Eneida - Wergiliusz (gdzie czytac ksiazki online za darmo TXT) 📖
Krótki opis książki:
Epopeja w dwunastu księgach opowiadająca o podróży Eneasza, który po upadku i spaleniu jego ojczystego miasta Troi dąży, kierowany wróżbami, do kraju swego przodka Dardanosa. Tam, w Italii, stoczywszy walkę z miejscowymi ludami, Eneasz zakłada nowe państwo, Rzym.
Droga do tego szczytnego celu jest jednak kręta i niebezpieczna, wiedzie przez wiele krain, a nawet prowadzi przez podziemne królestwo zmarłych. Przy okazji opowieści o przygodach Eneasza i jego towarzyszy oraz o zmaganiach poprzedzających powstanie Rzymu, czytelnicy zostają wprowadzeni w świat mitów i wierzeń starożytnego świata.
Wergiliusz pisał Eneidę u schyłku życia, w latach 29–19 p.n.e. i nie dokończył dzieła, choć aby temu sprostać, podjął podróż do Grecji, ojczyzny Homera. Epos został wydany dwa lata po śmierci autora, wbrew jego ostatniej woli, w redakcji dokonanej przez dwóch jego przyjaciół, na polecenie cesarza Oktawiana Augusta.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Wergiliusz
- Epoka: Starożytność
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Eneida - Wergiliusz (gdzie czytac ksiazki online za darmo TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Wergiliusz
[przypis edytorski]
264. Kureci (mit. gr.) — bóstwa opiekuńcze a. kapłani (w liczbie dziewięciu) Rei, którzy na Krecie chronili małego Zeusa przed jego ojcem Kronosem; aby nie dowiedział się o nowo narodzonym i nie pożarł go, jak pozostałych swych potomków, kureci tańczyli, uderzając włóczniami o miedziane tarcze, zagłuszając w ten sposób płacz dziecka; także: korybanci (z Frygii) a. daktylowie/daktyle (bóstwa opiekuńcze związane z Reą). [przypis edytorski]
265. Syriusz — także: Psia Gwiazda a. Kanikuła; gwiazda widoczna latem i wiązana ze zjawiskiem suszy. [przypis edytorski]
266. penaty — bóstwa domowe; tu również: opiekuńcze bóstwa całego ludu, narodu. [przypis edytorski]
267. przesiąc — dziś popr.: przesiąknąć. [przypis edytorski]
268. Tam gród nasz, na tym Dardan urodził się łanie (...) — Dardanus miał opuścić swe miasto rodzinne Korytus w Etrurii i otrzymać od Teukra, jako wiano córki oddanej Dardanusowi za żonę, krainę w pobliżu późniejszej Troi, zwaną najpierw Dardanią, a następnie od imienia wnuka Dardanusa, Trosa: Troją. [przypis edytorski]
269. Iasius — brat Dardana, miał z nim ciągnąć do wyspy Samotraki. [przypis edytorski]
270. pola dyktyjskie — od Dikte, góry na Krecie. [przypis edytorski]
271. Finej a. Fineus — ślepy wieszcz tracki, który miał oślepić też swych synów z pierwszego małżeństwa; bogowie zesłali za to na niego skrzydlate potwory, harpie, zabierające lub kalające mu pokarm; od plagi tej uwolnili go Argonauci, Zetes i Kalais, skrzydlaci synowie Boreasza, a Fineus z wdzięczności wskazał im dalszą drogę. [przypis edytorski]
272. wstąpilim — forma skrócona od: wstąpiliśmy. [przypis edytorski]
273. skrzydły — dziś popr. forma N.lm: skrzydłami. [przypis edytorski]
274. Leukate (...) Apollin — Leukada, wyspa na Morzu Jońskim u zach. wybrzeży Grecji oraz wzniesiona na niej świątynia Apollina; na wyspie istniała też skała, z której zrzucano do morza zbrodniarzy. [przypis edytorski]
275. kraj Feaków — Korcyra; dziś: Korfu. [przypis edytorski]
