Party, kolacja i grill - 1. Stół dobrych manier - Peggy Post (jak czytać książki txt) 📖

Oliwki

Oliwki na półmisku z przystawkami zjada się palcami. Można wyjąć pestkę palcami z ust, zakrywając je dłonią.

Gdy oliwki pojawiają się w sałatce, należy jeść je widelcem. Jeśli są w nich pestki, wypchnij je językiem na koniec widelca, a potem odłóż na brzeg swojego talerza.

Pomarańcze i mandarynki

Te owoce cytrusowe je się po uprzednim obraniu. Odetnij dwa końce skórki i ponacinaj jej resztę w pionowe paski. Jeśli skóra jest gruba i luźna, zdejmij ją palcami. Mandarynki można rozdzielić na małe cząstki przed jedzeniem, natomiast niektóre gatunki pomarańczy łatwiej kroi się nożem.

Pestki powinno się wyciągać czubkiem noża, a poszczególne kawałki jeść rękoma. Skórkę wokół cząstek można również usunąć palcami.

Ostrygi i sercówki

Skorupiaki te zwykle otwiera się, podaje na potłuczonym lodzie i układa wokół pojemnika z sosem koktajlowym. Palcami jednej ręki trzyma się skorupkę, a drugą dłonią widelec do skorupiaków (najmniejszy z podanych widelców). Nabij ostrygę albo sercówkę na widelec, zanurz w sosie i zjedz na jeden raz. Można też nabrać odrobinę sosu na widelec i polać nim ostrygę. Jeśli jakaś część ostrygi albo sercówki przywiera do muszli, oddziel ją widelcem.

Jeżeli podano krakersy ostrygowe i chcesz je połączyć ze swoją porcją sosu, najpierw zgnieć je palcami. Można też dodać musztardę chrzanową albo kroplę sosu wprost na skorupiaka, jeśli lubi się ostry smak.

Gdy zamawiasz surowe ostrygi czy sercówki w barze albo jesz je na pikniku, możesz wziąć skorupkę do rąk i wyssać mięso z sosem wprost z muszli.

Sercówki gotowane na parze. Nie jedz żadnych małży gotowanych na parze, jeśli nie otworzyły się przynajmniej w połowie; mogą być one zepsute. Muszlę dobrej sercówki otwórz całkowicie, trzymając ją jedną ręką. Na swobodnym przyjęciu wyciągnij sercówkę palcami albo widelcem do owoców morza. Ściągnij skórkę palcami i odłóż ją na bok. Potem, trzymając sercówkę w palcach, zanurz ją w bulionie albo w roztopionym maśle (lub jednym i drugim) i zjedz na jeden raz.

Jeżeli nie podano miski na puste skorupki, układaj je dookoła, na brzegu talerza. W bardziej nieoficjalnym otoczeniu można wypić bulion po zjedzeniu sercówek. W środowisku bardziej formalnym postępuj tak, jak gospodarz.

Papaja

Te tropikalne owoce podaje się przekrojone na połówki albo ćwiartki, a pestkę wydrąża i wyrzuca. Kawałki można obierać albo kroić na plasterki – w takim przypadku spożywa się je widelcem – albo jeść łyżeczką ze skóry.

Makarony

Makaron występuje w wielu kształtach, nic więc dziwnego, że jada się go w różny sposób.

Spaghetti i inne makarony długie. Tradycyjna metoda jedzenia spaghetti, linguine, tagliatelle i tym podobnych polega na ustawieniu widelca pionowo w makaronie, tak by zęby dotykały talerza, a potem skręceniu nitek w dość uporządkowaną całość.

Skręcanie spaghetti

Podnosząc widelec do ust, zgrabnie odgryź zwisające nitki, żeby opadły z powrotem na widelec.

Inną możliwością jest trzymanie w jednej ręce widelca, a w drugiej – dużej łyżki. Nabierz kilka nitek spaghetti na widelec i przyciśnij jego zęby do wgłębienia łyżki, obracając widelcem tak, by ładnie zwinąć nitki.

Dla osób, które nie opanowały sztuki zwijania nitek makaronu, pozostaje prosta metoda krojenia nożem i widelcem. Nie należy jednakże kroić od razu całej porcji makaronu, która jest na talerzu; trzeba dzielić go na małe porcje.

Lasagne i inne warstwowe potrawy z makaronu. Przy potrawach warstwowych z makaronu, takich jak ziti i lasagna, pasek roztopionego sera może się ciągnąć od talerza do widelca i ust przy każdej porcji. Krojenie makaronu ostrym nożem powinno zapobiec temu problemowi.

