Potop - Henryk Sienkiewicz (biblioteka .txt) 📖
Krótki opis książki:
Potop to druga część pisanej ku pokrzepieniu serc Trylogii Henryka Sienkiewicza.
Autor przenosi czytelnika w lata 1655–1657, pierwsze dwa lata potopu szwedzkiego. Główny bohater to Andrzej Kmicic, młody chorąży, warchoł i hulaka. Ma poślubić — zgodnie z testamentem jej dziadka — Aleksandrę Billewiczównę. Dziewczynie nie podoba się charakter narzeczonego oraz fakt, że Kmicic opowiada się za Radziwiłłami, popierającymi Szwedów. Pod zmienionym nazwiskiem próbuje zrehabilitować się w walce. Sienkiewicz znów usiłuje ukazać Polakom waleczność ich przodków, przypomnieć momenty w historii, które powinny pobudzać do patriotyzmu i niepoddawania się zaborcom. Fakty historyczne przeplatają się z fabularną fikcją, a postaci rzeczywiste z nierzeczywistymi.
Potop ukazywał się w odcinkach w „Czasie”, „Słowie” i „Kurierze Poznańskim” w latach 1884–1886. W wersji książkowej wydane po raz pierwszy w 1886 roku w Warszawie.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Henryk Sienkiewicz
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Potop - Henryk Sienkiewicz (biblioteka .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Henryk Sienkiewicz
(z łac.) — zwycięzca. [przypis edytorski]
1844. krzeczot (daw.) — sokół norweski, białozór. [przypis edytorski]
1845. furdyment — osłona dłoni na rękojeści szabli. [przypis edytorski]
1846. o własnym życiu zdesperował — stracił nadzieję, że przeżyje. [przypis edytorski]
1847. krzywuła — wygięty flet, popularny w muzyce renesansowej, a dziś używany w folkowej. [przypis edytorski]
1848. supero, superare (łac.) — zwyciężyć, pokonać, przewyższyć; tu: 3. os. lp cz.przesz. superavit: przewyższył. [przypis edytorski]
1849. starunek — opieka, troskliwość; tu: leczenie, opatrzenie ran. [przypis edytorski]
1850. Lubomirski — Lubomirski, Jerzy Sebastian herbu Szreniawa bez Krzyża (1616–1667), marszałek wielki koronny, później hetman polny koronny i starosta spiski; w latach 60. przywódca rokoszu, który ograniczył absolutystyczne dążenia Jana Kazimierza; zmarł na wygnaniu. [przypis edytorski]
1851. spyża — jedzenie, prowiant. [przypis edytorski]
1852. wolentarz — ochotnik, żołnierz nieotrzymujący żołdu, walczący w imię swoich przekonań lub dla łupów wojennych. [przypis edytorski]
1853. każden — dziś popr.: każdy. [przypis edytorski]
1854. zali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
1855. konfident (daw., z łac.) — tu: zaufany przyjaciel, ktoś, na kim można polegać (dziś: donosiciel). [przypis edytorski]
1856. czynić — tu: walczyć. [przypis edytorski]
1857. Carolum Gustavum captivabimus (łac.) — pojmamy Karola Gustawa. [przypis edytorski]
1858. lubo (daw.) — chociaż, mimo że. [przypis edytorski]
1859. łuby — kosze, bagaże. [przypis edytorski]
1860. z Tatary — dziś popr. forma N. lm: z Tatarami. [przypis edytorski]
1861. odzyszczesz — dziś popr.: odzyskasz. [przypis edytorski]
1862. persona (z łac.) — osoba. [przypis edytorski]
1863. estyma (z łac.) — szacunek, poważanie. [przypis edytorski]
1864. afekt (z łac.) — uczucie. [przypis edytorski]
1865. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1866. respektowa — kobieta niezamężna, szlachcianka, pozostająca na utrzymaniu bogatych krewnych lub pracodawców. [przypis edytorski]
1867. zmówiona (daw.) — zaręczona. [przypis edytorski]
1868. alteracja (z łac.) — zmiana nastroju, wzburzenie. [przypis edytorski]
