Juliusz Cezar - William Shakespeare (Szekspir) (czytanie po polsku .TXT) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Juliusz Cezar to tragedia Szekspira z 1599 r. Utwór oparty został na prawdziwych wydarzeniach.

W wyniku spisku ginie rzymski polityk, przywódca Juliusz Cezar. Rozpoczyna się walka o władzę między zwolennikami republiki a zwolennikami monarchii.

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Czytasz książkę online - «Juliusz Cezar - William Shakespeare (Szekspir) (czytanie po polsku .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 William Shakespeare (Szekspir)

Idź do strony:

na drogę zwycięzcy,

Co z Pompejusza krwi dziś triumfuje.

Idźcie do domów, a tam, na kolanach,

Błagajcie bogów, by w swym miłosierdziu,

Raczyli od was plagi te odwrócić,

Które niewdzięczność wasza ściągnąć musi.

FLAWIUSZ

Słuchajcie rady tej, Obywatele,

A, żeby grzech wasz do reszty okupić,

Ze wszystkich ulic zgromadźcie biedaków,

Nad brzegiem Tybru idźcie wspólnie płakać,

Aż fale jego, łez potokiem wzdęte,

Dosięgną znaku największych wylewów.

Wychodzą Obywatele

Patrz, jak zły kruszec słowem dał się zmiękczyć;

Uciekli milczkiem w swej winy uczuciu.

Ty idź tą stroną do wzgórz Kapitolu27,

Ja tamtą pójdę; gdy znajdziesz po drodze,

Zdzieraj z posągów świąteczne ozdoby.

MARULLUS

Będzież nam wolno? Wszak dziś, jak wiesz dobrze,

Obchodzą w Rzymie święto Luperkaliów28.

FLAWIUSZ

Nie zważaj na to; niechaj żaden posąg

Nie nosi znamion Cezara trofeów.

Ze wszystkich ulic pozmiatam hołotę,

I ty, gdzie znajdziesz, porozganiaj tłumy,

Z skrzydeł Cezara rwij rosnące pióra,

Ażeby średnim podlatywał szlakiem;

Inaczej bowiem w chmurach z ócz nam zniknie,

Zegnie nam karki niewolniczą trwogą.

Wychodzą SCENA II

Plac publiczny w Rzymie

Wchodzą procesjonalnie, przy odgłosie muzyki: Cezar, Antoniusz ubrany do gonitwy, Kalpurnia, Porcja, Decjusz, Cycero, Brutus, Kasjusz i Kaska, za nimi tłumy ludu, wśród którego Wróżbiarz CEZAR

Kalpurnio —

KASKA

Cicho! bo Cezar chce mówić.

Ustaje muzyka CEZAR

Kalpurnio —

KALPURNIA

Słucham.

CEZAR

Stań na środku drogi,

Po której będzie przebiegał Antoniusz.

Antoni!

ANTONIUSZ

Jaka wola twa, Cezarze?

CEZAR

W twym biegu tylko nie omieszkaj, proszę,

Dotknąć Kalpurnii, bo jak mówią starzy,

W świętych gonitwach trącona niepłodna

Swej niepłodności utraca przekleństwo.

ANTONIUSZ

Gdy Cezar mówi „zrób to”, rzecz zrobiona.

CEZAR

Zaczynaj, wierny przyjętym obrzędom.

Muzyka WRÓŻBIARZ

Cezarze!

CEZAR

Któż to me wymówił imię?

KASKA

Cicho!

Ustaje muzyka CEZAR

Kto z tłumu zawołał: Cezarze!

Głosem nad wszystkie trąby przenikliwszym?

Niech odpowiada, Cezar słuchać gotów.

WRÓŻBIARZ

Strzeż się Id marca29.

CEZAR

Co to jest za człowiek?

BRUTUS

To Wróżbiarz; radzi, byś strzegł się Id marca.

CEZAR

Niech się tu stawi, chcę w oczy mu spojrzeć.

