Ogniem i mieczem - Henryk Sienkiewicz (jak czytać książki txt) 📖
Krótki opis książki:
Ogniem i mieczem to pierwsza część pisanej ku pokrzepieniu serc Trylogii Henryka Sienkiewicza.
Autor przenosi czytelnika w siedemnasty wiek, w czas powstania Chmielnickiego na Ukrainie, podczas którego Rzeczpospolita mierzyła się z Kozakami zaporoskimi i Tatarami. Na tle tego konfliktu rozgrywa się również dramat miłosny — przeżywają go rozdzieleni Jan Skrzetuski i Helena Kurcewiczówna, w której ponadto zakochany do szaleństwa jest Bohun. Bohaterowie zostali przedstawieni na zasadzie kontrastu — Polacy, z Onufrym Zagłobą, Longinusem Podbipiętą i Michałem Wołodyjowskim na czele ukazani są jako dzielni, waleczni, honorowi obrońcy Ojczyzny. Przedstawicieli obozu wroga Sienkiewicz przedstawił w znacznie gorszym świetle.
Ogniem i mieczem ukazywało się w odcinkach w dziennikach „Słowo” i „Czas” w latach 1883–1884. W wersji książkowej wydane po raz pierwszy w 1884 roku w Warszawie.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Henryk Sienkiewicz
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Ogniem i mieczem - Henryk Sienkiewicz (jak czytać książki txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Henryk Sienkiewicz
class="foreign-word">zali (starop.) — czy. [przypis redakcyjny]
2206. teorban — lutnia basowa, duży strunowy instrument muzyczny, podobny do bandury. [przypis redakcyjny]
2207. abominacja (z łac.) — wstręt, odraza. [przypis redakcyjny]
2208. siła (starop.) — dużo, wiele. [przypis redakcyjny]
2209. Zasławski-Ostrogski, Władysław Dominik (1618–1656) — książę, koniuszy wielki koronny i starosta łucki, jeden z najbogatszych magnatów Korony. [przypis redakcyjny]
2210. mens (z łac.) — umysł, myśli. [przypis redakcyjny]
2211. robić jak wino — fermentować, psuć się. [przypis redakcyjny]
2212. eksperiencja (z łac.) — doświadczenie. [przypis redakcyjny]
2213. popsować (daw.) — popsuć. [przypis redakcyjny]
2214. nemine excepto (łac.) — bez wyjątku, niekogo nie wyłączając. [przypis redakcyjny]
2215. towarzysz — rycerz, szlachcic, służący w wojsku. [przypis redakcyjny]
2216. permisja (z łac.) — pozwolenie. [przypis redakcyjny]
2217. podczaszy koronny — Ostroróg, Mikołaj herbu Nałęcz (1593–1651), poseł sejmowy, marszałek sejmu koronacyjnego 1633, podczaszy wielki koronny od 1638, jeden z trzech regimentarzy wojsk koronnych 1648–1649. [przypis redakcyjny]
2218. wykować (daw.) — wykuć. [przypis redakcyjny]
2219. sekundować (z łac.) — pomagać, towarzyszyć. [przypis redakcyjny]
2220. Jarmolińce — miasteczko w zach. części Ukrainy, ok. 100 km na płd. wschód od Zbaraża. [przypis redakcyjny]
2221. Bar — miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 100 km na płn. wschód od Kamieńca Podolskiego, 60 km na zachód od Winnicy. [przypis redakcyjny]
2222. nemine excepto (łac.) — bez wyjątku, nikogo nie wyłączając. [przypis redakcyjny]
2223. ordynans (z łac.) — rozkaz. [przypis redakcyjny]
2224. wojewoda kijowski — Tyszkiewicz Łohojski, Janusz herbu Leliwa (1590–1649), magnat, polityk, wojewoda kijowski. [przypis redakcyjny]
2225. Łaszcz Tuczapski, Samuel herbu Prawdzic (1588–1649) — strażnik wielki koronny, awanturnik, 236 razy skazany na banicję za najazdy na sąsiadów, ułaskawiony za zasługi wojenne. [przypis redakcyjny]
2226. Konstantynów (dziś ukr.: Starokonstantyniw) — miasto w środkowo-zachodniej części Ukrainy, założone w XVI w. przez magnatów Ostrogskich, twierdza obronna przeciw najazdom tatarskim. [przypis redakcyjny]