1869. któren — dziś popr. który. [przypis edytorski]
1870. foedus, foederis (łac.) — przymierze, związek; por. federacja. [przypis edytorski]
1871. konfuzja (z łac.) — obraza, zawstydzenie. [przypis edytorski]
1872. sekundować (z łac.) — pomagać, towarzyszyć. [przypis edytorski]
1873. arkanum (z łac. arcanum) — sekret, tajemnica. [przypis edytorski]
1874. na pohybel (z ukr.) — na zgubę, na śmierć. [przypis edytorski]
1875. fryszt (daw., z niem.) — tu: rozejm, pokój. [przypis edytorski]
1876. Septentrionowie (z łac. septentrio, septentrionis: wielka niedźwiedzica, północ) — ludzie z północy; omowne określenie Rosjan, o wojnie z którymi Sienkiewicz nie mógł w 1884 r. pisać wprost ze względu na cenzurę carską. [przypis edytorski]
1877. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1878. prezydium (z łac. praesidium) — straż, zbrojna załoga. [przypis edytorski]
1879. siostrzan (daw.) — siostrzeniec. [przypis edytorski]
1880. żywli (daw.) — czy jest żywy. [przypis edytorski]
1881. siostrzan (daw.) — siostrzeniec. [przypis edytorski]
1882. dowcip (daw.) — rozum, inteligencja. [przypis edytorski]
1883. każden — dziś popr.: każdy. [przypis edytorski]
1884. assentior (łac.) — przyznaję. [przypis edytorski]
1885. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1886. polityczny (z łac. politicus) — tu: cywilizowany, przestrzegający prawa. [przypis edytorski]
1887. faszynowe — z powiązanych gałęzi wikliny, służących kiedyś do uzupełniania fortyfikacji, a dziś do zabezpieczania brzegów rzek i stawów. [przypis edytorski]
1888. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1889. pospolitak — szlachcic, uczestnik pospolitego ruszenia. [przypis edytorski]
1890. konsyderacje (z łac.) — rozważania. [przypis edytorski]
1891. Miller — Burchard Müller von der Lühnen (1604–1670), szwedzki wojskowy, generał, uczestnik m.in. wojny trzydziestoletniej, II wojny północnej i wojny polsko-szwedzkiej. [przypis edytorski]
1892. in universo (łac.) — na całym świecie. [przypis edytorski]
1893. polityka (z łac.) — tu: grzeczność, uprzejmość, dobre obyczaje. [przypis edytorski]
1894. monstrum (łac.) — potwór; tu M. lm monstra. [przypis edytorski]
1895. Hiperborej a. Hiperborejczyk (z gr.) — członek ludu mieszkającego na północy [przypis edytorski]
1896. exquisitissimus (łac.) — wyborny, wyszukany, najlepszy; tu M. lm exquisitissimi: wyborni, najwyszukańsi, najlepsi. [przypis edytorski]
1897. każden — dziś popr.: każdy. [przypis edytorski]
1898. animal, animalis — zwierzę, stworzenie, potwór; tu C. lm animalibus: zwierzętom. [przypis edytorski]
1899. Łubnie — miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, przed 1549 r. rezydencja książąt Wiśniowieckich, w 1655 r. znajdowało się na terytorium zajętym przez Kozaków. [przypis edytorski]
1900. u fary — w kościele parafialnym. [przypis edytorski]
1901. kulbaka — wysokie siodło. [przypis edytorski]
1902. Wittenberg — Arvid (a. Arfuid) Wittenberg von Debern (1606–1657), szwedzki hrabia i feldmarszałek, uczestnik wojny trzydziestoletniej i potopu szwedzkiego. [przypis edytorski]
1903. Duglas — Douglas, Robert (1611–1662), Szkot, od 16 r. życia żołnierz armii szwedzkiej, feldmarszałek, uczestnik wojny trzydziestoletniej. Podczas potopu szwedzkiego dowodził wojskami szwedzkimi w Prusach Książęcych. Za zasługi wojenne otrzymał tytuł hrabiego, a jego potomkowie stali się jednym z najbogatszych rodów arystokratycznych Szwecji. [przypis edytorski]
