Potop - Henryk Sienkiewicz (biblioteka .txt) 📖
Krótki opis książki:
Potop to druga część pisanej ku pokrzepieniu serc Trylogii Henryka Sienkiewicza.
Autor przenosi czytelnika w lata 1655–1657, pierwsze dwa lata potopu szwedzkiego. Główny bohater to Andrzej Kmicic, młody chorąży, warchoł i hulaka. Ma poślubić — zgodnie z testamentem jej dziadka — Aleksandrę Billewiczównę. Dziewczynie nie podoba się charakter narzeczonego oraz fakt, że Kmicic opowiada się za Radziwiłłami, popierającymi Szwedów. Pod zmienionym nazwiskiem próbuje zrehabilitować się w walce. Sienkiewicz znów usiłuje ukazać Polakom waleczność ich przodków, przypomnieć momenty w historii, które powinny pobudzać do patriotyzmu i niepoddawania się zaborcom. Fakty historyczne przeplatają się z fabularną fikcją, a postaci rzeczywiste z nierzeczywistymi.
Potop ukazywał się w odcinkach w „Czasie”, „Słowie” i „Kurierze Poznańskim” w latach 1884–1886. W wersji książkowej wydane po raz pierwszy w 1886 roku w Warszawie.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Henryk Sienkiewicz
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Potop - Henryk Sienkiewicz (biblioteka .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Henryk Sienkiewicz
class="foreign-word">poczet — orszak, drużyna, słudzy, towarzyszący panu w podróżach i w bitwach. [przypis edytorski]
1214. trabant a. drabant (z niem.) — żołnierz pieszy, żołnierz straży przybocznej. [przypis edytorski]
1215. hajduk (z węg.) — zbrojny służący, lokaj. [przypis edytorski]
1216. pajuk (daw.) — członek służby lub straży przybocznej; lokaj. [przypis edytorski]
1217. węgrzynek — tu: żołnierz węgierski a. służący ubrany i uzbrojony po węgiersku. [przypis edytorski]
1218. janczar (z tur.) — pieszy żołnierz turecki a. służący w stroju tureckim. [przypis edytorski]
1219. Lubomirski, Jerzy Sebastian herbu Szreniawa bez Krzyża (1616–1667) — marszałek wielki koronny, później hetman polny koronny i starosta spiski; w latach 60. przywódca rokoszu, który ograniczył absolutystyczne dążenia Jana Kazimierza; zmarł na wygnaniu. [przypis edytorski]
1220. masztalerz — starszy stajenny mający w dworskich stajniach nadzór nad służbą i końmi. [przypis edytorski]
1221. masztalerzów — dziś popr. forma D. lm: masztalerzy. [przypis edytorski]
1222. obuszek — broń o kształcie zaostrzonego młotka, o dziobie bardziej zagiętym niż ostrze nadziaka, służąca w bitwie do rozbijania zbroi przeciwnika. [przypis edytorski]
1223. delia (starop.) — rodzaj płaszcza. [przypis edytorski]
1224. trzęsienie a. trzęsidło — zawieszka, wisior. [przypis edytorski]
1225. lubo (daw.) — chociaż. [przypis edytorski]
1226. stał się nawet od strasznego Janusza Radziwiłła zgubniejszym — mowa o tzw. rokoszu Lubomirskiego (1665–1666), wznieconym przez tego magnata politycznym i zbrojnym buncie szlachty przeciw dążeniom absolutystycznym Jana Kazimierza; konflikt zakończył się kompromisem: Lubomirski został wygnany, a król zrezygnował z wyznaczenia swojego następcy (tj. z elekcji vivente rege); w 1668 r. Jan Kazimierz abdykował. [przypis edytorski]
1227. wyżenąć (daw.) — wygnać. [przypis edytorski]
1228. samopał — prymitywna broń palna, używana w XVI i XVII w. [przypis edytorski]
1229. piszczel a. kij — prymitywna ręczna broń palna, używana od XIV w. [przypis edytorski]
