Dekameron - Giovanni Boccaccio (gdzie można czytać książki przez internet za darmo txt) 📖
Dekameron znaczy „dziesięć dni”. Dzieło Giovanniego Boccaccia tak właśnie zostało podzielone: na dziesięć dni, podczas których dziesięcioro mieszkańców Florencji (siedem dam i trzech kawalerów), którzy z obawy przed szerzącą się zarazą opuścili miasto, przedstawia kolejno swoje opowieści na zadany temat. Wszystko razem tworzy zbiór stu nowel, a kompozycja całości przypomina Baśnie z tysiąca i jednej nocy. Cudowności i baśniowych motywów jest tu jednakże niewiele, wiele za to mówią te historie o kulturze i obyczajach renesansowych Włoch.
Dominującym tematem jest miłość we wszelkich swych odcieniach – od najwyższej wzniosłości do najbardziej cielesnego erotyzmu, niegardzącego niekiedy sprośnymi akcentami buffo. Autor ze swobodą krytykuje nadużycia kleru, nawiązuje też do ostrych podziałów na stronnictwa propapieskich gwelfów i procesarskich gibelinów, które antagonizowały poszczególne miasta i regiony włoskie przez kilka stuleci, począwszy od XII w. Nic dziwnego, że wydane w 1470 roku dzieło (znane wcześniej prawdopodobnie w odpisach i we fragmentach), w XVI w. znalazło się na indeksie ksiąg zakazanych.
W czasach Boccaccia, znajomego Petrarki i przyjaciela Dantego, twórczość prozatorska była niżej ceniona niż poetycka, jednak dziś autor Dekameronu ceniony jest przede wszystkim jako twórca modelu nowożytnej noweli i obrońca głęboko humanistycznej zasady, by ludzkie rzeczy mierzyć ludzką miarą.
- Autor: Giovanni Boccaccio
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Dekameron - Giovanni Boccaccio (gdzie można czytać książki przez internet za darmo txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Giovanni Boccaccio
1335. jagody (daw.) — policzki. [przypis edytorski]
1336. jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
1337. tedy (daw.) — więc, zatem. [przypis edytorski]
1338. tedy (daw.) — więc, zatem. [przypis edytorski]
1339. jąć (daw.) — zacząć. [przypis edytorski]
1340. niepomału (daw.) — niemało. [przypis edytorski]
1341. jąć (daw.) — zacząć. [przypis edytorski]
1342. łatwie — dziś popr. forma: łatwo. [przypis edytorski]
1343. zasię (daw.) — zaś, natomiast. [przypis edytorski]
1344. przyrodzony (daw.) — naturalny, wrodzony. [przypis edytorski]
1345. sromota (daw.) — wstyd, hańba. [przypis edytorski]
1346. zaliż (daw.) — czyż. [przypis edytorski]
1347. aliści (daw.) — jednak, jednakże. [przypis edytorski]
1348. luty (daw.) — srogi. [przypis edytorski]
1349. szczegółowie — dziś popr. forma: szczegółowo. [przypis edytorski]
1350. zali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
1351. polerowany (daw.) — wykwintny. [przypis edytorski]
1352. pieczeniarz — człowiek wygodnie żyjący na cudzy koszt. [przypis edytorski]
1353. powszędy (daw.) — wszędzie. [przypis edytorski]
1354. popsować (daw.) — popsuć. [przypis edytorski]
1355. aliści (daw.) — jednak, jednakże. [przypis edytorski]
1356. krom (daw.) — oprócz. [przypis edytorski]
1357. przytomni (daw.) — tu: obecni (przy czymś), zebrani. [przypis edytorski]
1358. przyrodzenie — tu: natura, charakter, umysł. [przypis edytorski]
1359. powolny (daw.) — tu: posłuszny (czyjejś woli). [przypis edytorski]
1360. zasię (daw.) — zaś, natomiast. [przypis edytorski]
1361. nie lza (daw.) — nie można. [przypis edytorski]
