Party, kolacja i grill - 1. Stół dobrych manier - Peggy Post (jak czytać książki txt) 📖

We wszystkich restauracjach, poza najbardziej nieoficjalnymi, dobre maniery wymagają, by przestrzegać sporej liczby form grzecznościowych i procedur, począwszy od prawidłowego używania serwetki i smarowania pieczywa, po konsumpcję kawy i deseru.

Używanie serwetki

Serwetkę połóż na kolanach zaraz po zajęciu miejsca. Kiedy jej używasz, preferowane jest osuszanie czy dotykanie ust, a nie wycieranie ich jak ścierką; pamiętaj, że ten kawałek materiału nigdy nie powinien pełnić roli chusteczki do nosa. (Więcej na ten temat, zobacz, s. 14: „Używanie serwetki”).

Tradycyjna etykieta mówi, że kiedy skończy się jeść, nie powinno się kłaść serwetki na stole, dopóki gospodarz albo gospodyni tego nie zrobi, dając znak, iż posiłek jest skończony. Praktyka ta w dużym stopniu wygasła, jednak pamiętanie o niej okazuje się przydatne, gdy znajdujesz się na spotkaniu bardziej oficjalnym. Zawsze jednak zostaw serwetkę po lewej stronie miejsca, luźno złożoną, tak żeby zabrudzone miejsca nie były widoczne.

Pieczywo i masło

Jeśli chcesz wziąć kawałek pieczywa, a koszyk stoi blisko ciebie, właściwe jest podniesienie go i zapytanie: „Czy ktoś ma ochotę na pieczywo?” Gdy wszyscy się obsłużą, wybierz kawałek i połóż go na swoim talerzyku na chleb, z jednym czy dwoma kawałkami masła. Jeżeli masło znajduje się w naczyniu, nabierz porcję nożykiem do masła i połóż na brzegu talerzyka na pieczywo. (Kładzie się tam również dżem oraz potrawy jedzone rękami, a podane na wspólnym półmisku).

Gdy weźmiesz kawałek pieczywa, należy on do ciebie. Nie odrywaj części kromki po to, by potem odłożyć resztę do koszyka. Połóż pieczywo na swoim talerzyku. Za każdym razem, gdy masz ochotę, urwij kawałek na jeden czy dwa kęsy, posmaruj masłem, trzymając na talerzyku (nie w powietrzu) i zjedz. Nie trzymaj pieczywa w jednej ręce, a napoju w drugiej (kulturalny gość używa w danej chwili tylko jednej ręki) i nie bierz ostatniego kawałka pieczywa, zanim nie zaproponujesz go innym.

Gdy na stole znajduje się niepokrojony bochenek (z deską do krojenia i nożem), gospodarz albo ten, kto jest najbliżej koszyka, kroi trzy-cztery kromki, zostawiając je na desce. Jeśli jest to możliwe, deska jest następnie podawana, gdy ktoś chce ukroić kawałek dla siebie.

Pierwsze dania

Przystawki jada się małym widelcem położonym z lewej strony widelca obiadowego. Jeśli jesz zupę, kelner prawdopodobnie przyniesie wraz z nią łyżkę; jeżeli znajduje się już ona na stole, leży z prawej strony noża albo noży.

Jeżeli zamówiono wspólny półmisek, na przykład do przystawek czy faszerowanych pieczarek, podaje się go dookoła stołu. Każdy z gości trzyma naczynie, gdy następna osoba nakłada sobie jedzenie, używając w tym celu tylko specjalnych sztućców do nakładania.

Napoje

Przed wzięciem łyka wody, wina czy innego napoju, osusz usta serwetką, aby nie zabrudzić szklanki czy kieliszka. Pamiętaj też, że szklanka z wodą nie zastępuje miseczki do płukania palców. Gdy chcesz oczyścić palce, użyj serwetki; jeżeli potrawa była brudząca, przeproś i wyjdź do toalety, jeśli nie ma miseczki z wodą ani nie podano gorącego ręcznika. (Zobacz s. 131: „Finezja miseczki z wodą”).

Dania główne

Czas spędzony na jedzeniu dania głównego ma być przyjemny, ale czasem mogą pojawić się pewne trudności. Poniżej podajemy kilka problemów, jakie mogą wystąpić, i rady, jak się zachować.

