Don Carlos - Fryderyk Schiller (życzenia dla biblioteki .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Don Carlos to dramat autorstwa Fryderyka Schillera, którego głównym bohaterem jest Don Carlos, książę austriacki, syn Filipa II.
Z powodów politycznych król wziął za żonę ukochaną Carlosa, co staje się powodem ogromnego cierpienia księcia. Uczuciem za to darzy go Eboli, księżniczka i dama dworu królowej. Zraniony Don Carlos pragnie wyjechać do Flandrii i dowodzić jej armią. W dramacie Schillera występują prawdziwe postacie historyczne, jednak autor dokonał pewnych zmian, czyniąc z głównego bohatera nie obłąkanego młodzieńca, a idealistę i liberała, głoszącego swoje (i Schillera) poglądy.
Dzieło powstało w 1787 roku. Na podstawie dramatu powstały libretta do oper, z których najsłynniejszą jest ta skompnowana przez Verdiego.
Fryderyk Schiller to niemiecki poeta, filozof, dramaturg drugiej połowy XVIII wieku. Był przedstawicielem tzw. okresu Sturm und Drang, czyli Burzy i naporu. Zasłynął przede wszystkim jako autor Zbójców, Dziewicy Orleańskiej i Ody do radości. Jego twórczośc była inspiracją m.in. dla Adama Mickiewicza.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Fryderyk Schiller
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Don Carlos - Fryderyk Schiller (życzenia dla biblioteki .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Fryderyk Schiller
Carlosa i śledzi go badawczym wzrokiem
Czy tak? Powiedz mi w końcu: bo zdasz się zamkniętą
Czarodziejską szkatułką — ja darmo się kuszę
Otworzyć ją i wszystkie klucze moje kruszę.
CARLOS
Księżniczko! Równie trudne mam z tobą zadanie.
EBOLI
oddala się spiesznie, przechadza się w milczeniu po gabinecie, zdaje się namyślać w ważnym przedmiocie — wreszcie po długiej przerwie odzywa się poważnie i uroczyście
Raz się odważyć muszę, niech się co chce stanie!
Obieram cię mym sędzią. Serce los swój zwierza
Twej zacności człowieka, księcia i rycerza.
Niechaj mnie twoje ramię od zguby obroni
Lub oko nad zgubioną niech choć łzę uroni.
Carlos zbliża się do Eboli z wyczekującym i pełnym zainteresowania zdumieniem
Hrabia Silwa, bezczelny ulubieniec króla,
Stara się o mą rękę. Monarchy jest wola,
Żebym mu ją oddała. Targ już zawiązano
I tej podłej istocie mam zostać sprzedaną.
CARLOS
gwałtownie poruszony
Sprzedaną! Znów sprzedana! I znów przez sławnego
Handlarza na Południu?
EBOLI
Jeszcze nie dość tego:
Boś wszystko winien wiedzieć — posłuchaj więc dalej:
Nie dość, że polityce w ofierze mnie dali,
Lecz za mą niewinnością, patrz, jak żądza goni;
Ta kartka z obłudnika maskę ci odsłoni.
Carlos odbiera z rąk Eboli pismo, jest jednak tak zajęty opowieścią i niecierpliwością dosłyszenia jej końca, że nie ma czasu na przeczytanie listu.
Gdzież mam szukać ratunku, książę? Do tej doby
Duma strzegła mej cnoty stawianej na proby.
Jednak w końcu...
CARLOS
Cóż w końcu? Tyś upadła może?
Nie! nie! To niepodobna. O nie, wielki Boże!
EBOLI
z dumą i szlachetnie
Dla kogo? Jakże nędzne ich rozumowanie!
Jakże wątłe tych silnych duchów mędrkowanie!
Skarb niewieści — tę miłość, co tak szczęściem darzy,
Śmieć uważać na równi z towarem handlarzy!
Na nią cenę naznaczać!
Na ziemskim przestworze
Ona jedna nabywcy innego nie może
Znosić prócz siebie samej. Miłość się miłością
Opłaca. Jest to diament z bezcenną wartością,
Który darować albo wiecznie niepożyty
W grobie zagrzebać muszę; jak ów znakomity
Przez swą wspaniałość kupiec, który nie wzruszony
Złotem Rialta — w pogardzie dla królów korony,
Perłę swoją bogatym morzom zwrócić woli
Niż za dumny swym skarbem zmarnieć jej pozwoli
Zbyciem niżej wartości.
CARLOS
(Na Boga wielkiego!
Ta kobieta jest piękną!)
EBOLI
Mogą mnie dlatego
Nazwać próżną — kapryśną — dbam o to niewiele.
Moich rozkoszy nigdy na cząstki nie dzielę.
Jedynemu, którego me serce wybierze,
Oddam wszystko za wszystko. Cała się w ofierze
Oddam raz, lecz na wieki. Tym uczuciem błogiem
Uszczęśliwię jednego — lecz ten jeden bogiem
Stanie się w sercu moim.
Cudne zespolenie
Dwojga dusz — pocałunek, zmysłów upojenie,
Pierwsza czara miłości i wdzięków potęga,
Co po urok magiczny w górne niebo sięga:
To jednego promienia kolory siostrzane,
Jednego kwiatu liście.