1362. przyrodzenie (daw.) — tu: natura. [przypis edytorski]
1363. ukrzepienie — umocnienie, pokrzepienie. [przypis edytorski]
1364. terminy (daw.) — tu: kłopoty, tarapaty. [przypis edytorski]
1365. respons (z łac., daw.) — odpowiedź. [przypis edytorski]
1366. tedy (daw.) — więc, zatem. [przypis edytorski]
1367. jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
1368. chceszże zatłuc — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika oraz partykułą „że”; znaczenie: czy chcesz zatłuc. [przypis edytorski]
1369. przyrodzenie (daw.) — tu: natura. [przypis edytorski]
1370. zasię (daw.) — zaś, natomiast. [przypis edytorski]
1371. zali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
1372. aliści (daw.) — jednak, jednakże. [przypis edytorski]
1373. respons (z łac., daw.) — odpowiedź. [przypis edytorski]
1374. jąć (daw.) — zacząć. [przypis edytorski]
1375. jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
1376. za czym (daw.) — po czym; następnie. [przypis edytorski]
1377. letko (daw., gw.) — lekko. [przypis edytorski]
1378. tedy (daw.) — więc, zatem. [przypis edytorski]
1379. krotochwila (daw.) — wesołość, zabawa; żart. [przypis edytorski]
1380. przytomni (daw.) — tu: obecni (przy czymś), zebrani. [przypis edytorski]
1381. zasię (daw.) — zaś, natomiast. [przypis edytorski]
1382. podawać na jaśnię (daw.) — wyjaśniać, oświetlać; tu: uwydatniać. [przypis edytorski]
1383. aliści (daw.) — jednak, jednakże. [przypis edytorski]
1384. zasię (daw.) — zaś, natomiast. [przypis edytorski]
1385. nie mieszkając (daw.) — nie zwlekając. [przypis edytorski]
1386. jąć (daw.) — zacząć. [przypis edytorski]
1387. krom (daw.) — oprócz. [przypis edytorski]
1388. jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
1389. warować się (daw.) — pilnować się, wystrzegać się. [przypis edytorski]
1390. popsować (daw.) — popsuć. [przypis edytorski]
1391. krom (daw.) — oprócz. [przypis edytorski]
1392. zdawa — dziś popr. forma: zdaje. [przypis edytorski]
1393. za głębokoście go (...) wrazili — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; znaczenie: za głęboko go wraziliście. [przypis edytorski]
1394. aliści (daw.) — jednak, jednakże. [przypis edytorski]
1395. jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
1396. wczas (daw.) — odpoczynek. [przypis edytorski]
1397. parać się — zajmować się. [przypis edytorski]
1398. krom (daw.) — oprócz. [przypis edytorski]
1399. aliści (daw.) — jednak, jednakże. [przypis edytorski]
1400. za czym (daw.) — po czym, następnie; tu: w związku z czym, więc. [przypis edytorski]
1401. zamczysty — tu: opatrzony zamkiem (kutym w metalu zamknięciem). [przypis edytorski]
1402. przytomność (daw.) — obecność. [przypis edytorski]
1403. sceptrum (łac.) — berło. [przypis edytorski]
1404. siła (daw.) — dużo, mnóstwo. [przypis edytorski]
1405. eksperiencja (z łac., daw.) — doświadczenie. [przypis edytorski]
1406. czyli — tu: konstrukcja z partykułą wzmacniającą -li; znaczenie: czy też. [przypis edytorski]
1407. stać na wstręcie komuś (daw.) — przeszkadzać komuś. [przypis edytorski]
1408. dank (daw., z niem.) — podziękowanie, wyrazy wdzięczności. [przypis edytorski]
1409. nie mieszkając (daw.) — nie zwlekając, nie tracąc czasu. [przypis edytorski]
1410. zasię (daw.) — zaś, natomiast. [przypis edytorski]
1411. jąć (daw.) — zacząć. [przypis edytorski]