1230. restauracja (z łac.) — tu: odbudowa. [przypis edytorski]
1231. Vivat Joannes Casimirus rex (łac.) — niech żyje król Jan Kazimierz. [przypis edytorski]
1232. tarant (daw.) — koń maści białej w plamy. [przypis edytorski]
1233. następny (daw.) — następujący. [przypis edytorski]
1234. Sieczże Szwedów, siecz (...) Jeśliś dobry chłop. — pieśń tę, pt. „Przydumek panom Francuzom”, śpiewano pod Mątwami [w bitwie pod Mątwami (dziś dzielnica Inowrocławia) w 1666 r. rokoszanie Lubomirskiego pokonali wojska Jana Kazimierza; Red. WL]. [przypis autorski]
1235. kredens (daw.) — tu: naczynia, zastawa stołowa. [przypis edytorski]
1236. lubo (daw.) — chociaż, mimo że. [przypis edytorski]
1237. cekhauz (daw., z niem. das Zeughaus) — zbrojownia, arsenał. [przypis edytorski]
1238. fraucymer (z niem. Frauenzimmer: komnata kobiet, pokój dla dam) — damy dworu, stałe towarzystwo królowej lub księżnej. [przypis edytorski]
1239. delirium — maligna, majaczenie. [przypis edytorski]
1240. kredencerz (daw.) — służący opiekujący się kredensem, tj. zastawą stołową, odpowiedzialny za podawanie do stołu. [przypis edytorski]
1241. małmazja — słodkie, aromatyczne czerwone wino, bardzo kosztowne, wyrabiane w krajach położonych nad Morzem Śródziemnym, nazwane od miasta Malvasia na Peloponezie. [przypis edytorski]
1242. Kapitol — jedno ze wzgórz w Rzymie. [przypis edytorski]
1243. Ego ultimus (łac.) — ja ostatni. [przypis edytorski]
1244. siła (daw.) — dużo, wiele; bardzo. [przypis edytorski]
1245. kufa — beczka. [przypis edytorski]
1246. okowita — mocna wódka lub nieoczyszczony spirytus. [przypis edytorski]
1247. siędę — dziś popr.: siądę. [przypis edytorski]
1248. rezolucja (z łac.) — tu: zdecydowanie, śmiałość. [przypis edytorski]
1249. Chowański, Iwan Andriejewicz (zm. 1682) — rosyjski wojskowy, bojar i wojewoda, jeden z dowódców w wojnie polsko-rosyjskiej (1654–1667), o której Sienkiewicz nie mógł w 1884 r. pisać wprost ze względu na cenzurę carską; kariera Chowańskiego zaniepokoiła w końcu dwór carski do tego stopnia, że został ogłoszony buntownikiem i ścięty wraz z synem, co stało się powodem buntu wojskowego, a w XIX w. tematem opery Modesta Musorgskiego Chowańszczyzna. [przypis edytorski]
1250. delirium (łac.) — szaleństwo, majaczenie. [przypis edytorski]
1251. zali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
1252. banit (z łac.) — dziś popr.: banita; człowiek skazany na wygnanie, wygnaniec. [przypis edytorski]
1253. mea culpa (łac.) — moja wina. [przypis edytorski]
1254. któren — dziś popr.: który. [przypis edytorski]
1255. ferezja — męskie okrycie wierzchnie w XVI–XVII w. [przypis edytorski]
1256. wyzuł znikomą postawę — opuścił swoje doczesne ciało, tj. umarł. [przypis edytorski]
1257. inkursja (z łac.) — najazd, napad. [przypis edytorski]
1258. restaurować — odbudować, odzyskać. [przypis edytorski]
1259. abominacja (z łac.) — obrzydzenie, wstręt. [przypis edytorski]
1260. inkwizycja (z łac.) — tu: jurysdykcja, prawo. [przypis edytorski]
1261. rezolut — śmiałek. [przypis edytorski]
1262. rapt (z łac. raptus) — porwanie. [przypis edytorski]
1263. traktat — tu: ugoda, zgoda. [przypis edytorski]
1264. partyzant (z fr.) — stronnik, zwolennik. [przypis edytorski]
1265. statysta (daw.) — polityk, mąż stanu, strateg (dziś: osoba niebędąca aktorem, a występująca w filmie lub sztuce teatralnej w roli podrzędnej). [przypis edytorski]
