Ogniem i mieczem - Henryk Sienkiewicz (jak czytać książki txt) 📖
Krótki opis książki:
Ogniem i mieczem to pierwsza część pisanej ku pokrzepieniu serc Trylogii Henryka Sienkiewicza.
Autor przenosi czytelnika w siedemnasty wiek, w czas powstania Chmielnickiego na Ukrainie, podczas którego Rzeczpospolita mierzyła się z Kozakami zaporoskimi i Tatarami. Na tle tego konfliktu rozgrywa się również dramat miłosny — przeżywają go rozdzieleni Jan Skrzetuski i Helena Kurcewiczówna, w której ponadto zakochany do szaleństwa jest Bohun. Bohaterowie zostali przedstawieni na zasadzie kontrastu — Polacy, z Onufrym Zagłobą, Longinusem Podbipiętą i Michałem Wołodyjowskim na czele ukazani są jako dzielni, waleczni, honorowi obrońcy Ojczyzny. Przedstawicieli obozu wroga Sienkiewicz przedstawił w znacznie gorszym świetle.
Ogniem i mieczem ukazywało się w odcinkach w dziennikach „Słowo” i „Czas” w latach 1883–1884. W wersji książkowej wydane po raz pierwszy w 1884 roku w Warszawie.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Henryk Sienkiewicz
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Ogniem i mieczem - Henryk Sienkiewicz (jak czytać książki txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Henryk Sienkiewicz
muzyczny, podobny do bandury. [przypis redakcyjny]
2314. dowbysz (daw. ukr.) — dobosz, bębnista. [przypis redakcyjny]
2315. spisa — rodzaj włóczni; Kozacy używali najczęściej spis krótkich, z ostrymi grotami na obu końcach. [przypis redakcyjny]
2316. mołodycia (daw. ukr.) — dziewczyna. [przypis redakcyjny]
2317. chwost (starop., ukr.) — ogon. [przypis redakcyjny]
2318. wieńczyć (z ukr.) — żenić. [przypis redakcyjny]
2319. korowaj (z daw. ukr.) — poczęstunek weselny. [przypis redakcyjny]
2320. Kołyb jeho trastia mordowała (z ukr.) — żeby go cholera wzięła. [przypis redakcyjny]
2321. łycar (ukr.) — rycerz. [przypis redakcyjny]
2322. mołojec (ukr.) — młody, dzielny mężczyzna; zuch. [przypis redakcyjny]
2323. Skoro, chłopci, skoro! Diakujem, pane (z ukr.) — Szybko, chłopcy, szybko! Dziękujemy, panie. [przypis redakcyjny]
2324. Pomyłujte, pane (ukr.) — zmiłujcie się, panie. [przypis redakcyjny]
2325. Naści (daw.) — masz, trzymaj. [przypis redakcyjny]
2326. zołotyj Lach! Czerwinci daje, zła ne robyt, dobry pan! Na sławu, na szczastie (z ukr.) — złoty Polak! Czerwońce daje, zła nie robi, dobry pan! Na sławę, na szczęście. [przypis redakcyjny]
2327. bondar (ukr.) — bednarz. [przypis redakcyjny]
2328. chutor a. futor — pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiółek. [przypis redakcyjny]
2329. A szczo? ne kazały (ukr.) — a co, nie mówiłyśmy. [przypis redakcyjny]
2330. dystyngwować (z łac.) — odróżniać, podkreślać różnicę. [przypis redakcyjny]
2331. hałłakować — wydawać dzikie okrzyki bojowe, wzywać Allaha. [przypis redakcyjny]
2332. bandolet (z fr: pasek, na którym jeździec wiesza broń) — tu: lekka strzelba, używana w XVII w. przez żołnierzy jazdy, strzelająca dość celnie kulami pistoletowymi; arkebuz lub muszkiet. [przypis redakcyjny]
2333. Stary bondar ściskał z radości kowalichę (... ) — Wesele chłopskie z owych czasów opisuje naoczny świadek Beauplan. [przypis redakcyjny]
2334. prysiud (ukr.) — przysiad, figura taneczna. [przypis redakcyjny]
2335. bodiak (ukr.) — oset. [przypis redakcyjny]
2336. Łaszcz Tuczapski, Samuel herbu Prawdzic (1588–1649) — strażnik wielki koronny, awanturnik, 236 razy skazany na banicję za najazdy na sąsiadów, ułaskawiony za zasługi wojenne. [przypis redakcyjny]