Jedzenie pojawia się w różnym czasie. Jeśli pomiędzy podaniem gorących dań dla poszczególnych gości następują dłuższe przerwy, gospodarz (jeśli go nie ma, to inni goście) powinien nakłaniać pierwszych obsłużonych do jedzenia. Jeśli jecie tylko dania zimne, przestrzegaj reguły odczekania, aż wszyscy zostaną obsłużeni.

Chcesz odesłać jedzenie. Reguła jest taka, że potrawę odsyłasz tylko wtedy, gdy: nie to zamawiałeś; nie jest przyrządzona zgodnie z zamówieniem (na przykład filet, który miał być średnio lub dobrze wysmażony przybywa krwisty); danie smakuje jak zepsute lub znalazłeś w nim włos albo szkodnika. Kiedy prosisz o wymianę, mów do kelnera spokojnie i cicho. (Zobacz też s. 79: „Rady dla gospodarzy i gości w restauracji”).

Twoje dodatki do dania głównego docierają oddzielnie. Gdy warzywa zostają podane w oddzielnych, małych naczyniach, właściwe jest spożywanie ich z tego naczynia. Jeśli wolisz przełożyć je na talerz obiadowy, użyj łyżki lub widelca, by ostrożnie zsunąć je na talerz. Możesz też poprosić kelnera, by przeniósł dodatek na twój talerz, kiedy go serwuje. W razie potrzeby poproś o zabranie pustych naczyń, żeby stół nie był przepełniony.

Chcecie nawzajem spróbować swoich potraw. Przyjęcie propozycji innej osoby, by spróbować jej potrawy (albo zaproponowanie swojej) jest właściwe, jeśli wykona się to bez przeszkadzania innym. Albo podaj swój talerzyk na pieczywo danej osobie, żeby mogła nałożyć na niego trochę potrawy (jeśli siedzi w pobliżu), albo przysuń swój talerz, by mogła położyć trochę na jego brzegu. Nie podawaj jedzenia na widelcu do ust drugiej osoby i nigdy nie nabijaj niczego na widelec z talerza kogoś innego.

Dostajesz nieznane potrawy. Jeśli nieznane ci jedzenie pojawia się na półmisku do przystawek – w rodzaju sushi czy kraba w skorupie – jako kulturalny gość masz trzy możliwości zachowania: (1) Poczekaj, aż ktoś inny zacznie jeść i postępuj tak samo; (2) Zapytaj, jak powinno się jeść tę potrawę (na przykład widelcem czy rękami); (3) W ogóle jej nie jedz. Tylko osoba źle wychowana woła: „Ojej!... A co to jest?”

Nie jesteś pewien, jak odłożyć sztućce. Podczas posiłku, widelca czy łyżki, których używałeś, nigdy nie kładź bezpośrednio na stole. Połóż je ukośnie na brzegu talerza, a nie oparte o niego jak wiosła. Właściwie to, jak kładziesz sztućce na talerzu, jest sygnałem dla kelnera, informującym go, czy skończyłeś danie. (O odkładaniu sztućców w czasie posiłku i na jego końcu, zobacz s. 18: „Odkładanie sztućców”).

Nadmiar jedzenia

Jeśli zostało jedzenie, a nie chcesz, żeby je wyrzucono, zwykle możesz poprosić o torebkę dla psa – dzisiaj jest to często pojemnik z pokrywką, wkładany do papierowej torebki. Kiedy nie należy o nią prosić? Po pierwsze, podczas większości posiłków biznesowych. (Jeżeli jesz z kolegą z pracy, który jest jednocześnie twoim bliskim przyjacielem, możesz poprosić o torebkę dla psa, gdy każdy płaci za siebie – ale gdy on jest gospodarzem, pomiń sprawę nadmiaru jedzenia). Po drugie, na weselu albo przy innych specjalnych okazjach.

Co robić, gdy...

Rzadko zdarza się posiłek w restauracji, na którym nie nastąpi przynajmniej jedno rozlanie, rozsypanie czy inna kłopotliwa gafa albo wypadek. Poniżej zamieszczamy wskazówki, które ułatwią radzenie sobie w takiej sytuacji.

