Potop - Henryk Sienkiewicz (biblioteka .txt) 📖
Krótki opis książki:
Potop to druga część pisanej ku pokrzepieniu serc Trylogii Henryka Sienkiewicza.
Autor przenosi czytelnika w lata 1655–1657, pierwsze dwa lata potopu szwedzkiego. Główny bohater to Andrzej Kmicic, młody chorąży, warchoł i hulaka. Ma poślubić — zgodnie z testamentem jej dziadka — Aleksandrę Billewiczównę. Dziewczynie nie podoba się charakter narzeczonego oraz fakt, że Kmicic opowiada się za Radziwiłłami, popierającymi Szwedów. Pod zmienionym nazwiskiem próbuje zrehabilitować się w walce. Sienkiewicz znów usiłuje ukazać Polakom waleczność ich przodków, przypomnieć momenty w historii, które powinny pobudzać do patriotyzmu i niepoddawania się zaborcom. Fakty historyczne przeplatają się z fabularną fikcją, a postaci rzeczywiste z nierzeczywistymi.
Potop ukazywał się w odcinkach w „Czasie”, „Słowie” i „Kurierze Poznańskim” w latach 1884–1886. W wersji książkowej wydane po raz pierwszy w 1886 roku w Warszawie.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Henryk Sienkiewicz
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Potop - Henryk Sienkiewicz (biblioteka .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Henryk Sienkiewicz
żołnierz nie otrzymujący żołdu, walczący w imię swoich przekonań lub dla łupów wojennych. [przypis edytorski]
2322. raby — pstry, nakrapiany; tu: o twarzy w plamki. [przypis edytorski]
2323. czekanik — rodzaj fletu, używany w muzyce ludowej czeskiej i węgierskiej. [przypis edytorski]
2324. banitem — dziś popr. forma N. lp: banitą. [przypis edytorski]
2325. żywić — tu: pozostawić przy życiu, darować życie. [przypis edytorski]
2326. prezydium (z łac. praesidium) — straż, zbrojna załoga. [przypis edytorski]
2327. kulbaka — wysokie siodło. [przypis edytorski]
2328. bagadyr (z tur.) — bohater, wielki wojownik. [przypis edytorski]
2329. Bakczysaraj — miasto na Krymie, siedziba chanów krymskich. [przypis edytorski]
2330. murza — murza [wym. mur-za] a. mirza [wym. mir-za], książę tatarski. [przypis edytorski]
2331. bachmat — koń rasy tatarskiej, niewielki, ale silny i wytrzymały, odporny na trudne warunki klimatyczne, szybki i zwinny. [przypis edytorski]
2332. lubo (daw.) — chociaż, mimo że. [przypis edytorski]
2333. w pospolitakach — w pospolitym ruszeniu. [przypis edytorski]
2334. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
2335. marchia brandenburska — przygraniczna jednostka administracyjno-wojskowa na dawnych terenach Słowian Połabskich, wydzielona w XII w. w celu obrony wschodnich granic Cesarstwa Niemieckiego, rządzona przez margrabiego, podległego bezpośrednio cesarzowi niemieckiemu; od 1618 r. Brandenburgia i Prusy tworzyły jedno państwo pod berłem księcia elektora pruskiego. [przypis edytorski]
2336. zostawując — dziś popr.: zostawiając. [przypis edytorski]
2337. w łyka — tj. do niewoli; łyka — sznury. [przypis edytorski]
2338. inwidia (z łac.) — zazdrość, zawiść. [przypis edytorski]
2339. cadaver, cadaveris (łac.) — trup, ruina; tu M. lm cadavera: trupy, ruiny. [przypis edytorski]
2340. kusztyk a. kulawka — kieliszek bez nóżki, z którego trzeba wypić od razu całą zawartość. [przypis edytorski]
2341. staje — daw. miara długości, w różnych okresach i okolicach licząca od 100 do 1000 m. [przypis edytorski]
2342. krócica — broń palna, podobna do pistoletu, ładowana od przodu, z zamkiem skałkowym, pistolet podróżny. [przypis edytorski]
