Don Carlos - Fryderyk Schiller (życzenia dla biblioteki .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Don Carlos to dramat autorstwa Fryderyka Schillera, którego głównym bohaterem jest Don Carlos, książę austriacki, syn Filipa II.
Z powodów politycznych król wziął za żonę ukochaną Carlosa, co staje się powodem ogromnego cierpienia księcia. Uczuciem za to darzy go Eboli, księżniczka i dama dworu królowej. Zraniony Don Carlos pragnie wyjechać do Flandrii i dowodzić jej armią. W dramacie Schillera występują prawdziwe postacie historyczne, jednak autor dokonał pewnych zmian, czyniąc z głównego bohatera nie obłąkanego młodzieńca, a idealistę i liberała, głoszącego swoje (i Schillera) poglądy.
Dzieło powstało w 1787 roku. Na podstawie dramatu powstały libretta do oper, z których najsłynniejszą jest ta skompnowana przez Verdiego.
Fryderyk Schiller to niemiecki poeta, filozof, dramaturg drugiej połowy XVIII wieku. Był przedstawicielem tzw. okresu Sturm und Drang, czyli Burzy i naporu. Zasłynął przede wszystkim jako autor Zbójców, Dziewicy Orleańskiej i Ody do radości. Jego twórczośc była inspiracją m.in. dla Adama Mickiewicza.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Fryderyk Schiller
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Don Carlos - Fryderyk Schiller (życzenia dla biblioteki .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Fryderyk Schiller
odzyskać choć w części
Jego dla mnie życzliwość. — On nie słyszał prawie
Jeszcze głosu natury. — Pozwól, niech wystawię
Na próbę, mój Rodrygu, jakie na nim brzmienie
Tego głosu z ust moich uczyni wrażenie.
MARKIZ
Teraz na koniec słyszę głos właściwy tobie,
Teraz jest dawny Karol w swej własnej osobie.
SCENA ÓSMA
Ciż i Hrabia Lerma.
LERMA
Król tylko co odjechał i zlecił mi, książę...
CARLOS
Dobrze więc, hrabio Lerma, wnet za nim podążę.
MARKIZ
pozornie oddalając się mówi z niejaką dworskością
Więcej nic wasza miłość nie masz do zlecenia?
CARLOS
Nie, panie kawalerze. Przyjmijcie życzenia
Szczęśliwego przybycia do miasta. A przecie
Coś mi więcej o Flandrii jeszcze opowiecie.
do Hrabiego Lermy
Zaraz spieszę.
Hrabia Lerma się oddala.
SCENA DZIEWIĄTA
Carlos i Markiz.
CARLOS
Myśl twoją dobrze zrozumiałem.
Dziękuję ci. Lecz przymus w twym obejściu całem
Uniewinnia jedynie obecność trzeciego.
Czyż braćmi nie jesteśmy? Niech z związku naszego
Ta komedia w godności wyrzucona będzie.
Wmów w siebie, żeśmy obaj w szalejących rzędzie
Spotkali się na balu maskowym u dworu,
Ty w szacie niewolnika, a ja dla humoru
W purpurze. I tak długo, jak trwają zapusty,
Szanujmy nasze kłamstwo. Niechaj ten żart pusty62
Osłania w nas powaga i zabawie gwoli63
Gwarnej rzeszy zostańmy wierni naszej roli.
A gdy Karol spod maski da ci znak skinieniem,
Mimochodem odpowiedz ręki uściśnieniem.
Zrozumiemy się wzajem.
MARKIZ
Ach! Snu tak błogiego
Czy przyszłość nie rozwieje? — Czyli64 hartu swego
Mój Karol dosyć pewny? — aby mógł zuchwale
Oprzeć się zbyt kuszącej majestatu chwale?
Mamy jeszcze przed sobą jedną wielką dobę65,
Co twój zapał rycerski wystawi na próbę.
Ja tylko ostrzec pragnę. — Oto król umiera;
Karol spadkiem po ojcu królestwo odbiera
Największe w chrześcijaństwie. Naraz niezmierzona
Przepaść ciebie oderwie od śmiertelnych grona.
Człowiek wczoraj zwyczajny, dziś bogiem się stanie.
Wzniesiony nad słabości, zgłuchniesz na wołanie
O dług winny wieczności. — Ludzkość66, która jeszcze
Dzisiaj swym wielkim słowem w twym uchu szeleszcze,
Sama ci się zaprzeda i u stóp się skruszy
Swego bożka. Współczucie zagaśnie w twej duszy
Wraz z cierpieniem — a cnota w rozkoszach hart straci.
Bogate Peru złotem szaleństwa opłaci,
A do zbrodni szatanów znajdziesz w własnym dworze.
Tak odurzon snem legniesz w to niebiańskie łoże,
Które zgraja służalców chytrością oprzędzie.
Wartości twego bóstwa sen twój miarą będzie,
A biada szaleńcowi, co by chciał to spanie
Przerwać, wiedzion litością! Cóż się ze mną stanie?
Przyjaźń szczera jest śmiałą; jej blask może razić
Twój majestat schorzały. Może cię obrazić
Zuchwałość poddanego. Ja mogę wrażliwy
Być na dumę książęcą.
CARLOS
Straszny, lecz prawdziwy
Jest twój obraz monarchów! Tak — to prawda szczera.
Jednak zbrodniom jedynie swe serce otwiera
Rozpusta. Jam dziewiczy, w mego życia wiośnie.
Tę siłę męską, którą tysiące tak sprośnie
Zmarnowało — tę lepszą połowę duchową —
Ja ją władcy w przyszłości zachowałem zdrową.
