Panienka z okienka - Deotyma (darmowa biblioteka internetowa TXT) 📖
Jest pierwsza połowa siedemnastego wieku, do Gdańska przybywaporucznik marynarki królewskiej, Kazimierz Korycki. W okniejednej z kamienic dostrzega śliczną dziewczynę.
Dowiaduje się,że dom należy do mistrza Schulza, bogatego rzemieślnika handlującego wyrobami z bursztynu, co daje pretekst do wstąpieniado środka pod pozorem zakupów i dowiedzenia się czegoś więcejo tajemniczej pannie.
Romans przygodowy z klasycznymi elementami powieści gatunkupłaszcza i szpady: rodzinna zagadka, miłość, zazdrość, intryga,ucieczka i pościg, szczęśliwe zbiegi okoliczności i nieoczekiwanezwroty akcji. Fabuła rozgrywa się na plastycznie odmalowanymhistorycznym i obyczajowym tle epoki, z bogatymi w szczegółyopisami strojów, budynków, wnętrz i przedmiotów.
Czytasz książkę online - «Panienka z okienka - Deotyma (darmowa biblioteka internetowa TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Deotyma
— Maciek! Siodłać konie! Jadę do Gdańska i ty siadaj co duchu1677!
Maciek, zajadający właśnie doskonałe naleśniki z powidłami, usta miał pełne słodyczy, serce zaś pełne tej nadziei, że całą noc weselną przepije, a cały dzień następny prześpi rozkosznie w dostatnim starościńskim domu.
Na wieść tak niespodzianą mało się nie zadławił przysmakiem i z najwyższym podziwem wybełkotał przeciągle:
— Ju-u-u-z?
— A już, już. I ty, Maćku, już nie będziesz beczał, jeno zawdy będziesz się śmiał, bo czy wiesz, co ci powiem? Nasza Krysia się znalazła i familia panny Hedwigi się znalazła, i wszystko się fortuni1678, a wszystko to przez ciebie, Maćku, przez to, żeś onej liny nie wyhisował. Niech cię Pan Bóg błogosławi za twoje mazgajstwo.
Maciek chwilę pomilczał, poskrobał się w głowę, na koniec zrozumiał i rymnął do nóg pańskich. Wszakże nadzieja pana Kazimierza została omyloną1679, nie roześmiał się bowiem, ale znów zaczął płakać, gdzie tam płakać? Ryczał z radości.
Potem wyleciał jak szalony i po chwili wyprowadzał na dziedziniec osiodłanego bułanka1680.
Nie był tam pierwszym1681. Konie stały już okulbaczone, tylko jeszcze przytraczano do nich węzełki podróżne, zwłaszcza broń rozmaitą, w którą nasi rycerze chcieli się na wszelki wypadek dostatnio zaopatrzyć; wprawdzie sami jej nie przywieźli, bo na wesele zjechali tylko przy szablach, ale pan rotmistrz dostarczył jej suto. Każdy, co chciał, wybierał, i pachołkowi swojemu oddawał. Potem panowie, jak stali w swoich świetnych strojach, dosiedli rumaków i gdy pan Kazimierz wybiegł, już pito strzemiennego1682.
Wszystko wyglądało godowo.
Dziedziniec był zatłoczony wieśniakami, którzy porzucili tańce i wieczerzę, aby się przyjrzeć niespodzianemu odjazdowi pana młodego. Ogrodzenie, brama, droga do kościoła — wszystko płonęło od beczek i kagańców1683. Kapela wyszła na ganek. Wyjechała tam i starościna, za nią wysypał się cały orszak weselny z białą Krysią w pośrodku1684.
Pan rotmistrz wyszedł ostatni, lecz zanim nogę włożył w strzemię, wrócił się raz jeszcze na schody, porwał żonę w objęcia i głośno ją wycałowawszy, zawołał:
— Nie zapomnijże mnie, moja panno!
Krysia nie broniła się tym razem, oddała mężowi uściśnienie1685 i odparła śmiało:
— Będę na pana mego czekała w strapieniu, jakoby wdowa, i da Bóg, rychło go pozdrowię w radości, jako wierna sługa.
Wielkie okrzyki potwierdziły to małżeńskie pożegnanie, kapela huknęła, dano jeszcze salwę z moździerzy i wśród tej wrzawy świątecznej ruszyło małe wojsko: przodem panowie, za nimi szereg hajduków, kozaczków i przeróżnych pachołków, niby obozowych ciurów1686.
