Potop - Henryk Sienkiewicz (biblioteka .txt) 📖
Krótki opis książki:
Potop to druga część pisanej ku pokrzepieniu serc Trylogii Henryka Sienkiewicza.
Autor przenosi czytelnika w lata 1655–1657, pierwsze dwa lata potopu szwedzkiego. Główny bohater to Andrzej Kmicic, młody chorąży, warchoł i hulaka. Ma poślubić — zgodnie z testamentem jej dziadka — Aleksandrę Billewiczównę. Dziewczynie nie podoba się charakter narzeczonego oraz fakt, że Kmicic opowiada się za Radziwiłłami, popierającymi Szwedów. Pod zmienionym nazwiskiem próbuje zrehabilitować się w walce. Sienkiewicz znów usiłuje ukazać Polakom waleczność ich przodków, przypomnieć momenty w historii, które powinny pobudzać do patriotyzmu i niepoddawania się zaborcom. Fakty historyczne przeplatają się z fabularną fikcją, a postaci rzeczywiste z nierzeczywistymi.
Potop ukazywał się w odcinkach w „Czasie”, „Słowie” i „Kurierze Poznańskim” w latach 1884–1886. W wersji książkowej wydane po raz pierwszy w 1886 roku w Warszawie.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Henryk Sienkiewicz
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Potop - Henryk Sienkiewicz (biblioteka .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Henryk Sienkiewicz
o ciąży. [przypis edytorski]
1594. zali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
1595. bisurmański (daw., pogard.) — muzułmański, dziki. [przypis edytorski]
1596. dyscyplina — krótki bicz z kilkoma rzemieniami, narzędzie kary. [przypis edytorski]
1597. confiteor (łac.) — wyznaję. [przypis edytorski]
1598. ćwik — zuch. [przypis edytorski]
1599. konfident (z łac., daw.) — tu: zaufany przyjaciel, ktoś, na kim można polegać, powiernik (dziś: donosiciel). [przypis edytorski]
1600. kondemnata — w daw. prawie pol. wyrok skazujący wydawany zaocznie. [przypis edytorski]
1601. Chowański, Iwan Andriejewicz (zm. 1682) — rosyjski wojskowy, bojar i wojewoda, jeden z dowódców w wojnie polsko-rosyjskiej (1654–1667), o której Sienkiewicz nie mógł w 1884 r. pisać wprost ze względu na cenzurę carską; kariera Chowańskiego zaniepokoiła w końcu dwór carski do tego stopnia, że został ogłoszony buntownikiem i ścięty wraz z synem, co stało się powodem buntu wojskowego, a w XIX w. tematem opery Modesta Musorgskiego Chowańszczyzna. [przypis edytorski]
1602. imainować sobie (z łac.) — wyobrażać sobie. [przypis edytorski]
1603. salwować (z łac.) — ratować. [przypis edytorski]
1604. parrycyda (z łac. parricida) — ojcobójca, bratobójca; wróg ojczyzny, zdrajca. [przypis edytorski]
1605. z Tatary — dziś popr. forma N. lm: z Tatarami. [przypis edytorski]
1606. Kiszkowie — kresowy ród magnacki. [przypis edytorski]
1607. Hiperborejczycy (z gr.) — lud mieszkający na północy; autor określa tak Rosjan, w sposób zawoalowany ze względu na cenzurę carską. [przypis edytorski]
1608. Zołtareńko — właśc. Iwan Zołotarenko (zm. 1655), hetman kozacki, stronnik Rosjan, szwagier Bohdana Chmielnickiego. Brał udział w zdobyciu Wilna (1654) i wielu innych miast, a zginął podczas oblegania Bychowa. [przypis edytorski]
1609. statysta (daw.) — polityk, mąż stanu, strateg (dziś: osoba niebędąca aktorem, a występująca w filmie lub sztuce teatralnej w roli podrzędnej). [przypis edytorski]
1610. wolentarz — ochotnik, żołnierz walczący w imię swoich przekonań i nie otrzymujący żołdu. [przypis edytorski]
