Potop - Henryk Sienkiewicz (biblioteka .txt) 📖
Krótki opis książki:
Potop to druga część pisanej ku pokrzepieniu serc Trylogii Henryka Sienkiewicza.
Autor przenosi czytelnika w lata 1655–1657, pierwsze dwa lata potopu szwedzkiego. Główny bohater to Andrzej Kmicic, młody chorąży, warchoł i hulaka. Ma poślubić — zgodnie z testamentem jej dziadka — Aleksandrę Billewiczównę. Dziewczynie nie podoba się charakter narzeczonego oraz fakt, że Kmicic opowiada się za Radziwiłłami, popierającymi Szwedów. Pod zmienionym nazwiskiem próbuje zrehabilitować się w walce. Sienkiewicz znów usiłuje ukazać Polakom waleczność ich przodków, przypomnieć momenty w historii, które powinny pobudzać do patriotyzmu i niepoddawania się zaborcom. Fakty historyczne przeplatają się z fabularną fikcją, a postaci rzeczywiste z nierzeczywistymi.
Potop ukazywał się w odcinkach w „Czasie”, „Słowie” i „Kurierze Poznańskim” w latach 1884–1886. W wersji książkowej wydane po raz pierwszy w 1886 roku w Warszawie.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Henryk Sienkiewicz
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Potop - Henryk Sienkiewicz (biblioteka .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Henryk Sienkiewicz
wszystko jest sposób. [przypis edytorski]
1725. hospodar — tytuł władcy Wołoszczyzny, państwa położonego na terenie dzisiejszej płd. Rumunii, zależnego od Imperium Osmańskiego. [przypis edytorski]
1726. kondycja (łac.) — warunek. [przypis edytorski]
1727. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1728. potrzeba — tu: bitwa. [przypis edytorski]
1729. kontempt (z łac.) — lekceważenie, pogarda. [przypis edytorski]
1730. lafa (daw.) — żołd, płaca. [przypis edytorski]
1731. Eques polonus sum (łac.) — jestem polskim rycerzem. [przypis edytorski]
1732. ma foi (fr.) — słowo daję, dalibóg, doprawdy. [przypis edytorski]
1733. parol (z fr.) — słowo honoru. [przypis edytorski]
1734. taki (reg.) — jednak, tak więc, przecież. [przypis edytorski]
1735. futrowanie — obicie z desek, boazeria; por. futryna. [przypis edytorski]
1736. język — tu: informator, żołnierz nieprzyjacielski, wzięty do niewoli w celu przesłuchania i zasięgnięcia informacji o wojskach wroga, ich liczebności, rozmieszczeniu i zamiarach. [przypis edytorski]
1737. któren — dziś popr. który. [przypis edytorski]
1738. kromwelowscy Anglicy — żołnierze Olivera Cromwella (1599–1658), angielskiego polityka i wybitnego dowódcy, który doprowadził do skazania na śmierć króla Karola I Stuarta (1600–1649) i został lordem protektorem Anglii. [przypis edytorski]
1739. buzdygan (z tur.) — rodzaj broni, ozdobna pałka; w XVII w. symbol władzy oficera. [przypis edytorski]
1740. anguł (z łac. angulus: kąt, róg) — załamanie, występ muru, rodzaj bastionu. [przypis edytorski]
1741. perspektywa (daw.) — luneta. [przypis edytorski]
1742. śmigownica — falkonet a. sokolik, działo polowe piechoty, ładowane od przodu, używane w XVI-XVIII w., rodzaj kolubryny o kalibrze 55-70 mm, stosowana także w bitwach morskich do abordażu. [przypis edytorski]
1743. gemajn (daw., z niem. gemein: zwykły) — szeregowiec. [przypis edytorski]
1744. zali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
1745. respons (z łac.) — odpowiedź. [przypis edytorski]
1746. własnymi słowy — dziś popr. forma N. lm: własnymi słowami. [przypis edytorski]
1747. trefniś — błazen. [przypis edytorski]
1748. princeps, principis (łac.) — pan, władca, książę, cesarz. [przypis edytorski]