Długo jeszcze wśród różowej łuny można było widzieć, jak z daleka czapkami się kłaniali. Z dziedzińca odpowiadano im chórem życzeń i wiewaniem chustek, ale gdy znikli na skręcie pod gajem, zrobiło się między gośćmi zamieszanie.
— Pani starościna omglała!
— Nie dziw, od emocji.
— Wody! Larendogry1687!
Podano różne flasze, a Krysia, na której ramieniu zwisła głowa zemdlonej, cuciła dobrodziejkę to kordiałem1688, to serdecznym słowem:
— Nie troskajcie się, pani matko! Patrzcie jeno, w jakiej oni jubilacji odjeżdżają. To szczęśliwy prognostyk1689. Dalibóg, szczęśliwy.
Starościna odemknęła powieki, spojrzała na Krysię.
— Kochane dziecko! — szepnęła. Potem, składając ręce, wpatrzyła się w gwiaździste niebo i wielkim głosem zawołała:
— Pani matko moja najmilsza! Za twoje rarytne1690 cnoty, za twoją śmierć i palmę wyniesioną z pogańskich męk1691 wyprośże to w niebie, ażeby twoje ostatnie życzenie na ziemi teraz w całości się spełniło!
— O! I znowu się gapią... I to nawet jakoweś mościpany. A wżdy i tych trza przepędzić.
Tak mruczał Kuba Grubasek, spostrzegłszy kupkę ludzi zgromadzonych przed Bursztynowym Domem. Byli to widocznie przyjezdni, jacyś panicze polscy, dorodni, pełni buty i pomimo przedpołudniowej pory odświętnie przystrojeni. Niebieskie i czerwone ich wyloty1692 migały w powietrzu jakby proporczyki, bo rękami podniesionymi pokazywali sobie w górze okrągłe okienko i powtarzali z wykrzykami podziwu:
— Jakoż to? Onym oczkiem? Nie może być.
— A wszelako było.
— Istne mirabilium1693!
Grubasek, onieśmielony wspaniałością przechodniów, przystąpił pokornie i kłaniając się, mówił:
— Mości panowie! Śmiem upraszać... aby kużden szedł jako chce... jeno aby tu nie stoić...
— A to znów co za eksorbitancje1694? Co ty, Kuba, mnie myślisz rozkazować?
Słowa te wyrzeczone gromkim głosem wyszły z samego środka gromady i przed oczami Kuby ukazał się ani mniej, ani więcej, tylko sam burmistrz Freimuth.
— O Jezu! A skąd ja mógł wiedzieć, że i pan burgemeister tutaj? Wybacz, wasza dostojność, przepraszam uniżenie, aleć ja muszę tu ład czynić, bo pan Schultz okrutnie poryża1695 na to, że mu przed oknyma zawdy kupa ludzi przystawa i wydziwia nad onym utrapionym okienkiem. Już mu — powieda — kamienica obrzydła. Owóż kazał mi politycznie one kupy rozpędzać. Ja tedy dziesięć razy na dobę tędy chadzam, a zawdy kogo zdybię i mam z tego sto nieprzyjemnościów, bo abo zdybani mię obiją, abo pan Schultz mię wygrzmoci. Rób, co chcesz, zawdy bieda.
— Nie boj-sa1696, Grubasek — odparł ze śmiechem burmistrz. — Już dziś ja sam się z panem Schultzem rozprawię.
Tu jeden ze stojących, piękny młodzieniec o błękitnych oczach i złocistym wąsie, zapytał:
— I wy, mój człeczku, sami widzieli, jak ona panienka tamtędy wyleciała?
— Ja sam nie widział, jenom od tej liny mało żywota nie postradał, a com widział, to jako pan Schultz tę panienkę z powrotem tu wnosił, to mglała a krzyczała, jakoby ta biedna wariatka, za to, co jej zabili onego kawalira, co my po nim tak okrutnie płakali.
— A! Płakali wy po nim?
— Och i jak! Boć to był takowy siarczysty kawalir, że do dziś, co jest w Gdańsku pannów, to wszystkie po nim łzy lejom.
— No, a z tamtą panienką co się potem działo?
— Tego ja nie wiem, bo już od onego dnia pan Schultz ją trzyma w karceresie1697, że jej ludzkie oko nie widziało.
— A to chyba ten jej kawaler gotów zmartwychwstać, aby ją z takowej opresji wydobyć.
