Potop - Henryk Sienkiewicz (biblioteka .txt) 📖
Krótki opis książki:
Potop to druga część pisanej ku pokrzepieniu serc Trylogii Henryka Sienkiewicza.
Autor przenosi czytelnika w lata 1655–1657, pierwsze dwa lata potopu szwedzkiego. Główny bohater to Andrzej Kmicic, młody chorąży, warchoł i hulaka. Ma poślubić — zgodnie z testamentem jej dziadka — Aleksandrę Billewiczównę. Dziewczynie nie podoba się charakter narzeczonego oraz fakt, że Kmicic opowiada się za Radziwiłłami, popierającymi Szwedów. Pod zmienionym nazwiskiem próbuje zrehabilitować się w walce. Sienkiewicz znów usiłuje ukazać Polakom waleczność ich przodków, przypomnieć momenty w historii, które powinny pobudzać do patriotyzmu i niepoddawania się zaborcom. Fakty historyczne przeplatają się z fabularną fikcją, a postaci rzeczywiste z nierzeczywistymi.
Potop ukazywał się w odcinkach w „Czasie”, „Słowie” i „Kurierze Poznańskim” w latach 1884–1886. W wersji książkowej wydane po raz pierwszy w 1886 roku w Warszawie.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Henryk Sienkiewicz
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Potop - Henryk Sienkiewicz (biblioteka .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Henryk Sienkiewicz
siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1967. temperancja (z łac.) — umiarkowanie. [przypis edytorski]
1968. kartauna (z niem.) — działo oblężnicze o długiej lufie. [przypis edytorski]
1969. zronić — zgubić, upuścić. [przypis edytorski]
1970. polityczny (z łac. politicus) — uprzejmy, obyczajny. [przypis edytorski]
1971. wolej — lepiej, chętniej. [przypis edytorski]
1972. wolentarz — ochotnik, żołnierz nieotrzymujący żołdu, walczący w imię swoich przekonań lub dla łupów wojennych. [przypis edytorski]
1973. krotofila a. krotochwila (starop.) — żart. [przypis edytorski]
1974. spostponować (z łac.) — obrazić, zlekceważyć. [przypis edytorski]
1975. podkurek — posiłek nocny, spożywany, kiedy kur, tj. kogut, pieje. [przypis edytorski]
1976. alteracja (z łac.) — zmiana nastroju, wzburzenie. [przypis edytorski]
1977. wyprawuje — dziś popr. forma 3 os. lp cz.ter.: wyprawia. [przypis edytorski]
1978. ekspediować (z łac.) — wyprawiać, wysyłać. [przypis edytorski]
1979. kontentacja (z łac.) — zadowolenie. [przypis edytorski]
1980. eksperiencja (z łac.) — doświadczenie. [przypis edytorski]
1981. conservare iuventutem meam (łac.) — zachować swoją młodość. [przypis edytorski]
1982. żywie — dziś popr. forma 3 os. lp cz.ter.: żyje. [przypis edytorski]
1983. któren — dziś popr. który. [przypis edytorski]
1984. iść komunikiem (daw.) — jechać konno, wierzchem; komunik (daw.) — jeździec, kawalerzysta. [przypis edytorski]
1985. wyżenąć (daw.) — wygnać. [przypis edytorski]
1986. arx regia (łac.) — zamek królewski. [przypis edytorski]
1987. Matuzal — Matuzalem, postać biblijna opisana w Księdze Rodzaju, dziadek Noego, najdłużej żyjący człowiek, miał przeżyć 969 lat. [przypis edytorski]
1988. konfident (daw., z łac.) — tu: zaufany przyjaciel, powiernik (dziś: donosiciel). [przypis edytorski]
1989. ufnal — gwóźdź o kwadratowym przekroju, służący do przytwierdzania podków do kopyt końskich. [przypis edytorski]
1990. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
1991. senatores (łac.) — senatorowie. [przypis edytorski]
1992. scriptor, scriptoris (łac.) — pisarz; tu M. lm scriptores: pisarze. [przypis edytorski]