Penne, ziti i inne makarony w kształcie rurek. Grupki małych rurek można nabijać na widelec, natomiast rigatoni i inne, większe makarony w kształcie rurek powinno się kroić na kęsy.

Ravioli. Małe ravioli je się na raz, ale standardowe kwadraty (5x5cm) należy kroić widelcem na połowy. Jedząc w stylu kontynentalnym, nożem popychaj kawałki na widelec.

Wyroby cukiernicze

Tradycyjnie używa się deserowych łyżeczek i widelczyków do jedzenia ciastek w rodzaju ptysiów i eklerków; ciastko przytrzymuje się łyżeczką, a kroi i je widelczykiem. Ciasteczka wielkości jednego kęsa, takie jak rugalach[2], jada się rękami. Obowiązuje ogólna zasada, że jeśli nie da się zjeść ciastka bez zabrudzenia rąk, lepiej przestawić się na sztućce.

Wyroby śniadaniowe. Francuskie rogaliki jada się rękoma. Przy dodawaniu dżemu czy konfitur, ostrożnie odrywaj małe kawałki rogalika i nakładaj łyżką dodatki.

Duńskie bułeczki przecina się na połowy albo ćwiartki i je palcami albo widelcem.

Amerykańskie bułeczki biszkoptowe (popowery) otwiera się i smaruje masłem, a potem spożywa rękami (w małych kawałkach).

Lukrowane drożdżówki powinno się przekroić na połowy albo ćwiartki nożem, a potem jeść ręką. Jeśli są zbyt lepkie, należy użyć noża i widelca.

Eklerki. Ciastka z bitą śmietaną zawsze jada się nożem i widelcem. Trzeba je kroić delikatnie, żeby nie wypłynęło nadzienie. (Zobacz też s. 40: „Desery”; s. 48: „Mufinki”).

Brzoskwinie i nektarynki

Brzoskwinie należy przed jedzeniem rozkroić aż do pestki i podzielić na połówki. Jeśli nie lubisz mechatej skórki, obierz ją po przekrojeniu owocu na pół. Jedząc nektarynkę (obraną albo nie, zgodnie z upodobaniem), najpierw podziel ją na połowy, a potem wyjmij pestkę i każdą połówkę przekrój na dwie części.

Groszek

Aby wyłapać uciekający groszek, używaj noża do popychania go na widelec (z konieczności trzymany zębami do góry). Można nabijać po kilka ziarenek na widelec. Nigdy nie rozgniataj groszku na talerzu, by łatwiej było go zjeść.

Placek owocowy

Kawałek placka kroi się i je widelczykiem, pomagając sobie łyżeczką deserową, jeśli trudno to zrobić samym widelczykiem. Jeżeli podano także plasterek sera, można go podnieść widelczykiem i łyżeczką, umieścić na wierzchu placka, a potem kroić i jeść razem z każdym kęsem.

Ananas

Ten twardy i kłujący owoc tropikalny obiera się, a następnie kroi na okrągłe plastry i podaje na talerzu. Używaj deserowej łyżeczki i widelczyka – łyżeczki do popychania kawałków, a widelczyka do krojenia i jedzenia.

Chleb pita

Zobacz s. 36: „Pieczywo smażone albo płaskie”.

Pizza

Możesz wybierać: (1) złóż kawałek pizzy wzdłuż (by uchronić dodatki) i jedz, trzymając go w ręce; (2) pozostaw kawałek na talerzu i krój na kęsy nożem i widelcem. Pizzę w głębokim naczyniu albo sycylijską zazwyczaj je się sztućcami.

Śliwki

Zobacz s. 29: „Morele, czereśnie, wiśnie i śliwki”.

Czereśnie

Zobacz s. 29: „Morele, czereśnie, wiśnie i śliwki”.

Bułeczki biszkoptowe

Zobacz s. 52: „Wyroby cukiernicze”.

Kotlety wieprzowe

Zobacz s. 48: „Mięsa”.

Ziemniaki

Zobacz s. 33: „Pieczone ziemniaki (białe i słodkie); s.43: „Frytki”.

Drób

Na przyjęciu oficjalnym drobiu nie je się rękami, niezależnie, czy jest to kurczak, indyk, ptak łowny, przepiórka czy gołąb. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy gospodarz zachęca gości do jedzenia rękami chrząstek małych ptaków łownych podanych bez sosu.