1412. popsować (daw.) — popsuć, zepsuć. [przypis edytorski]
1413. wstręty czynić (daw.) — przeszkadzać. [przypis edytorski]
1414. krom (daw.) — oprócz. [przypis edytorski]
1415. umyślny — posłaniec. [przypis edytorski]
1416. szczegółowie — dziś popr. forma: szczegółowo. [przypis edytorski]
1417. zali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
1418. aliści (daw.) — jednak, jednakże. [przypis edytorski]
1419. czyli — tu: konstrukcja z partykułą wzmacniającą -li; znaczenie: czy też. [przypis edytorski]
1420. na ten kształt (daw.) — w ten sposób. [przypis edytorski]
1421. jeństwo — niewola. [przypis edytorski]
1422. tedy (daw.) — więc, zatem. [przypis edytorski]
1423. stać na wstręcie komuś (daw.) — przeszkadzać komuś. [przypis edytorski]
1424. nie mieszkając (daw.) — nie zwlekając. [przypis edytorski]
1425. Kitaj — Chiny. [przypis edytorski]
1426. aliści (daw.) — jednak, jednakże. [przypis edytorski]
1427. szedziwy — sędziwy. [przypis edytorski]
1428. krom (daw.) — oprócz. [przypis edytorski]
1429. tedy (daw.) — więc, zatem. [przypis edytorski]
1430. zasię (daw.) — zaś, natomiast. [przypis edytorski]
1431. snadź (daw.) — tu: widocznie. [przypis edytorski]
1432. jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
1433. przyrodzenie (daw.) — tu: natura. [przypis edytorski]
1434. szczegółowie — dziś popr. forma: szczegółowo. [przypis edytorski]
1435. wierę (daw.) — doprawdy, zaprawdę. [przypis edytorski]
1436. podesta — w średniowiecznych włoskich miastach najwyższy urzędnik o uprawnieniach sądowniczych i wojskowych. [przypis edytorski]
1437. popas — przerwa w podróży odbywanej konno. [przypis edytorski]
1438. tedy (daw.) — więc, zatem. [przypis edytorski]
1439. szczegółowie — dziś popr. forma: szczegółowo. [przypis edytorski]
1440. jąć (daw.) — zacząć. [przypis edytorski]
1441. litować (daw.) — tu: żałować, skąpić. [przypis edytorski]
1442. ukontentowany (daw.) — zadowolony. [przypis edytorski]
1443. respons (z łac., daw.) — odpowiedź. [przypis edytorski]
1444. łatwie — dziś popr. forma: łatwo. [przypis edytorski]
1445. zali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
1446. jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
1447. zaliż (daw.) — czyż. [przypis edytorski]
1448. aliści (daw.) — jednak, jednakże. [przypis edytorski]
1449. węzłowacie — dziś popr.: węzłowato; zwięźle. [przypis edytorski]
1450. jąć (daw.) — zacząć. [przypis edytorski]
1451. tedy (daw.) — więc, zatem. [przypis edytorski]
1452. niźli (daw.) — niż. [przypis edytorski]
1453. zadosyć (daw.) — dziś: zadość; czynić zadość czyjejś woli: wypełniać czyjąś wolę (całkowicie, w pełni). [przypis edytorski]
1454. gotowam jest — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika i inwersją; inaczej: jestem gotowa. [przypis edytorski]
1455. stanąć na wstręcie komuś (daw.) — przeszkodzić komuś. [przypis edytorski]
1456. jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
1457. szerzyć się — tu: rozwodzić się; szeroko omawiać. [przypis edytorski]
1458. Karol Stary, Andegaweński (1226–1285) — król Neapolu, rozgromił Manfreda, syna cesarza Fryderyka II i króla Obojga Sycylii w bitwie pod Benevento (1206). [przypis edytorski]
