Ogniem i mieczem - Henryk Sienkiewicz (jak czytać książki txt) 📖
Krótki opis książki:
Ogniem i mieczem to pierwsza część pisanej ku pokrzepieniu serc Trylogii Henryka Sienkiewicza.
Autor przenosi czytelnika w siedemnasty wiek, w czas powstania Chmielnickiego na Ukrainie, podczas którego Rzeczpospolita mierzyła się z Kozakami zaporoskimi i Tatarami. Na tle tego konfliktu rozgrywa się również dramat miłosny — przeżywają go rozdzieleni Jan Skrzetuski i Helena Kurcewiczówna, w której ponadto zakochany do szaleństwa jest Bohun. Bohaterowie zostali przedstawieni na zasadzie kontrastu — Polacy, z Onufrym Zagłobą, Longinusem Podbipiętą i Michałem Wołodyjowskim na czele ukazani są jako dzielni, waleczni, honorowi obrońcy Ojczyzny. Przedstawicieli obozu wroga Sienkiewicz przedstawił w znacznie gorszym świetle.
Ogniem i mieczem ukazywało się w odcinkach w dziennikach „Słowo” i „Czas” w latach 1883–1884. W wersji książkowej wydane po raz pierwszy w 1884 roku w Warszawie.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Henryk Sienkiewicz
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Ogniem i mieczem - Henryk Sienkiewicz (jak czytać książki txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Henryk Sienkiewicz
kozacki. [przypis redakcyjny]
1971. lubo (daw.) — chociaż. [przypis redakcyjny]
1972. wyreżem (ukr.) — wytniemy, wymordujemy. [przypis redakcyjny]
1973. Ulisses a. Odyseusz — bohater Iliady i Odysei Homera, słynny ze sprytu, w czasie wojny trojańskiej i długiej podróży powrotnej wielokrotnie podstępem ratował się z opresji, był też pomysłodawcą konia trojańskiego, dzięki któremu Grecy zwyciężyli Trojańczyków. [przypis redakcyjny]
1974. Achilles — bohater Iliady Homera, syn króla Peleusa i nimfy Tetydy, najdzielniejszy wojownik grecki, zginął ugodzony strzałą w piętę. [przypis redakcyjny]
1975. Aleksander Macedoński a. Aleksander Wielki (356–323 p.n.e.) — król Macedonii, wybitny wódz, dzięki swoim podbojom utworzył ogromne imperium, które rozpadło się po jego śmierci. [przypis redakcyjny]
1976. lafa (starop.) — żołd. [przypis redakcyjny]
1977. modestia (łac.) — skromność. [przypis redakcyjny]
1978. Tyszkiewicz Łohojski, Janusz herbu Leliwa (1590–1649) — magnat, polityk, wojewoda kijowski. [przypis redakcyjny]
1979. mołojec (ukr.) — młody, dzielny mężczyzna, zuch; tu: zbrojny, Kozak. [przypis redakcyjny]
1980. spero (łac.) — mam nadzieję. [przypis redakcyjny]
1981. abominacja (z łac.) — obrzydzenie, wstręt. [przypis redakcyjny]
1982. Bar — miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 60 km na południe od Chmielnika. [przypis redakcyjny]
1983. quo modo (łac.) — w jaki sposób. [przypis redakcyjny]
1984. lacrimis (łac.) — łzami. [przypis redakcyjny]
1985. respons (z łac.) — odpowiedź. [przypis redakcyjny]
1986. ergo (łac.) — więc. [przypis redakcyjny]
1987. summa facit (łac.) — daje w sumie. [przypis redakcyjny]
1988. krwie — dziś popr. forma D. lp: krwi. [przypis redakcyjny]
1989. iuro (łac.) — przysięgam. [przypis redakcyjny]
1990. któren — dziś popr.: który. [przypis redakcyjny]
1991. towarzyszów — dziś popr. forma D. lm: towarzyszy. [przypis redakcyjny]
1992. nemine excepto (łac.) — bez wyjątku. [przypis redakcyjny]
1993. elementów — tu: żywiołów, pogody. [przypis redakcyjny]
1994. żołnierzów — dziś popr. forma D. lm: żołnierzy. [przypis redakcyjny]
1995. repeto (łac.) — powtarzam. [przypis redakcyjny]
1996. conspectus (łac.) — widok. [przypis redakcyjny]