2343. któren — dziś popr. który. [przypis edytorski]
2344. książę Kazimierz Michał — Michał Kazimierz Radziwiłł herbu Trąby (1635–1680), krajczy litewski, później otrzymał także tytuły podczaszego litewskiego, kasztelana i wojewody wileńskiego oraz hetmana polnego litewskiego; szwagier Jana Sobieskiego, gorliwy katolik, interesował się nauką, a szczególnie alchemią. [przypis edytorski]
2345. kołpak — wysoka czapka bez daszka, z futrzanym otokiem. [przypis edytorski]
2346. kapuza (z łac. caput: głowa) — futrzana czapka-uszanka a. kaptur. [przypis edytorski]
2347. tołub (daw.) — futro, kożuch. [przypis edytorski]
2348. sajdak — sahajdak, futerał z łukiem i kołczan ze strzałami. [przypis edytorski]
2349. derkacz — ptak średniej wielkości z rodziny chruścielowatych, o charakterystycznym głosie, w Polsce dość rzadko spotykany, bardzo płochliwy. [przypis edytorski]
2350. czambulik, własc. czambuł (z tur. czapuł: zagon) — oddział tatarski, dokonujący najazdów w głębi terytorium przeciwnika w celu odwrócenia jego uwagi od działań sił głównych lub zagarnięcia łupów i jasyru. [przypis edytorski]
2351. język — tu: informator, żołnierz nieprzyjacielski, wzięty do niewoli w celu przesłuchania i zasięgnięcia informacji o wojskach wroga, ich liczebności, rozmieszczeniu i zamiarach. [przypis edytorski]
2352. pułkownik petyhorski — dowódca petyhorców, średniozbrojnej jazdy w wojsku litewskim. [przypis edytorski]
2353. serenissimus rex Sueciae (łac.) — najjaśniejszy król Szwecji. [przypis edytorski]
2354. prezerwatywa (z łac. praeservare: zachowywać, zabezpieczać) — tu: środek zapobiegawczy, lek uśmierzający a. wzmacniający. [przypis edytorski]
2355. krotofila a. krotochwila (starop.) — żart. [przypis edytorski]
2356. zali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
2357. fraucymer (z niem. Frauenzimmer: komnata kobiet, pokój dla dam) — damy dworu, stałe towarzystwo księżnej. [przypis edytorski]
2358. arkan — bicz, sznur, używany przez Tatarów do walki; lasso. [przypis edytorski]
2359. czambuł — oddział tatarski. [przypis edytorski]
2360. orda — tu: wojsko tatarskie. [przypis edytorski]
2361. insult (z łac.) — zniewaga. [przypis edytorski]
2362. suszyć — pościć. [przypis edytorski]
2363. bachmat — koń rasy tatarskiej, niewielki, ale silny i wytrzymały, odporny na trudne warunki klimatyczne, szybki i zwinny. [przypis edytorski]
2364. dzianet (daw.; z wł. giannetto: koń wyścigowy)— piękny rasowy koń paradny. [przypis edytorski]
2365. kierz (daw.) — krzew, krzak. [przypis edytorski]
2366. staja — daw. miara długości, w różnych okresach i okolicach licząca od 100 do 1000 m. [przypis edytorski]
2367. perspektywa (daw.) — luneta. [przypis edytorski]
2368. krętanina (daw.) — krzątanina, gorączkowy ruch, zamieszanie. [przypis edytorski]
2369. Michał Kazimierz Radziwiłł herbu Trąby (1635–1680) — książę, krajczy litewski, później otrzymał także tytuły podczaszego litewskiego, kasztelana i wojewody wileńskiego oraz hetmana polnego litewskiego; szwagier Jana Sobieskiego, gorliwy katolik, interesował się nauką, a szczególnie alchemią. [przypis edytorski]
2370. z Tatary — dziś popr. forma N. lm: z Tatarami. [przypis edytorski]
2371. komunik (daw.) — jazda, kawaleria. [przypis edytorski]
2372. kulbaka — wysokie siodło. [przypis edytorski]
