszy takie słowa czytam. 
„Rzym, itd.” tak mam wytłumaczyć: 
Czy Rzym przed jednym truchleć ma człowiekiem? 
Rzym? Nie, nie, nigdy! Wszak moi przodkowie 
Wygnali z rzymskich ulic Tarkwiniusza54, 
A on był królem. „Mów, uderz i napraw!” 
Czego żądacie? Bym mówił, uderzył? 
O Rzymie, moją przyjmij tu przysięgę, 
Że byle przyszła w następstwie naprawa, 
Brutusa ręka spełni twe życzenia. 
 
Wraca Lucjusz LUCJUSZ
Czternasty marca dzień kończy się dzisiaj.  
 
Stukanie za sceną BRUTUS
Dobrze. Ktoś stuka, idź bramę otworzyć.  
 
Wychodzi Lucjusz
Odkąd mnie Kasjusz podszczuł na Cezara, 
Nie mogłem usnąć. 
Między pomysłem a spełnieniem czynu 
Pośrednie chwile są jak cień okropny; 
Dusza i wszystkie śmiertelne narzędzia 
W ciągłej są radzie, a cała istota 
Jest do małego podobna królestwa, 
W którym powstania fermentuje zaczyn.  
 
Wchodzi Lucjusz LUCJUSZ
Twój szwagier, panie, Kasjusz u drzwi stoi, 
Chce z tobą mówić. 
  BRUTUS
Czy sam jest? 
  LUCJUSZ
Nie, panie, 
Ma towarzyszy.  
  BRUTUS
Czy ich nie poznałeś? 
  LUCJUSZ
Nie, kapelusze wszyscy zacisnęli, 
Wszyscy płaszczami osłonili twarze, 
Tak, że żadnego nie mogłem rozpoznać.  
  BRUTUS
Niech wejdą.  
 
Wychodzi Lucjusz
Tak jest, to są sprzysiężeni. 
O, sprzysiężenie! Jak to, czy się wstydzisz 
Czoło twe groźne i nocy odsłonić, 
Która wszystkiemu, co złe, wolność daje? 
Śród dnia, gdzież znajdziesz dość ciemną jaskinię, 
By twoje hydne55 pokazać oblicze? 
O, sprzysiężenie! Jaskini nie szukaj, 
Osłoń się tylko pogodnym uśmiechem, 
Bo gdy się w własnej pokażesz postaci, 
Sam Ereb56 nawet nie dość ma ciemności, 
By cię przed okiem podejrzenia ukryć. 
 
Wchodzą: Kasjusz, Kaska, Decjusz, Cynna, Metellus Cymber i Treboniusz KASJUSZ
Może zbyt śmiało twój sen przerywamy. 
Witaj, Brutusie, a przebacz natręctwu!  
  BRUTUS
Widzisz, że wstałem; czuwałem noc całą. 
Czy znam tych ludzi, którzy z tobą przyszli?  
  KASJUSZ
Wszystkich, i wszyscy cześć mają dla ciebie, 
I wszyscy pragną, byś o sobie myślał, 
Jak każdy myśli o tobie Rzymianin. 
To jest Treboniusz.  
  BRUTUS
Witam go w mym domu! 
  KASJUSZ
To Decjusz Brutus. 
  BRUTUS
Witam i Decjusza! 
  KASJUSZ
To Kaska, Cynna, to Metellus Cymber.  
  BRUTUS
Witam ich wszystkich! Jakaż czarna troska 
Broni wam oka wśród nocy tej zamknąć?  
  KASJUSZ
Pozwól na stronie słowo ci powiedzieć.  
 