— Adyć zmartwychwstanie on, jeno za późno, bo aż na Sądny Dzień.
— A może i wcześniej? Taki siarczysty kawaler gotów i w to utrafić.
— E! Co też to wasza dostojność gada? Chybaby go jakowy święty wskrzesił, a skąd tu wziąć świętego jeszcze w takowym mieście, gdzie tyle plugastwa heretyckiego?
Kuba mówił to najspokojniej, ale nagle... oczy jego w słup stanęły, usta pozostały otwarte i głęboki wykrzyk z nich się wydarł. W tej chwili bowiem złotowłosy młodzieniec na bok nieco ustąpił i poza nim ukazała się postać imci pana Kazimierza Koryckiego.
Grubasek uległ tak wielkiemu wzruszeniu, że chwyciwszy za poręcz jednego z bliskich ganków, przysiadł na kamiennej kuli cały drżący, jakby zimnica1698 nim trzęsła.
— A widzisz?! — zawołał jeden ze stojących, kiwając mu palcem przed oczami. — Widzisz, jakowy to afekt u tego kawalera, kiedy nawet spod ziemi wrócił, ażeby salwować swoją pannę.
— A juści — szepnął Grubasek. — Dyć1699 on! Jak Boga kocham, zmartwychwstały! I nawet nie znać, jako w ziemi leżał. Jeno kruszynę przybledniejszy.
Podczas gdy Kuba dziwił się, jakim sposobem ten zabity wyszedł z trumny taki zdrów i strojny, młodzi ludzie, wziąwszy między siebie nieboszczyka, z wielkimi śmiechami przeszli na drugą stronę ulicy, wstąpili na ganek Bursztynowego Domu i już jeden z nich bił kołatką, a jeszcze pan burmistrz powtarzał błękitnookiemu:
— Jeno suplikuję1700, abyś waszmość mitygował rankory1701, bo ja bym rad wszystko spacyfikować1702. Nasz Herr1703 Schultz nie taki bies, jak go malują. Polityką z nim wszystko nadrobi.
— Ano, obaczym, co dziad powie. I ja by rad pacifice1704 zakończyć, jeno wżdy niech nam się Niemiec okoniem nie stawi, bo juści krew nie woda.
W tej chwili Mina, odsunąwszy rygiel, wychyliła swoją twarz wiecznie spłoszoną. Ale widok pana Freimutha ją rozjaśnił.
— O Jezu! Pan burgemeister! Jakoż my to dawno gościa tak wielkiego nie widali1705! A toż Meister będzie kontenty!
— A gdzie Meister?
— Jak zawdy, na pierwszym trepie, dłubie wedle swoich kamyczków.
Ale w tej chwili, spostrzegłszy gromadę mężów1706 tłoczącą się do progu, spojrzała z trwogą na burmistrza.
— A to co za herry? Czy wedle bursztynów?
— Puszczajcie ich, matko, śmiało, to piękna kompania, której spieszy się do pana rajcy.
Mówiąc tak, burmistrz szedł ku schodom, ale nagle stanął w pół sieni zdumiony zaszłymi w niej zmianami.
Ze ścian zwieszały się na wpół poprzyczepiane kobierce1707 i zapony1708, które uwijający się po drabinach robotnicy rozmierzali i przybijali. Wszędzie leżało pełno pak, zawiniątek, a zwłaszcza grubych wieńców z gałęzi sosnowych i modrzewiowych, niektóre już były rozpięte na zaponach; inne wplatano w poręcze schodów, tak że woń choiny wszędzie się rozchodziła.
— Co to za preparacje? — spytał burmistrz.
— Ano co? Na jutrzejsze wesele. Dziś jeno zieleń wieszamy, ale jutro to będzie i kwiatów huk.
— Jakie wesele?
Na to zapytanie Mina się zatroskała.
— Jakoż to wasza dostojność nie wie? A ja myślałam, że to właśnie z onej racji pan burgemeister nawiedza naszego pana młodego.
— Jakowyż to pan młody?
— A jakowyż ma być? Wszak ci to nasz pan Meister się żeni.
Na te słowa między zgromadzonymi powstały groźne szmery, szczękanie szablami, przy czym krzyżowało się mnóstwo pytań:
— Co? Co? Jutro? Żeni się? Schultz? I z kim? Czy z nią?
— Ano pewnie z frajleiną Hedwich.
