Potop - Henryk Sienkiewicz (biblioteka .txt) 📖
Krótki opis książki:
Potop to druga część pisanej ku pokrzepieniu serc Trylogii Henryka Sienkiewicza.
Autor przenosi czytelnika w lata 1655–1657, pierwsze dwa lata potopu szwedzkiego. Główny bohater to Andrzej Kmicic, młody chorąży, warchoł i hulaka. Ma poślubić — zgodnie z testamentem jej dziadka — Aleksandrę Billewiczównę. Dziewczynie nie podoba się charakter narzeczonego oraz fakt, że Kmicic opowiada się za Radziwiłłami, popierającymi Szwedów. Pod zmienionym nazwiskiem próbuje zrehabilitować się w walce. Sienkiewicz znów usiłuje ukazać Polakom waleczność ich przodków, przypomnieć momenty w historii, które powinny pobudzać do patriotyzmu i niepoddawania się zaborcom. Fakty historyczne przeplatają się z fabularną fikcją, a postaci rzeczywiste z nierzeczywistymi.
Potop ukazywał się w odcinkach w „Czasie”, „Słowie” i „Kurierze Poznańskim” w latach 1884–1886. W wersji książkowej wydane po raz pierwszy w 1886 roku w Warszawie.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Henryk Sienkiewicz
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Potop - Henryk Sienkiewicz (biblioteka .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Henryk Sienkiewicz
urzędnik opłacany przez obce państwo (lub korumpowany przez kogoś innego stałą pensją); tu: żołnierz bez honoru, służący tylko dla pieniędzy. [przypis edytorski]
2203. ad rebelionem (z łac.) — do rebelii. [przypis edytorski]
2204. excitare (łac.) — podżegać, podniecać. [przypis edytorski]
2205. praesidium (łac.) — ochrona, straż, zbrojna załoga. [przypis edytorski]
2206. sub poena (łac.) — pod karą. [przypis edytorski]
2207. cekhauz (z niem.) — arsenał, zbrojownia. [przypis edytorski]
2208. bezczestny — pozbawiony czci, niehonorowy. [przypis edytorski]
2209. exemplum (łac.) — przykład. [przypis edytorski]
2210. taki (reg.) — przecież, jednak. [przypis edytorski]
2211. zniesion — tu: zwyciężony, pobity. [przypis edytorski]
2212. z Tatary — dziś popr. forma N. lm: z Tatarami. [przypis edytorski]
2213. panna respektowa — kobieta niezamężna, szlachcianka, pozostająca na utrzymaniu bogatych krewnych lub pracodawców. [przypis edytorski]
2214. patoka — płynny miód. [przypis edytorski]
2215. Łubnie — miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, przed 1549 r. rezydencja książąt Wiśniowieckich, w 1655 r. znajdowało się na terytorium zajętym przez Kozaków. [przypis edytorski]
2216. książę Jeremi — Wiśniowiecki, Jeremi Michał herbu Korybut (1612–1651), książę, dowódca wojsk polskich w walkach z Kozakami; ojciec późniejszego króla polskiego, Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1640–1673). [przypis edytorski]
2217. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
2218. substancja (z łac.) — majątek, dobra materialne. [przypis edytorski]
2219. suponować (z łac.) — przypuszczać. [przypis edytorski]
2220. tenuta (z wł.) — czynsz dzierżawny. [przypis edytorski]
2221. konfidencja (z łac.) — zażyłość, zaufanie. [przypis edytorski]
2222. amicycja (z łac.) — przyjaźń. [przypis edytorski]
2223. buzdygan (z tur.) — rodzaj broni, ozdobna pałka; w XVII w. symbol władzy oficera. [przypis edytorski]
2224. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
2225. Łubnie — miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, przed 1549 r. rezydencja książąt Wiśniowieckich, w 1655 r. znajdowało się na terytorium zajętym przez Kozaków. [przypis edytorski]