Rozmawia z Brutusem na stronie DECJUSZ
Wschód z tej jest strony; czy jeszcze nie świta?  
  KASKA
Nie.  
  CYNNA
Przebacz, proszę; te szarawe pręgi, 
Co chmury strzępią, są dnia zwiastunami.  
  KASKA
Ja was przekonam, żeście obaj w błędzie. 
Tam słońce wschodzi, gdzie mój miecz wskazuje, 
Nową nam wiosnę przynosi z południa, 
Za dwa miesiące posunie się dalej, 
Tam, ku północy, a wtedy wschód będzie 
Właśnie nad samym wzgórzem Kapitolu.  
  BRUTUS
Dajcie mi, proszę, rękę po kolei.  
  KASJUSZ
Postanowienie zatwierdźmy przysięgą.  
  BRUTUS
Nie, żadnych przysiąg! Jeżeli sumienie, 
Dusz naszych boleść, czasu nadużycia, 
Jeśli to wszystko słabą nam rękojmią, 
Niech lepiej każdy powróci do domu, 
Do leniwego niech wciśnie się łoża; 
Niech się tyrania dumnie rozpanoszy, 
Póki ostatni z nas nie zginie marnie 
W życia hazardach57. Lecz jeśli, jak myślę, 
Dość jest powodów, by zapału iskra 
W tchórzliwej nawet ocknęła się duszy, 
Natchnęła męstwem słabą pierś niewieścią, 
Na co daremnie innych podniet szukać, 
Aby wystąpić w naszych praw obronie? 
Alboż nie dosyć Rzymianina słowo, 
Że wiernie dotrwa w uczciwym zamiarze? 
Alboż to świętą nie jest już przysięgą, 
Gdzie mąż cnotliwy z cnotliwym się łączy, 
By swój kraj zbawić, lub zginąć z honorem? 
Niech przysięgają kapłani i tchórze, 
Roztropne mędrki, stare niedołęgi, 
Zdolne całować rękę, co ich chłoszcze; 
Niech się przysięgą do złej wiążą sprawy 
Ci, których słowu nikt nie daje wiary, 
Lecz my nie plammy zbyteczną przysięgą 
Pogodnej cnoty naszego zamiaru; 
Bo któż by myślał, że nasz duch żelazny, 
Gdy sprawa nasza przysięgi wymaga? 
Wszak każda kropla w żyłach Rzymianina 
Byłaby skargą na bękarctwo rodu, 
Gdyby śmiał kiedy choć na krok odstąpić 
Od raz danego słowa przyjaciołom? 
  KASJUSZ
Co z Cyceronem zrobić? Czy go badać? 
Myślę, że dzielną byłby nam podporą.  
  KASKA
Trzeba go wciągnąć.  
  CYNNA
A trzeba koniecznie. 
  METELLUS
Niech z nami trzyma; srebrne jego włosy 
Dobre u ludzi dadzą nam mniemanie58, 
I z ust niejednych kupią nam pochwały. 
Bo gdy świat powie: rozum jego rządził 
Prawicą naszą, płaszcz jego powagi 
Osłoni naszej młodości porywczość.  
  BRUTUS
Nie, niech mu zamiar będzie tajemnicą; 
Nigdy on chętnej nie przyłoży ręki 
Do dzieł nie w jego wylęgłych rozumie.  
  KASJUSZ
Więc go pomińmy.  
  KASKA
Nie dla nas to człowiek. 
  DECJUSZ
Czy jeden Cezar upaść ma ofiarą?  
  KASJUSZ
Słuszne pytanie! Niepodobna, mniemam, 
Aby Antoniusz, drogi Cezarowi, 
Cezara przeżył. Byłby nam zawadą 
Na drodze naszej. Znacie jego środki, 
I byle tylko korzystać z nich umiał, 
Może nam wszystkkie plany pokrzyżować. 
Niech więc z Cezarem ginie i Antoniusz. 
  BRUTUS
Naszemu dziełu krwawe damy piętno, 
Gdy, ściąwszy głowę, będziem członki59 siekać, 
(Boć tylko członkiem Cazara Antoniusz) 
A któż z nas chciałby nad trupem się pastwić? 
Bądźmy kapłanem tylko, nie rzeźnikiem. 
Nastajem tylko na ducha Cezara, 
A duch człowieka nie ma krwi kropelki. 
Ach, gdyby można ducha tego zabić, 
A szabli ostrzem ciała nie rozdzierać! 
Lecz duch Cezara z krwią tylko wypłynie; 
Więc, przyjaciele, zabijmy Cezara 
Dłonią bez trwogi, lecz bez nienawiści. 
Niechaj upadnie jak ofiara bogom, 
Nie jako strawa dla psów porzucona; 
Niech serca nasze będą jak pan mądry, 
Który śle sługi do krwawego czynu, 
A potem zda się ten czyn im wyrzucać. 
Tylko tak dzieło przez nas dokonane 
Wyda się dziełem potrzeby, nie zemsty; 
Tylko tak każdy z nas światu się wyda 
Nie mężobójcą, ale zbawicielem. 
Niech was nie trwoży Antoniusza życie, 
Bo on nie więcej szkodzić wam potrafi, 
Jak dłoń Cezara, bez Cezara głowy.  
  KASJUSZ
Lękam się przecie, bo przyjaźń głęboka, 
Co dla Cezara —  
  BRUTUS
Dobry mój Kasjuszu, 
Bądź dobrej myśli, bo, jeśli go kocha, 
Tylko sam sobie zaszkodzić potrafi, 
Wziąć śmierć Cezara do serca i umrzeć; 
Ale i na to hart jego za słaby, 
Zbyt kocha uczty, zabawy i śmiechy.  
  TREBONIUSZ
A więc niech żyje! Bo i ja tak myślę, 
Że pierwszy z tego później śmiać się będzie. 
 