1997. legitime natos (łac.) — legalnych, urodzonych w legalnym związku. [przypis redakcyjny]
1998. Herkules a. Herakles (mit. gr.) — heros, mityczny siłacz; tu: siłacz, tj. Podbipięta. [przypis redakcyjny]
1999. Niżowcy — wolni Kozacy z Niżu, tj. z Zaporoża. [przypis redakcyjny]
2000. czerń — chłopstwo. [przypis redakcyjny]
2001. Korsuń (dziś ukr.: Korsuń-Szewczenkiwskij) — miasto na środkowej Ukrainie nad rzeką Roś, w średniowieczu zamek władców kijowskich, w XVII w. rezydencja Wiśniowieckich; w bitwie pod Korsuniem (1648) Kozacy Chmielnickiego wraz z Tatarami zwyciężyli wojska polskie. [przypis redakcyjny]
2002. lubo (starop.) — chociaż. [przypis redakcyjny]
2003. Bar — miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 60 km na południe od Chmielnika. [przypis redakcyjny]
2004. Zasław — miasto w zach. części Ukrainy, ok. 40 km na płn. zachód od Konstantynowa, ok. 40 km na zachód od Połonnego. [przypis redakcyjny]
2005. Tarnopol — miasto w zachodniej części Ukrainy, ok. 110 km na wschód od Lwowa. [przypis redakcyjny]
2006. Łubnie — miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich. [przypis redakcyjny]
2007. cekhauz (z niem.) — arsenał, zbrojownia. [przypis redakcyjny]
2008. przygotowywa — dziś popr. forma 3 os. lp cz.ter.: przygotowuje. [przypis redakcyjny]
2009. Kisiel, Adam herbu Kisiel (1600–1653) — wojewoda bracławski i kijowski, pan na Brusiłowie i Huszczy, ostatni prawosławny senator Rzeczypospolitej, negocjował z Kozakami podczas powstań Pawluka i Chmielnickiego. [przypis redakcyjny]
2010. błahocześciwy (z ukr.) — pobożny, prawowierny; prawosławny. [przypis redakcyjny]
2011. Czehryn a. Czehryń (ukr. Czyhyryn) — miasto na środkowej Ukrainie, położone nad Taśminą, dopływem środkowego Dniepru, jedna z najdalej wysuniętych twierdz Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
2012. Kudak (nazwa z tur.) — twierdza nad brzegiem Dniepru, zbudowana w 1635 r. z inicjatywy hetmana Stanisława Koniecpolskiego, nazywana „kluczem do Zaporoża”, dziś w granicach miasta Dniepropietrowska. [przypis redakcyjny]
2013. ordynans (z łac.) — rozkaz. [przypis redakcyjny]
2014. Bar — miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 60 km na południe od Chmielnika. [przypis redakcyjny]
2015. czajka — wiosłowo-żaglowa, pełnomorska łódź kozacka. [przypis redakcyjny]
2016. popsować (daw.) — popsuć. [przypis redakcyjny]
2017. czehryńcy — tu: mieszkańcy Czehryna; Czehryn a. Czehryń (ukr. Czyhyryn) — miasto na środkowej Ukrainie, położone nad Taśminą, dopływem środkowego Dniepru, jedna z najdalej wysuniętych twierdz Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
2018. Korsuń (dziś ukr.: Korsuń-Szewczenkiwskij) — miasto na środkowej Ukrainie nad rzeką Roś, w średniowieczu zamek władców kijowskich, w XVII w. rezydencja Wiśniowieckich; w bitwie pod Korsuniem (1648) Kozacy Chmielnickiego wraz z Tatarami zwyciężyli wojska polskie. [przypis redakcyjny]
2019. kredens — naczynia, tj. kubki, kielichy, talerze, misy, często bardzo bogato zdobione. [przypis redakcyjny]
2020. Kudak (nazwa z tur.) — twierdza nad brzegiem Dniepru, zbudowana w 1635 r. z inicjatywy hetmana Stanisława Koniecpolskiego, nazywana „kluczem do Zaporoża”, dziś w granicach miasta Dniepropietrowska. [przypis redakcyjny]
2021. lupus insatiabilis (łac.) — wilk nienasycony. [przypis redakcyjny]
2022. Czerkasy — miasto na prawym brzegu środkowego Dniepru, położone ok. 200 km na płd. wschód od Kijowa. [przypis redakcyjny]
2023. konfidencja (łac.) — zaufanie, zażyłość. [przypis redakcyjny]