276. Epir — górzysta kraina w płn.-zach. Grecji nad Morzem Jońskim, (granicząca na płn. z Albanią, na wsch. z Tesalią), w starożytności słynna dzięki świątyni i wyroczni w Dodonie; gł. miasta: Nikopolis i Buthrotum; od V w. p.n.e. w Epirze panowała dynastia wywodząca swoje początki od syna Achillesa, Pyrrusa. [przypis edytorski]
277. port Chaoński — port w Epirze, od nazwy Chaonów, jednego z trzech gł. plemion (obok Molossów i Tesprotów) tworzących staroż. lud zamieszkujący Epir i zbiorczo zwany Epirotami; Chaonowie zamieszkiwali równinę Butroton na płn. Epiru, w VI w. p.n.e. tworzyli państwo plemienne, wywodząc ród swoich władców od trojańskiego Helenosa. [przypis edytorski]
278. Helen a. Helenos — syn Priama, wzięty do niewoli przez syna Achillesa, Pyrrusa, z którym przybył do Epiru. [przypis edytorski]
279. władnie (daw. forma) — włada, rządzi. [przypis edytorski]
280. Andromacha — wdowa po Hektorze. [przypis edytorski]
281. nowy Symoent — nazwany tak samo na pamiątkę dawnej rzeki, która płynęła w Troadzie. [przypis edytorski]
282. Pryjama dziewica — Polyksena, złożona na ofiarę na grobie Achillesa. [przypis edytorski]
283. w niewoli rodząc — chodzi o urodzonych Pyrrusowi (Neoptolemosowi) przez Andromachę synów: Pergamosa, Pielosa i Molossosa (tego ostatniego z zazdrości o Andromachę zabiła żona Pyrrusa, Hermiona). [przypis edytorski]
284. Hermione — córka Menelausa i Heleny, wnuczka Ledy, żona Pyrrusa, a po jego śmierci Orestesa. [przypis edytorski]
285. Chaon — miał być przyjacielem czy bratem Helenusa i poświęcić życie dla dobra ziomków. [przypis edytorski]
286. Helen Priamida — Helenus, syn Priama, który miał zbudować w Chaonii drugą „małą Troję”, z zamkiem nazwanym Pergamon, rzeką Ksantem itp. [przypis edytorski]
287. wieszczek — tu: Helenus. [przypis edytorski]
288. Klaru laur — w gaju laurowym w miejscowości Klarus niedaleko Kolofonu w Jonii istniała sławna wyrocznia Apollina. [przypis edytorski]
289. bijąc woły — tu: zabijając woły na ofiarę bogom. [przypis edytorski]
290. słowy — dziś popr. forma N.lm: słowami. [przypis edytorski]
291. Parki — boginie („prządki”) losu ludzkiego; tu również: strzegące tajemnicy wyroków tegoż losu. [przypis edytorski]
292. scheda — dziedzictwo, spadek; tu: Italia uważana przez Eneasza za spadek po przodkach. [przypis edytorski]
293. Trynakria (daw.) — Sycylia. [przypis edytorski]
294. jezioro piekieł — Awernus pod Kume w Kampanii. [przypis edytorski]
295. Cyrki wyspa — wyspa wróżki Cyrce (a. Kirke), zwana Ajaja (łac. Aeaea, po gr.: płacz). [przypis edytorski]
296. Lokrzy narycyjscy — lud Lokrów z miasta Naryks. [przypis edytorski]
297. salentyński łan (...) Lyktejski Idomenej — w mieście Sallentini w Kalabrii miał zamieszkać wypędzony z Krety Idomeneus. [przypis edytorski]
298. Petelia — miasto w płd. Italii, założone (a. umocnione murem obronnym) przez Filokteta wypędzonego z rodzinnej Meliboi (tu: Melboi) w Tesalii. [przypis edytorski]
299. zapora Peloru — cieśnina sycylijska z przylądkiem przylądkiem Pelorus. [przypis edytorski]
300. niegdyś wskutek wielkiego wstrząśnienia (...) fal nurt rozszalały Sycylię od Hesperii oddarł — Sycylia stanowiła niegdyś całość z Półwyspem Apenińskim, a jej oderwanie musiały spowodować erupcje wulkaniczne; Wergiliusz daje tu wyraz wiedzy starożytnych na ten temat. [przypis edytorski]
301. Pachin — daw. Pachynum, przylądek na pd. wybrzeżu Sycylii; dziś: Pachino, miejscowość i gmina na Sycylii we Włoszech, w prowincji Syrakuzy. [przypis edytorski]
302. jedenć (...) wskażę sposób — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]
