Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) 📖
Krótki opis książki:
Jerozolima wyzwolona (wł. Gerusalemme liberata) to epos rycerski autorstwa Torquata Tassa, podejmujący temat pierwszej wyprawy krzyżowej (świętej wojny) ogłoszonej przez papieża Urbana II na synodzie w Clermont 27 listopada 1095. Epos opisuje końcowy etap wojny oraz zdobycie Jerozolimy przez krzyżowców w 1099 r.
Centralną postacią utworu jest wódz rycerzy chrześcijańskich Gotfred (także: Goffred, wł. Gottifredo), ale istotną rolę odgrywają również inni bohaterowie (np. Rynald, wł. Rinaldo) i ich perypetie. Istotną dla autora kategorią estetyczną była wzniosłość, dochodząca do głosu zarówno w wyborze samego tematu, jak również charakterystyce bohaterów, wskazywaniu na zasady etosu rycerskiego (w tym np. nieatakowanie nieuzbrojonych przeciwników, służenie wsparciem damom itp.) oraz bezinteresowność ich intencji. Wielokrotnie, w rozmaity sposób podkreślane jest to, że krzyżowcy podejmują działania wojenne ze względu na interes jedynej prawdziwej religii (muzułmanie ukazywani są jako inspirowani przez szatana wyznawcy religii fałszywej) oraz chwałę Boga na ziemi.
Epos, będący dziełem życia Tassa (pracę nad nim rozpoczął jako nastolatek) został wydany w roku 1581. Przekładu na język polski dokonał bratanek poety z Czarnolasu, Piotr Kochanowski, już w 1618 r.; samo tłumaczenie stanowi więc ważny zabytek staropolszczyzny. Utwór Tassa cieszył się największym powodzeniem w okresie romantyzmu, do którego poetyki należała między innymi melancholijna tęsknota za rzekomo harmonijnym (tj. nietarganym rewolucyjnymi wstrząsami politycznymi) światem średniowiecza.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Torquato Tasso
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Torquato Tasso
id="anchor-1824">1824 rodzony,
Za Kloryndę ią własną1825 także maiąc,
Nie chciał iey gonić, ale utaiony
W chróście1826 się na nię zasadził, czekaiąc;
A z iego ludzi ieden wyprawiony,
Biegł do obozu zarazem znać daiąc,
Że stad do miasta żadnych nie pędzono,
Ale Kloryndy samey postrzeżono1827
113.
Y że tam sobie wszyscy tak mówili,
Że ona maiąc hetmańską buławę,
Nie darmo z miasta wyszła w oney chwili
Y wzięła na się sama tę wyprawę;
Przeto, niechayby ostrożnemi byli,
A pilne oko na tę mieli sprawę.
Iako to skoro do obozu doszło,
Po wszystkiem woysku zaraz się rozniosło.
114.
Tankred nowiną pierwszą przerażony,
Kiedy do iego przyszła wiadomości
Świeża wieść ona, myślił1828 utrapiony,
Że się dla niego wdała w te trudności
Y w pancerz tylko lekki obleczony,
Troski y wielkiey pełen wątpliwości,
Wsiadszy na swóy koń, wodze mu wypuścił
Y we wszystkiem1829 się biegu za nią puścił.
Koniec pieśni szóstey.
Przekaż 1% podatku na Wolne Lektury.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
Pieśń siódma
Argument
Tu Erminią do siebie przyimuie
Pasterz, Tankred wpadł w Armidzine sidła;
Raymund się pychę okrócić gotuie
Cyrkaszczykowę, co Bogu obrzydła
Y z niem, sam a sam w polu się kosztuie,
Od anyelskiego obroniony skrzydła;
Belzebub widząc, że Argant słabieie,
Pioruny ciska, wichry dmie, dżdże leie.
1.
W tem Erminia, nieboga, zmartwiała,
Y bez pamięci biegła w onem czesie1830,
Wodzę puściwszy, za łęk się trzymała,
A koń ią, gdzie chce po krzewinie niesie.
Y to tam, to sam, nędzna uciekała
Po różnych drogach i po gęstem lesie,
Że naostatek1831 z oczu ią stracili
Ci, co się za nią w pogonią1832 puścili.