2226. Żmudź — płn.-zach. część Litwy. [przypis edytorski]
2227. korek — obcas. [przypis edytorski]
2228. żywić — tu: pozostawiać przy życiu, darować życie. [przypis edytorski]
2229. konfuzja (z łac.) — zmieszanie, zawstydzenie. [przypis edytorski]
2230. wiwenda (z łac.) — prowiant, żywność. [przypis edytorski]
2231. zachwycić — tu: przejąć, zdobyć. [przypis edytorski]
2232. alteracja (z łac.) — zmiana nastroju, zdenerwowanie, wzburzenie. [przypis edytorski]
2233. iść komunikiem (daw.) — jechać konno, wierzchem, bez wozów i piechoty; komunik (daw.) — jeździec, kawalerzysta. [przypis edytorski]
2234. jubka — spódnica. [przypis edytorski]
2235. wyloty — szerokie, rozcięte rękawy kontusza. [przypis edytorski]
2236. rajtar — średniozbrojny żołnierz konny, posługujący się w walce głównie bronią palną. [przypis edytorski]
2237. ekspediować (z łac.) — wyprawiać, wysyłać. [przypis edytorski]
2238. koncerz — długi na 150-180 cm, ciężki miecz. [przypis edytorski]
2239. misiurka — hełm z osłoną karku, wykonaną z plecionki kolczej (z kółek metalowych). [przypis edytorski]
2240. z Tatary — dziś popr. forma N. lm: z Tatarami. [przypis edytorski]
2241. jurgieltnik (z niem. Jahrgeld: coroczna wypłata) — obcy, najemny oficer lub urzędnik; tu: żołnierz, służący dla pieniędzy. [przypis edytorski]
2242. Żmudź — płn.-zach. część Litwy. [przypis edytorski]
2243. przezwać się — tu: zmienić nazwisko. [przypis edytorski]
2244. ma foi (fr.) — słowo daję, dalibóg, doprawdy. [przypis edytorski]
2245. dowcip (daw.) — rozum, inteligencja. [przypis edytorski]
2246. łoński (gw.) — ubiegłoroczny; tu: tegoroczny. [przypis edytorski]
2247. lafa (daw.) — płaca, żołd. [przypis edytorski]
2248. politycznie (z łac.) — uprzejmie, w sposób cywilizowany; tu: z zachowaniem pozorów. [przypis edytorski]
2249. skrypt — skrypt dłużny, dokument wystawiony przez dłużnika, zawierający potwierdzenie zaciągniętego długu i zobowiązanie do jego zwrotu. [przypis edytorski]
2250. febris (łac.) — dreszcze, gorączka. [przypis edytorski]
2251. koligat (z łac. colligatus: związany) — krewny, powinowaty. [przypis edytorski]
2252. estyma (z łac.) — szacunek, poważanie. [przypis edytorski]
2253. grasant (z łac.) — rabuś, zbój. [przypis edytorski]
2254. infestować (z łac.) — niepokoić. [przypis edytorski]
2255. wywindykowanie (z łac. vindico, vindicare: dochodzić własności, mścić się) — odzyskanie własności. [przypis edytorski]
2256. komput — ustalana przez sejm liczba stałego wojska w I Rzeczypospolitej XVII i XVIII w. [przypis edytorski]
2257. cekhauz (z niem.) — arsenał, zbrojownia. [przypis edytorski]
2258. staja — daw. miara długości, w różnych okresach i okolicach licząca od 100 do 1000 m. [przypis edytorski]
2259. rzemiosły — dziś popr. forma N. lm: rzemiosłami. [przypis edytorski]
2260. wyżenąć (daw.) — wygnać. [przypis edytorski]
2261. pacjencja (z łac.) — cierpliwość. [przypis edytorski]
2262. pro patria et libertate (łac.) — za ojczyznę i wolność. [przypis edytorski]
2263. Żmudź — płn.-zach. część Litwy. [przypis edytorski]
2264. żywie — dziś popr. forma 3 os. lp cz.ter.: żyje. [przypis edytorski]
2265. amor patriae (łac.) — miłość ojczyzny. [przypis edytorski]
2266. Daniel — jeden z proroków Starego Testamentu, bohater Księgi Daniela, wysoko urodzony Izraelita, pozostawał w niewoli babilońskiej na dworze Nabuchodonozora II i Baltazara, a następnie na dworze perskim. Na skutek intryg wtrącony do jaskini lwów, gdzie przeżył dzięki modlitwie i boskiej pomocy. [przypis edytorski]