— Z nią? Sam ci to gadał?
— Nie, proszę waszmościów — mówiła, jąkając się, przestraszona kobieta. — Pan Meister nie mówił z kim, jeno mi powiedział temu onegdaj1709: „Słuchaj, Mina, pojutrze się żenię, przyjdą tu robotniki, co ustroją dom, zamów jeszcze dwie Mädchen1710 do kuchni, bo musi być wielki lustyk1711”. Z kimże by jenszym się miał żenić? Chyba że ja nie wiem... Aleć Meister już dawno upatrzył sobie naszą frajlein.
— A panna Hedwiga co na to mówi? — zapytał złotowąsy młodzieniec. — Czy chce takiego starego dziada? Czy już nie płacze po tamtym kawalerze, co to ją wykradał?
— Płacze ci ona i precz się zarzeka: „Nie!” i „Nie!” Aleć to jeno dziecinne gadanie, boć1712 kiedy tamten nieżyw, to i co jej po nim? I dlatego że jej kawalera zabili, to już ma na cały żywot ostać się bez męża? I jeszcze kiedy taki personat i bogacz jak nasz pan Meister chce jej uczynić ten onor? Namówim ją, namówim — a nie, to na rękach zaniesiem do kościoła.
— No, no, babo, nie pleć, jeno pokazuj drogę! — krzyknął błękitnooki, a obejrzawszy się na drugich1713, dodał:
— Jako widzę, w sam czas my tu zjachali. Żeby tak jutro, toby tu była tragedia.
Mina znów przestraszona brzękiem szabel i groźnymi spojrzeniami, nic już nie odpowiedziała, tylko biegła przodem po krętych schodach, gdzie nogi jej się plątały w niedoplecionych wieńcach. Stanąwszy na pierwszym piętrze, rozwarła drzwi, przez które kolejno zaczęli wchodzić nowo przybyli, najprzód burmistrz, potem błękitnooki, potem siedmiu młodzieńców, jeden od drugiego świetniejszy i dorodniejszy, na koniec... zjawił się gość ostatni, który dotąd trzymając się za drugim, pozostawał niewidzialnym dla Miny. Teraz na jego widok zmartwiała. Plecami przytłoczyła się do ściany, sama blada jak ściana, i szepnęła:
— Co to? Upiór? W biały dzień? Panie Jezusie, zmiłuj się nad nami!
Pan Kazimierz, posłyszawszy te słowa, tknięty młodzieńczą pustotą1714, zwrócił się nieco ku Minie, kłapnął zębami, jak zwykły czynić upiory, i z cicha jęknął niby mara.
Po czym wsunąwszy się do komnaty, stanął nie tylko za plecami drugich, ale i za wysterkającym1715 piecem, tak że pan Meister nie mógł go wcale widzieć.
Za to nieszczęsna kobiecina widziała go ciągle i, nie spuszczając zeń przerażonych oczu, stała jak żona Lota1716, z głową pół obróconą, w słup zastygła.
Pan Johann Schultz siedział, jak zawsze, przy swoim robotnym stole, pomiędzy mnóstwem drobnych naczyń i misternych narzędzi. Ale na ten raz narzędzia leżały bezczynnie. Pan majster miał rozłożony przed sobą swój cudowny sztuciec1717 i z rozlubowaniem właściwym człowiekowi, co jutro ma być „panem młodym”, wpatrywał się w zachwycający posążek Wenery.
Widok tylu wchodzących zdziwił go i zaniepokoił, a najwięcej go zdumiało przybycie burmistrza, który po zabiciu Kazimierza mocno się z panem Schultzem przemówił1718, wyrzucał mu narażenie Urzędu Gdańskiego na niełaskę królewską, przepowiadał mu zemstę całej Wodnej Armaty, łajał go za twarde obejście się z Hedwigą i od owej rozprawy już nogą nie postał w Bursztynowym Domu.
Teraz pan majster, widząc go w towarzystwie samych ludzi młodych i wojennych, pomyślał sobie:
„Oho! Jest owa wróżona zemsta. Cała Wodna Armata na kark mi się zwali. Zła sprawa, i to jeszcze w sam przeddzień hymenu”.
Nie pokazał jednak żadnego zmieszania, wstał powoli z patrycjuszowską wspaniałością i, rękę o stół oparłszy, czekał na wybuchnięcie burzy.
Tymczasem zamiast
Uwagi (0)