2337. zali (starop.) — czy. [przypis redakcyjny]
2338. in universo (łac.) — na całym świecie, w ogóle. [przypis redakcyjny]
2339. watażka — dowódca oddziału kozaków lub bandy rozbójników. [przypis redakcyjny]
2340. karbunkuł (daw.) — czerwony kamień szlachetny, rubin lub granat. [przypis redakcyjny]
2341. mołodycia (daw. ukr.) — dziewczyna. [przypis redakcyjny]
2342. Bar — miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 100 km na płn. wschód od Kamieńca Podolskiego, 60 km na zachód od Winnicy. [przypis redakcyjny]
2343. rankor (daw.) — gniew, uraza. [przypis redakcyjny]
2344. Czehryn a. Czehryń (ukr. Czyhyryn) — miasto na środkowej Ukrainie, położone nad Taśminą, dopływem środkowego Dniepru, jedna z najdalej wysuniętych twierdz Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
2345. afekt (z łac.) — uczucie. [przypis redakcyjny]
2346. przecz (starop.) — dlaczego, z jakiej przyczyny. [przypis redakcyjny]
2347. zali (starop.) — czy. [przypis redakcyjny]
2348. mołojec (ukr.) — młody, dzielny mężczyzna, zuch; tu: Kozak. [przypis redakcyjny]
2349. lacki (daw. ukr.) — polski. [przypis redakcyjny]
2350. zakonserwować (z łac.) — zachować, zatrzymać. [przypis redakcyjny]
2351. pludry (daw., z niem.) — krótkie spodnie, często bufiaste, z rozcięciami, ukazującymi podszewkę. [przypis redakcyjny]
2352. dowcip (daw.) — umysł, mózg. [przypis redakcyjny]
2353. teorban — lutnia basowa, duży strunowy instrument muzyczny, podobny do bandury. [przypis redakcyjny]
2354. Ne znaju (ukr.) — nie wiem. [przypis redakcyjny]
2355. Kamieniec Podolski — miasto i zamek w płd.-zach. części Ukrainy, ok. 140 km na południe od Tarnopola i Zbaraża; naturalna twierdza w zakolu rzeki Smotrycz opierała się oblężeniom tureckim i kozackim aż do 1672 r.; po panowaniu tureckim (1672–1699) pozostał w Kamieńcu muzułmański minaret przy katedrze św. Piotra i Pawła. [przypis redakcyjny]
2356. Hospody pomyłuj (ukr.) — Boże, zlituj się. [przypis redakcyjny]
2357. braty ridnyje (ukr.) — bracia kochani. [przypis redakcyjny]
2358. spisa — rodzaj włóczni; Kozacy używali najczęściej spis krótkich, z ostrymi grotami na obu końcach. [przypis redakcyjny]
2359. prospectus (łac.) — widok. [przypis redakcyjny]
2360. przetak — sito. [przypis redakcyjny]
2361. guldynka (starop.) — myśliwska strzelba gwintowana. [przypis redakcyjny]
2362. Czehryn a. Czehryń (ukr. Czyhyryn) — miasto na środkowej Ukrainie, położone nad Taśminą, dopływem środkowego Dniepru, jedna z najdalej wysuniętych twierdz Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
2363. bat’ku (ukr.) — ojcze. [przypis redakcyjny]
2364. kapuza (z łac. caput: głowa) — futrzana czapka-uszanka. [przypis redakcyjny]
2365. spisa — rodzaj włóczni; Kozacy używali najczęściej spis krótkich, z ostrymi grotami na obu końcach. [przypis redakcyjny]
2366. sobaka (ukr.) — pies. [przypis redakcyjny]
2367. znaje (ukr.) — wie. [przypis redakcyjny]
2368. Koli! Koli! (ukr. koły!) — bij, zabij! [przypis redakcyjny]
2369. towarzyszów — dziś popr. forma D. lm: towarzyszy. [przypis redakcyjny]
2370. gamratka (daw.) — panienka lekkich obyczajów. [przypis redakcyjny]
2371. krasne barwy — czerwone mundury. [przypis redakcyjny]
2372. kulbaka — wysokie siodło. [przypis redakcyjny]
2373. Ludy, spasajtes (ukr.) — ludzie, ratujcie się. [przypis redakcyjny]