2267. konserwować (z łac.) — tu: zachować przy życiu, ocalić. [przypis edytorski]
2268. Te Deum (łac.) — własc. Te Deum laudamus: Ciebie Boga wysławiamy; hymn kościelny, śpiewany przy szczególnie uroczystych okazjach. [przypis edytorski]
2269. sak — sieć na ryby, tu: pułapka. [przypis edytorski]
2270. zali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
2271. Łubnie — miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, przed 1549 r. rezydencja książąt Wiśniowieckich, w 1655 r. znajdowało się na terytorium zajętym przez Kozaków. [przypis edytorski]
2272. Dubisa — (lit. Dubysa), rzeka w płd. części Litwy, dopływ Niemna. [przypis edytorski]
2273. lubo (daw.) — chociaż, mimo że. [przypis edytorski]
2274. Żmudź — płn.-zach. część Litwy. [przypis edytorski]
2275. Wittenberg — Arvid (a. Arfuid) Wittenberg von Debern (1606–1657), szwedzki hrabia i feldmarszałek, uczestnik wojny trzydziestoletniej i potopu szwedzkiego. [przypis edytorski]
2276. czynić — tu: sądzić. [przypis edytorski]
2277. recedo, recedere (łac.) — cofnąć się, odstąpić. [przypis edytorski]
2278. konfundować (z łac.) — zbijać z tropu, zawstydzać. [przypis edytorski]
2279. eks-jezuita — król Jan Kazimierz, po dwóch latach nowicjatu w zakonie jezuitów, mimo braku święceń kapłańskich w 1646 r. został mianowany przez papieża kardynałem. Zrezygnował z tej godności, kiedy został królem i poślubił wdowę po bracie, królową Marię Ludwikę Gonzagę. [przypis edytorski]
2280. strategos (gr.) — dowódca wojsk, strateg. [przypis edytorski]
2281. pod Beresteczkiem — bitwa pod Beresteczkiem (1651), zwycięstwo wojsk polskich nad siłami kozacko-tatarskimi; Beresteczko — miasto nad Styrem na Wołyniu, w zach. części Ukrainy. [przypis edytorski]
2282. Wiśniowiecki, Jeremi Michał herbu Korybut (1612–1651) — książę, dowódca wojsk polskich w walkach z kozakami; ojciec późniejszego króla polskiego, Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1640–1673). [przypis edytorski]
2283. chasa — banda, zbrojny tłum. [przypis edytorski]
2284. substancja (z łac.) — majątek, dobra materialne. [przypis edytorski]
2285. zdużać (daw.) — wygrać, przemóc, dać radę. [przypis edytorski]
2286. febris (łac.) — dreszcze, gorączka. [przypis edytorski]
2287. palus, paludis (łac.) — bagno; tu M. lm paludes: bagna. [przypis edytorski]
2288. Żmudź — płn.-zach. część Litwy. [przypis edytorski]
2289. Duglas — Douglas, Robert (1611–1662), Szkot, od 16 r. życia żołnierz armii szwedzkiej, feldmarszałek, uczestnik wojny trzydziestoletniej. Podczas potopu szwedzkiego dowodził wojskami szwedzkimi w Prusach Książęcych. Za zasługi wojenne otrzymał tytuł hrabiego, a jego potomkowie stali się jednym z najbogatszych rodów arystokratycznych Szwecji. [przypis edytorski]
2290. lubo (daw.) — chociaż, mimo że. [przypis edytorski]
2291. żywić — tu: pozostawiać przy życiu, darować życie. [przypis edytorski]
2292. Chowański, Iwan Andriejewicz (zm. 1682) — rosyjski wojskowy, bojar i wojewoda, jeden z dowódców w wojnie polsko-rosyjskiej (1654–1667), o której Sienkiewicz nie mógł w 1884 r. pisać wprost ze względu na cenzurę carską; kariera Chowańskiego zaniepokoiła w końcu dwór carski do tego stopnia, że został ogłoszony buntownikiem i ścięty wraz z synem, co stało się powodem buntu wojskowego, a w XIX w. tematem opery Modesta Musorgskiego Chowańszczyzna. [przypis edytorski]
2293. porać się — zmagać się, walczyć; por. uporać się. [przypis edytorski]
2294. kobiel (daw.: wygięcie w łuk, wybrzuszenie) — tu: kosz, pułapka. [przypis edytorski]
2295. azardować — ryzykować. [przypis edytorski]
2296. rajtar — średniozbrojny żołnierz konny, posługujący się w walce głównie bronią palną. [przypis edytorski]
2297. bachmat — koń rasy tatarskiej, niewielki, ale silny i wytrzymały, odporny na trudne warunki klimatyczne, szybki i zwinny. [przypis edytorski]
2298. staja — daw. miara długości, w różnych okresach i okolicach licząca od 100 do 1000 m. [przypis edytorski]
2299. brzechwa — tylna część pocisku, zapewniająca mu stabilizację podczas lotu w powietrzu. [przypis edytorski]
2300. bełt — nasada strzały, w której tkwią pióra (także: strzała do kuszy). [przypis edytorski]
2301. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
2302. lubo (daw.) — chociaż, mimo że. [przypis edytorski]
2303. lubo (daw.) — chociaż, mimo że. [przypis edytorski]
2304. spyża — jedzenie, prowiant. [przypis edytorski]
2305. zali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
2306. w Prusiech — dziś popr. forma Ms.: w Prusach. [przypis edytorski]
2307. Chowański, Iwan Andriejewicz (zm. 1682) — rosyjski wojskowy, bojar i wojewoda, jeden z dowódców w wojnie polsko-rosyjskiej (1654–1667), o której Sienkiewicz nie mógł w 1884 r. pisać wprost ze względu na cenzurę carską; kariera Chowańskiego zaniepokoiła w końcu dwór carski do tego stopnia, że został ogłoszony buntownikiem i ścięty wraz z synem, co stało się powodem buntu wojskowego, a w XIX w. tematem opery Modesta Musorgskiego Chowańszczyzna. [przypis edytorski]
2308. Koniecpolski, Stanisław (1591–1646) — hetman wielki koronny w latach 1632–1646, kasztelan krakowski, uznawany za jednego z najwybitniejszych polskich wodzów. [przypis edytorski]
2309. arkana (z łac.) — sekrety, tajemnice. [przypis edytorski]
2310. łubniańskie — z czasów pobytu pana Wołodyjowskiego w Łubniach; Łubnie — miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, przed 1549 r. rezydencja książąt Wiśniowieckich, w 1655 r. znajdowało się na terytorium zajętym przez Kozaków. [przypis edytorski]
2311. alias (łac.) — inaczej, albo. [przypis edytorski]
2312. poczet — orszak, drużyna, słudzy, towarzyszący panu w podróżach i w walce. [przypis edytorski]
2313. któren — dziś popr. który. [przypis edytorski]
2314. praeceptor (łac.) — nauczyciel. [przypis edytorski]
2315. expugno, expugnare (łac.) — zdobyć, wywalczyć; tu 3.os. lp cz.przesz. expugnavit: zdobył. [przypis edytorski]
2316. Wittenberg — Arvid (a. Arfuid) Wittenberg von Debern (1606–1657), szwedzki hrabia i feldmarszałek, uczestnik wojny trzydziestoletniej i potopu szwedzkiego. [przypis edytorski]
2317. suponować (z łac.) — przypuszczać, przyjąć założenie. [przypis edytorski]
2318. nie lża (daw.) — nie można, nie da się; nie wolno. [przypis edytorski]
2319. Duglas — Douglas, Robert (1611–1662), Szkot, od 16 r. życia żołnierz armii szwedzkiej, feldmarszałek, uczestnik wojny trzydziestoletniej. Podczas potopu szwedzkiego dowodził wojskami szwedzkimi w Prusach Książęcych. Za zasługi wojenne otrzymał tytuł hrabiego, a jego potomkowie stali się jednym z najbogatszych rodów arystokratycznych Szwecji. [przypis edytorski]
2320. czambuł (z tur. czapuł: zagon) — oddział jazdy. [przypis edytorski]
2321. wolentarz — ochotnik,
Darmowe książki «Potop - Henryk Sienkiewicz (biblioteka .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)