303. Kumai gród — Kume (łac. Cumae), staroż. miasto w regionie Kampanii na Płw. Apenińskim (dziś k. Neapolu we Włoszech), założone przez Greków z Eubei; słynęło m.in. z wyroczni Sybilli. [przypis edytorski]
304. święte jezioro w Awernie — Avernus, okrągłe jezioro wulkaniczne na wsch. od Kume (dziś Averno pod Neapolem we Włoszech), w starożytności uważane za wejście do Hadesu, podziemnego świata zmarłych; nazwa pochodząca od gr. aornos, znaczyła tyle co: „bez ptaków” (wierzono, że zabójczymi wyziewami jezioro odstrasza ptaki). [przypis edytorski]
305. obłędna wieszczka — tu: Sybilla z Kume. [przypis edytorski]
306. pod liczbą kładzie — numeruje, porządkuje zapisane „liście”, karty. [przypis edytorski]
307. Dodona — miasto z wyrocznią, należące tu do państwa Helenusa. [przypis edytorski]
308. trójnitny pancerz — kolczuga z oczkami z potrójnego drutu. [przypis edytorski]
309. z włosistymi kity — daw. forma N.lm; dziś popr.: (...) kitami. [przypis edytorski]
310. wodze — tu: uprząż. [przypis edytorski]
311. przez Wenery świetne uczczon śluby — Wenera obdarzyła Anchizesa synem, Eneaszam. [przypis edytorski]
312. Anchizie (...) dwakroć wyrwan z Pergamu zaguby — za życia Anchizesa Troja była dwukrotnie zburzona: raz przez Herkulesa, drugi raz przez Greków, w wyniku wojny trojańskiej. [przypis edytorski]
313. Astianaks — syn Andromachy i Hektora, zabity po zdobyciu Troi. [przypis edytorski]
314. Ceraunia — góry w Epirze. [przypis edytorski]
315. Hory — tu: uosobienie godzin; w mit. gr. boginie czuwające nad ładem i rytmem natury, personifikacje pór roku. [przypis edytorski]
316. Zorza (mit. rzym.) — Aurora, bogini zorzy porannej; odpowiednik Eos w mit. gr. [przypis edytorski]
317. port (...) poświęcon Minerwie — Portus Veneris w pobliżu Arx Minervae w Kalabrii. [przypis edytorski]
318. chram (daw.) — świątynia. [przypis edytorski]
319. Lacynia (...) Kaulonia i Scylacej — odniesienia do terenów zamieszkałych w starożytności przez lud Bruttów (a. Brucjów), na płd. krańcu Płw. Apenińskiego, od granic Lukanii do sycylijskich cieśnin i cypla Leucopetra (dziś: obszar Kalabrii), tworzyli konfederację miast ze stolicą w Cosentii. [przypis edytorski]
320. wiosły — dziś popr. forma N.lm: wiosłami. [przypis edytorski]
321. Many (mit. rzym.) — dusze zmarłych przodków. [przypis edytorski]
322. wnętrzny (daw.) — wewnętrzny. [przypis edytorski]
323. Enceladus — jeden z gigantów, którzy się porwali przeciw Jowiszowi i zostali strąceni do Tartaru. [przypis edytorski]
324. upowić — spowić; otulić. [przypis edytorski]
325. się poda — skieruje się. [przypis edytorski]
326. penaty — bóstwa domowe; tu również: opiekuńcze bóstwa całego ludu, narodu. [przypis edytorski]
327. w Cyklopa wielkiej grocie (...) — nawiązanie do Odysei: druhy Ulissesa, który zamknięty w grocie Cyklopa Polifema, oślepił go i uciekł, przywiązawszy się do brzucha barana. [przypis edytorski]
328. Ulis itacki (mit. gr.) — Ulisses a. Odyseusz, król Itaki; bohater Odysei Homera. [przypis edytorski]
329. trzy razy księżyc tarczę wypełnił swą srebrną — tj. minęły trzy miesiące księżycowe. [przypis edytorski]
330. flotę mknącąm ujrzał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika (oraz szykiem przestawnym); inaczej: ujrzałem mknącą flotę. [przypis edytorski]
331. wiosły — dziś popr. forma N.lm: wiosłami. [przypis edytorski]
332. huf — hufiec, oddział. [przypis edytorski]