Miałażbym zerwane
Listki z kwiatu kielicha ronić — oszalała?
Ów majestat dziewiczy jaż bym plamić miała,
Kalecząc arcydzieło boskie sama po to,
By wieczór rozpustnika osładzać pieszczotą?
CARLOS
Niepodobna! I takie dziewczę tu istniało
W Madrycie? A dopiero dzisiaj ją ujrzało
Me oko po raz pierwszy?
EBOLI
Dawno bym rzuciła
Dwór ten i świat ten — sama chętnie bym się skryła
W poświęcone gdzieś mury; przecież mnie wstrzymuje
jeden — jedyny węzeł — węzeł, co krępuje
Do świata. Złuda może! Lecz ma niezrównaną
Dla mnie cenę: Kocham... i... nie jestem kochaną.
CARLOS
z zapałem, zbliżając się do Eboli
Jesteś i niewymownie! Jak Bóg jest na niebie
Przysięgam!
EBOLI
Ty przysięgasz? Przemówił przez ciebie
Mój anioł. Tak... gdy Karol przysięga... to zmienia
Wątpliwość... teraz wierzę...
CARLOS
biorąc ją z czułością w ramiona
Godna uwielbienia
Istoto!... cudne, słodkie dziewczę! Zatopiony
W tobie uchem i okiem, stoję zachwycony!
Któż by ciebie raz widząc, któż by raz szczęśliwie
Spotkawszy cię pod niebem, mógł wyrzec chełpliwie,
Że nigdy nie pokochał?
Lecz tutaj — na dworze
Króla Filipa? Tutaj? Co? Czy tutaj może
Taki anioł uroczy szczęścia się spodziewa
Wśród klechów i bractw mniszych?
Tu nie jest właściwa
Strefa dla takich kwiatów. Ich ręce by miały
Zerwać je?... temu wierzę... o! te by zerwały!
Ale nie!... jak żyw jestem! Ja cię mym ramieniem
Otoczę i uniosę nad piekieł sklepieniem!
Tak jest — pozwól aniołem być twoim.
EBOLI
ze wzrokiem pełnym miłości
Jak mało
Znałam ciebie, Karolu! O, jakże wspaniałą,
Jak bezmierną twe piękne serce daje płacę
Za podjętą w zbadaniu jego głębi pracę!
Bierze rękę Carlosa usiłując ją pocałować.
CARLOS
usuwając się
Księżniczko, gdzie ty jesteś?
EBOLI
z wdziękiem i gracją wpatrując się w rękę księcia
Piękna i bez miary
Bogata jest ta ręka! Ma ona dwa dary
Szacowne do rozdania: ma serce Karola
I koronę. To dwoje może twoja wola
Złoży jednej śmiertelnej! Dar boski — bezmierny
Dla jednej! Nadto wielki dla jednej śmiertelnej!
Cóż, książę — czy byś nie był skłonny na połowę
Rozdzielić tych kosztownych darów: bo królowe
Źle kochają. Kobieta, która kochać umie,
Ta znowu na koronie mało się rozumie.
Więc lepiej podziel, książę, i zaraz, w tej chwili.
Zaraz, jak to? Czy byście już je rozdzielili?
Już?... naprawdę?... tym lepiej!... szczęśliwą wybraną
Czy ja znam?
CARLOS
Tobie, dziewczę, powinna być znaną.
Twej niewinnej, przeczystej istocie otworzę
Serce moje do głębi: bo ty na tym dworze
Najgodniejsza, jedyna — pierwsza, coś jest w stanie
Zrozumieć moją duszę. Przyjm zatem wyznanie:
Tak... ja kocham...
EBOLI
Niedobry człowieku!... więc było
Tak ci trudnym wyznać to, co twe serce kryło?
Czyś sądził, że się stanę przedmiotem litości,
Gdybyś ty miał mnie znaleźć godną twej miłości?
CARLOS
ze zdumieniem
Co? Co to jest?
EBOLI
Tak ze mnie naigrawać w żarcie!
Zaprawdę, to nieładnie, książę, tak uparcie
Klucza się nawet wyprzeć.
CARLOS
Klucza!... czy być może?
Klucza!
po chmurnym zadumaniu
Tak więc!... pojmuję teraz... o mój Boże!
Czując dreszcz w nogach, chwyta za krzesło i twarz zasłania.
EBOLI
po długiej chwili wzajemnego milczenia pada wydając okrzyk
O hańbo! Com zrobiła!
CARLOS
przychodząc do siebie z okrzykiem najsroższej boleści
Tak zepchnięty srodze
Z mego nieba! To straszne!
EBOLI
kryjąc oblicze w poduszkach
Do czegóż dochodzę?
CARLOS
CARLOS
padając przed nią na kolana
Księżniczko! Jam niewinny! Nieporozumienie
Straszliwe i namiętność — ale na sumienie —
Jam niewinny!
EBOLI
odpychając go od siebie
Precz z oczu!
CARLOS
W tak okropnym stanie
Mam cię rzucać? Przenigdy!
EBOLI
usiłując go oddalić gwałtownie
O, przez litość, panie!
Przez wspaniałość! Zejdź z oczu — niechaj cię nie widzę!
Chcesz mnie zabić? Ja wzroku twego nienawidzę!