2024. zali (starop.) — czy. [przypis redakcyjny]
2025. aegrotum et inarmem (łac.) — chorego i nieuzbrojonego. [przypis redakcyjny]
2026. Niżowi — Kozacy z Niżu; Niż a. Zaporoże — kraina poniżej porohów Dniepru, zamieszkana przez społeczność Kozaków zaporoskich. [przypis redakcyjny]
2027. kontempt (z łac.) — wzgarda, lekceważenie. [przypis redakcyjny]
2028. rab (daw.) — niewolnik, sługa. [przypis redakcyjny]
2029. wżdyć (daw.) — przecież. [przypis redakcyjny]
2030. Zbaraż — miasto w zach. części Ukrainy, ok. 20 km na płn. wschód od Tarnopola. [przypis redakcyjny]
2031. ordynans (z łac.) — rozkaz. [przypis redakcyjny]
2032. Sicz Zaporoska — wędrowna stolica Kozaków Zaporoskich, obóz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru. [przypis redakcyjny]
2033. Jampol (w obwodzie chmielnickim) — miasto (dziś miasteczko) w zach. części Ukrainy, w połowie drogi z Zasławia do Zbaraża. [przypis redakcyjny]
2034. spyża (daw.) — jedzenie. [przypis redakcyjny]
2035. Kisiel, Adam herbu Kisiel (1600–1653) — wojewoda bracławski i kijowski, pan na Brusiłowie i Huszczy, ostatni prawosławny senator Rzeczypospolitej, negocjował z Kozakami podczas powstań Pawluka i Chmielnickiego. [przypis redakcyjny]
2036. konwokacja — sejm konwokacyjny, zjazd szlachty, ustalający termin i sposób wyboru króla. [przypis redakcyjny]
2037. Korsuń (dziś ukr.: Korsuń-Szewczenkiwskij) — miasto na środkowej Ukrainie nad rzeką Roś, w średniowieczu zamek władców kijowskich, w XVII w. rezydencja Wiśniowieckich; w bitwie pod Korsuniem (1648) Kozacy Chmielnickiego wraz z Tatarami zwyciężyli wojska polskie. [przypis redakcyjny]
2038. Dzikie Pola — stepowa kraina nad dolnym Dnieprem, w XVII w. prawie niezamieszkana, schronienie dla Kozaków, zbiegów i koczowników, pas ziemi niczyjej między Rzecząpospolitą a tatarskim Chanatem Krymskim. [przypis redakcyjny]
2039. w Prusiech — dziś popr. forma Ms.: w Prusach; Prusy (hist.) — kraina między Litwą a dolnym biegiem Wisły, na terenach dzisiejszej Warmii, Kujaw i Pomorza. [przypis redakcyjny]
2040. Inflanty (hist.) — kraina położona na północ od Litwy, na terenie dzisiejszej Łotwy i Estonii, zamieszkana przez potomków plemion bałtyckich i ugrofińskich, o kulturze z silnymi wpływami niemieckimi i szwedzkimi. [przypis redakcyjny]
2041. Zasławski-Ostrogski, Władysław Dominik (1618–1656) — książę, koniuszy wielki koronny i starosta łucki, jeden z najbogatszych magnatów Korony. [przypis redakcyjny]
2042. kwarta — wojska kwarciane, stałe, zaciężne siły zbrojne, utrzymywane przez króla od końca XVI w. [przypis redakcyjny]
2043. zali (starop.) — czy. [przypis redakcyjny]
2044. Karol Ferdynand Waza (1613–1655) — książę, syn króla Zygmunta III Wazy (1566–1632), biskup wrocławski i płocki, kandydat do tronu polskiego w 1648 r., po śmierci Jeremiego Wiśniowieckiego opiekun jego syna, Michała Korybuta Wiśniowieckiego, przyszłego króla Polski. [przypis redakcyjny]
2045. Gajusz Mariusz (156–86 p.n.e.) — rzymski wódz i mąż stanu, zwany przez Plutarcha trzecim założycielem Rzymu, reformator armii rzymskiej, zwycięzca wielu wojen, wuj Juliusza Cezara (100–44 p.n.e.). [przypis redakcyjny]
2046. Gnejusz Marcjusz Koriolan (V–IV w. p.n.e.) — wódz rzymski, zwycięzca spod Corioli, zaangażowany w spór polityczny sprzymierzył się z wrogami i zaatakował Rzym. [przypis redakcyjny]
2047. Lucjusz Sergiusz Katylina (109–62 p.n.e.) — rzymski polityk, przywódca spisku, który zakończył się wojną domową. [przypis redakcyjny]