2227. modlitew — dziś popr. forma D. lm: modlitw. [przypis redakcyjny]
2228. krotofila a. krotochwila (starop.) — żart. [przypis redakcyjny]
2229. kondemnata (z łac.) — wyrok skazujący. [przypis redakcyjny]
2230. Zbaraż — miasto w zach. części Ukrainy, ok. 20 km na płn. wschód od Tarnopola. [przypis redakcyjny]
2231. Bar — miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 100 km na płn. wschód od Kamieńca Podolskiego, 60 km na zachód od Winnicy. [przypis redakcyjny]
2232. gamratka (daw.) — panienka lekkich obyczajów. [przypis redakcyjny]
2233. moderacja (z łac.) — opanowanie, umiarkowanie. [przypis redakcyjny]
2234. de facto (łac.) — faktycznie. [przypis redakcyjny]
2235. sprawować — zarządzać. [przypis redakcyjny]
2236. Konstantynów (dziś ukr.: Starokonstantyniw) — miasto w środkowo-zachodniej części Ukrainy, założone w XVI w. przez magnatów Ostrogskich, twierdza obronna przeciw najazdom tatarskim. [przypis redakcyjny]
2237. siła (starop.) — dużo, wiele. [przypis redakcyjny]
2238. chorągiew wołoska — oddział lekkiej jazdy, sprawdzającej się dobrze w pościgach i zwiadach; w chorągwiach tych służyli często żołnierze z Wołoszczyzny, ale także Polacy i Ukraińcy; Wołoszczyzna — państwo na terenach dzisiejszej płd. Rumunii, rządzone przez hospodara i zależne od Imperium Osmańskiego. [przypis redakcyjny]
2239. periculosa (łac.) — niebezpieczna. [przypis redakcyjny]
2240. cechować — wypalać gorącym żelazem znak rozpoznawczy właściciela na skórze zwierzęcia. [przypis redakcyjny]
2241. nadziak — broń o kształcie zaostrzonego młotka, służąca w bitwie do rozbijania zbroi przeciwnika. [przypis redakcyjny]
2242. Zasławski-Ostrogski, Władysław Dominik (1618–1656) — książę, koniuszy wielki koronny i starosta łucki, jeden z najbogatszych magnatów Korony. [przypis redakcyjny]
2243. sub tutela (łac.) — pod opieką. [przypis redakcyjny]
2244. exemplum (łac.) — na przykład. [przypis redakcyjny]
2245. afekt (z łac.) — uczucie; tu: miłość. [przypis redakcyjny]
2246. pocztowy — członek pocztu, sługa. [przypis redakcyjny]
2247. dysymiluje (z łac.) — ukrywa, przemilcza. [przypis redakcyjny]
2248. negligenter (łac.) — niedbale, obojętnie. [przypis redakcyjny]
2249. mens, mentis (łac.) — umysł, rozsądek; zdrowie psychiczne, tu B. lp mentem. [przypis redakcyjny]
2250. wasze — skrót od: wasza miłość pan. [przypis redakcyjny]
2251. siła (daw.) — wiele, dużo. [przypis redakcyjny]
2252. g’rzeczy (starop.) — do rzeczy, rozsądnie, na temat. [przypis redakcyjny]
2253. o ryżą kosę — o rudy warkocz; tj. o ładną kobietę. [przypis redakcyjny]
2254. Zachciało się Chmielowi Czaplińskiej czy też Czaplińskiemu Chmielnickiej — powstanie Chmielnickiego poprzedził konflikt pomiędzy nim a Czaplińskim o nieznaną z imienia kobietę, zwaną „Heleną kresową” (w nawiązaniu do Heleny Trojańskiej), która najpierw była kochanką Chmielnickiego, a potem żoną Czaplińskiego. [przypis redakcyjny]
2255. chan — władca Tatarów, Islam III Girej (1606–1654). [przypis redakcyjny]
2256. zali (starop.) — czy. [przypis redakcyjny]
2257. niech ona znajdzie taki przytułek, jakiego i ja będę szukał — tj. klasztor. [przypis redakcyjny]
2258. Krzywonos, Maksym (ukr. Krywonis, zm. 1648) — jeden z przywódców powstania Chmielnickiego, brał udział w bitwach pod Korsuniem i pod Piławcami, zdobył Bar, Krzemieniec i Połonne oraz Wysoki Zamek we Lwowie, gdzie zmarł kilka dni po bitwie. [przypis redakcyjny]