1749. kontempt (z łac.) — obraza, pogarda, lekceważenie. [przypis edytorski]
1750. któren — dziś popr. który. [przypis edytorski]
1751. nieodbicie — koniecznie. [przypis edytorski]
1752. bogactwy — dziś popr. forma N. lm: bogactwami. [przypis edytorski]
1753. dowcip (daw.) — rozum, inteligencja. [przypis edytorski]
1754. patoka — płynny miód. [przypis edytorski]
1755. przecz (daw.) — po co. [przypis edytorski]
1756. konsyliarz (z łac.) — doradca. [przypis edytorski]
1757. skonfundować (z łac.) — zbić z tropu, zawstydzić. [przypis edytorski]
1758. każden — dziś popr.: każdy. [przypis edytorski]
1759. spyża (daw.) — prowiant, żywność. [przypis edytorski]
1760. iść komunikiem (daw.) — jechać konno, wierzchem, bez wozów i piechoty; komunik (daw.) — jeździec, kawalerzysta. [przypis edytorski]
1761. Wittenberg — Arvid (a. Arfuid) Wittenberg von Debern (1606–1657), szwedzki hrabia i feldmarszałek, uczestnik wojny trzydziestoletniej i potopu szwedzkiego. [przypis edytorski]
1762. żywot (daw.) — brzuch. [przypis edytorski]
1763. szwedzki Aleksander (...) polskiego Dariusza — nawiązanie do historii starożytnej, do zwycięskiej wojny władcy macedońskiego Aleksandra Wielkiego (356–323 p.n.e.) z królem perskim Dariuszem (zm. 330 p.n.e.). [przypis edytorski]
1764. ruń — tu: roślinność, trawy. [przypis edytorski]
1765. porzecze — łąka nad rzeką. [przypis edytorski]
1766. okiść — ciężki śnieg na gałęziach drzew. [przypis edytorski]
1767. podstrzesze — miejsce pod okapem dachu. [przypis edytorski]
1768. Wittenberg — Arvid (a. Arfuid) Wittenberg von Debern (1606–1657), szwedzki hrabia i feldmarszałek, uczestnik wojny trzydziestoletniej i potopu szwedzkiego. [przypis edytorski]
1769. staje — daw. miara długości, w różnych okresach i okolicach licząca od 100 do 1000 m. [przypis edytorski]
1770. Łazarz — nieboszczyk wskrzeszony przez Jezusa Chrystusa po kilku dniach spoczywania w grobie. [przypis edytorski]
1771. wolentarz — ochotnik, żołnierz nieotrzymujący żołdu, walczący w imię swoich przekonań lub dla łupów wojennych. [przypis edytorski]
1772. Miller — Burchard Müller von der Lühnen (1604–1670), szwedzki wojskowy, generał, uczestnik m.in. wojny trzydziestoletniej, II wojny północnej i wojny polsko-szwedzkiej. [przypis edytorski]
1773. Duglas — Douglas, Robert (1611–1662), Szkot, od 16 r. życia żołnierz armii szwedzkiej, feldmarszałek, uczestnik wojny trzydziestoletniej. Podczas potopu szwedzkiego dowodził wojskami szwedzkimi w Prusach Książęcych. Za zasługi wojenne otrzymał tytuł hrabiego, a jego potomkowie stali się jednym z najbogatszych rodów arystokratycznych Szwecji. [przypis edytorski]
1774. Lubomirski, Jerzy Sebastian herbu Szreniawa bez Krzyża (1616–1667) — marszałek wielki koronny, później hetman polny koronny i starosta spiski; w latach 60. przywódca rokoszu, który ograniczył absolutystyczne dążenia Jana Kazimierza; zmarł na wygnaniu. [przypis edytorski]
1775. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1776. język — tu: informator, żołnierz nieprzyjacielski, wzięty do niewoli w celu przesłuchania i zasięgnięcia informacji o wojskach wroga, ich liczebności, rozmieszczeniu i zamiarach. [przypis edytorski]
1777. spyża — jedzenie, prowiant. [przypis edytorski]
1778. rajtar — średniozbrojny żołnierz konny, posługujący się w walce głównie bronią palną. [przypis edytorski]
1779. munsztuk — kiełzno, element uprzęży, zakładany na pysk koński i służący do kierowania szczególnie nieposłusznym wierzchowcem. [przypis edytorski]
