Ogniem i mieczem - Henryk Sienkiewicz (jak czytać książki txt) 📖
Krótki opis książki:
Ogniem i mieczem to pierwsza część pisanej ku pokrzepieniu serc Trylogii Henryka Sienkiewicza.
Autor przenosi czytelnika w siedemnasty wiek, w czas powstania Chmielnickiego na Ukrainie, podczas którego Rzeczpospolita mierzyła się z Kozakami zaporoskimi i Tatarami. Na tle tego konfliktu rozgrywa się również dramat miłosny — przeżywają go rozdzieleni Jan Skrzetuski i Helena Kurcewiczówna, w której ponadto zakochany do szaleństwa jest Bohun. Bohaterowie zostali przedstawieni na zasadzie kontrastu — Polacy, z Onufrym Zagłobą, Longinusem Podbipiętą i Michałem Wołodyjowskim na czele ukazani są jako dzielni, waleczni, honorowi obrońcy Ojczyzny. Przedstawicieli obozu wroga Sienkiewicz przedstawił w znacznie gorszym świetle.
Ogniem i mieczem ukazywało się w odcinkach w dziennikach „Słowo” i „Czas” w latach 1883–1884. W wersji książkowej wydane po raz pierwszy w 1884 roku w Warszawie.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Henryk Sienkiewicz
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Ogniem i mieczem - Henryk Sienkiewicz (jak czytać książki txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Henryk Sienkiewicz
href="part61.xhtml#anchor-2879">2879. Mohylów (dziś ukr.: Mohyliw-Podilskij) — miasto nad Dniestrem, ok. 90 km na płd. wschód od Kamieńca Podolskiego. [przypis redakcyjny]
2880. z Tatary — dziś popr. forma N. lm: z Tatarami. [przypis redakcyjny]
2881. Tatary — dziś popr. forma M. lm: Tatarzy. [przypis redakcyjny]
2882. Łubnie — miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich. [przypis redakcyjny]
2883. Dzikie Pola — stepowa kraina nad dolnym Dnieprem, w XVII w. prawie niezamieszkana, schronienie dla Kozaków, zbiegów i koczowników, pas ziemi niczyjej między Rzecząpospolitą a tatarskim Chanatem Krymskim. [przypis redakcyjny]
2884. Kahamlik — rzeka na środkowowschodniej Ukrainie, na lewym brzegu Dniepru. [przypis redakcyjny]
2885. ninie (daw.) — teraz. [przypis redakcyjny]
2886. bat’ko (ukr.) — ojciec. [przypis redakcyjny]
2887. spisa — rodzaj włóczni; Kozacy używali najczęściej spis krótkich, z ostrymi grotami na obu końcach. [przypis redakcyjny]
2888. kosz — obóz. [przypis redakcyjny]
2889. chutornicy — mieszkańcy chutorów, pojedynczych gospodarstw, oddalonych od wsi, przysiółków. [przypis redakcyjny]
2890. mołodycia (daw. ukr.) — dziewczyna. [przypis redakcyjny]
2891. mołojec (ukr.) — młody, dzielny mężczyzna, zuch; Kozak. [przypis redakcyjny]
2892. Bar — miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 100 km na płn. wschód od Kamieńca Podolskiego, 60 km na zachód od Winnicy. [przypis redakcyjny]
2893. Płoskirów (dziś: Chmielnicki) — miasto w zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Boh, w połowie drogi między Tarnopolem a Winnicą, ok. 25 km na północ od Jarmoliniec. [przypis redakcyjny]
2894. Tarnopol — miasto w zach. części Ukrainy, ok. 110 km na wschód od Lwowa. [przypis redakcyjny]
2895. spyża (daw.) — jedzenie, pokarm. [przypis redakcyjny]
2896. z Tatary — dziś popr. forma N. lm: z Tatarami. [przypis redakcyjny]
2897. locum (łac.) — miejsce. [przypis redakcyjny]
2898. Płoskirów (dziś: Chmielnicki) — miasto w zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Boh, w połowie drogi między Tarnopolem a Winnicą. [przypis redakcyjny]