1611. chorągiew petyhorska — oddział średniozbrojnej jazdy w wojsku litewskim. [przypis edytorski]
1612. piechota łanowa — wojsko zaciężne narodowego autoramentu, złożone z chłopów z dóbr królewskich, szlacheckich i kościelnych, powoływanych po jednym z każdych 15 łanów, tj. z ok. 200 ha. [przypis edytorski]
1613. zalterować się (z łac.) — zmienić się. [przypis edytorski]
1614. supozycja (z łac.) — przypuszczenie. [przypis edytorski]
1615. żołnierzów — dziś popr. forma D. lm: żołnierzy. [przypis edytorski]
1616. petyhorcy — średniozbrojni kawalerzyści w wojsku litewskim. [przypis edytorski]
1617. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1618. moderowany — tu: wyposażony, uzbrojony. [przypis edytorski]
1619. któren — dziś popr.: który. [przypis edytorski]
1620. kunktatorstwo (z łac.) — zwlekanie, opieszałość. [przypis edytorski]
1621. konfundować (z łac.) — zmieszać, zakłopotać. [przypis edytorski]
1622. kiełznać — wkładać do pyska końskiego kiełzno, element uprzęży służący do kierowania koniem. [przypis edytorski]
1623. mieszkać (daw.) — zatrzymywać się, ociągać się. [przypis edytorski]
1624. z Tatary — dziś popr. forma N. lm: z Tatarami. [przypis edytorski]
1625. język — jeniec, od którego można wydobyć informacje. [przypis edytorski]
1626. godzinki — modlitwa pochodząca od liturgii godzin, najpopularniejsze są godzinki ku czci Matki Boskiej. [przypis edytorski]
1627. Chowański, Iwan Andriejewicz (zm. 1682) — rosyjski wojskowy, bojar i wojewoda, jeden z dowódców w wojnie polsko-rosyjskiej (1654–1667). [przypis edytorski]
1628. iść komunikiem (daw.) — jechać konno, wierzchem; komunik (daw.) — jeździec, kawalerzysta. [przypis edytorski]
1629. bożyć się — przysięgać na Boga. [przypis edytorski]
1630. pater noster (łac.) — ojcze nasz; tu: pokuta. [przypis edytorski]
1631. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1632. surowiec — surowa, niewyprawiona skóra. [przypis edytorski]
1633. znieść — tu: pokonać. [przypis edytorski]
1634. żywić — pozostawić przy życiu, darować życie. [przypis edytorski]
1635. konfuzja (z łac.) — zmieszanie, niepewność. [przypis edytorski]
1636. suponować (z łac.) — przypuszczać. [przypis edytorski]
1637. wiwenda (z łac.) — prowiant, zaopatrzenie. [przypis edytorski]
1638. terror (łac.) — przerażenie, strach. [przypis edytorski]
1639. stradać (daw.) — stracić. [przypis edytorski]
1640. febris (łac.) — gorączka, dreszcze. [przypis edytorski]
1641. konfesja (z łac.) — wyznanie, zeznanie. [przypis edytorski]
1642. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1643. konfesata (z łac.) — przesłuchanie. [przypis edytorski]
1644. iść komunikiem (daw.) — jechać konno, wierzchem; komunik (daw.) — jeździec, kawalerzysta. [przypis edytorski]
1645. wolentarz — ochotnik, żołnierz nie otrzymujący żołdu, walczący w imię swoich przekonań lub dla łupów wojennych. [przypis edytorski]
1646. z Tatary — dziś popr. forma N. lm: z Tatarami. [przypis edytorski]
1647. owe — dziś popr. forma M. lp r.n.: owo; tj. to. [przypis edytorski]
1648. obuszek — broń o kształcie zaostrzonego młotka, o dziobie bardziej zagiętym, niż ostrze nadziaka, służąca w bitwie do rozbijania zbroi przeciwnika. [przypis edytorski]
1649. fatigatus (łac.) — zmęczony; tu M. lm fatigati: zmęczeni. [przypis edytorski]