1266. frukt (z łac. fructus) — owoc. [przypis edytorski]
1267. konsystencja (z łac.) — tu: zakładanie obozu, obozowanie. [przypis edytorski]
1268. żołnierzów — dziś popr. forma D. lm: żołnierzy. [przypis edytorski]
1269. żywić — tu: zostawić przy życiu, darować życie. [przypis edytorski]
1270. instancja (daw., z łac.) — tu: wstawienie się za kimś, wstawiennictwo. [przypis edytorski]
1271. pars magna fuit (łac.) — brał istotny udział, był znaczącym uczestnikiem. [przypis edytorski]
1272. fui (łac.) — byłem. [przypis edytorski]
1273. sekundować (z łac.) — pomagać, towarzyszyć. [przypis edytorski]
1274. bono publico (łac.) — dobrem publicznym. [przypis edytorski]
1275. postaw (daw.) — miara długości tkanin, równa 28 łokci, tj. ok. 16 m; w XVII w. tkaniny uważano za bardzo wartościowe i często stanowiły formę płatności zamiast gotówki, a sukno czerwone ceniono wyżej niż bielone. [przypis edytorski]
1276. stacja — tu: postój, popas. [przypis edytorski]
1277. kompasja (z łac.) — współczucie. [przypis edytorski]
1278. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1279. nuncjusz — wysłannik papieża. [przypis edytorski]
1280. promulgować (z łac. promulgo, promulgare) — wyjawiać, obwieszczać, ogłaszać. [przypis edytorski]
1281. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1282. regalistka — rojalistka, zwolenniczka króla. [przypis edytorski]
1283. cięży — dziś popr.: ciąży. [przypis edytorski]
1284. kahał — żydowska gmina wyznaniowa a. rada zarządzająca tą gminą. [przypis edytorski]
1285. infamis (łac.: niesławny) — skazany, pozbawiony czci wyrokiem sądu; tu M lm infames. [przypis edytorski]
1286. bannitus (łac.) — wygnany, skazany wyrokiem sądu na wygnanie; tu M. lm banniti. [przypis edytorski]
1287. proscriptus (łac.: zapisany) — skazany na banicję; tu M. lm proscripti. [przypis edytorski]
1288. z łanów żołnierzy pieszych dostarczyć — mowa o piechocie łanowej, wojsku zaciężnym narodowego autoramentu, złożonym z chłopów z dóbr królewskich, szlacheckich i kościelnych, powoływanych po jednym z każdych 15 łanów, tj. z ok. 200 ha. [przypis edytorski]
1289. aeque — zarówno; bonum (łac.) — dobro, powodzenie, pożytek; tu B. lm bona: szczęście, korzyści. [przypis edytorski]
1290. malum (łac.) — zło, nieszczęście, bieda, wykroczenie; tu B. lm mala: nieszczęścia, grzechy. [przypis edytorski]
1291. niebezpieczeństwy — dziś popr. forma N. lm: niebezpieczeństwami. [przypis edytorski]
1292. ad omnes praerogativas (łac.) — do wszystkich przywilejów; do wszelkiego pierwszeństwa. [przypis edytorski]
1293. capax, capacis (łac.) — zdolny, zdatny; tu M lm capaces. [przypis edytorski]
1294. aequalis (łac.) — równy; tu M. lm aequales: równi. [przypis edytorski]
1295. beneficiorum (łac.) — urząd, przywilej, korzyść; tu B. lm beneficiorum: przywilejów, korzyści. [przypis edytorski]
1296. benemerendi in Republica (łac.) — zasłużonemu dla Rzeczypospolitej. [przypis edytorski]
1297. plebeiae conditionis (łac.) — stanu plebejskiego. [przypis edytorski]
1298. gaudo, gaudere (łac.) — cieszyć się; tu 3 os. lp cz.ter. gaudet: cieszy się. [przypis edytorski]
1299. punctum (łac.) — punkt. [przypis edytorski]
1300. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1301. unanimitate (łac.) — jednogłośnie, jednomyślnie. [przypis edytorski]