Reguła ta nie zawsze ma zastosowanie, gdy jesz w domu, w gronie rodzinnym albo w nieoficjalnej restauracji. Można wówczas jeść smażonego kurczaka rękoma, tak samo jak skrzydełka, stawy czy pałki innego drobiu. Jednak spożywając podudzie indyka, zacznij nożem i widelcem, by najpierw zjeść dające się łatwo ukroić kawałki mięsa, a dopiero potem weź mięso do ręki i zjedz resztę.

Z wyjątkiem posiłku składającego się ze smażonego kurczaka, w pewnych sytuacjach zawsze używa się sztućców. Jedząc pierś ptaka, odetnij jak najwięcej mięsa, a resztę zostaw na talerzu. Sztućców należy używać także wtedy, gdy kawałki drobiu bez kości podane są w sosie albo pieczone, przypiekane na ruszcie lub smażone.

Quesadillas i empanadas

Quesadilla to mączna tortilla pokryta mieszanką sera, odsmażanej fasoli albo innych składników, a potem złożona i pieczona lub grillowana. Podaną jako przystawkę kroi się na kliny i zjada palcami. Gdy pojawia się w całości jako główne danie, je się ją widelcem i nożem.

Empanadas, których wielkość rozciąga się od bardzo małych do całkiem sporych, to hiszpańskie albo meksykańskie naleśniki, wypełnione mięsem i warzywami. Małe empanadas, podawane jako przystawki, jada się rękami, a większe – nożem i widelcem.

Sałatka

Gdy sałatka podawana jest razem z daniem głównym, a nie przed lub po nim, najlepiej umieścić ją na oddzielnym talerzyku na sałatkę, aby sos sałatkowy nie mieszał się z sosem do potrawy.

Sałatki jako danie główne – zwykle uzupełnione kawałkami kurczaka, skorupiaków, serów i wędlinami – kładzie się na środku nakrycia, tak jak inne dania główne.

Co z krojeniem liści sałatki? Duże kawałki zielonej sałaty lub innych warzyw sałatkowych można pokroić widelcem – albo, jeśli są wyjątkowo sprężyste – nożem i widelcem. Nie należy jednak kroić od razu całej sałatki na mniejsze kawałki.

Kanapki i kanapki zawijane

Kanapki grubsze niż 2,5 cm powinny zostać przecięte na połowy albo ćwiartki, zanim weźmie się je w palce obu dłoni, chociaż kanapka dowolnej wielkości może być jedzona nożem i widelcem. Gorącą, otwartą, polaną sosem kanapkę zawsze je się nożem i widelcem.

Kanapki zawijane. Burritos, gyros i inne kanapki, gdzie farsz jest owinięty cienkim, płaskim pieczywem (zwykle tortilla albo pita) najłatwiej jeść rękami. Farsz, który spadnie na talerz, zjada się widelcem.

Sashimi

Zobacz s. 30: „Sushi i sashimi”.

Owoce morza

Zobacz s. 30 „Sushi i sashimi”; s. 35: „Bouillabaisse”; s. 39: „Kraby”; s. 43: „Ryby”; s. 46: „Homar”; s. 49: „Omułki”; s. 50: „Ostrygi i sercówki”; „Krewetki” poniżej.

Shish kebab

Shish kebab (kawałki mięsa i warzyw nabite na szpikulce, a potem opiekane na ruszcie albo grillowane) je się wprost ze szpikulca tylko wtedy, gdy został podany jako przystawka. Jedząc go jako główne danie, podnieś szpikulec i widelcem zepchnij z niego kawałki na talerz. Opróżniony szpikulec połóż na brzegu talerza; nożem i widelcem krój pojedyncze kawałki mięsa i warzyw.

Krewetki

Krewetki są mniej lub bardziej łatwe w spożyciu, w zależności od tego, jak zostały podane. W koktajlu krewetkowym powinny być one obrane i zazwyczaj na tyle małe, by zjeść je na raz. Tradycyjnie używanym sztućcem jest widelec do ostryg, choć nadaje się do tego każdy widelczyk. Jeśli krewetka jest większa niż na jeden kęs, nabij ją na widelec i przetnij na talerzu, na którym została podana.

Krewetki podane jako danie główne jada się nożem i widelcem. Wyciskając cytrynę nad krewetką, zwiniętą dłonią albo łyżką osłoń owoc, aby uniknąć rozpryskiwania się soku. Jeśli sos podano w oddzielnej miseczce, możesz w nim zanurzać krewetki, jeśli jest przeznaczony tylko dla ciebie. Jeżeli naczynie jest wspólne, nabierz łyżką trochę sosu na swój talerz i zanurzaj w nim krewetki albo polewaj je nim. W niektórych potrawach, na przykład czosnkowych krewetkach królewskich, podaje się je nieobrane. Wyjmij wtedy krewetkę, włóż kciuk pod skorupkę na górnym końcu i poluzuj ją, a potem ściągnij. W takim przypadku powinien zostać podany dodatkowy talerz na zdjęte skorupki.