333. Pantagias — mała rzeka na wschodnim wybrzeżu Sycylii, wpadająca do morza między Megarą a Syrakuzami. [przypis edytorski]
334. opoki — skały. [przypis edytorski]
335. Megary — tu: osada dorycka na płn. od Syrakuz; kolonia Megary w Attyce. [przypis edytorski]
336. Alfej a. Alfejos — bóg rzeki o tej samej nazwie, syn Okeanosa i Tetydy. Narzucał się ze swą miłością Artemidzie, a następnie jej towarzyszce, nimfie Aretuzie. Kiedy ta uciekła przed nim na wyspę Ortygię k. Syrakuz na Sycylii i zamieniła się tam w źródło, Alfejos ścigał ją pod ziemią i morzem, aż na Sycylii połączył swe wody z wodami źródła Aretuzy (rzeka sycylijska wpadająca do morza k. Syrakuz również nosiła nazwę Alfejos). [przypis edytorski]
337. Aretuza — nimfa źródła sycylijskiego. [przypis edytorski]
338. Helorus — staroż. miasto na Sycylii, w pobliżu wsch. wybrzeża, ok. 40 km na południe od Syrakuz, nad rzeką o tej samej nazwie. [przypis edytorski]
339. Kamaryn, właśc. Kamarina — miasto na płd. Sycylii, kolonia Syrakuz; zniszczona ostatecznie przez Syrakuzy. [przypis edytorski]
340. Akragas — dziś: Agrigento, miasto na płd. wybrzeżu Sycylii, w prowincji Agrigento. [przypis edytorski]
341. Selin — Selinus, miasto na Sycylii. [przypis edytorski]
342. lilibejski bród — Lilibeum, staroż. miasto (dziś Marsala) i przylądek na zach. wybrzeżu Sycylii. [przypis edytorski]
343. Drepanum — miasto portowe na zach. wybrzeżu Sycylii; na płn. od Lilibeum. [przypis edytorski]
344. wiela (daw.) — wiele. [przypis edytorski]
345. fata — tu: wyroki przeznaczenia. [przypis edytorski]
346. węzły — dziś popr. forma N.lm: węzłami. [przypis edytorski]
347. Skoro pierwsza mnie miłość przez zgon tak zawiodła — pierwszy mąż Dydony, Sychej, został zabity; jego zgon zawiódł w ten sposób miłość młodej żony, że utraciła obiekt swej miłości. [przypis edytorski]
348. bezbrodna — niemająca brodu; niezgłębiona, bezdenna. [przypis edytorski]
349. szczery — tu: prawdziwy. [przypis edytorski]
350. ongi — niegdyś, kiedyś wcześniej. [przypis edytorski]
351. brata — chodzi o brata Dydony i zabójcę jej męża, tj. Pigmaliona, władcę Tyru. [przypis edytorski]
352. iliacki — trojański; z Ilionu. [przypis edytorski]
353. przemognie — dziś popr. forma: przemoże (od bezokolicznika: przemóc). [przypis edytorski]
354. ojciec beztroski (mit. rzym.) — Bachus, bóg płodności i wina (odpowiednik Dionizosa w mit. gr.); jednym z jego epitetów było określenie „rozwiązujący troski” (Lyaeus). [przypis edytorski]
355. stadło (daw.) — małżeństwo. [przypis edytorski]
356. chram (daw.) — świątynia. [przypis edytorski]
357. góry dyktejskie — góry na Krecie (od góry Dikte); wśród nich legendarna grota Zeusa. [przypis edytorski]
358. Tytan — bóg słońca, syn Tytana Hiperiona. [przypis edytorski]
359. Cyterejka — Wenus; przydomek od wyspy Cytery (dziś: Kithira), gdzie była szczególnie czczona i posiadała sławną świątynię. [przypis edytorski]
360. huf — hufiec; oddział; tu: grupa. [przypis edytorski]
361. parkany — tu: sieci. [przypis edytorski]
362. massylscy jeźdźcy — jeźdźcy numidyjscy (od nazwy Massylów, jednego z dwóch gł. szczepów zamieszkujących Numidię); a. ogólnie: afrykańscy. [przypis edytorski]
363. Ksantu roztocze w kraj matki, w Delos śpiesząc, opuszcza Apollin (mit. gr.) —
Darmowe książki «Eneida - Wergiliusz (gdzie czytac ksiazki online za darmo TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)