1650. Chmielnicki, Bohdan Zenobi (1595–1657) — ukraiński bohater narodowy, hetman Kozaków zaporoskich, organizator powstania przeciwko polskiej władzy w latach 1648–1654. [przypis edytorski]
1651. egzystować — tu: istnieć, funkcjonować. [przypis edytorski]
1652. kondycja (z łac.) — warunek. [przypis edytorski]
1653. prezydium (z łac. praesidium) — straż, zbrojna załoga. [przypis edytorski]
1654. zali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
1655. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1656. lubo (daw.) — chociaż, mimo że. [przypis edytorski]
1657. organki — działo, używane w XVI i XVII w., złożone z wielu luf karabinowych na jednym łożu, ładowane od przodu i odpalane wspólnym lontem. [przypis edytorski]
1658. drabant (z niem.) — żołnierz pieszy, żołnierz straży przybocznej. [przypis edytorski]
1659. kondycja (z łac.) — warunek. [przypis edytorski]
1660. buzdygan (z tur.) — rodzaj broni, ozdobna pałka; w XVII w. symbol władzy oficera. [przypis edytorski]
1661. jakimi słowy — dziś popr. forma N. lm: jakimi słowami. [przypis edytorski]
1662. srom (daw.) — wstyd; tu: przyzwoitość. [przypis edytorski]
1663. sfolżała — zelżała, złagodniała. [przypis edytorski]
1664. rękodajny — dworzanin, którego zadaniem było podawać rękę pani czy panu przy wysiadaniu z powozu, wstawaniu itp. [przypis edytorski]
1665. paroksyzm — atak choroby, drgawki. [przypis edytorski]
1666. jutro febry nie mam — niektóre choroby, jak febra czyli malaria, objawiają się regularnymi atakami dreszczy co 3 lub 4 dni. Ma to związek z namnażaniem się wirusa we krwi chorego. [przypis edytorski]
1667. z Tatary — dziś popr. forma N. lm: z Tatarami. [przypis edytorski]
1668. suplikant (z łac.) — proszący. [przypis edytorski]
1669. miles praeciosus (łac.) — bezcenny żołnierz. [przypis edytorski]
1670. parol (z fr.) — słowo honoru. [przypis edytorski]
1671. kuczy — przykrzy. [przypis edytorski]
1672. predykant — kaznodzieja protestancki. [przypis edytorski]
1673. gemajn (daw., z niem. gemein: zwykły) — szeregowiec w wojsku polskim cudzoziemskiego autoramentu; tu pogard.: żołnierz. [przypis edytorski]
1674. Trąby — nazwa herbu Radziwiłłów. [przypis edytorski]
1675. spostponować (z łac.) — obrazić, zhańbić, upokorzyć. [przypis edytorski]
1676. ukontentowanie (z łac.) — zadowolenie, radość. [przypis edytorski]
1677. kałdun (pogard.) — brzuch. [przypis edytorski]
1678. staje — daw. miara długości, w różnych okresach i okolicach licząca od 100 do 1000 m. [przypis edytorski]
1679. z Tatary — dziś popr. forma N. lm: z Tatarami. [przypis edytorski]
1680. kiszmet (arab.) — niech tak będzie. [przypis edytorski]
1681. lubo (daw.) — chociaż, mimo że. [przypis edytorski]
1682. spieszony — pozbawiony konia, pieszy. [przypis edytorski]
1683. wolentarz — ochotnik, żołnierz nie otrzymujący żołdu, walczący w imię swoich przekonań lub dla łupów wojennych. [przypis edytorski]
1684. Ałła — Allach; o Boże. [przypis edytorski]
1685. Herr Jesus! Mein Gott! (niem.) — Panie Jezu! Mój Boże! [przypis edytorski]
1686. kirys — część zbroi płytowej, chroniąca korpus; napierśnik i naplecznik. [przypis edytorski]
1687. arkan — bicz, sznur, używany przez Tatarów do walki; lasso. [przypis edytorski]
1688. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1689. koncerz — długi, ciężki miecz, przeznaczony raczej do kłucia niż do cięcia. [przypis edytorski]