2.
Iako po długiey pracey1833 zmordowani,
Charci1834 się nazad do smyczy wracaią,
Kiedy iem zbędzie1835 z pola prętka1836 łani,
Którą ogonić w chróście1837 trudno maią —
Tak ci daremno oną1838 spracowani
Pogonią, w ten czas barzo1839 się sromaią.
A ona przedsię1840 co nadaley1841 stroni1842.
Ani wzad1843 weyźrzy1844, ieśli1845 ią kto goni.
3.
Całą noc y dzień cały uciekała
Po różnych ścieżkach y po różney stronie
Y nic, okrom1846 swych wrzasków nie słyszała,
W straszliwey lasu głuchego zasłonie;
A kiedy ciemna noc ustępowała
Y dzień wyprzągał1847 z wozu swoie konie,
Nad Iordanową wodą z konia zsiadła
Y poszła na brzeg y tam się układła1848.
4.
Ieść nie pomyśli, ale kłopotami
Y swem nieszczęściem utrapiona żyie:
Płaczem nieboga y gęstemi łzami
Karmi się tylko y łzy same piie;
W tem ią sen swemi obłapił skrzydłami,
Pod które troski y frasunki kryie,
A miłość przedsię1849, iako y na iawi
We śnie ią trapi y we śnie ią bawi.
5.
Nie ocknęła się, aż kiedy1850 słyszała
Drobnego ptastwa wesołe śpiewanie
Y wody, która cicho się ruszała,
Ku dniowi z wiatry lekkiemi igranie;
Podniózwszy1851 oczy, przy stronie uyźrzała1852
Domki, ubogich pasterzów mieszkanie,
A między wodą y lasem się zdało,
Że ią coś znowu do płaczu wołało.
6.
Ale on1853 iey płacz nieuhamowany
Zastanowił1854 się od dźwięku nowego,
Który się zdał bydź1855 z piszczałki zmieszany
Y z pasterskiego śpiewania prostego;
Postąpi daley do chróścianey1856 ściany
Y uyźrzy w cieniu pasterza starego:
On plótł koszyki, stado pasąc swoie,
A przed niem śpiewa chłopiąt małych troie.
7.
Uyźrzawszy zbroię, poczęły przez płoty
Uciekać w gęstwę dzieci wylęknione;
Erminia iem1857 włos ukaże złoty
Z hełmu y oczy do śmiechu skłonione.
— «Nie przerywaycie — prawi — swey roboty,
Skończcie śpiewanie y rymy uczone,
Szczęśliwi ludzie! a wiedzcie, że moia —
Woyny nie niesie waszey pieśni — zbroia.
8.
Ale to u mnie, oycze, wielkie dziwy,
Iako po wszytkiey kiedy Palestynie,
Żołnierz tam y sam biega drapieżliwy —
Ty tak bespiecznie mieszkasz w tey krainie».
Na to iey pasterz powiedział szedziwy1858:
— «Minął mię dotąd y da Bóg, mię minie
Żołnierz w tych lesiech1859, ani tu o woynie
Słychać y dotąd mieszkam tu spokoynie.
9.
Lubo1860 to nieba sprawuią życzliwe,
Że tu pasterza niewinnego bronią,
Lubo — iako więc pioruny straszliwe
Wysokie wieże pospolicie gonią —
Tak y łakomych żołnierzów krwie chciwe
Szable przed nędzą y ubóstwem stronią,
A na królewskie tylko ważą głowy
Y gdzie łup wiedzą bogaty gotowy.
10.
Łatwiey się w swoiey chudobie ukryię,
Skarbów y żadnych nie chcę maiętności —
Wolno bez troski y kłopotu żyię,
W sercu niezbędney1861 nie noszę chciwości;
Z przeźroczystego zdroiu wodę piię,
To moie skarby, to me szczęśliwości!
Z tego ogródka mam swe wyżywienie
Y z tego bydła moye dobre mienie.
11.
Małą się rzeczą ludzkie przyrodzenie
Obeydzie zawżdy y człowiecze zdrowie;
Czeladzi nie mam, ci tylko przy żenie
Pilnuią bydła moyego — synowie;
Mam swe uciechy: tu dzikie ielenie,
Tu wyskakuią przedemną kozłowie,
Ptacy bespieczni przedemną śpiewaią,
Ryby bespieczne po wierzchu pływaią.