1459. gibelini — stronnicy władzy cesarskiej we Włoszech, ich nazwa pochodzi od wirtemberskiego miasta Waiblingen, a zarazem zawołania bojowego Hohenstaufów; gibelini byli przeciwnikami stronnictwa gwelfów (od nazwiska popieranych przez nich książąt bawarskich Welfów współpracujących z Państwem Kościelnym); gwelfowie i gibelini stanowili rywalizujące ze sobą stronnictwa polit. we Włoszech w XII i XIII w., w okresie zmagań cesarza Fryderyka II z papiestwem; gwelfowie byli związani gł. z mieszczaństwem, zaś gibelini reprezentowali interesy feudalnego rycerstwa i popierali niezależność Cesarstwa Rzymskiego; niektóre włoskie miasta do dziś mają w herbie znak przynależności do jednego ze stronnictw: czarnego cesarskiego orła (jedno- lub dwugłowego; wł. Capo dell’Imperio: głowa Imperium) gibelinów w złotym polu albo trzy złote lilie gwelfów w błękitnym polu (niekiedy pod czerwonym kołnierzem turniejowym). [przypis edytorski]
1460. gwelfowie — w XII i XIII w. stronnicy władzy papieskiej we Włoszech, przeciwnicy stronnictwa gibelinów. [przypis edytorski]
1461. zasię (daw.) — zaś, natomiast. [przypis edytorski]
1462. aliści (daw.) — jednak, jednakże. [przypis edytorski]
1463. nie lza (daw.) — nie można. [przypis edytorski]
1464. nie dostawało czegoś (daw.) — brakowało czegoś. [przypis edytorski]
1465. przyrodzenie (daw.) — natura. [przypis edytorski]
1466. wierę (daw.) — doprawdy, zaprawdę. [przypis edytorski]
1467. zaliżeś (...) zapomniał (daw.) — czy żeś zapomniał; czyż zapomniałeś. [przypis edytorski]
1468. zaliż (daw.) — czyż. [przypis edytorski]
1469. baczyć — uważać. [przypis edytorski]
1470. tedy (daw.) — więc, zatem. [przypis edytorski]
1471. rankor (daw.) — żal, złość. [przypis edytorski]
1472. gdy już Francuzów z Sycylii wypędzono — chodzi o tzw. nieszpory sycylijskie; 31 marca 1282 r., w poniedziałek wielkanocny, wybuchło powstanie przeciw panowaniu Karola I Andegaweńskiego. [przypis edytorski]
1473. Piotr Aragoński (1239 a. 1240 – 1285) — Piotr III Wielki, król Aragonii, Walencji (jako Piotr I), hrabia Barcelony (jako Piotr II) od 1276 r. oraz król Sycylii (jako Piotr I) w latach 1282–1285; w 1262 r. poślubił Konstancję, córkę i dziedziczkę króla Sycylii Manfreda, ostatnią z rodu Hohenstaufów; poparł zbrojnie powstanie na Sycylii, której ludność zbuntowała się przeciw rządom Karola Andegaweńskiego (w czasie tzw. „nieszporów sycylijskich”, 30 marca 1282 r. mieszkańcy Palermo dokonali masakry Francuzów), został entuzjastycznie powitany przez Sycylijczyków i we wrześniu 1282 r. przyjął koronę sycylijską; jednocześnie wszedł w spór z papiestwem, ponieważ południowe Włochy i Sycylia od czasów normańskich (XI w.) były lennem papieskim, papież Marcin IV obłożył Piotra Aragońskiego klątwą, pozbawił jego następców tytułu do obu koron, a jako wykonawcę swojej woli wysłał bratanka obalonego Karola Andegaweńskiego, króla Francji Filipa III Śmiałego; jednak dwukrotne zwycięstwo floty Piotra III zakończyły klęską tę interwencję. [przypis edytorski]
1474. stać na wstręcie komuś (daw.) — przeszkadzać komuś. [przypis edytorski]
1475. zali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
1476. nie mieszkając (daw.) — nie zwlekając, nie tracąc czasu. [przypis edytorski]
1477. miast (daw.) — zamiast. [przypis edytorski]
1478. krom (daw.) — oprócz. [przypis edytorski]
1479. zasię (daw.) — zaś, natomiast. [przypis edytorski]
1480. przytomni (daw.) — obecni (przy czymś). [przypis edytorski]
1481. nie mieszkając (daw.) —
Uwagi (0)