Krewetki serwowane jako przystawki jada się palcami. Trzymając krewetkę za ogon, zanurz ją w sosie koktajlowym, jeśli masz ochotę; nie wkładaj jej tylko do sosu drugi raz.

Zupy

Podając zupy, talerze albo miseczki stawia się na spodnim talerzu – albo spodku, jeśli używa się filiżanek. Gdy odkładamy łyżkę na chwilę lub po skończeniu zupy, zostawiamy ją w talerzu, nie na spodnim naczyniu. Jeśli zupa została podana w filiżance, łyżkę zostawia się na spodku.

Jak jeść zupę? Łyżkę trzyma się, opierając koniec trzonka na środkowym palcu i przytrzymując kciukiem od góry. Zanurz ją w zupie, bokiem przy brzegu miski, po czym nabierz zupy w kierunku od przodu naczynia do tyłu. Wypij zupę z łyżki, starając się nie siorbać. Aby zebrać ostatnią porcję zupy, odchyl miskę lekko od siebie.

Jeżeli chcesz zagryzać zupę chlebem, nie trzymaj go w jednej dłoni, a łyżki w drugiej. Połóż łyżkę na spodni talerz i tą samą ręką weź chleb do ust.

Francuska zupa cebulowa. Ta zdradliwa zupa rządzi się własnymi zasadami. Wynika to z obecności roztopionego sera na jej powierzchni (słynącego z tego, że ciągnie się od miski do ust) i kawałka bagietki pod spodem. Aby zacząć jeść zupę, weź niewielką ilość sera na łyżkę i kręć nim, aż utworzy się mała grudka. Wtedy odetnij nitkę sera przez przyciśnięcie brzegu łyżki do brzegu miski; można użyć do tego również noża albo widelca. Zjedz grudkę sera, a potem delektuj się zupą. Jeśli jakieś nitki sera ciągną się do ust, odgryzaj je w taki sposób, aby spadały na łyżkę.

Krakersy albo grzanki. Jeśli do zupy podano krakersy ostrygowe, połóż je na spodnim talerzu i dodawaj do zupy palcami po kilka sztuk. Większe krakersy trzyma się na talerzyku na chleb i je palcami. Można je również pokruszyć i dodać do zupy, po dwie lub trzy sztuki. Grzanki przekazywane są w naczyniu wraz z małą łyżką, tak, aby każdy mógł się nimi częstować i dodać do swojej zupy.

Inne dodatki. Dodatkami w rodzaju grzanek, siekanej cebuli czy papryczek przybiera się zupę przed rozpoczęciem jedzenia. Swoją łyżką do zupy (czystą) nabierz porcję z naczynia i posyp zupę; nie ma potrzeby kłaść dodatków na talerzyk na sałatkę albo talerzyk na chleb, chyba że wydaje ci się, że będziesz miał ochotę na więcej. Jeśli używałeś wspólnej łyżki, odłóż ją z powrotem na talerz pod dodatkami.

Spaghetti

Zobacz s. 51: „Spaghetti i inne makarony długie”.

Gołąb

Zobacz s. 64: „Drób”.

Stek

Zobacz s. 48: „Mięsa”.

Truskawki

Zobacz s. 34: „Małe owoce”.

Słodkie ziemniaki

Zobacz s. 33: „Pieczone ziemniaki (białe i słodkie)”.

Taco

Kruche taco jada się palcami, ponieważ krojąc je nożem i widelcem, łatwo je pokruszyć. Używaj jednak widelca, by zjeść farsz, który spadł na talerz. Miękkie taco, polane sosem, je się nożem i widelcem; natomiast bez sosu – rękami.

Mandarynki

Zobacz s. 49: „Pomarańcze i mandarynki”.

Kotlety cielęce

Zobacz s. 48: „Kotlety z kością”.

Arbuz

Nie podawaj więcej niż ćwiartkę małego arbuza na raz. Na piknikach i innych nieoficjalnych spotkaniach możesz trzymać plaster w dłoniach i odgryzać pojedyncze kęsy. Gdy używasz widelca, jego zębami starannie wydłub pestki i odsuń je na brzeg talerza; potem bokiem widelca krój owoc na kawałki wielkości jednego kęsa.