1780. ordynek (z niem. Ordnung) — porządek, szyk, szereg. [przypis edytorski]
1781. któren — dziś popr. który. [przypis edytorski]
1782. zali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
1783. tarantowy — o sierści białej w plamy. [przypis edytorski]
1784. kołpak — wysoka czapka bez daszka, z futrzanym otokiem. [przypis edytorski]
1785. kulbaka — wysokie siodło. [przypis edytorski]
1786. Tatarzy białogrodzcy — Tatarzy mieszkający w Białogrodzie (a. Akermanie, dziś ukr.: Biłhorod-Dnistrowskij), położonym nad limanem Dniestru, ok. 20 km od Morza Czarnego, na terenie dzisiejszej płd. Ukrainy, ok. 50 km na płd. zach. od Odessy. Miasto, założone w VI w. p.n.e. jako kolonia grecka, w XVII i XVIII w. znajdowało się w rękach tatarskich. [przypis edytorski]
1787. staja — daw. miara długości, w różnych okresach i okolicach licząca od 100 do 1000 m. [przypis edytorski]
1788. wilcy — dziś popr. forma M. lm: wilki. [przypis edytorski]
1789. Łubnie — miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, przed 1549 r. rezydencja książąt Wiśniowieckich, w 1655 r. znajdowało się na terytorium zajętym przez Kozaków. [przypis edytorski]
1790. pendent — pas zakładany przez ramię, służący do noszenia szabli. [przypis edytorski]
1791. buzdygan (z tur.) — rodzaj broni, ozdobna pałka; w XVII w. symbol władzy oficera. [przypis edytorski]
1792. pułki zaśpiewały jednym głosem, odjeżdżając: „Anioł Pański zwiastował Najświętszej Pannie Marii”, i z tą pieśnią znikły Szwedom z oczu — modlitwa Anioł Pański jest tu jeszcze jednym symbolem przewagi nad Szwedami jako nieuznającymi kultu maryjnego luteranami. [przypis edytorski]
1793. żywić — tu: pozostawiać przy życiu, darować życie. [przypis edytorski]
1794. Duglas — Douglas, Robert (1611–1662), Szkot, od 16 r. życia żołnierz armii szwedzkiej, feldmarszałek, uczestnik wojny trzydziestoletniej. Podczas potopu szwedzkiego dowodził wojskami szwedzkimi w Prusach Książęcych. Za zasługi wojenne otrzymał tytuł hrabiego, a jego potomkowie stali się jednym z najbogatszych rodów arystokratycznych Szwecji. [przypis edytorski]
1795. moderowany — wyposażony, uzbrojony. [przypis edytorski]
1796. wojsko komputowe — stałe wojsko zaciężne w XVII w. [przypis edytorski]
1797. Lubomirski, Jerzy Sebastian herbu Szreniawa bez Krzyża (1616–1667) — marszałek wielki koronny, później hetman polny koronny i starosta spiski; w latach 60. przywódca rokoszu, który ograniczył absolutystyczne dążenia Jana Kazimierza; zmarł na wygnaniu. [przypis edytorski]
1798. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1799. konfident (z łac., przestarz.) — tu: zaufany przyjaciel, powiernik (dziś: donosiciel). [przypis edytorski]
1800. pan krakowski, Stanisław — Koniecpolski, Stanisław (1591–1646), hetman wielki koronny, kasztelan krakowski, uznawany za jednego z najwybitniejszych polskich wodzów. [przypis edytorski]
1801. parol (z fr.) — słowo honoru; tu: zakład. [przypis edytorski]
1802. dowcip (daw.) — rozum, inteligencja. [przypis edytorski]
1803. exemplum (łac.) — przykład. [przypis edytorski]
1804. alteracja (z łac.) — zmiana nastroju, niepokój, wzburzenie. [przypis edytorski]
1805. Jam też nie z soli wyrósł ani z roli — słowa te miał wypowiedzieć Czarniecki, kiedy tytuł hetmana wielkiego przypadł Jerzemu Lubomirskiemu; jest to aluzja do źródeł bogactwa i wpływów Lubomirskich: żup solnych i rolnictwa, czemu Czarniecki przeciwstawiał własne zasługi wojskowe. [przypis edytorski]