2048. emulacja (z łac.) — rywalizacja. [przypis redakcyjny]
2049. do gardła — do śmierci. [przypis redakcyjny]
2050. pospolitacy — szlachcice z pospolitego ruszenia. [przypis redakcyjny]
2051. jedle — dziś: jadle, jedzeniu. [przypis redakcyjny]
2052. misiurka — hełm z osłoną karku, wykonaną z plecionki kolczej (z kółek metalowych). [przypis redakcyjny]
2053. barwa — umundurowanie lub element stroju, świadczący o przynależności noszącego. [przypis redakcyjny]
2054. pajuk (daw.) — członek służby lub straży przybocznej; lokaj. [przypis redakcyjny]
2055. janczarzy a. janczarowie (z tur.) — piechota turecka. [przypis redakcyjny]
2056. towarzyszów — dziś popr. forma D. lm: towarzyszy; towarzysz — tu: rycerz, szlachcic. [przypis redakcyjny]
2057. kolet (z fr. collet: kołnierz) — strój wojskowy ze skóry łosia lub wołu. [przypis redakcyjny]
2058. dragon — żołnierz walczący pieszo, a poruszający się konno. [przypis redakcyjny]
2059. kapuza (z łac. caput: głowa) — futrzana czapka-uszanka. [przypis redakcyjny]
2060. kołpak — wysoka czapka bez daszka, z futrzanym otokiem. [przypis redakcyjny]
2061. altembas — kosztowna tkanina z wypukłymi wzorami, przetykana złotymi nićmi, rodzaj brokatu aksamitnego. [przypis redakcyjny]
2062. elementów (z łac.) — żywiołów. [przypis redakcyjny]
2063. orbis terrarum (łac.) — ziemia. [przypis redakcyjny]
2064. nad hetmany — dziś popr. forma N. lm: nad hetmanami. [przypis redakcyjny]
2065. gaudeamus (łac.) — cieszmy się. [przypis redakcyjny]
2066. moderunek (daw.) — ekwipunek, wyposażenie. [przypis redakcyjny]
2067. larendogra (fr. L’eau de la reine d’Hongrie: Woda Królowej Węgierskiej) — nalewka tymiankowo-rozmarynowa, ówczesny odpowiednik wody kolońskiej. [przypis redakcyjny]
2068. eksperiencja (z łac.) — doświadczenie. [przypis redakcyjny]
2069. muscas (łac.) — muchy. [przypis redakcyjny]
2070. ab ovo (łac., dosł.: od jaja) — od początku. [przypis redakcyjny]
2071. Galata — dziś dzielnica Stambułu, położona po europejskiej stronie cieśniny Bosfor, dawniej osobne miasto tureckie. [przypis redakcyjny]
2072. towarzyszów — dziś popr. forma D. lm: towarzyszy. [przypis redakcyjny]
2073. Bar — miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 60 km na południe od Chmielnika. [przypis redakcyjny]
2074. zali (starop.) — czy. [przypis redakcyjny]
2075. kusztyk a. kulawka — kieliszek bez nóżki, z którego trzeba wypić od razu całą zawartość. [przypis redakcyjny]
2076. antałek — beczułka, baryłeczka. [przypis redakcyjny]
2077. w Turczech — dziś: w Turcji. [przypis redakcyjny]
2078. wiktoria (z łac.) — zwycięstwo. [przypis redakcyjny]
2079. pedogra a. podagra — artretyzm, zapalenie stawu paliczkowego w dużym palcu u nogi. [przypis redakcyjny]
2080. konfident (z łac.) — zaufany, wysłuchujący zwierzeń. [przypis redakcyjny]
2081. Non mihi, non mihi, sed nomini Tuo da gloriam (łac.) — nie mnie, nie mnie, ale imieniu Twemu daj chwałę. [przypis redakcyjny]
2082. Kisiel, Adam herbu Kisiel (1600–1653) — wojewoda bracławski i kijowski, pan na Brusiłowie i Huszczy, ostatni prawosławny senator Rzeczypospolitej, negocjował z Kozakami podczas powstań Pawluka i Chmielnickiego. [przypis redakcyjny]
2083. osiędzie — dziś: osiądzie. [przypis redakcyjny]
2084. Łubnie — miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich. [przypis redakcyjny]
Darmowe książki «Ogniem i mieczem - Henryk Sienkiewicz (jak czytać książki txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)