KASKA

Zbliż się, Wróżbiarzu, spojrzyj na Cezara.

CEZAR

Co mi mówiłeś? Raz jeszcze mi powtórz.

WRÓŻBIARZ

Strzeż się Id marca.

CEZAR

To jakiś marzyciel;

Dajmy mu pokój, a nie traćmy czasu.

Odgłos trąb. Wychodzą wszyscy prócz Brutusa i Kasjusza KASJUSZ

Czy chcesz zobaczyć cały ciąg gonitwy?

BRUTUS

Nie.

KASJUSZ

Chodź, chodź proszę.

BRUTUS

Nie bawią mnie święta;

Brak mi na żywym duchu Antoniusza.

Lecz, żeby nie być twym chęciom zawadą,

Żegnam cię teraz.

KASJUSZ

Słuchaj mnie, Brutusie.

Ze smutkiem widzę od pewnego czasu,

Że nie masz dla mnie ni spojrzeń uprzejmych,

Ani dowodów braterskiej miłości

Dla przyjaciela, który cię tak kocha,

Podając zimną, obojętną rękę.

BRUTUS

Błędne twe sądy, dobry mój Kasjuszu;

Bo jeśli moje spojrzenia są chmurne,

To skutkiem uczuć w duszy mojej skrytych.

Jestem igraszką dziwnych namiętności,

Tysiące myśli w głowie mi się snuje,

Co mogły zmienić duszy mej obyczaj;

Lecz niech to moich nie smuci przyjaciół

(Do których liczby należysz, Kasjuszu),

Niech mówią raczej, widząc moją zmianę,

Że biedny Brutus, dziś w wojnie sam z sobą,

Oznak przyjaźni dla drugich zapomniał.

KASJUSZ

Więc mylnie o twych uczuciach sądziłem;

Błąd ten powodem, że w serca głębinach

Godne rozwagi pogrzebałem myśli.

Powiedz, czy możesz swoją twarz sam widzieć?

BRUTUS

Nie, oko bowiem widzieć się nie może,

Chyba w zwierciedle odbite.

KASJUSZ

To prawda,

I rzecz bolesna, że nie masz, Brutusie,

Zwierciadła, w którym cień byś swój zobaczył,

Wartość twą całą, tajną dziś dla ciebie.

Słyszałem Rzymian najpierwszych godnością

(Z nieśmiertelnego wyjątkiem Cezara)

Pod jarzmem czasu boleśnie jęczących,

Którzy pragnęli, by szlachetny Brutus

Mógł mieć ich oczy.

BRUTUS

W jakąż groźną przepaść

Chcesz mnie prowadzić, gdy pragniesz, Kasjuszu,

Bym szukał w sobie, czego we mnie nie ma?

KASJUSZ

Więc słuchaj teraz słów moich, Brutusie.

Skoro nie możesz sam siebie zobaczyć,

Pozwól, niech twoim dziś będę zwierciadłem,

Niech ci odsłonię, co w tobie się kryje,

A o czym dotąd nie wiedziałeś jeszcze.

Słów mych, Brutusie, nie miej w podejrzeniu,

Bo gdybym tylko powszednim30 był śmieszkiem,

Gdybym na lada oznakę przyjaźni

Szafował wiecznej miłości przysięgi,

Pochlebiał drugim, cisnął ich do piersi,

Żeby ich potem czernić31 za oczyma32,

Gdybym śród uczty wszystkim biesiadnikom,

Jak na potrawę przyjaźń mą zastawiał,

Mógłbyś mnie wtedy niebezpiecznym nazwać.

Odgłos trąb i okrzyki za sceną BRUTUS

Co krzyk ten znaczy? Drżę, aby lud rzymski

Cezara królem swoim nie obwołał.

KASJUSZ

Drżysz? Więc przypuszczam, że tego nie pragniesz?

