Don Carlos - Fryderyk Schiller (życzenia dla biblioteki .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Don Carlos to dramat autorstwa Fryderyka Schillera, którego głównym bohaterem jest Don Carlos, książę austriacki, syn Filipa II.
Z powodów politycznych król wziął za żonę ukochaną Carlosa, co staje się powodem ogromnego cierpienia księcia. Uczuciem za to darzy go Eboli, księżniczka i dama dworu królowej. Zraniony Don Carlos pragnie wyjechać do Flandrii i dowodzić jej armią. W dramacie Schillera występują prawdziwe postacie historyczne, jednak autor dokonał pewnych zmian, czyniąc z głównego bohatera nie obłąkanego młodzieńca, a idealistę i liberała, głoszącego swoje (i Schillera) poglądy.
Dzieło powstało w 1787 roku. Na podstawie dramatu powstały libretta do oper, z których najsłynniejszą jest ta skompnowana przez Verdiego.
Fryderyk Schiller to niemiecki poeta, filozof, dramaturg drugiej połowy XVIII wieku. Był przedstawicielem tzw. okresu Sturm und Drang, czyli Burzy i naporu. Zasłynął przede wszystkim jako autor Zbójców, Dziewicy Orleańskiej i Ody do radości. Jego twórczośc była inspiracją m.in. dla Adama Mickiewicza.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Fryderyk Schiller
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Don Carlos - Fryderyk Schiller (życzenia dla biblioteki .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Fryderyk Schiller
znajdź sposób rozmowy, znajdź sposobność jaką.
POZA
znacząco
Czyś nie wyznał, że kochasz matkę? A wszelako
Chcesz jej list ten pokazać?
Carlos, milczący, stoi ze spuszczonym wzrokiem.
W rysach twego czoła,
Karolu, wyczytuję nieznaną mi zgoła
Myśl jakąś... Ty odwracasz ode mnie spojrzenie...
I czemu je odwracasz? Moje podejrzenie
Byłożby prawdą? Pozwól — niech zbadam z mej strony,
Czym ją słusznie wyczytał?
Carlos oddaje Markizowi do rąk list, który on rozdziera.
CARLOS
Co to jest? Szalony!
Zaprawdę! Wyznaję ci — ja całą oparłem
Nadzieję na tym piśmie...
POZA
Dlatego je zdarłem,
Żem odgadł te nadzieje.
Markiz zatapia wzrok badawczy w Carlosie, który na niego patrzy z powątpiewaniem. Chwila milczenia.
Powiedz mi — co może
Mieć za związek królewskie znieważone łoże
Z twoją — z twoją miłością? Był ci niebezpieczny
Król Filip? Zaniedbany stosunek serdeczny
Przez męża, czy łącznością jaką cię zespala
Z twą nadzieją szaloną? Czy grzech jego kala
Przedmiot miłości twojej?
Teraz więc prawdziwie
Pojmować cię zaczynam. Jakże niewłaściwie
Rozumiałem tę miłość, co twym sercem władnie!
CARLOS
Co? — Rodrygu — co myślisz? —
POZA
Dziś widzę dokładnie,
Z czym pożegnać się muszę.
Tak! — niegdyś bywało! —
Niegdyś — całkiem inaczej. Twe łono pałało
Szczytnym ogniem! Ty byłeś bogaty! bogaty!
Wtedy pierś twa obszerna tuliła wszechświaty!
To wszystko dziś przepadło!
Samolubstwa siła
I jedna żądza szału wszystko zatopiła.
Serce w piersi zamarło! Kropli łzy ci braknie
Dla twych ludów niedoli, co ratunku łaknie!
Ty dla niej łez już nie masz!
Jakiż stał się z ciebie
Biedny żebrak — Karolu! — odkąd oprócz siebie
Ty nie kochasz nikogo!
CARLOS
Słyszę w twoim głosie
Wyrok pogardy dla mnie.
POZA
Nie myśl tak, Carlosie —
Ja znam ten stan wzburzenia. Tu jest winą całą
Chwalebne twe uczucie, które cię zbłąkało.
Królowa była twoją — król ją wydarł tobie.
Przecież dotąd przez skromność nie ważyłeś sobie
Praw rościć, sądząc, że król godnym jest swej żony.
List ten sprawę rozstrzygnął.
Nie śmiałeś głośno wyrzec wyroku z twej strony.
Ty twoją godnością
Poczułeś się tu wyższym. Z dumną więc radością
Ujrzałeś tu tyranię grabieży stwierdzoną,
I z rozkoszą głosisz swą godność obrażoną,
Gdyż schlebia wielkim duszom cierpienie bezprawia.
Tu jednak wyobraźnia myśl twą w obłęd wprawia!
Zadosyćuczynienia duma zapragnęła;
Twa miłość po ziszczenie nadziei sięgnęła.
Widzisz — ja to wiedziałem, żeś siebie w tym razie
Źle zrozumiał.
CARLOS
Mylisz się — stawiasz w tym obrazie
Za wysoko myśl moją. Ach! Taką nie była
Ani jej też szlachetność taka podnosiła,
Jaką mi wmówić pragniesz.
POZA
Znałbym cię tak mało?