2373. buńczuk — symbol władzy wojskowej, drzewce, ozdobione końskim włosiem. [przypis edytorski]
2374. krzywuła — wygięty flet, popularny w muzyce renesansowej, a dziś używany w folkowej. [przypis edytorski]
2375. litaury — wielkie bębny wojskowe, kotły. [przypis edytorski]
2376. feuer (niem.) — ognia!, pal! [przypis edytorski]
2377. gonny — wysoki i prosty, strzelisty (o drzewach). [przypis edytorski]
2378. kulbaka — wysokie siodło. [przypis edytorski]
2379. wolentarz — ochotnik, żołnierz nie otrzymujący żołdu, walczący w imię swoich przekonań lub dla łupów wojennych. [przypis edytorski]
2380. szczerk — piasek gliniasty, teren podmokły. [przypis edytorski]
2381. perspektywa (daw.) — luneta. [przypis edytorski]
2382. Gott mit uns (niem.) — Bóg z nami. [przypis edytorski]
2383. staja — daw. miara długości, w różnych okresach i okolicach licząca od 100 do 1000 m. [przypis edytorski]
2384. wolentarski — ochotniczy. [przypis edytorski]
2385. wesprzeć — tu: stawić czoła, zaatakować. [przypis edytorski]
2386. Gott erbarme Dich meiner (niem.) — Boże, zmiłuj się nade mną. [przypis edytorski]
2387. kołpak — wysoka czapka bez daszka, z futrzanym otokiem. [przypis edytorski]
2388. Michał Kazimierz Radziwiłł herbu Trąby (1635–1680) — książę, krajczy litewski, później otrzymał także tytuły podczaszego litewskiego, kasztelana i wojewody wileńskiego oraz hetmana polnego litewskiego; szwagier Jana Sobieskiego, gorliwy katolik, interesował się nauką, a szczególnie alchemią [przypis edytorski]
2389. kontent (z łac.) — zadowolony. [przypis edytorski]
2390. Gott (niem.) — Boże. [przypis edytorski]
2391. nohajec a. nogajec — tu: Tatar; członek Ordy Nogajskiej, która w XIII w. odłączyła się od Złotej Ordy na Kaukazie i przewędrowała na tereny dzisiejszej płd. Ukrainy. Nazwa pochodzi od mongolskiego wodza Nogaja (zm. 1299), wnuka Czyngis Chana i zięcia cesarza bizantyjskiego. Potomkowie tej ordy, Nogajowie, żyją dziś na Kaukazie. [przypis edytorski]
2392. staja — daw. miara długości, w różnych okresach i okolicach licząca od 100 do 1000 m. [przypis edytorski]
2393. bachmat — koń rasy tatarskiej, niewielki, ale silny i wytrzymały, odporny na trudne warunki klimatyczne, szybki i zwinny. [przypis edytorski]
2394. misiurka — hełm z osłoną karku, wykonaną z plecionki kolczej (z kółek metalowych). [przypis edytorski]
2395. parrycyda (łac. parricida) — ojcobójca; wróg ojczyzny, zdrajca. [przypis edytorski]
2396. lubo (daw.) — chociaż. [przypis edytorski]
2397. Michał Kazimierz Radziwiłł herbu Trąby (1635–1680) — książę, krajczy litewski, później otrzymał także tytuły podczaszego litewskiego, kasztelana i wojewody wileńskiego oraz hetmana polnego litewskiego; szwagier Jana Sobieskiego, gorliwy katolik, interesował się nauką, a szczególnie alchemią [przypis edytorski]
2398. victor (łac.) — zwycięzca. [przypis edytorski]
2399. potrzeba (daw.) — tu: bitwa. [przypis edytorski]
2400. vivo, vivere (łac.) — żyć; tu 3.os. lp tr.rozkaz. vivat: niech żyje. [przypis edytorski]
2401. Crescat! floreat! (łac.) — niech wzrasta i kwitnie. [przypis edytorski]
2402. zajrzeć a. zaźrzeć (daw.) — zazdrościć. [przypis edytorski]
2403. książę krajczy — Michał Kazimierz Radziwiłł herbu Trąby (1635–1680), krajczy litewski, później otrzymał także tytuły podczaszego litewskiego, kasztelana i wojewody wileńskiego oraz hetmana polnego litewskiego; szwagier Jana Sobieskiego, gorliwy katolik, interesował się nauką, a szczególnie alchemią [przypis edytorski]