BRUTUS

Nie pragnę tego, choć kocham go szczerze.

Ale dlaczegóż tak długo mnie trzymasz?

Jaki twój zamiar? Co chcesz mi powiedzieć?

Jeśli publiczne dobro masz na celu,

Postaw śmierć z jednej, honor z drugiej strony,

Na oba spojrzę okiem obojętnym,

Bo, niechaj bogi tak mi dopomogą,

Sława mi droższa nad życie jest moje.

KASJUSZ

Znam ja tak dobrze twojej duszy cnoty,

Jak znam dokładnie twarzy twojej rysy.

Więc słuchaj, honor słów mych będzie treścią.

Nie wiem, co myślisz o naszym tu życiu,

Co myślą inni; co do mnie, wyznaję,

Że chciałbym raczej umrzeć tysiąc razy,

Niż drżeć w obliczu równej mi istoty.

Wolny, jak Cezar, na świat ten przyszedłem,

I ty tak wolny, jak on; wyrośliśmy,

Jak on zimowe znosić zdolni mrozy.

Raz, zapamiętam, w dzień wietrzny i chłodny,

Gdy Tybr gniewliwie chłostał swoje brzegi,

Mówił mi Cezar: „Masz serce33, Kasjuszu,

W te gniewne fale skoczyć ze mną razem,

I do drugiego płynąć ze mną brzegu?”

Na jego słowa, jak byłem ubrany,

Skoczyłem w wodę, wołając: „Płyń za mną!”

Jakoż w ryczące rzucił się bałwany;

Silnym ramieniem siekliśmy je wspólnie,

Torując drogę piersiom nieulękłym.

Lecz nim do naszej dobiliśmy mety,

Słyszę Cezara: „Ratuj mnie, bo tonę!”

Ja, jak Eneasz34, wielki nasz poprzednik,

Na swych ramionach, z gorejącej Troi,

Starego ojca uniósł Anchizesa35,

Uratowałem z fal Tybru Cezara.

I ten sam Cezar bogiem dzisiaj został!

Kasjusz, jak robak, czołgać się ma przed nim

Na obojętne skinienie Cezara!

Na febrę zapadł, kiedy był w Hiszpanii,

Widziałem, cały trząsł się w paroksyzmie36,

Tak jest, tym bogiem trzęsło zimno febry37;

Przelękłe lica straciły rumieniec,

Oko, co dzisiaj trwoży świat spojrzeniem,

Blask utraciło; słyszałem, jak jęczał;

Język, którego każde słowo teraz

Rzym do swych dziejów skrzętnie zapisuje,

Jak słabe dziewczę, wołał miłosiernie38:

„Podaj mi szklankę wody, Tytyniuszu”.

Jak się nie dziwić, gdy człowiek tak słaby

Prześciga teraz wszystkich majestatem,

Pierwszeństwa palmę sam sobie przywłaszcza.

Odgłos trąb, okrzyki za sceną BRUTUS

Krzykiem tym pewno lud rzymski potwierdza

Nowe zaszczyty na Cezara zlane.

KASJUSZ

Cezar, jak kolos, cały świat okraczył,

My się jak karły u nóg mu czołgamy,

Szukając grobu dla naszej niesławy.

Drogi Brutusie, są w życiu tym chwile,

W których przeznaczeń swych panem jest człowiek.

Jeśliśmy zeszli do nędznej sług roli,

To nasza tylko, nie gwiazd naszych wina.

Brutus i Cezar — co jest w tym Cezarze?

W czym to nazwisko od twego dzielniejsze?

Napisz je razem, twoje równie piękne;

Wymów je razem, twoje równie dźwięczne;

Zważ je, tą samą w obu znajdziesz wagę;

Zaklnij ich siłą, a imię Brutusa

Wywoła duchy jak imię Cezara.

Okrzyki za sceną

Powiedz, przez Boga, czym się Cezar żywi

Że tak potężnie nad wszystkich nas wyrósł?