1806. kalecie — kieszeń a. sakiewka, torba. [przypis edytorski]
1807. zali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
1808. Zbaraż — miasto w zachodniej części Ukrainy, ok. 20 km na płn. wschód od Tarnopola; w obronie Zbaraża (1649) przed Kozakami Chmielnickiego i Tatarami brały udział wojska polskie pod komendą trzech regimentarzy i księcia Jeremiego Wiśniowieckiego. [przypis edytorski]
1809. któren — dziś popr. który. [przypis edytorski]
1810. barbarus (łac.: brodaty) — barbarzyńca; tu D. lm barbarorum: barbarzyńców. [przypis edytorski]
1811. rajtar — średniozbrojny żołnierz konny, posługujący się w walce głównie bronią palną. [przypis edytorski]
1812. konfident (daw., z łac.) — tu: zaufany przyjaciel, powiernik (dziś: donosiciel). [przypis edytorski]
1813. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1814. pro publico bono — dla dobra wspólnego. [przypis edytorski]
1815. praeceptor (z łac.) — nauczyciel. [przypis edytorski]
1816. prospectus (łac.) — widok. [przypis edytorski]
1817. sperka — szperka, słonina. [przypis edytorski]
1818. żywot (daw.) — brzuch. [przypis edytorski]
1819. żywie — dziś popr. forma 3 os. lp cz.ter.: żyje. [przypis edytorski]
1820. parsiuk (reg.) — prosię. [przypis edytorski]
1821. pacjencja (z łac.) — cierpliwość. [przypis edytorski]
1822. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1823. raby (z ukr.) — pstry, nakrapiany. [przypis edytorski]
1824. z Tatary — dziś popr. forma N. lm: z Tatarami. [przypis edytorski]
1825. kulbaka — wysokie siodło. [przypis edytorski]
1826. incipio, incipere (łac.) — zaczynać; tu 1 os. lp cz.przysz. incipiam: zacznę. [przypis edytorski]
1827. Ulisses — Odyseusz, bohater Iliady i Odysei Homera, znany ze sprytu. [przypis edytorski]
1828. ćwik — zuch. [przypis edytorski]
1829. Carogród — stolica Imperium Osmańskiego, Konstantynopol, dziś: Stambuł. [przypis edytorski]
1830. liszka (daw.) — lis. [przypis edytorski]
1831. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1832. wiwenda (z łac.) — prowiant, żywność. [przypis edytorski]
1833. kusztyk a. kulawka — kieliszek bez nóżki, z którego trzeba wypić od razu całą zawartość. [przypis edytorski]
1834. bunt bezecny, który pod koniec swego zawodu podniósł, aby naprawie Rzeczypospolitej przeszkodzić — mowa o tzw. rokoszu Lubomirskiego (1665–1666), wznieconym przez tego magnata politycznym i zbrojnym buncie szlachty przeciw dążeniom absolutystycznym Jana Kazimierza; konflikt zakończył się kompromisem: Lubomirski został wygnany, a król zrezygnował z wyznaczenia swojego następcy (tj. z elekcji vivente rege); w 1668 r. Jan Kazimierz abdykował. [przypis edytorski]
1835. lejbgwardia — straż przyboczna monarchy. [przypis edytorski]
1836. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1837. szerpentyna — szabla szlachecka. [przypis edytorski]
1838. stajanie — daw. miara długości, w różnych okresach i okolicach licząca od 100 do 1000 m. [przypis edytorski]
1839. lubo (daw.) — chociaż, mimo że. [przypis edytorski]
1840. rajtar — średniozbrojny żołnierz konny, posługujący się w walce głównie bronią palną. [przypis edytorski]
1841. kulbaka — wysokie siodło. [przypis edytorski]
1842. bachmat — koń rasy tatarskiej, niewielki, ale silny i wytrzymały, odporny na trudne warunki klimatyczne, szybki i zwinny. [przypis edytorski]
1843. Wiktor
Darmowe książki «Potop - Henryk Sienkiewicz (biblioteka .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)