1993. calamitas, calamitatis (łac.) — nieszczęście; tu M. lm calamitates: nieszczęścia. [przypis edytorski]
1994. collegium Jesuitarum (łac.) — kolegium jezuickie. [przypis edytorski]
1995. invidia (łac.) — zazdrość. [przypis edytorski]
1996. villa regia (łac.) — pałac królewski. [przypis edytorski]
1997. hetmany — dziś popr. forma N. lm: z hetmanami. [przypis edytorski]
1998. Duglas — Douglas, Robert (1611–1662), Szkot, od 16 r. życia żołnierz armii szwedzkiej, feldmarszałek, uczestnik wojny trzydziestoletniej. Podczas potopu szwedzkiego dowodził wojskami szwedzkimi w Prusach Książęcych. Za zasługi wojenne otrzymał tytuł hrabiego, a jego potomkowie stali się jednym z najbogatszych rodów arystokratycznych Szwecji. [przypis edytorski]
1999. ekspediować (z łac.) — wyprawiać, wysyłać. [przypis edytorski]
2000. przynuka (z ukr.) — przymus, usilne namawianie. [przypis edytorski]
2001. ordynans (z łac.) — daw. rozkaz. [przypis edytorski]
2002. imainować sobie (daw., z łac.) — imaginować sobie, wyobrażać sobie. [przypis edytorski]
2003. promulgowanie (z łac. promulgo, promulgare: wyjawiam, obwieszczam) — ogłoszenie. [przypis edytorski]
2004. vacuum (łac.) — pustka, próżnia. [przypis edytorski]
2005. płazem — płaską stroną szabli. [przypis edytorski]
2006. kiper — zawodowy znawca win, zarządzający piwniczką. [przypis edytorski]
2007. bibosz (z łac. bibo, bibere: pić) — opój, smakosz trunków. [przypis edytorski]
2008. larum (łac.) — alarm. [przypis edytorski]
2009. spieszony — pozbawiony konia, pieszy. [przypis edytorski]
2010. wolentarz — ochotnik, żołnierz nieotrzymujący żołdu, walczący w imię swoich przekonań lub dla łupów wojennych. [przypis edytorski]
2011. effendi (z tur.) — pan, władca. [przypis edytorski]
2012. czambuł (z tur.) — tu: zagon, oddział. [przypis edytorski]
2013. rzeźba — tu: rzeź. [przypis edytorski]
2014. troczyć — tu: powiązać. [przypis edytorski]
2015. powodować — tu: prowadzić, kierować. [przypis edytorski]
2016. parol (z fr.) — słowo honoru. [przypis edytorski]
2017. kulbaka — wysokie siodło. [przypis edytorski]
2018. bagadyr (z tur.) — bohater, wielki wojownik. [przypis edytorski]
2019. ordyniec — członek ordy, Tatar. [przypis edytorski]
2020. kołpak — wysoka czapka bez daszka, z futrzanym otokiem. [przypis edytorski]
2021. konfuzja (z łac.) — wstydliwa porażka, zawstydzenie. [przypis edytorski]
2022. buzdygan (z tur.) — rodzaj broni, ozdobna pałka; w XVII w. symbol władzy oficera. [przypis edytorski]
2023. bagadyr (z tur.) — bohater, wielki wojownik. [przypis edytorski]
2024. Wittenberg — Arvid (a. Arfuid) Wittenberg von Debern (1606–1657), szwedzki hrabia i feldmarszałek, uczestnik wojny trzydziestoletniej i potopu szwedzkiego. [przypis edytorski]
2025. spraktykować — tu: utwierdzić, całkowicie przeciągnąć na swoją stronę, rozpracować. [przypis edytorski]
2026. sak — sieć na ryby, tu: pułapka. [przypis edytorski]
2027. iocus (łac.) — żart. [przypis edytorski]
2028. kufa — beczka. [przypis edytorski]
2029. gemajn (daw., z niem. gemein: zwykły) — szeregowiec, zwykły żołnierz. [przypis edytorski]
2030. Sokal — miasto w płn.-zach. części Ukrainy, nad Bugiem. [przypis edytorski]
2031. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
2032. galicka choroba — choroba weneryczna. [przypis edytorski]
2033. zdać się na kondycję — poddać się, podpisać zawieszenie broni; kondycja (z łac.) — warunek. [przypis edytorski]