2899. Piławce — wieś w centralnej części Ukrainy, ok. 30 km na płd. wschód od Konstantynowa; miejsce klęski wojsk polskich w starciu z Kozakami i Tatarami (1648). [przypis redakcyjny]
2900. kulbaka — wysokie siodło. [przypis redakcyjny]
2901. delirium (łac.) — szaleństwo, majaczenie. [przypis redakcyjny]
2902. spectrum (łac.) — zjawisko, widziadło. [przypis redakcyjny]
2903. Żółkiew (ukr. Żowkwa) — miasto w zach. części Ukrainy, położone ok. 25 km na północ od Lwowa. [przypis redakcyjny]
2904. Łaszcz Tuczapski, Samuel herbu Prawdzic (1588–1649) — strażnik wielki koronny, awanturnik, 236 razy skazany na banicję za najazdy na sąsiadów, ułaskawiony za zasługi wojenne. [przypis redakcyjny]
2905. odium (łac.) — nienawiść, niechęć. [przypis redakcyjny]
2906. delator (z łac.) — oskarżyciel, donosiciel. [przypis redakcyjny]
2907. Płoskirów (dziś: Chmielnicki) — miasto w zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Boh, w połowie drogi między Tarnopolem a Winnicą, ok. 25 km na północ od Jarmoliniec. [przypis redakcyjny]
2908. czambuł (z tur. czapuł: zagon) — oddział tatarski, dokonujący najazdów w głębi terytorium przeciwnika, w celu odwrócenia jego uwagi od działań sił głównych. [przypis redakcyjny]
2909. siła (starop.) — dużo, wiele. [przypis redakcyjny]
2910. halizna — goła, odkryta przestrzeń. [przypis redakcyjny]
2911. towarzyszów — dziś popr. forma B. lm: towarzyszy. [przypis redakcyjny]
2912. kulbaka — wysokie siodło. [przypis redakcyjny]
2913. hałłakować — wydawać dzikie okrzyki bojowe, wzywać Allaha. [przypis redakcyjny]
2914. siła (starop.) — dużo, wiele. [przypis redakcyjny]
2915. komunik (daw.) — jazda, kawalerzyści. [przypis redakcyjny]
2916. kulbaka — wysokie siodło. [przypis redakcyjny]
2917. czambuł (z tur. czapuł: zagon) — oddział tatarski, dokonujący najazdów w głębi terytorium przeciwnika, w celu odwrócenia jego uwagi od działań sił głównych. [przypis redakcyjny]
2918. siła (starop.) — bardzo. [przypis redakcyjny]
2919. Bar — miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 100 km na płn. wschód od Kamieńca Podolskiego, 60 km na zachód od Winnicy. [przypis redakcyjny]
2920. piławiecka klęska — przegrana wojsk polskich w starciu z Kozakami i Tatarami pod Piławcami (1648); Piławce — wieś w centralnej części Ukrainy, ok. 30 km na płd. wschód od Konstantynowa. [przypis redakcyjny]
2921. Tamerlan a. Timur Chromy (1336–1405) — wódz Mongołów, założyciel dynastii Timurydów, zdobywca ogromnych obszarów Iraku, Iranu, Gruzji, Armenii i Indii. [przypis redakcyjny]
2922. towarzysz — rycerz, szlachcic. [przypis redakcyjny]
2923. kupić się (daw.) — zbierać się, gromadzić się (por. skupić się). [przypis redakcyjny]
2924. Kamieniec Podolski — miasto i zamek w płd.-zach. części Ukrainy, ok. 140 km na południe od Tarnopola i Zbaraża; naturalna twierdza w zakolu rzeki Smotrycz opierała się oblężeniom tureckim i kozackim aż do 1672 r.; po panowaniu tureckim (1672–1699) pozostał w Kamieńcu muzułmański minaret przy katedrze św. Piotra i Pawła. [przypis redakcyjny]
2925. murza [wym. mur-za] a. mirza [wym. mir-za] — książę tatarski. [przypis redakcyjny]
2926. rankor (daw.) — uraza, gniew. [przypis redakcyjny]
2927. komiliton — sprzymierzeniec, wspólnie walczący. [przypis redakcyjny]
2928. Zasławski-Ostrogski, Władysław Dominik (1618–1656) — książę, koniuszy wielki koronny i starosta łucki, jeden z najbogatszych magnatów Korony. [przypis redakcyjny]