1302. pluralitas (łac.) — większość. [przypis edytorski]
1303. veto (łac.) — nie pozwalam. [przypis edytorski]
1304. liberum veto (łac.) — wolne „nie pozwalam”; przywilej szlachecki, pozwalający jednemu posłowi zerwać obrady sejmu. [przypis edytorski]
1305. znosić się z kimś (daw.) — spotykać się, prowadzić z kimś układy. [przypis edytorski]
1306. Koniecpolski, Aleksander herbu Pobóg (1620–1659) — książę, chorąży wielki koronny, magnat i starosta kresowy, uczestnik wojen kozackich, syn hetmana Stanisława Koniecpolskiego. [przypis edytorski]
1307. recedo, recedere (łac.) — wycofać się, odstąpić. [przypis edytorski]
1308. szerpentyna a. serpentyna (daw.) — krzywa szabla szlachecka, karabela. [przypis edytorski]
1309. jagody (daw.) — policzki. [przypis edytorski]
1310. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1311. żywie — dziś popr. forma 3 os. lp cz.ter.: żyje. [przypis edytorski]
1312. Miller — Burchard Müller von der Lühnen (1604–1670), szwedzki wojskowy, generał, uczestnik m.in. wojny trzydziestoletniej, II wojny północnej i wojny polsko-szwedzkiej. [przypis edytorski]
1313. mens, mentis (łac.) — rozum; tu B. lp mentem. [przypis edytorski]
1314. spostponować (z łac. postpono, postponere) — obrazić, poniżyć. [przypis edytorski]
1315. żywić — tu: pozostawić przy życiu, darować życie. [przypis edytorski]
1316. kompasja (z łac. compassio, compassionis) — współczucie. [przypis edytorski]
1317. zali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
1318. krotofila a. krotochwila (starop.) — żart. [przypis edytorski]
1319. permisja (z łac.) — pozwolenie. [przypis edytorski]
1320. zdanie się — poddanie się. [przypis edytorski]
1321. persona (łac.) — osoba. [przypis edytorski]
1322. konfuzja (z łac. confusio: zmieszanie) — wstyd, obraza. [przypis edytorski]
1323. jaźwiec — borsuk. [przypis edytorski]
1324. sukurs (z łac.) — pomoc, wsparcie, odsiecz, ratunek. [przypis edytorski]
1325. luctus (łac.) — żałoba. [przypis edytorski]
1326. racja fizyka — powiedzenie popularne w XIX w., oznaczające potwierdzenie czyjejś słuszności, często używane ironicznie. [przypis edytorski]
1327. wyżenąć (daw.) — wygnać. [przypis edytorski]
1328. modestia (z łac.) — skromność, pokora. [przypis edytorski]
1329. kunktatorstwo (z łac.) — zwlekanie. [przypis edytorski]
1330. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1331. wolentarz — ochotnik, żołnierz walczący w imię swoich przekonań i nie otrzymujący żołdu. [przypis edytorski]
1332. spostponować (z łac.) — obrazić, zlekceważyć. [przypis edytorski]
1333. assentior, assensus sum (łac.) — zgadzać się, przytakiwać, pochlebiać; tu: zgadzam się, nie przeczę. [przypis edytorski]
1334. kobuz — ptak drapieżny z rodziny sokołowatych; tzw. sokół leśny a. sokolik drzewiec. [przypis edytorski]
1335. instar (łac.) — nie mniej od; na kształt, na podobieństwo. [przypis edytorski]
1336. podwika (starop.) — kobieta. [przypis edytorski]
1337. exemplum (łac.) — na przykład. [przypis edytorski]
1338. procedernik (daw.) — człowiek, który musi własną pracą zarabiać na swoje utrzymanie. [przypis edytorski]
1339. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1340. Trastia ich maty mordowała (z ukr. a.
Darmowe książki «Potop - Henryk Sienkiewicz (biblioteka .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)