Wiedz, że gdyby stąpienie mylne znowu miało
Kroki twoje obłąkać — w każdym razie mogę
Ze stu cnót znaleźć jedną, która cię na drogę
Prostą znów wyprowadzi i oświeci w błędzie.
Gdy się już rozumiemy — teraz — niech to będzie!
Musisz się widzieć — musisz pomówić z królową.
CARLOS
Rumienię się przy tobie.
POZA
Ufaj mi! Masz słowo —
Myśl szczęśliwa i śmiała przyszła mi do głowy.
Usłyszysz ją, Carlosie, z pięknych ust królowej.
Ja się do niej docisnę.
Gdy mnie los nie zmyli,
Jutro wszystko wyjaśnię. Ty zaś do tej chwili
Miej w pamięci, Carlosie, że zamiar zrodzony
We wznioślejszym umyśle — do czynu znaglony
Cierpieniami ludzkości — tysiąckroć chybiany,
Nie ma być nigdy, słyszysz! Nigdy zaniechany.
Wspomnij sobie na Flandrię.
CARLOS
O! Wszystko uczynię,
Co ty każesz — i cnota!
POZA
zbliżając się do okna
Koniec tej godzinie
Rozmowy. Twojej świty słyszę już zgiełk z dala.
żegnając się uściskiem
Wróć do roli książęcia, a ja do wasala.
CARLOS
Zaraz jedziesz do miasta?
POZA
Zaraz.
CARLOS
Pozwól — słowo —
O małom nie zapomniał. Przynoszę ci nową
Bardzo ważną wiadomość.
Król listy wysłane
Do Brukseli otwiera. Polecenie dane
Tajemnie wszystkim pocztom. Miej się na baczeniu.
POZA
Od kogo masz te wieści?
CARLOS
W poufnym zwierzeniu
Podał mi je Don Rajmond de Taksis.
POZA
po chwili namysłu
To jeszcze!
Zatem w poczcie niemieckiej listów nie umieszczę.
Wychodzą każdy innymi drzwiami.
AKT TRZECI
Sypialnia królewska.
SCENA PIERWSZA
Na stole dwie palące się świece. W głębi sceny kilku paziów uśpionych klęczy. Król, w połowie rozebrany z wierzchniej szaty, stoi przed stołem, wsparty jedną ręką na poręczy krzesła, w głębokim zamyśleniu. Przed nim leżą medalion i papier.
KRÓL
Zawsze była marzącą — któż jej nie znał taką?
Miłości dać jej nigdy nie mogłem. Wszelako
Czy brak tego uczuwać kiedy się zdawała?
Jasny dowód, że w maskę fałszu się skrywała.
w tej chwili robi poruszenie, które go do przytomności przywodzi — z podziwieniem podnosi oczy
Gdzież byłem? Czy prócz króla wszystko we śnie tonie?
Co? I światło ostatkiem swego blasku płonie?
Dzień świta — i noc przeszła dla mnie bez wywczasu120 —
Przyjm ją w dani, naturo, bo król nie ma czasu
Powetować jej straty. Niechaj dzień w poranku
Zabłyśnie, gdy ja czuwam.
gasi światło i odsuwa firanki z okien. Przechadzając się po scenie spostrzega uśpionych paziów i chwilę przed nimi się zatrzymuje — po czym pociąga za taśmę od dzwonka
Czy kto śpi w krużganku?...
SCENA DRUGA
Król, Hrabia Lerma.
LERMA
z przerażeniem widząc czuwającego Króla
Czy wasza mość królewska czuje się niezdrowym?
KRÓL
W nocy pożar wybuchnął we skrzydle zamkowym.
Nie słyszeliście zgiełku?
LERMA
Nie, panie — żadnego.
KRÓL
Jak to? Nie? Więc to dziełem marzenia sennego?
Sny takie nie przychodzą trafunkiem121 do głowy.
Wszak w tym skrzydle pałacu sypialnie królowej?
LERMA
Tak, panie najjaśniejszy.
KRÓL
Sen ten niepokoi.
Nakażcie, niech się odtąd straż zamku podwoi,
Gdy się ściemni — słyszycie, ale to tajemnie —
Ja nie chcę... żeby... Czego tak śledzicie we mnie?
LERMA
Widzę oczy płonące, wywczasu spragnione.
Czy śmiem, panie, na życie tak drogo cenione
Zwrócić twoją uwagę?
Daruj, że się waży
Sługa twój ostrzec ciebie, że ten wyraz twarzy,
Noszący tak wyraźnie piętno udręczenia,
Lud twój przerazi trwogą. Dwie godzin wytchnienia
Zaledwie...
KRÓL
ze wzrokiem objawiającym roztargnienie
W Eskurialu znajdę nieprzespany
Sen wieczny. Tu — jak długo król snem kołysany,
Pozbawion korony — a męża uśpienie
Kradnie mu jego żonę.
Lecz to potwarz! Nie! nie!
Czyliż to nie kobieta, czy nie białogłowa
Wszepnęła mi do ucha te oszczercze słowa?
Imię kobiety — potwarz.
Nie wprzód jej uwierzę,
Aż wsparta sądem męskim pewności nabierze.
do paziów, którzy przez ten czas ze snu się ocknęli
Przyzwać księcia!