2929. wiwenda (daw., z łac.) — żywność, prowiant. [przypis redakcyjny]
2930. repeto (łac.) — powtarzam. [przypis redakcyjny]
2931. desiderat aquas (łac.) — pragnie wody. [przypis redakcyjny]
2932. impediment (z łac.) — przeszkoda. [przypis redakcyjny]
2933. kalwin — protestant, wyznawca doktryny Kalwina. [przypis redakcyjny]
2934. oktawa własc. oktawa kolubryna — działo średniej wielkości, kalibru do 70 mm. [przypis redakcyjny]
2935. buńczuk — symbol władzy wojskowej, drzewce, ozdobione końskim włosiem. [przypis redakcyjny]
2936. semen (daw.) — Kozak na czyjejś służbie. [przypis redakcyjny]
2937. Wołoch — człowiek z Wołoszczyzny; Wołoszczyzna — państwo na terenach dzisiejszej płd. Rumunii, rządzone przez hospodara i zależne od Imperium Osmańskiego. [przypis redakcyjny]
2938. dank (daw.) — podziękowanie, wdzięczność. [przypis redakcyjny]
2939. oddawam — dziś popr.: oddaję. [przypis redakcyjny]
2940. ekspediować (z łac.) — wysyłać, wyprawiać. [przypis redakcyjny]
2941. dzianet — koń, wierzchowiec paradny rasy hiszp. a. tur. [przypis redakcyjny]
2942. Vivat Jeremi victor (łac.) — niech żyje Jeremi zwycięzca. [przypis redakcyjny]
2943. język — tu: jeniec, od którego można wymusić informacje. [przypis redakcyjny]
2944. komunikiem iść (daw.) — jechać konno, wierzchem; komunik (daw.) — jeździec, kawalerzysta. [przypis redakcyjny]
2945. samopał — prymitywna broń palna, używana przez Kozaków w XVI i XVII w. [przypis redakcyjny]
2946. komunik (daw.) — jazda, kawalerzyści. [przypis redakcyjny]
2947. taborek — wozy z zaopatrzeniem. [przypis redakcyjny]
2948. kolet (z fr. collet: kołnierz) — strój wojskowy ze skóry łosia lub wołu. [przypis redakcyjny]
2949. żenie (z ukr.) — gna. [przypis redakcyjny]
2950. komunik (daw.) — jazda, kawalerzyści; podjazd. [przypis redakcyjny]
2951. na Dolinie Józefata — tj. na Sądzie Ostatecznym, gdzie mają się zebrać wszyscy ludzie, jacy kiedykolwiek żyli. [przypis redakcyjny]
2952. tentować (z łac.) — dotrzymywać. [przypis redakcyjny]
2953. congressus (łac.) — zjazd; towarzystwo; najazd. [przypis redakcyjny]
2954. białogrodzka orda — Tatarzy mieszkający w Białogrodzie; Białogród a. Akerman (dziś ukr.: Biłhorod-Dnistrowskij) — miasto położone nad limanem Dniestru, ok. 20 km od Morza Czarnego, na terenie dzisiejszej płd. Ukrainy, ok. 50 km na płd. zach. od Odessy, założone w VI w. p.n.e. jako kolonia grecka, w XVII i XVIII w. w rękach tatarskich. [przypis redakcyjny]
2955. Niżowi — Kozacy z Niżu, czyli z Siczy Zaporoskiej. [przypis redakcyjny]
2956. czerń — chłopstwo. [przypis redakcyjny]
2957. chutor a. futor — pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiółek. [przypis redakcyjny]
2958. giaur (z tur., pogard.) — niewierny, chrześcijanin. [przypis redakcyjny]
2959. jasyr — niewolnicy, jeńcy. [przypis redakcyjny]
2960. ułus — osiedle tatarskie; tatarska jednostka administracyjna, ogół ludności podporządkowanej jednemu z chanów. [przypis redakcyjny]
2961. wodę na miecze leli — zawarli ugodę. [przypis redakcyjny]
2962. żenie (z ukr.) — gna. [przypis redakcyjny]
2963. lama — tkanina jedwabna, przetykana złotymi nićmi. [przypis redakcyjny]
2964. puszkarz (daw.) — artylerzysta a. rusznikarz. [przypis redakcyjny]
2965. litaury (z ukr.) — wielkie bębny, kotły. [przypis redakcyjny]
2966. larum — alarm. [przypis redakcyjny]