Bije zegar60 BRUTUS
Cicho! Słuchajmy! 
  KASJUSZ
Uderzyła trzecia. 
  TREBON
Czas się rozłączyć.  
  KASJUSZ
Rzecz jeszcze niepewna, 
Czy dzisiaj przyjdzie Cezar do senatu. 
On w gusła61 wierzy od pewnego czasu, 
Choć dawniej szydził ze snów i przywidzeń. 
Kto wie, czy dziwne nocy tej zjawiska, 
Czy groźne znaki, czy wróżbiarzy rady 
Nie będą zdolne w domu go zatrzymać.  
  DECJUSZ
Nie troszcz się o to; choćby tak zamierzył, 
Wiem, jak go zmienić. Cezar chętnie słucha, 
Jak jednorożca strzelec zwodzi drzewem, 
Jak słonia jamą, zwierciadłem niedźwiedzia, 
Jak lwa sidłami, człowieka pochlebstwem, 
Ale gdy dodam, że jeden się Cezar 
Pochlebstwem brzydzi, przyzna, że mam słuszność, 
I sam na wielkie złapie się pochlebstwo. 
To moja sprawa; wiem, jak go uwikłać; 
Do Kapitolu wam go przyprowadzę.  
  KASJUSZ
Pójdziemy wszyscy, by mu towarzyszyć.  
  BRUTUS
O ósmej rano; czy na tym zapadło?  
  CYNNA
O ósmej rano, wszyscy; na to zgoda.  
  METELLUS
Ligariusz ciężki ma żal do Cezara 
Za twarde słowa, którymi go skarcił, 
Że śmiał z pochwałą wspomnieć Pompejusza; 
Dziwna, że żaden z was o nim nie myślał.  
  BRUTUS
Dobry Metellu, idź do jego domu, 
Wiem, że mnie kocha, bom na to zarobił, 
Przyślij go do mnie, a ja go nastroję.  
  KASJUSZ
Zbliża się ranek; już czas się rozproszyć, 
Ale niech każdy słowu swemu wierny, 
Dowiedzie dzisiaj, że jest Rzymianinem. 
  BRUTUS
Niech każdy uśmiech na swej twarzy niesie, 
Niech głębin duszy nie zdradza spojrzeniem, 
Ale, jak nasi rzymscy aktorowie, 
Choć z ogniem w sercu, twarz miejmy spokojną. 
Teraz: dzień dobry i wszystkich was żegnam! 
 
Wychodzą wszyscy prócz Brutusa
Hola, Lucjuszu! Znów śpi — mniejsza o to. 
Pij, póki możesz, miodową snu rosę, 
Bo twego mózgu nie zmąciły jeszcze 
Widma w mej duszy troską wywołane; 
Śpij więc głęboko, lecz ja spać nie mogę.  
 