Wstyd czasom naszym! Utraciłeś, Rzymie,

Szlachetnych ludzi szlachetne nasiona!

Kiedyż wiek cały, od czasu potopu,

Mąż jeden tylko swą chwałą zapełniał?

Kiedyż po wielkich placach tego miasta

Mąż jeden tylko śmiałby się panoszyć?39

Rzym, wielkie miasto, wielką jest pustynią,

Kiedy jednego ma tylko mieszkańca.

Jak ja, zapewne słyszałeś od ojców,

Że w naszym mieście żył przed laty Brutus40,

Który tak chętnie zniósłby w jego murach

Stolicę diabła jak godność królewską.

BRUTUS

Wiem, że mnie kochasz; wiem, do czego zmierzasz.

Co o tym myślę, jak czasy te sądzę,

Później ci powiem; na teraz, Kasjuszu,

Nie mówmy o tym, na przyjaźń cię proszę.

Do serca wezmę, co już powiedziałeś,

Co masz powiedzieć, wysłucham cierpliwie.

Wynajdę porę lepszą, stosowniejszą,

W której pomówim o tej wielkiej sprawie,

Dziś, przyjacielu, jedno dodam słowo:

Przódy by Brutus wolał ziemię kopać,

Niż się imieniem syna Rzymu chełpić

Pod warunkami tak bolesnej treści,

Jakie nam czasy zdają się nakładać.

KASJUSZ

Cieszę się teraz, że słowa me słabe

Mogły tę iskrę z Brutusa wydobyć.

Wchodzi Cezar z Orszakiem BRUTUS

Święto skończone i Cezar powraca.

KASJUSZ

W przechodzie Kaskę pociągnij za rękaw,

On nam opowie, na swój cierpki sposób,

Wszystkie ciekawe obrzędu wypadki.

BRUTUS

Zrobię, jak mówisz. Ale patrz, Kasjuszu,

Zawisła chmura na czole Cezara,

Sług wyłajanych wszyscy mają minę,

Kalpurnia zbladła, oczy Cycerona,

Niby łasicy ogniste źrenice,

Błyszczą jak zawsze, kiedy w Kapitolu

Spotka śród rozpraw opór senatorów.

KASJUSZ

Kaska nam całą powie tajemnicę.

CEZAR

Antoniuszu!

ANTONIUSZ

Cezarze!

CEZAR

Lubię otyłych ludzi koło siebie,

Z rumianą twarzą, a dobrym snem w nocy;

Ale ten Kasjusz, wybladły i chudy

Za wiele myśli — to Grek41 niebezpieczny.

ANTONIUSZ

Nie bój się; mąż to nie jest niebezpieczny,

To rzymski magnat i dobrze myślący.

CEZAR

Wolałbym jednak, by lepszej był tuszy.

Lecz nie drżę przed nim, choć, gdybym znał trwogę,

Z nikim mniej chętnie spotkać bym się nie chciał,

Jak z tym z wywiędłą twarzą Kasjuszem.

Za wiele czyta, a bystrym spojrzeniem

Przenika ludzkie zamysły i czyny,

Nie lubi zabaw, jak ty, mój Antoni,

Unika pieśni, a tak się uśmiecha,

Jakby sam z siebie szydził, sobą gardził,

Że mu co mogło uśmiech ten wywabić.

Dla takich ludzi zawsze jest goryczą,

Kiedy wyższego od siebie zobaczą:

Dlatego są to ludzie niebezpieczni.

Mówię to, czego lękać by się trzeba,

A nie to, czego Cezar by się lękał,

Bo jestem zawsze, jak byłem, Cezarem.

Stań mi na prawo, ucho to nie słyszy,

Powiedz mi szczerze, co ty o nim myślisz.

Idź do strony:

Darmowe książki «Juliusz Cezar - William Shakespeare (Szekspir) (czytanie po polsku .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!

Dodaj komentarz