1904. krotofila a. krotochwila (starop.) — żart. [przypis edytorski]
1905. in universo (łac.) — w całym świecie, w ogóle. [przypis edytorski]
1906. Chrystusów (daw.) — dziś popr. forma M. lp n.m. przymiotnika: Chrystusowy. [przypis edytorski]
1907. któren — dziś popr. który. [przypis edytorski]
1908. sufragium (łac. suffragium) — głos w wyborach. [przypis edytorski]
1909. kontempt (z łac.) — obraza, pogarda, lekceważenie. [przypis edytorski]
1910. kompasja (z łac.) — współczucie. [przypis edytorski]
1911. siostrzan (daw.) — siostrzeniec. [przypis edytorski]
1912. konsyliarz (z łac.) — doradca. [przypis edytorski]
1913. beneficjum (z łac.) — tu: dobrodziejstwo. [przypis edytorski]
1914. klemencja (z łac.) — łagodność, pobłażanie. [przypis edytorski]
1915. z zamorskimi straszydły — dziś popr. forma N. lm: z zamorskimi straszydłami. [przypis edytorski]
1916. sekundować (z łac. secundo, secundare) — pomagać, towarzyszyć; ochraniać, bronić. [przypis edytorski]
1917. prezydium (z łac. praesidium) — straż, zbrojna załoga. [przypis edytorski]
1918. partia — tu: oddział, grupa zbrojnych. [przypis edytorski]
1919. kurpieski — dziś popr.: kurpiowski. [przypis edytorski]
1920. Lubomirski — Lubomirski, Jerzy Sebastian herbu Szreniawa bez Krzyża (1616–1667), marszałek wielki koronny, później hetman polny koronny i starosta spiski; w latach 60. przywódca rokoszu, który ograniczył absolutystyczne dążenia Jana Kazimierza; zmarł na wygnaniu. [przypis edytorski]
1921. zagrały trąbki wsiadanego przez munsztuk — dano stłumiony sygnał do odjazdu; munsztuk — kiełzno, element uprzęży, zakładany na pysk koński i służący do kierowania szczególnie nieposłusznym wierzchowcem. [przypis edytorski]
1922. iść komunikiem (daw.) — jechać konno, wierzchem; komunik (daw.) — jeździec, kawalerzysta. [przypis edytorski]
1923. wolentarski — ochotniczy. [przypis edytorski]
1924. kulbaka — wysokie siodło. [przypis edytorski]
1925. antiquus (łac.) — dawny, starożytny; tu D. lm antiquorum: starożytnych. [przypis edytorski]
1926. imaginacja (z łac.) — wyobraźnia. [przypis edytorski]
1927. rebelizować (z łac.) — buntować się. [przypis edytorski]
1928. dowcip (daw.) — rozum, inteligencja. [przypis edytorski]
1929. Altea (...) porodziła głownię (mit. gr.) — Altea, królowa kalidońska, otrzymała we śnie proroctwo, według którego jej nowonarodzony syn, Meleager, miał żyć tak długo, póki nie spali się głownia, płonąca wówczas w domowym ognisku. Altea schowała więc głownię, ale kiedy po latach Meleager wdał się w spór z jej bratem, włożyła żagiew w ogień, powodując śmierć syna, po czym popełniła samobójstwo. Proroczy sen o urodzeniu płonącej głowni miała natomiast Hekabe, królowa Troi, w związku z czym swojego syna, Parysa-Aleksandra, kazała porzucić na pustkowiu. Wychowany przez pasterzy, Parys przyczynił się potem rzeczywiście do upadku Troi, porywając Helenę. [przypis edytorski]
1930. język — tu: informator, żołnierz nieprzyjacielski, wzięty do niewoli w celu przesłuchania i zasięgnięcia informacji o wojskach wroga, ich liczebności, rozmieszczeniu i zamiarach. [przypis edytorski]
1931. lulka — fajka. [przypis edytorski]
1932. fryszt (daw., z niem.) — tu: rozejm, pokój. [przypis edytorski]
1933. stajanie — daw. miara długości, w różnych okresach i okolicach licząca od 100 do 1000 m. [przypis edytorski]