Wchodzi Porcja PORCJA
Brutusie, mężu!  
  BRUTUS
Porcjo, co to znaczy? 
Czy zapomniałaś, że ciało twe słabe 
Zimnych oddechów ranka nie wytrzyma?  
  PORCJA
A twoje czy jest silniejsze od mego? 
Niedobry mężu, uciekasz ode mnie 
I wczora wstałeś nagle od wieczerzy, 
Z założonymi rękami w komnacie 
Długo krążyłeś wśród dumań i westchnień, 
A gdym pytała, co cię zasmuciło, 
Spojrzałeś na mnie surową źrenicą; 
Gdy mimo tego nalegałam bardziej, 
Tupnąłeś nogą, skrobałeś się w głowę, 
Mimo mych błagań upornie milczałeś, 
Gniewnej prawicy kazałeś skinieniem 
Wyjść z twej komnaty — byłam ci posłuszną, 
Bo się lękałam zbytecznym natręctwem 
Gniew twój gwałtowny gwałtowniej zapalić; 
Myślałam zresztą, że to nagły wybuch, 
Któremu każdy w swym ulega czasie. 
Milczysz, jeść nie chcesz, z ócz twych sen ucieka, 
A gdyby troska na twarzy twej rysy 
Ten sam wywarła skutek, co na duszę, 
Poznać cię łatwo nie byłabym w stanie. 
Brutusie, odkryj mi smutków twych powód. 
  BRUTUS
To nic, nic, Porcjo — to chwilowa słabość.  
  PORCJA
Brutus jest mądry; gdyby czuł się słabym, 
Użyłby środków, co wracają zdrowie.  
  BRUTUS
Tak właśnie robię. Porcjo, wróć do łóżka.  
  PORCJA
Słaby jest Brutus; czy to na lekarstwo 
W takim ubraniu słabą wciągać piersią 
Zimnego ranka zatrute oddechy? 
Słaby jest Brutus; dlaczegóż, przez Boga, 
O tej godzinie zdrowe rzuca łoże, 
W burzliwej nocy osłabione ciało 
Na łup wydaje zjadliwym wyziewom, 
Jakby chorobie chciał chorobę dodać? 
Nie, nie, Brutusie, jeśli jesteś słaby, 
Dusza jest twoja cierpienia siedliskiem, 
Które znać mocą praw moich powinnam. 
Więc na kolanach zaklinam cię, mężu, 
Na piękność, którą uwielbiałeś dawniej, 
Na twojej wiecznej miłości przysięgi, 
Na śluby, które jedną wlały duszę 
W dwa ciała nasze, odsłoń mi twój smutek, 
I daj połowę trosk swej połowicy62. 
Skąd twój niepokój? Jakie były cele 
Tajnego zejścia? Bo wiem, że przed chwilą 
Miałeś tu mężów, którzy swe oblicza 
Nawet przed nocy kryli ciemnościami. 
  BRUTUS
Wstań, dobra Porcjo!  
  PORCJA
Dobrym bądź, Brutusie, 
A Porcja klęczeć przed tobą nie będzie. 
Czyż to warunkiem ślubów naszych było, 
Że prawa nie mam do męża tajemnic? 
Że jestem tobą w pewnych tylko względach? 
Dzielić mam ucztę, weselić twe łoże, 
Być uczestniczką rozmów obojętnych? 
Mieszkać na serca twojego przedmieściach? 
O, jeśli tak jest, to Porcja, Brutusie, 
Nie żoną twoją, lecz jest nałożnicą.  
  BRUTUS
Jesteś mą dobrą, moją wierną żoną, 
A tak mi drogą, jak czerwone krople, 
Bijące w moim zasmuconym sercu.  
  PORCJA
Więc muszę wiedzieć
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ... 13
Idź do strony:

Darmowe książki «Juliusz Cezar - William Shakespeare (Szekspir) (czytanie po polsku .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz