Don Carlos - Fryderyk Schiller (życzenia dla biblioteki .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Don Carlos to dramat autorstwa Fryderyka Schillera, którego głównym bohaterem jest Don Carlos, książę austriacki, syn Filipa II.
Z powodów politycznych król wziął za żonę ukochaną Carlosa, co staje się powodem ogromnego cierpienia księcia. Uczuciem za to darzy go Eboli, księżniczka i dama dworu królowej. Zraniony Don Carlos pragnie wyjechać do Flandrii i dowodzić jej armią. W dramacie Schillera występują prawdziwe postacie historyczne, jednak autor dokonał pewnych zmian, czyniąc z głównego bohatera nie obłąkanego młodzieńca, a idealistę i liberała, głoszącego swoje (i Schillera) poglądy.
Dzieło powstało w 1787 roku. Na podstawie dramatu powstały libretta do oper, z których najsłynniejszą jest ta skompnowana przez Verdiego.
Fryderyk Schiller to niemiecki poeta, filozof, dramaturg drugiej połowy XVIII wieku. Był przedstawicielem tzw. okresu Sturm und Drang, czyli Burzy i naporu. Zasłynął przede wszystkim jako autor Zbójców, Dziewicy Orleańskiej i Ody do radości. Jego twórczośc była inspiracją m.in. dla Adama Mickiewicza.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Fryderyk Schiller
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Don Carlos - Fryderyk Schiller (życzenia dla biblioteki .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Fryderyk Schiller
class="verse">Pohulać swej gromadce — i bunt jej przebaczy,
Byle nie psuć uroku objawom wolności.
Jego — mistrza, nie dojrzysz, bo w swojej skromności
On się prawem odwiecznym jak szatą obleka.
A rozum rozkiełznany pysznego człowieka,
Nie widząc co, a widząc prawa, wyrokuje:
Po co Bóg? Świat bez Niego swym bytem kieruje.
Żaden z chrześcijan w modlitwie nie ma dlań tej cześci146,
Jaka się w tym bluźnierstwie filozofa mieści.
KRÓL
A zechcecież się podjąć wzór ten naśladować!
I tak szczytną społeczność w mych krajach zbudować?
MARKIZ
Wy sami to możecie. Któż inny? Wy, panie,
Poświęćcie szczęściu ludów to wszechpanowanie,
Które — ach! już od dawna — tronowej wielkości
Z lichwą się wypłaciło.
Powróćcie ludzkości
Utraconą szlachetność. Obywatel ziemi
Niechaj będzie, jak był, przed czasy dawnemi,
Znowu celem korony — niech w prawo ujęta
Krępuje go jedynie bratnia równość święta!
A wtedy, kiedy człowiek sam sobie zwrócony
W poczuciu swej godności będzie rozbudzony,
Kiedy wolność zabłyśnie cnotami wzniosłymi —
Wy, panie miłościwy, gdy rządami swymi
Kraj własny uczynicie najszczęśliwszym w świecie,
Wtedy z prawa świat cały do stóp swych zegniecie.
KRÓL
po długiej chwili milczenia
Pozwoliłem wam mówić do końca. Pojmuję,
Że w tej głowie inaczej ów świat się maluje
Jak w głowach pospolitych. Dlatego was wcale
Nie chcę mierzyć na ludzi pospolitych skalę.
Jam jest pierwszy, przed którym odkryliście szczerze
Głębię waszego serca — wiem o tym i wierzę.
Przez wzgląd na powściągliwość, z jaką swe sposoby
Widzenia skrywaliście do dzisiejszej doby —
Pomimo ognia, który że święty — nie przeczę —
Przez wzgląd na mądrość skromną — chcę, młody człowiecze,
Zapomnieć, com usłyszał w treści i w sposobie.
Powstańcie! Te młodzieńcze uniesienia w tobie
Chcę ostudzić nie władzą moją, jako króla,
Lecz jako starzec. Tak chcę — bo to moja wola.
Widzę, że i trucizna jad swój może snadnie147
Uszlachetnić, gdy w zacną naturę popadnie.
Byle was Inkwizycji oko nie dojrzało!
To by mi ból sprawiło.
MARKIZ
To by was bolało?
Czy podobna?
KRÓL
Takiego człowieka przez życie
Nie widziałem. Markizie — krzywdę mi czynicie.
Ja nie chcę być Neronem — nie — to się nie stanie —
Zwłaszcza dla was być nie chcę. Moje panowanie
Nie grozi zmarnowaniem każdej szczęśliwości.
Wy sami pod mym okiem winniście w pilności
Trwać, by wyjść na człowieka.
MARKIZ
Panie mój łaskawy,
A moi współrodacy? Tu nie moje sprawy
Popierałem — o sobie nie myślałem, panie,
Lecz o waszych poddanych.
KRÓL
Gdy macie uznanie,
Jak przyszłość o osobie mej zawyrokuje,
Niech się ona z was uczy, jak ludzi szacuję,
Kiedy znajdę człowieka.
MARKIZ
Panie! Tyś jest żywym
Sprawiedliwości wzorem — więc niesprawiedliwym
Nie bądź i ten raz jeden!
We Flamandii twojej
Tysiąc lepszych ode mnie na twój rozkaz stoi.
Tylko tu, wielki królu — śmiem wyznać w pokorze —
Macie obraz wolności, po raz pierwszy może
W kolorach łagodniejszych oczom przedstawiony.
KRÓL
Dosyć o tym, młodzieńcze! Wiem to, że zmieniony
Będzie wasz sąd o ludziach, gdy z nimi poznanie
Jak mnie i was oświeci.
Wszak nasze spotkanie,
Sądzę, że nie ostatnie? Czymże was zniewolić
Mam dla siebie na wstępie?
MARKIZ
Raczcie mi pozwolić
Odejść, jakim tu stoję. Jakież o mnie zdanie
Mieć będziesz, gdy mnie nawet chcesz przekupić, panie?
KRÓL
Takiej dumy nie zniosę. Od dziś was mianuję
Dworzaninem w mej służbie. Żadnych nie przyjmuję
Wymówek. Tego żądam.
po chwili
Lecz cóż to? Cóż chciałem?
Czyliż ja to nie prawdy chciwie pożądałem?
Tu — coś więcej znajduję.
Gdyście mnie umieli
Wyśledzić aż na tronie, czyście podejrzeli
I w domu?
widząc, że Markiz się zamyśla
Rozumiem was. Kiedym w całym świecie
Najnieszczęśliwszym ojcem, toć mogę być przecie
Szczęśliwym mężem.
MARKIZ
Jeśli, najjaśniejszy panie,
Syn bogaty w nadzieje — jeśli posiadanie
Najmilszej żony prawo śmiertelnikom daje
Do szczęścia na tej ziemi — tedy was uznaję
Najszczęśliwszym człowiekiem przez tych istot dwoje.
KRÓL
Nie — nie jestem — i nigdy głębiej serce moje
Nie czuło tej pewności jak właśnie w tej dobie.
MARKIZ
Książę myśli szlachetnie — dobrze — i w osobie
Jego nigdym nie dojrzał plamy.
KRÓL
Ja dojrzałem.
To, co mi wydarł, żadne berło mieniem całem
Nie nagrodzi: cnotliwą królowę.
MARKIZ
O panie!
Któż się waży?
KRÓL
Świat cały — to oszkalowanie —
I ja sam! Ot — tu leżą do jej potępienia
Nieodparte dowody — a są bez wątpienia
I inne, które jeszcze mogą mnie uderzyć
Sroższym gromem. Markizie! — jak ciężko uwierzyć...
Ach! Jak ciężko w to jedno. Któż zarzuca winę
Jej, że zdolną spaść była ona aż w głębinę
Takiej hańby? Czyliż mi wszystko nie pozwala
Mniemać raczej, że taka Eboli ją kala?
Że to księdza nienawiść, którą ku niej czuje?
Że Alby zemsta na nich takie spiski knuje?
Więcej niźli w nich wszystkich wartości w mej żonie.
MARKIZ
Panie! Jeszcze coś więcej tkwi w niewiasty łonie:
To, co ją wyżej stawia nad potwarz hołoty,
Nad pozory; tą tarczą jest: potęga cnoty.
KRÓL
Tak jest — tak i ja mówię. Cios takiej potwarzy,
Rzucony na królowę, to za wiele waży!
Łatwe było wmówienie winy — lecz ogniwa
Najświętszego honoru łatwo się nie zrywa.
Markizie! Znacie wartość człowieka. Takiego
Męża mi brakowało od czasu dawnego,
Który by, jak wy, dobry, swobodny — miał zdanie
Trafne w sądzie — was zatem wybrałem.
MARKIZ
zdziwiony i przerażony
Mnie, panie?
KRÓL
Staliście przed swym panem, dla siebie niczego
Nie żądając — nic — dla mnie jest to coś nowego.
Będziecie zatem prawi i namiętność w oku
Waszym cienia nie rzuci.
Zbliżcie się do boku
Mego syna. Wyśledźcie dno serca królowej.
Ja was opatrzę w prawo tajemnej rozmowy.
A teraz się oddalcie.
Pociąga za taśmę od dzwonka.
MARKIZ
Najjaśniejszy panie!
Jeśli moja jedyna nadzieja — zostanie
Spełniona — wtedy pójdę — mieniąc dzień dzisiejszy
Pamiętnym, jako w życiu moim — najpiękniejszy.
KRÓL
podając Pozie rękę do pocałowania
I dla mnie to wspomnienie będzie niezatarte.
Markiz powstaje — wchodzi Hrabia Lerma.
Pan markiz ma mieć zawsze podwoje otwarte.
Informacje o nowościach w naszej bibliotece w Twojej skrzynce mailowej? Nic prostszego, zapisz się do newslettera. Kliknij, by pozostawić swój adres e-mail: wolnelektury.pl/newsletter/zapisz-sie/
AKT CZWARTY
Sala Królowej.
SCENA PIERWSZA
Królowa, Księżna Oliwarez, Księżniczka Eboli, Hrabina Fuentez i kilka dam dworu.
KRÓLOWA
powstając — do Ochmistrzyni
A więc klucz się nie znalazł? Niechby otworzono
Szkatułkę siłą — zaraz.
spostrzegając Księżniczkę Eboli, która się zbliża i całuje rękę Królowej
Bądź mi pozdrowioną,
Droga moja księżniczko! Bardzo jestem rada,
Że cię widzę już zdrową — wprawdzie jeszcześ blada.
FUENTEZ
nieco złośliwie
To febra, tak złośliwa, nerwy atakuje.
Czy nieprawda, księżniczko?
KRÓLOWA