2259. Kamieniec Podolski — miasto i zamek w płd.-zach. części Ukrainy, ok. 140 km na południe od Tarnopola i Zbaraża; naturalna twierdza w zakolu rzeki Smotrycz opierała się oblężeniom tureckim i kozackim aż do 1672 r.; po panowaniu tureckim (1672–1699) pozostał w Kamieńcu muzułmański minaret przy katedrze św. Piotra i Pawła. [przypis redakcyjny]
2260. dobrudzcy Tatarzy — orda tatarska z zachodu, terenów dzisiejszej Mołdawii i płd. Ukrainy. [przypis redakcyjny]
2261. białogrodzka orda — Tatarzy, mieszkający w Białogrodzie; Białogród a. Akerman (dziś ukr.: Biłhorod-Dnistrowskij) — miasto położone nad limanem Dniestru, ok. 20 km od Morza Czarnego, na terenie dzisiejszej płd. Ukrainy, ok. 50 km na płd. zach. od Odessy, założone w VI w. p.n.e. jako kolonia grecka, w XVII i XVIII w. w rękach tatarskich. [przypis redakcyjny]
2262. Zasławski-Ostrogski, Władysław Dominik (1618–1656) — książę, koniuszy wielki koronny i starosta łucki, jeden z najbogatszych magnatów Korony. [przypis redakcyjny]
2263. Konstantynów (dziś ukr.: Starokonstantyniw) — miasto w środkowo-zachodniej części Ukrainy, założone w XVI w. przez magnatów Ostrogskich, twierdza obronna przeciw najazdom tatarskim. [przypis redakcyjny]
2264. towarzyszów — dziś popr. forma D. lm: towarzyszy. [przypis redakcyjny]
2265. chutor a. futor — pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiółek. [przypis redakcyjny]
2266. Zbrucz, Smotrycz, Studzienica, Uszka, Kałusik — rzeki w zach. części Ukrainy, w dorzeczu Dniestru. [przypis redakcyjny]
2267. Jahorlik — rzeka w płd.-zach. części Ukrainy, lewy dopływ Dniestru; miasteczko i stanica wojskowa u ujścia rzeki Jahorlik do Dniestru, ok. 150 km na płd. od Bracławia, wówczas przy granicy z Mołdawią i Turcją, dziś na terenie Mołdawii. [przypis redakcyjny]
2268. basza a. pasza (z tur.) — wysoki urzędnik turecki; pan. [przypis redakcyjny]
2269. Chocim (ukr. Chotyn) — miasto i twierdza nad Dniestrem, ok. 20 km na południe od Kamieńca Podolskiego, wówczas na granicy z podporządkowaną Turkom Mołdawią, dziś w płd.-zach. części Ukrainy. [przypis redakcyjny]
2270. Raszków — miasteczko nad Dniestrem, dziś na terenie płn. Mołdawii. [przypis redakcyjny]
2271. czerń — chłopstwo. [przypis redakcyjny]
2272. mołojec (ukr.) — młody, dzielny mężczyzna, zuch; tu: Kozak. [przypis redakcyjny]
2273. Bracław — miasto i stolica województwa, należącego do Rzeczypospolitej, dziś miasteczko w centralnej części Ukrainy, ok. 60 km na płd. wschód od Winnicy. [przypis redakcyjny]
2274. watażka — dowódca oddziału kozaków lub bandy rozbójników. [przypis redakcyjny]
2275. bat’ku (ukr.) — ojcze. [przypis redakcyjny]
2276. Ne zderżymo (ukr.) — nie damy rady, nie wytrzymamy. [przypis redakcyjny]
2277. kiścień — rodzaj broni, złożonej z trzonka i kolczastej kuli na łańcuchu. [przypis redakcyjny]
2278. wraży (z ukr.) — wrogi, nienawistny. [przypis redakcyjny]
2279. hołowu spasajete (ukr.) — (własną) głowę ratujecie. [przypis redakcyjny]
2280. siła (starop.) — dużo, wiele. [przypis redakcyjny]
2281. komunik (daw.) — jeździec, kawalerzysta. [przypis redakcyjny]
2282. pocztowy — członek pocztu, sługa. [przypis redakcyjny]
2283. towarzyszów — dziś popr. forma B. lm: towarzyszy; towarzysz — rycerz, szlachcic. [przypis redakcyjny]
2284. na spasenie Lacham (z ukr.) — na ratunek Polakom. [przypis redakcyjny]
2285. na pohybel (ukr.) — na zgubę, na śmierć. [przypis redakcyjny]
2286. dziegieć — lepka, gorzka substancja pochodzenia roślinnego, używana jako smar, klej, impregnat, lek przeciw chorobom skóry i in. [przypis redakcyjny]