2034. każden — dziś popr.: każdy. [przypis edytorski]
2035. krzywuła — wygięty flet, popularny w muzyce renesansowej, a dziś używany w folkowej. [przypis edytorski]
2036. litaury — wielkie bębny wojskowe, kotły. [przypis edytorski]
2037. ordynek (z niem. Ordnung) — porządek, szyk, szereg. [przypis edytorski]
2038. fryz (a. koń fryzyjski) — ciężki koń maści karej, bardzo popularny w Średniowieczu, uważany za najlepszego konia bojowego; jedna z najstarszych ras w Europie. [przypis edytorski]
2039. Vivat Joannes Casimirus (łac.) — niech żyje Jan Kazimierz. [przypis edytorski]
2040. statysta (daw.) — polityk, mąż stanu, strateg (dziś: osoba niebędąca aktorem, a występująca w filmie lub sztuce teatralnej w roli podrzędnej). [przypis edytorski]
2041. Minerwa (mit. rzym.) — bogini mądrości, odpowiednik gr. Ateny. [przypis edytorski]
2042. faszyna — umocnienia z powiązanych gałęzi wikliny, służące kiedyś do uzupełniania fortyfikacji, a dziś do zabezpieczania brzegów rzek i stawów. [przypis edytorski]
2043. oskard — narzędzie do prac ziemnych, podobne do kilofa. [przypis edytorski]
2044. Duglas — Douglas, Robert (1611–1662), Szkot, od 16 r. życia żołnierz armii szwedzkiej, feldmarszałek, uczestnik wojny trzydziestoletniej. Podczas potopu szwedzkiego dowodził wojskami szwedzkimi w Prusach Książęcych. Za zasługi wojenne otrzymał tytuł hrabiego, a jego potomkowie stali się jednym z najbogatszych rodów arystokratycznych Szwecji. [przypis edytorski]
2045. kartauna (z niem.) — działo oblężnicze o długiej lufie; tu D. lm utworzony jak dla rzecz. r.m. [przypis edytorski]
2046. żywić — tu: pozostawiać przy życiu, darować życie. [przypis edytorski]
2047. faskula — pocisk. [przypis edytorski]
2048. kartacz — pocisk artyleryjski składający się z lekkiej obudowy wypełnionej kulkami ołowianymi, służący do zwalczania siły żywej na niewielkich odległościach; od XIX w. zastąpiony szrapnelami i pociskami odłamkowymi. [przypis edytorski]
2049. perspektywa (daw.) — luneta. [przypis edytorski]
2050. siła (daw.) — dużo, wiele. [przypis edytorski]
2051. lubo (daw.) — chociaż, mimo że. [przypis edytorski]
2052. kartauna (z niem.) — działo oblężnicze o długiej lufie. [przypis edytorski]
2053. jeneralny — dziś popr.: generalny. [przypis edytorski]
2054. któren — dziś popr. który. [przypis edytorski]
2055. Żmudź — płn.-zach. część Litwy. [przypis edytorski]
2056. letnik (daw.) — altana. [przypis edytorski]
2057. bagadyr (z tur.) — bohater, wielki wojownik. [przypis edytorski]
2058. indygenat (z łac.) — nadanie cudzoziemcowi polskiego szlachectwa. [przypis edytorski]
2059. konfident (daw., z łac.) — zaufany przyjaciel, powiernik (dziś: donosiciel). [przypis edytorski]
2060. prospekt (z łac.) — widok. [przypis edytorski]
2061. lubo (daw.) — chociaż, mimo że. [przypis edytorski]
2062. konterfekt — obraz, portret. [przypis edytorski]
2063. propono, proponere (łac.) — proponować; tu 3.os. lp cz.przesz. proposuit: proponował. [przypis edytorski]
2064. amicycja (z łac.) — przyjaźń. [przypis edytorski]
2065. Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini łowów, odpowiednik gr. Artemidy. [przypis edytorski]
2066. miesiąc (daw.) — księżyc. [przypis edytorski]
2067. księżniczka Januszówna — Anna Maria Radziwiłłówna (1640–1667), od 1665 r. żona Bogusława Radziwiłła. [przypis edytorski]