Upuściłeś coś na ziemię? Nie podnoś takiego sztućca i nie kładź go z powrotem na stole. Powiedz o tym kelnerowi, a ten go podniesie i przyniesie nowy. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy upuściłeś sztuciec, na który można nadepnąć albo który przeszkadza w ruchu wokół stołu; wówczas działaj jak najszybciej i podnieś go sam.

Podobnie, jeśli spadnie ci z kolan serwetka, poproś kelnera o wymianę, zamiast gmerać pod stołem, by ją odzyskać. Poinformuj też kelnera, gdy upadnie ci jedzenie. Jeśli, powiedzmy, łyżeczka lodów spadnie na podłogę, dyskretnie poinformuj o tym kelnera pod koniec posiłku, aby posprzątano, zanim usiądą następni goście.

Twój widelec albo szklanka (kieliszek) nie są czyste. Nie próbuj wycierać sztućca czy naczynia serwetką. Nie informuj o problemie wszystkich – zwłaszcza gospodarza. Gdy następnym razem kelner znajdzie się w pobliżu, dyskretnie poproś o wymianę.

Zauważyłeś włos albo robaka. Jeżeli w wodzie pływa jakiś śmieć albo dostrzegłeś w jedzeniu szkodnika czy włos, po prostu nie pij albo odłóż widelec do czasu, gdy przyciągniesz uwagę kelnera. Choć raczej nie da się uniknąć tego, by reszta stołu dowiedziała się, że coś jest nie tak, staraj się zapobiec zamieszaniu. Jeśli chcesz wymiany jedzenia, prawdopodobnie szybko je dostaniesz. Bez względu na to, ile czasu minie, nim dostaniesz nową potrawę, nalegaj, by pozostałe osoby przy stole kontynuowały jedzenie.

Ktoś z przyjęcia ma jedzenie na twarzy. Jeśli zauważysz odrobinę jedzenia na czyjejś twarzy (czy na wąsach albo brodzie mężczyzny), delikatnie zwróć danej osobie uwagę – będzie ci za to wdzięczna. Powiedz: „Masz coś na policzku” albo milcząco daj znak palcem wskazującym, dotykając lekko swojej brody czy odpowiedniej części twarzy. Jeśli chcesz zadbać o siebie, od czasu do czasu przytknij serwetkę do brody i ust, by usunąć ewentualne niesforne kawałki jedzenia.

Masz szpinak w zębach. Przesunięcie języka po zębach może ci uświadomić, że utknęła ci między nimi odrobina jedzenia; również ktoś przy stole mógł dać ci o tym dyskretnie znać. Jeśli uda ci się szybko przetrzeć zęby serwetką bez przyciągania uwagi innych, zrób to. Jeżeli to nie pomogło, oprzyj się pokusie dłubania w zębach przy stole; przeproś i wyjdź do toalety.

Przewróciłeś swój napój. Jeśli rozlejesz napój, natychmiast postaw szklankę lub kieliszek i przeproś wszystkich: „Bardzo przepraszam. Ależ ze mnie niezdara!”. Nie czuj się tak, jakbyś miał się zapaść pod ziemię; wypadki zdarzają się każdemu. Jeżeli rozleje się wino (zwłaszcza czerwone), dyskretnie daj znak kelnerowi albo komuś innemu z obsługi, aby położono serwetkę w miejscu plamy.

Kelner próbuje zabrać ci talerz. Jeśli kelner próbuje zabrać ci talerz, zanim skończyłeś (może przerwałeś na chwilę przed wzięciem ostatniego kęsa steku), bez wahania powiedz: „Jeszcze nie skończyłem”, nawet gdy kelner już jest w drodze do kuchni. Jeśli już nie jesz, ale nie chcesz, by inni czuli się popędzani, po prostu podnieś rękę i powiedz: „Jeśli to panu nie przeszkadza, proszę poczekać z zabraniem talerzy, aż wszyscy skończą”.

Przyprawy

Gama przypraw rozciąga się od soli i pieprzu po oddzielne dodatki towarzyszące potrawom chińskim, indyjskim i innym narodowym. Jeśli nie wiesz, jak się z nimi obchodzić, zobacz s. 38: „Przyprawy”.