2287. altembas — kosztowna tkanina z wypukłymi wzorami, przetykana złotymi nićmi, rodzaj brokatu aksamitnego. [przypis redakcyjny]
2288. sajeta (daw.) — cienkie, kosztowne sukno. [przypis redakcyjny]
2289. lacki (z daw. ukr.) — polski. [przypis redakcyjny]
2290. Na sławu! Na szczastie (ukr.) — na sławę, na szczęście. [przypis redakcyjny]
2291. Jarmolińce — miasteczko w zach. części Ukrainy, ok. 100 km na płd. wschód od Zbaraża. [przypis redakcyjny]
2292. towarzyszów — dziś popr. forma B. lm: towarzyszy. [przypis redakcyjny]
2293. Konstantynów (dziś ukr.: Starokonstantyniw) — miasto w środkowo-zachodniej części Ukrainy, założone w XVI w. przez magnatów Ostrogskich, twierdza obronna przeciw najazdom tatarskim. [przypis redakcyjny]
2294. quo modo (łac.) — w jaki sposób. [przypis redakcyjny]
2295. Zinków — miasto (dziś wieś) w centralnej części Ukrainy, ok. 20 km na płd. wschód od Jarmoliniec. [przypis redakcyjny]
2296. Kupin — wieś w centralnej części Ukrainy, ok. 20 km na płd. zachód od Jarmolińców. [przypis redakcyjny]
2297. Zbrucz — rzeka w zach. części Ukrainy, dopływ Dniepru; w latach 1921–1939 rzeka stanowiła granicę państwową między Polską a Związkiem Radzieckim. [przypis redakcyjny]
2298. Satanowa — miasteczko w centralnej części Ukrainy, ok. 40 km na zachód od Jarmoliniec. [przypis redakcyjny]
2299. eksperiencja (z łac.) — doświadczenie. [przypis redakcyjny]
2300. bezoar — substancja powstała w żołądku zwierzęcym z niestrawionych włókien roślinnych i sierści, uważana w średniowieczu za odtrutkę na dolegliwości żołądkowe. [przypis redakcyjny]
2301. Galata — dziś dzielnica Stambułu, położona po europejskiej stronie cieśniny Bosfor, dawniej osobne miasto tureckie. [przypis redakcyjny]
2302. peregrynacja (z łac.) — podróż, pielgrzymka. [przypis redakcyjny]
2303. Płoskirów (dziś: Chmielnicki) — miasto w zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Boh, w połowie drogi między Tarnopolem a Winnicą, ok. 25 km na północ od Jarmoliniec. [przypis redakcyjny]
2304. bąk — duża mucha, żywiąca się krwią końską i bydlęcą; giez. [przypis redakcyjny]
2305. peritus (łac.) — doświadczony. [przypis redakcyjny]
2306. Konstantynów (dziś ukr.: Starokonstantyniw) — miasto w środkowo-zachodniej części Ukrainy, założone w XVI w. przez magnatów Ostrogskich, twierdza obronna przeciw najazdom tatarskim. [przypis redakcyjny]
2307. Kamieniec Podolski — miasto i zamek w płd.-zach. części Ukrainy, ok. 140 km na południe od Tarnopola i Zbaraża; naturalna twierdza w zakolu rzeki Smotrycz opierała się oblężeniom tureckim i kozackim aż do 1672 r.; po panowaniu tureckim (1672–1699) pozostał w Kamieńcu muzułmański minaret przy katedrze św. Piotra i Pawła. [przypis redakcyjny]
2308. ze stem ludzi (daw.) — ze stoma ludźmi. [przypis redakcyjny]
2309. dufać (daw.) — ufać, wierzyć, pokładać nadzieję. [przypis redakcyjny]
2310. Krzywonos, Maksym (ukr. Krywonis, zm. 1648) — jeden z przywódców powstania Chmielnickiego, brał udział w bitwach pod Korsuniem i pod Piławcami, zdobył Bar, Krzemieniec i Połonne oraz Wysoki Zamek we Lwowie, gdzie zmarł kilka dni po bitwie. [przypis redakcyjny]
2311. Jarmolińce — miasteczko w zach. części Ukrainy, ok. 100 km na płd. wschód od Zbaraża. [przypis redakcyjny]
2312. siła (starop.) — dużo, wiele. [przypis redakcyjny]
2313. teorbanista — muzyk grający na teorbanie; teorban — lutnia basowa, duży strunowy instrument
Darmowe książki «Ogniem i mieczem - Henryk Sienkiewicz (jak czytać książki txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)