2404. zali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
2405. hiperborejski (z gr.) — północny; tu: zawoalowane określenie Rosjan, o wojnie z którymi Sienkiewicz, publikując Potop w 1886 r. w zaborze rosyjskim, nie mógł pisać wprost ze względu na cenzurę carską. [przypis edytorski]
2406. klient (daw., z łac.) — uboższy szlachcic, zależny od bogatszego, głosujący na sejmikach zgodnie z wolą magnata i walczący pod jego komendą. [przypis edytorski]
2407. Chrystusów (daw.) — Chrystusowy. [przypis edytorski]
2408. żywić — tu: pozostawiać przy życiu, darować życie. [przypis edytorski]
2409. kańczug — bicz z plecionego rzemienia osadzonego na krótkim kiju. [przypis edytorski]
2410. erygować (z łac.) — wznieść, wybudować. [przypis edytorski]
2411. mea culpa! mea maxima culpa! (łac.) — moja wina, moja bardzo wielka wina. [przypis edytorski]
2412. prezydium (z łac. praesidium) — straż, zbrojna załoga. [przypis edytorski]
2413. wolentarz — ochotnik, żołnierz nie otrzymujący żołdu, walczący w imię swoich przekonań lub dla łupów wojennych. [przypis edytorski]
2414. Żmudź — płn.-zach. część Litwy. [przypis edytorski]
2415. rugować (z niem.) — wygnać. [przypis edytorski]
2416. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
2417. prezydium (z łac. praesidium) — straż, zbrojna załoga. [przypis edytorski]
2418. sub Iove (łac.: pod Jowiszem) — pod gołym niebem. [przypis edytorski]
2419. czasiech — dziś popr. forma Ms. lm: czasach. [przypis edytorski]
2420. wyżenąć (daw.) — wygnać. [przypis edytorski]
2421. Krakinów (lit. Krekenava) — miasteczko w środkowej części Litwy, położone ok. 70 km na płn. od Kowna. [przypis edytorski]
2422. Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, ok. 40 km na płn. od Kowna. [przypis edytorski]
2423. Rosienie (lit. Raseiniai) — miasto w środkowej części Litwy, położone ok. 80 km na płn. zach. od Kowna. [przypis edytorski]
2424. podjezdek — koń mniej wart, słaby a. młody. [przypis edytorski]
2425. kołpaczek — wysoka czapka bez daszka, z futrzanym otokiem. [przypis edytorski]
2426. Poniewież (lit. Panevėžys) — miasto w środkowej części Litwy nad rzeką Niewiażą, ok. 100 km na płn. od Kowna. [przypis edytorski]
2427. zachwycić — tu: schwytać. [przypis edytorski]
2428. wolentarz — ochotnik, żołnierz nie otrzymujący żołdu, walczący w imię swoich przekonań lub dla łupów wojennych. [przypis edytorski]
2429. ująć w kluby (daw.) — wziąć w ryzy, zdyscyplinować. [przypis edytorski]
2430. zali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
2431. słowy — dziś popr. forma N. lm: słowami. [przypis edytorski]
2432. lubo (daw.) — chociaż, mimo że. [przypis edytorski]
2433. Żmudź — płn.-zach. część Litwy. [przypis edytorski]
2434. wyżenąć (daw.) — wygnać. [przypis edytorski]
2435. podjezdek — koń mniej wart, słaby a. młody. [przypis edytorski]
2436. Bellona (mit. rzym.) — bogini wojny; synowie Bellony — wojownicy. [przypis edytorski]
2437. hostis, hostis (łac.) — wróg, obcy; tu M. lm hostes: wrogowie. [przypis edytorski]
2438. tentować (z łac.) — próbować, usiłować. [przypis edytorski]
2439. ordynek (z niem. Ordnung) — porządek, szyk, szereg. [przypis edytorski]
2440. krzywuła — flet.
Darmowe książki «Potop - Henryk Sienkiewicz (biblioteka .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)