2068. księżna Januszowa (...) z córką — matka Anny Marii Radziwiłłówny, Katarzyna Potocka, zmarła w 1642 r., a w 1645 r. Radziwiłł ożenił się z córką hospodara mołdawskiego, Marią Lupu (natomiast siostra Marii, Roksana, została później synową Bohdana Chmielnickiego). Anna Maria nie była zatem córką, lecz pasierbicą księżnej. [przypis edytorski]
2069. bezoar — substancja powstała w żołądku zwierzęcym z niestrawionych włókien roślinnych i sierści, uważana w średniowieczu za odtrutkę na dolegliwości żołądkowe; tu: napój magiczny. [przypis edytorski]
2070. dekokt — napój leczniczy lub magiczny. [przypis edytorski]
2071. ksieni — przełożona klasztoru, przeorysza. [przypis edytorski]
2072. westalka — w starożytnym Rzymie dziewicza kapłanka strzegąca świętego ognia w świątyni Westy, otoczona wielkim szacunkiem i nietykalna. [przypis edytorski]
2073. trąbki przez munsztuk grają — słychać stłumiony sygnał do odjazdu; munsztuk — kiełzno, element uprzęży, zakładany na pysk koński i służący do kierowania szczególnie nieposłusznym wierzchowcem. [przypis edytorski]
2074. z Wielkopolany — dziś popr. forma N. lm: z Wielkopolanami. [przypis edytorski]
2075. kartauna (z niem.) — działo oblężnicze o długiej lufie. [przypis edytorski]
2076. Wittenberg — Arvid (a. Arfuid) Wittenberg von Debern (1606–1657), szwedzki hrabia i feldmarszałek, uczestnik wojny trzydziestoletniej i potopu szwedzkiego. [przypis edytorski]
2077. hakownica — ręczna broń palna, powstała w końcu średniowiecza jako udoskonalona wersja rusznicy. [przypis edytorski]
2078. organki — działo, używane w XVI i XVII w., złożone z wielu luf karabinowych na jednym łożu, ładowane od przodu i odpalane wspólnym lontem. [przypis edytorski]
2079. piechota łanowa — wojsko zaciężne narodowego autoramentu, złożone z chłopów z dóbr królewskich, szlacheckich i kościelnych, powoływanych po jednym z każdych 15 łanów, tj. z ok. 200 ha. [przypis edytorski]
2080. wrzeciądze — okucia na drzwiach, służące do zamykania ich od wewnątrz (np. na skoble lub kłódki). [przypis edytorski]
2081. ośnik — dziś narzędzie do strugania i korowania drewna, wyposażone w dwie rękojeści i stalowe ostrze. [przypis edytorski]
2082. anguł (z łac. angulus: kąt, róg) — załamanie, występ muru, rodzaj bastionu. [przypis edytorski]
2083. simia (łac.) — małpa; tu M. lm simia: małpy. [przypis edytorski]
2084. wyloty — szerokie, rozcięte rękawy kontusza, w czasie walki zarzucane na plecy, żeby nie przeszkadzały. [przypis edytorski]
2085. simiarum destructor (łac.) — pogromca małp. [przypis edytorski]
2086. victor (łac.) — zwycięzca. [przypis edytorski]
2087. victus (łac.) — zwyciężony. [przypis edytorski]
2088. sukurs (z łac.) — pomoc, wsparcie, odsiecz, ratunek. [przypis edytorski]
2089. konfuzja (z łac.) — wstyd, zawstydzenie. [przypis edytorski]
2090. Wittenberg — Arvid (a. Arfuid) Wittenberg von Debern (1606–1657), szwedzki hrabia i feldmarszałek, uczestnik wojny trzydziestoletniej i potopu szwedzkiego. [przypis edytorski]
2091. Wittenberg — Arvid (a. Arfuid) Wittenberg von Debern (1606–1657), szwedzki hrabia i feldmarszałek, uczestnik wojny trzydziestoletniej i potopu szwedzkiego. [przypis edytorski]
2092. substancja (z łac.) — majątek, dobra materialne. [przypis edytorski]
2093. Illium — Troja, miasto opisane w Iliadzie, rządzone przez króla Priama. [przypis edytorski]
2094. sam (daw.) —
Darmowe książki «Potop - Henryk Sienkiewicz (biblioteka .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)