1690. misiurka — hełm z osłoną karku, wykonaną z plecionki kolczej (z kółek metalowych). [przypis edytorski]
1691. z Tatary — dziś popr. forma N. lm: z Tatarami. [przypis edytorski]
1692. któren — dziś popr. który. [przypis edytorski]
1693. prezydium (z łac. praesidium) — straż, zbrojna załoga. [przypis edytorski]
1694. partia — tu: oddział. [przypis edytorski]
1695. żywić — tu: pozostawiać przy życiu, darować życie. [przypis edytorski]
1696. Żmudź — płn.-zach. część Litwy. [przypis edytorski]
1697. mieszczany — dziś popr. forma N. lm: mieszczanami. [przypis edytorski]
1698. Duglas — Douglas, Robert (1611–1662), Szkot, od 16 r. życia żołnierz armii szwedzkiej, feldmarszałek, uczestnik wojny trzydziestoletniej. Podczas potopu szwedzkiego dowodził wojskami szwedzkimi w Prusach Książęcych. Za zasługi wojenne otrzymał tytuł hrabiego, a jego potomkowie stali się jednym z najbogatszych rodów arystokratycznych Szwecji. [przypis edytorski]
1699. Miller — Burchard Müller von der Lühnen (1604–1670), szwedzki wojskowy, generał, uczestnik m.in. wojny trzydziestoletniej, II wojny północnej i wojny polsko-szwedzkiej. [przypis edytorski]
1700. Wittenberg — Arvid (a. Arfuid) Wittenberg von Debern (1606–1657), szwedzki hrabia i feldmarszałek, uczestnik wojny trzydziestoletniej i potopu szwedzkiego. [przypis edytorski]
1701. przez galicką chorobę toczon — chory na chorobę weneryczną. [przypis edytorski]
1702. vir molestissimus (łac.) — mąż niezmiernie uciążliwy, uprzykrzony. [przypis edytorski]
1703. wsparł — tu: starł się z nim. [przypis edytorski]
1704. ordynek (z niem. Ordnung) — porządek, szyk. [przypis edytorski]
1705. rajtar — średniozbrojny żołnierz konny, posługujący się w walce głównie bronią palną. [przypis edytorski]
1706. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1707. język — tu: informator, żołnierz nieprzyjacielski, wzięty do niewoli w celu przesłuchania i zasięgnięcia informacji o wojskach wroga, ich liczebności, rozmieszczeniu i zamiarach. [przypis edytorski]
1708. siła (daw.) — dużo, wiele; bardzo. [przypis edytorski]
1709. każden — dziś popr.: każdy. [przypis edytorski]
1710. dowcip (daw.) — rozum, inteligencja. [przypis edytorski]
1711. mon prince (fr.) — mój książę. [przypis edytorski]
1712. archiduk (franc. archiduc) — arcyksiążę. [przypis edytorski]
1713. język — tu: informator, żołnierz nieprzyjacielski, wzięty do niewoli w celu przesłuchania i zasięgnięcia informacji o wojskach wroga, ich liczebności, rozmieszczeniu i zamiarach. [przypis edytorski]
1714. władyka — władca, książę. [przypis edytorski]
1715. ekstraordynaryjny (z łac.) — niezwykły, nadzwyczajny. [przypis edytorski]
1716. krotochwila (starop.) — żart. [przypis edytorski]
1717. imaginacja (z łac.) — wyobraźnia, wyobrażenie. [przypis edytorski]
1718. fraucymer (z niem. Frauenzimmer: komnata kobiet, pokój dla dam) — damy dworu, stałe towarzystwo księżnej. [przypis edytorski]
1719. wenerować (z łac.) — uwielbiać. [przypis edytorski]
1720. vir incomparabilis (łac.) — mąż niezrównany. [przypis edytorski]
1721. z Kozaki — dziś popr. forma N. lm: z Kozakami. [przypis edytorski]
1722. dowcip (daw.) — rozum, inteligencja. [przypis edytorski]
1723. oleum (łac.) — olej. [przypis edytorski]
1724. Est modus in rebus (łac.) — na
Darmowe książki «Potop - Henryk Sienkiewicz (biblioteka .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)