2374. hajdawery — szerokie, bufiaste spodnie, typowy element stroju polskiej szlachty w XVII w.; szarawary. [przypis redakcyjny]
2375. bondar (ukr.) — bednarz. [przypis redakcyjny]
2376. chutor a. futor — pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiółek. [przypis redakcyjny]
2377. nieruchomie — dziś popr.: nieruchomo. [przypis redakcyjny]
2378. splantować — spłaszczyć, wyrównać; tu: przegadać, usadzić. [przypis redakcyjny]
2379. fatigatus (łac.) — zmęczony. [przypis redakcyjny]
2380. Jarmolińce — miasteczko w zach. części Ukrainy, ok. 100 km na płd. wschód od Zbaraża. [przypis redakcyjny]
2381. Krzywonos, Maksym (ukr. Krywonis, zm. 1648) — jeden z przywódców powstania Chmielnickiego, brał udział w bitwach pod Korsuniem i pod Piławcami, zdobył Bar, Krzemieniec i Połonne oraz Wysoki Zamek we Lwowie, gdzie zmarł kilka dni po bitwie. [przypis redakcyjny]
2382. mołojec (ukr.) — młody, dzielny mężczyzna, zuch; tu: Kozak. [przypis redakcyjny]
2383. oczeret (ukr.) — trzcina; szuwary, podmokłe zarośla. [przypis redakcyjny]
2384. Sicz Zaporoska — Zaporoże, kraina zamieszkana przez Kozaków zaporoskich; także: ich wędrowna stolica, obóz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru. [przypis redakcyjny]
2385. chutor a. futor — pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiółek. [przypis redakcyjny]
2386. Kamieniec Podolski — miasto i zamek w płd.-zach. części Ukrainy, ok. 140 km na południe od Tarnopola i Zbaraża; naturalna twierdza w zakolu rzeki Smotrycz opierała się oblężeniom tureckim i kozackim aż do 1672 r.; po panowaniu tureckim (1672–1699) pozostał w Kamieńcu muzułmański minaret przy katedrze św. Piotra i Pawła. [przypis redakcyjny]
2387. hajdawery — szerokie, bufiaste spodnie, typowy element stroju polskiej szlachty w XVII w.; szarawary. [przypis redakcyjny]
2388. watażka — dowódca oddziału kozaków lub bandy rozbójników. [przypis redakcyjny]
2389. Perekop — twierdza tatarska, strzegąca wejścia na Półwysep Krymski. [przypis redakcyjny]
2390. ułus — osiedle tatarskie; tatarska jednostka administracyjna, ogół ludności podporządkowanej jednemu z chanów. [przypis redakcyjny]
2391. Łubnie — miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich. [przypis redakcyjny]
2392. drużka (z ukr.) — przyjaciółka. [przypis redakcyjny]
2393. Ubij, bat’ku (ukr.) — zabij, ojcze. [przypis redakcyjny]
2394. przyhołubić (ukr.) — przygarnąć. [przypis redakcyjny]
2395. Jarmolińce — miasteczko w zach. części Ukrainy, ok. 100 km na płd. wschód od Zbaraża. [przypis redakcyjny]
2396. liszka — lis. [przypis redakcyjny]
2397. postradać (daw.) — stracić. [przypis redakcyjny]
2398. de publicis (łac.) — o sprawach publicznych. [przypis redakcyjny]
2399. zali (starop.) — czy. [przypis redakcyjny]
2400. splantować — spłaszczyć, wyrównać; tu: przegadać, usadzić. [przypis redakcyjny]
2401. Bar — miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 100 km na płn. wschód od Kamieńca Podolskiego, 60 km na zachód od Winnicy. [przypis redakcyjny]
2402. czerniec (z ukr.) — mnich, zakonnik. [przypis redakcyjny]
2403. boćwina — liście buraczane. [przypis redakcyjny]
2404. snadnie (daw.) — łatwo, często. [przypis redakcyjny]
2405. Jahorlik — miasteczko i stanica wojskowa u ujścia rzeki Jahorlik do Dniestru, ok. 150 km na płd. od Bracławia, wówczas przy granicy z Mołdawią i Turcją, dziś na terenie Mołdawii. [przypis redakcyjny]