1934. obuszek — broń o kształcie zaostrzonego młotka, o dziobie bardziej zagiętym, niż ostrze nadziaka, służąca w bitwie do rozbijania zbroi przeciwnika. [przypis edytorski]
1935. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1936. Nec nuntius cladis (łac.) — nie pozostał świadek klęski. [przypis edytorski]
1937. trąbić przez munsztuk — dać stłumiony sygnał do odjazdu; munsztuk — kiełzno, element uprzęży, zakładany na pysk koński i służący do kierowania szczególnie nieposłusznym wierzchowcem. [przypis edytorski]
1938. zataczać i odprzodkowywać armaty — ustawiać działa na pozycjach i odtykać lufy, zaślepione na czas transportu. [przypis edytorski]
1939. krzywuła — wygięty flet, popularny w muzyce renesansowej, a dziś używany w folkowej. [przypis edytorski]
1940. dzianet (daw.; z wł. giannetto: koń wyścigowy) — piękny rasowy koń paradny. [przypis edytorski]
1941. buzdygan (z tur.) — rodzaj broni, ozdobna pałka; w XVII w. symbol władzy oficera. [przypis edytorski]
1942. kulbaka — wysokie siodło. [przypis edytorski]
1943. faskula — pocisk. [przypis edytorski]
1944. perspektywa (daw.) — luneta. [przypis edytorski]
1945. ordynans (z łac.) — daw. rozkaz. [przypis edytorski]
1946. skrzęt — krzątanina. [przypis edytorski]
1947. imieniowi — dziś popr. forma C. lp: imieniu. [przypis edytorski]
1948. Vivat Czarniecki, dux et victor (łac.) — niech żyje Czarniecki, wódz i zwycięzca. [przypis edytorski]
1949. palba — strzelanina. [przypis edytorski]
1950. „Anioł Pański zwiastował Najświętszej Pannie Marii!...”, a tysiąc żelaznych piersi odpowiedziało mu natychmiast potężnymi głosami: „...i poczęła z Ducha Świętego!...” — modlitwa Anioł Pański jest tu jeszcze jednym symbolem przewagi nad Szwedami jako nieuznającymi kultu maryjnego luteranami. [przypis edytorski]
1951. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1952. parala — paraliż. [przypis edytorski]
1953. podogonie przy kulbace — pasek przechodzący pod ogonem końskim, stabilizujący siodło. [przypis edytorski]
1954. imać — brać. [przypis edytorski]
1955. z takich, którzy nie powstają ani z soli, ani z roli, jeno z tego, co ich boli — podobne słowa miał wypowiedzieć Czarniecki, kiedy tytuł hetmana wielkiego otrzymał Jerzy Lubomirski; jest to aluzja do źródeł bogactwa i wpływów Lubomirskich: żup solnych i rolnictwa, czemu Czarniecki przeciwstawiał własne zasługi wojskowe. [przypis edytorski]
1956. quod attinet (łac.) — co dotyczy. [przypis edytorski]
1957. konfuzja (z łac.) — zawstydzenie. [przypis edytorski]
1958. ab ovo (łac.: od jajka) — od początku. [przypis edytorski]
1959. zali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
1960. boćwinkowie — przezwisko Litwinów, pochodzące od boćwiny a. botwiny, tj. potrawy z młodych buraków, z której słynęła kuchnia litewska. [przypis edytorski]
1961. koroniarz — mieszkaniec Korony, tj. Polski, w przeciwstawieniu do mieszkańców wielkoksiążęcej Litwy. [przypis edytorski]
1962. piekielny komput — wojska diabelskie; komput — jednostki wojskowe, zatrudniane i opłacane zgodnie z ustaleniami sejmu w XVII i XVIII w. [przypis edytorski]
1963. sam (daw.) — tam; tutaj. [przypis edytorski]
1964. zalterować się (z łac.) — zmienić nastrój, zdenerwować się. [przypis edytorski]
1965. incipio, incipere (łac.) — zaczynać; tu 1 os. lp cz.przysz. incipiam: zacznę, zaczynam. [przypis edytorski]
1966.
Darmowe książki «Potop - Henryk Sienkiewicz (biblioteka .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)