12.
Beły te czasy, ieszcze w młodem lecie1862,
Kiedy baczenia1863 u człowieka mało,
Żem też umyślił wędrować po świecie:
Paść mi się bydła w oyczyźnie nie chciało;
Chwilem żył w Memphim1864 y w tam tem powiecie
Służyć mi się też królowi dostało1865
Y chociam tylko ogroda pilnował,
Wiem, co dwór umie, bom go też skosztował.
13.
Długom był śmiałą nadzieią bogaty,
O iakom wytrwał y wycierpiał siła1866!
Ale z młodszemi iako skoro1867 laty,
Próżna nadzieia ze mnie ustąpiła;
Płakałem długo, wspominaiąc na ty1868
Oyczyste mieysca y to moia była
Ostatnia wola, żem dwory opuścił,
A na ten żywot spokoynym się puścił!»
14.
Gdy Erminia oney słodkiey mowy
Y słów starego pasterza słuchała,
Swoich trosk wielkich y kłopotów z głowy
Część iakąkolwiek sobie wybiiała
Y w swem nieszczęściu ratunek gotowy
Wziąć w onych skrytych lesiech1869 zamyślała,
Chcąc w nich tak długo mieć swoię zabawę1870,
Ażby się szczęście wróciło łaskawe.
15.
Y pocznie mówić onemu starcowi:
— «Szczęśliwyś trzykroć y błogosławiony!
Żeś poznał, co złe y twemu stanowi
Spokoyneś mieysce obrał z każdey strony;
Skłopotanemu memu żywotowi
Życz też pokoiu — proszę — y obrony:
Prziym1871 mię do siebie! niech tu miedzy1872 lasy1873
Złożę na chwilę troski y niewczasy1874.
16.
Y ieśliby cię miała chęć uwodzić
Do złota, pereł — mam ich część przy sobie
Y gotowamci1875 zarazem nagrodzić
Twą dobrą wolą1876 przeciw mey osobie!»
W tem iey łzy z smętnych poczęły uchodzić
— Iedna po drugiey — oczu w oney dobie,
Gdy powiadała swoie doległości,
A on słuchaiąc, płakał iey1877 z litości.
17.
Cieszył1878 ią długo starzec, ale ona
Pocichu1879 sama w sobie narzekała;
Potem ią zawiódł, kędy iego żona,
Podeszła w leciech1880, krosien pilnowała.
Tak z oney twardey zbroie zewleczona,
W gzło1881 się y w tkankę taśmianą1882 przybrała,
Lecz okiem, stanem, postawą ozdobną
Nie bardzo beła1883 pasterce podobną.
18.
Podły on ubiór pańskiey nie zakrywa
Powagi, ale ma iey w sobie wiele:
Ta potłumiona gwałtem się dobywa —
Lub1884 owce pasie, lubo ogród piele,
Lub z lasu bydło do domu zwoływa1885,
Lub krosien, albo pilnuie kądziele;
Lubo z motowidł1886 na kłębki prządziona
Zwiia, lub krowom wyciska wymiona.
19.
Częstokroć, kiedy owce w południowe
Gorąco, w cienie y w chłody wegnała,
W bukowe albo w drzewo iaworowe
Kochane imię nożem wkarbowała1887.
Y swe miłości y przypadki nowe
Na skórach różnych drzew powyrzynała
Y czytaiąc zaś one obiecadła,
Łzy wylewała, wzdychała y bladła.
20.
Z drzewy1888 zaś potem mówiła niememi:
— «Chowaycie w sobie, drzewa przyiaźliwe,
Nieszczęsną miłość z kłopotami memi,
W które mię wdały nieba nieżyczliwe!
Odpocznieli1889 kto pod chłody waszemi,
Ukażcie mu łzy moie nieszczęśliwe —
Że rzecze, moie czytaiąc przygody:
Ach, złe za miłość tak wierną nagrody!
21.
Może być, ieśli bogowie łaskawi
Niewinnych prośby maią na swey pieczy —