2967. żenie (z ukr.) — gna. [przypis redakcyjny]
2968. czabańczuk — pasterz stepowy. [przypis redakcyjny]
2969. surowiec — bicz z surowej skóry. [przypis redakcyjny]
2970. spisa — rodzaj włóczni; Kozacy używali najczęściej spis krótkich, z ostrymi grotami na obu końcach. [przypis redakcyjny]
2971. buzdygan (z tur.) — rodzaj broni, ozdobna pałka; w XVII w. symbol władzy oficera. [przypis redakcyjny]
2972. kurzeń — oddział kozacki. [przypis redakcyjny]
2973. mołojec (ukr.) — młody, dzielny mężczyzna, zuch; Kozak. [przypis redakcyjny]
2974. dziryt — włócznia, dzida. [przypis redakcyjny]
2975. staja a. stajanie — jednostka odległości, licząca od ok. 100 do 1000 m. [przypis redakcyjny]
2976. buńczuk — symbol władzy wojskowej, drzewce, ozdobione końskim włosiem. [przypis redakcyjny]
2977. piszczel a. kij — prymitywna ręczna broń palna, używana od XIV w. [przypis redakcyjny]
2978. spisa — rodzaj włóczni; Kozacy używali najczęściej spis krótkich, z ostrymi grotami na obu końcach. [przypis redakcyjny]
2979. kiścień — rodzaj broni, złożonej z trzonka i kolczastej kuli na łańcuchu. [przypis redakcyjny]
2980. janczarowie (tur.) — piechota turecka. [przypis redakcyjny]
2981. wilcy — dziś popr. forma M. lm: wilki. [przypis redakcyjny]
2982. poturczeniec (daw.) — człowiek, który przyjął wiarę i kulturę turecką. [przypis redakcyjny]
2983. berdysz — szeroki, ciężki topór na bardzo długim drzewcu , używany przez piechotę do kruszenia zbroi. [przypis redakcyjny]
2984. handżar a. kindżał — nóż, sztylet, używany często do dobijania rannego przeciwnika. [przypis redakcyjny]
2985. pardwa — ptak średniej wielkości z rodziny kurowatych, podobny do kuropatwy lub bażanta, w Polsce już dziś właściwie nie występuje. [przypis redakcyjny]
2986. aga — turecki tytuł wojskowy, oznaczający dowódcę janczarów. [przypis redakcyjny]
2987. towarzysz — rycerz, szlachcic. [przypis redakcyjny]
2988. prosić pardonu — błagać o litość. [przypis redakcyjny]
2989. Jampol (w obwodzie winnickim) — miasto w płd.-zach. części Ukrainy, położone w jarze na lewym brzegu Dniestru (dziś przy granicy z Mołdawią), w XVII w. lokalny ośrodek handlowy. [przypis redakcyjny]
2990. Jaremie ne zderżysz (z ukr.) — Jeremiemu nie dasz rady. [przypis redakcyjny]
2991. Żółte Wody — uroczysko i futor kozacki nad rzeką Żółtą w płd. części Ukrainy; dziś miasto z kopalniami rud żelaza i uranu, położone ok. 100 km na zachód od Dniepropietrowska; bitwa pod Żółtymi Wodami (1648) zakończyła się klęską wojsk polskich. [przypis redakcyjny]
2992. Korsuń (dziś ukr.: Korsuń-Szewczenkiwskij) — miasto na środkowej Ukrainie nad rzeką Roś, w średniowieczu zamek władców kijowskich, w XVII w. rezydencja Wiśniowieckich; w bitwie pod Korsuniem (1648) Kozacy Chmielnickiego wraz z Tatarami zwyciężyli wojska polskie. [przypis redakcyjny]
2993. Piławce — wieś w centralnej części Ukrainy, ok. 30 km na płd. wschód od Konstantynowa; miejsce klęski wojsk polskich w starciu z Kozakami i Tatarami (1648). [przypis redakcyjny]
2994. rab (daw.) — sługa. [przypis redakcyjny]
2995. puszka (daw.) — działo, armata. [przypis redakcyjny]
2996. hore tobi (ukr.) — biada tobie. [przypis redakcyjny]
2997. horyłka (z ukr.) — wódka. [przypis redakcyjny]
2998. przyszle — dziś
Darmowe książki «Ogniem i mieczem - Henryk Sienkiewicz (jak czytać książki txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)