Któż ci więc może kiedy zamknąć serce moje,
Gdy kobiety niezdolne?
MARKIZ
Sam się nie ostoję;
Bo mógłżebym do ciebie mieć to przywiązanie,
Gdybym lękać się musiał?
CARLOS
Ach! To się nie stanie.
Czy ty mnie potrzebujesz? Czyli67 słabość jaka
Ciebie zniży przed tronem do roli żebraka?
Złota pragniesz? Wszak jesteś bogatszym, poddany,
Niż ja, gdy królem będę. — Czy ci pożądany
Blask chwały? — Wszak młodzieńcem masz nadmiar już sławy —
A przecież nią pogardzasz! A nie miej obawy
Stania się mym dłużnikiem — ja nim będę raczej.
Ty milczysz? To milczenie czy obawę znaczy
Przed pokusą? Truchlejesz z bojaźni przed próbą
I siebie nie dość pewny, walkę staczasz z sobą.
MARKIZ
Zgoda więc! Ustępuję! Masz mą rękę, książę!
CARLOS
Moim jesteś?
MARKIZ
Na wieki! Niech nas wzajem wiąże
To słowo w swym znaczeniu obszernym i całem!
CARLOS
Jak dzisiaj do infanta, tak z równym zapałem
I wiernością dla króla zostaniesz w przyszłości?
MARKIZ
Poprzysięgam ci, książę!
CARLOS
Nawet gdy próżności
Robak serce niebaczne pochlebstwy68 otoczy:
Gdy zapomną łez ronić rzewne niegdyś oczy,
Gdy ucho na błaganie zgłuchnie — ty mi przecie
Niezlękłym stróżem cnoty zostaniesz na świecie.
I ducha mego wskrzesisz, jeśliby w uśpieniu
Śmiał zapomnieć o swoim wielkim przeznaczeniu!
MARKIZ
Tak jest!
CARLOS
A teraz jeszcze jedno mam żądanie.
Zwij mnie „ty”. Kiedyś dawał innym to nazwanie,
Zazdrościłem im zawsze. „Ty” — braterstwa miano,
Pieści mile me serce równością nieznaną.
Nie przecz mi! Twą odpowiedź snadnie69 odgaduję.
Dla ciebie — wiem, to fraszką70; lecz ja ją przyjmuję,
Syn króla, jako łaskę. Chcesz więc być mi bratem?
MARKIZ
Twoim bratem!
CARLOS
Tak więc, przed króla majestatem
Stanę teraz bez trwogi. — Gdy z tobą dłoń w dłoni,
Wiek mój wyzwę do walki, śmiało stając do niej.
Podoba Ci się to, co robimy? Wesprzyj Wolne Lektury drobną wpłatą: wolnelektury.pl/towarzystwo/
AKT DRUGI
W Madrycie, w pałacu królewskim.
SCENA PIERWSZA
Król Filip na tronie pod baldachimem. Książę Alba w niejakim oddaleniu od Króla, z głową nakrytą, i Don Carlos.
CARLOS
Pierwszeństwo dla spraw państwa. — Carlos ministrowi
Chętnie miejsca ustąpi. On w imieniu mówi
Hiszpanii. — Ja, syn domu, me słowo odłożę.
Ustępuje z ukłonem.
FILIP
Niechaj książę zostanie. Infant mówić może.
CARLOS
zwracając się do Alby
A więc do wspaniałości księcia się odnoszę —
Na jedną chwilę króla ofiarujcie, proszę.
Dziecko, jak sami wiecie, różne troski miewa,
Które chętnie przed sercem ojcowskim odkrywa,
A które osób trzecich dotyczą już mało.
Dla was osoba króla pozostanie całą;
Ja znaleźć ojca pragnę choć na krótką chwilę.
FILIP
To jest ojca przyjaciel.
CARLOS
Czym zasłużył tyle,
Abym w osobie księcia widział i mojego?
FILIP
Obyś kiedy zobaczył! Już ja w dziecku tego
Nie chwalę, gdy się mniema trafniejszym w wyborze
Od ojca.
CARLOS
Tego zajścia czyliż słuchać może
Księcia duma rycerska? — Jakom żyw — wyznaję —
Takiej roli natręta, co nieproszon staje
Między ojcem i synem — co wskroś przebodzony
Uczuciem swej nicości, pomiędzy dwie strony
Śmie wciskać się za świadka — jak Bóg jest na niebie
Ja bym, za berło świata, nie przyjął na siebie.
FILIP
wstaje
Oddalcie się więc, książę.
Gdy Alba odchodząc zmierza do głównych podwoi, którymi wszedł Carlos, Król daje mu znak.
Nie tam — w gabinecie
Czekajcie mych rozkazów.
SCENA DRUGA
Król Filip i Don Carlos.
CARLOS
Po odejściu Księcia zbliża się do Króla, klęka przed nim i mówi z wyrazem najgłębszego uczucia.
Teraz jesteś przecie
Powróconym mi ojcem — znowu cię znajduję.
Za tę łaskę serdecznym uczuciem dziękuję.
Daj mi twą rękę, ojcze! — O! Ta chwila świętą!
Rozkosz słodkiej pieszczoty tak długo odjętą
Była dziecku twojemu. — Tak długo — dlaczego
Odpychałeś mnie, ojcze? Com uczynił złego?
FILIP
Infancie, takim sztukom serce twoje przeczy.
Oszczędź ich — ja ich nie chcę.
CARLOS
powstając
Tak więc stoją rzeczy?
Głos dworaków, mój ojcze, słyszę w twojej mowie.
To niedobrze — na Boga! Nie wszystko, co powie