2406. sędzie — dziś popr. forma M. lm: sędziowie. [przypis redakcyjny]
2407. chutor a. futor — pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiółek. [przypis redakcyjny]
2408. teorban — lutnia basowa, duży strunowy instrument muzyczny, podobny do bandury. [przypis redakcyjny]
2409. eksperiencja (z łac.) — doświadczenie. [przypis redakcyjny]
2410. przebrać się (daw.) — przeprawić się, przejść. [przypis redakcyjny]
2411. frukta (łac. fructa) — owoce. [przypis redakcyjny]
2412. przeto (przest.) — więc, zatem. [przypis redakcyjny]
2413. contentus (łac.) — zadowolony. [przypis redakcyjny]
2414. obrok — karma końska; tu: nakarmienie koni. [przypis redakcyjny]
2415. ordynans (z łac.) — rozkaz. [przypis redakcyjny]
2416. Zbaraż — miasto w zach. części Ukrainy, ok. 20 km na płn. wschód od Tarnopola. [przypis redakcyjny]
2417. kupy swawolne — oddziały nieprzyjacielskie, które odłączyły się od swojej armii. [przypis redakcyjny]
2418. Tarnopol — miasto w zach. części Ukrainy, ok. 110 km na wschód od Lwowa. [przypis redakcyjny]
2419. bitwa pod Cecorą (1620) — zakończona zwycięstwem wojsk turecko-tatarskich nad Polakami podczas odwrotu, spowodowanego przez niezgodę i niesubordynację polskich magnatów; do niewoli dostał się wówczas m.in. Bohdan Chmielnicki; Cecora — miejscowość w pn.-wsch. Rumunii. [przypis redakcyjny]
2420. Żółte Wody — uroczysko i futor kozacki nad rzeką Żółtą w płd. części Ukrainy; dziś miasto z kopalniami rud żelaza i uranu, położone ok. 100 km na zachód od Dniepropietrowska; bitwa pod Żółtymi Wodami (1648) zakończyła się klęską wojsk polskich. [przypis redakcyjny]
2421. Korsuń (dziś ukr.: Korsuń-Szewczenkiwskij) — miasto na środkowej Ukrainie nad rzeką Roś, w średniowieczu zamek władców kijowskich, w XVII w. rezydencja Wiśniowieckich; w bitwie pod Korsuniem (1648) Kozacy Chmielnickiego wraz z Tatarami zwyciężyli wojska polskie. [przypis redakcyjny]
2422. dać drała — dać drapaka, uciec. [przypis redakcyjny]
2423. respons (z łac.) — odpowiedź. [przypis redakcyjny]
2424. Łaszcz Tuczapski, Samuel herbu Prawdzic (1588–1649) — strażnik wielki koronny, awanturnik, 236 razy skazany na banicję za najazdy na sąsiadów, ułaskawiony za zasługi wojenne. [przypis redakcyjny]
2425. Zasławski-Ostrogski, Władysław Dominik (1618–1656) — książę, koniuszy wielki koronny i starosta łucki, jeden z najbogatszych magnatów Korony. [przypis redakcyjny]
2426. konkordia (z łac.) — zgoda, jednomyślność. [przypis redakcyjny]
2427. Konstantynów (dziś ukr.: Starokonstantyniw) — miasto w środkowo-zachodniej części Ukrainy, założone w XVI w. przez magnatów Ostrogskich, twierdza obronna przeciw najazdom tatarskim. [przypis redakcyjny]
2428. Piławce — wieś w centralnej części Ukrainy, ok. 30 km na płd. wschód od Konstantynowa. [przypis redakcyjny]
2429. dragoni — wojsko walczące pieszo, a poruszające się konno. [przypis redakcyjny]
2430. klient (daw., z łac.) — szlachcic, służący magnatowi i popierający go na sejmikach. [przypis redakcyjny]
2431. Karol Ferdynand Waza (1613–1655) — książę, syn króla Zygmunta III Wazy (1566–1632), biskup wrocławski i płocki, kandydat do tronu polskiego w 1648 r., po śmierci Jeremiego Wiśniowieckiego opiekun jego syna, Michała Korybuta Wiśniowieckiego, przyszłego króla Polski. [przypis redakcyjny]
2432. Jan II Kazimierz
Darmowe książki «Ogniem i mieczem - Henryk Sienkiewicz (jak czytać książki txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)