Eneida - Wergiliusz (gdzie czytac ksiazki online za darmo TXT) 📖
Krótki opis książki:
Epopeja w dwunastu księgach opowiadająca o podróży Eneasza, który po upadku i spaleniu jego ojczystego miasta Troi dąży, kierowany wróżbami, do kraju swego przodka Dardanosa. Tam, w Italii, stoczywszy walkę z miejscowymi ludami, Eneasz zakłada nowe państwo, Rzym.
Droga do tego szczytnego celu jest jednak kręta i niebezpieczna, wiedzie przez wiele krain, a nawet prowadzi przez podziemne królestwo zmarłych. Przy okazji opowieści o przygodach Eneasza i jego towarzyszy oraz o zmaganiach poprzedzających powstanie Rzymu, czytelnicy zostają wprowadzeni w świat mitów i wierzeń starożytnego świata.
Wergiliusz pisał Eneidę u schyłku życia, w latach 29–19 p.n.e. i nie dokończył dzieła, choć aby temu sprostać, podjął podróż do Grecji, ojczyzny Homera. Epos został wydany dwa lata po śmierci autora, wbrew jego ostatniej woli, w redakcji dokonanej przez dwóch jego przyjaciół, na polecenie cesarza Oktawiana Augusta.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Wergiliusz
- Epoka: Starożytność
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Eneida - Wergiliusz (gdzie czytac ksiazki online za darmo TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Wergiliusz
class="foreign-word">Jutrzenki syn — Memnon; przybył na pomoc Trojanom na czele Etiopów. [przypis edytorski]
171. Diomeda konie — właśc. konie Rezosa, zabrane mu podstępem przez Diomedesa i Odysa. [przypis edytorski]
172. doryckie — tu w znaczeniu ogólnym: greckie. [przypis edytorski]
173. Ja lękam się Danajów, chociaż niosą dary — przysłowiowe. [przypis edytorski]
174. czerń (daw.) — lud, tłum. [przypis edytorski]
175. Palamed — Palamedes z Eubei, potomek egipskiego króla Belusa, zmusił Ulissesa do udziału w wyprawie pod Troję, za co Ulisses zemścił się: oskarżył Palamedesa o porozumiewanie się z nieprzyjaciółmi i zdradę i doprowadził do jego ukamienowania. [przypis edytorski]
176. Pelazgowie — tu: Grecy; w istocie Pelazgowie były to neolityczne plemiona zamieszkujące Helladę przed przybyciem Greków na Peloponez w II tys. p.n.e. [przypis edytorski]
177. tem srogim gniew wzbudził — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: tym srogi gniew wzbudziłem. [przypis edytorski]
178. pozwy — dziś popr. forma N.lm: pozwami. [przypis edytorski]
179. Kalchas (mit. gr.) — wieszczek, który towarzyszył wojskom achajskim w wyprawie przeciw Troi, przepowiedział m.in. że oblężenie miasta będzie trwało dziesięć lat, zanim zostanie zakończone sukcesem; że aby okręty wojenne wyszły z portu, trzeba przebłagać Artemidę (i zaproponował złożenie w ofierze córki Agamemnona, Ifigenii); że powodem zarazy, jaka spadła na Greków w dziewiątym roku oblężenia, był gniew Apollina, którego kapłana Chryzesa znieważono, gdy jego córkę pojmał Agamemnon jako swoją brankę, on również przepowiedział, że Troja nie zostanie zdobyta, póki w miejscowej świątyni Ateny będzie znajdował się posążek bogini, Palladion. [przypis edytorski]
180. Itak — Ulisses, król Itaki. [przypis edytorski]
181. Atrydzi — potomkowie Atreusa, tu: jego synowie, Agamemnon i Menelaus. [przypis edytorski]
182. Auster a. Notus (mit. rzym.) — bóg wiatru południowego; uosobienie Południa jako strony świata oraz wilgotnego, letniego wiatru. [przypis edytorski]
183. Krwią dziewicy, Danaje, wichryście zbłagali — aluzja do ofiary Ifigenii w Aulidzie: aby przebłagać Artemidę (Dianę) i móc wyruszyć na wyprawę przeciw Troi, Grecy zdecydowali się złożyć bogini w ofierze córkę Agamemnona, Ifigenię. Artemida jednak miała uratować dziewczynę: nie dopuścić do przelewu jej krwi i uczynić ją swoją kapłanką. [przypis edytorski]
184. w bagniem krył się — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: w bagnie kryłem się. [przypis edytorski]
185. okowy — kajdany. [przypis edytorski]
186. słowy — dziś popr. forma N.lm: słowami. [przypis edytorski]
187. kto ten kolos stawił — kto postawił tego kolosa; kto zbudował tę ogromną budowlę. [przypis edytorski]
188. Pelazg — tu: Grek. [przypis edytorski]
189. wylan na — wylany na coś, podatny na coś. [przypis edytorski]
190. Tydydes (mit. gr.) — Diomedes, syn Tydeusa (stąd przydomek Tydyda) i Deipyle, heros, ulubieniec bogini Ateny, bohater wyprawy Epigonów i wojny trojańskiej, król Argos. [przypis edytorski]
191. sromać się (daw.) — wstydzić się. [przypis edytorski]
192. bogów — tj. właśc. posąg bogini Ateny, czyli Palladion (a. Palladium); posążek ten miał być zrzucony z Olimpu przez Zeusa założycielowi Troi (Dardanosowi a. Ilosowi). Wg przepowiedni Troja nie mogła być zdobyta, dopóki Palladion znajdował się w trojańskiej świątyni Ateny. Diomedes i Odyseusz wykradli nocą podstępnie święty posążek Ateny, aby pozbawić Troję tej nadprzyrodzonej ochrony; inna wersja mitu mówi, że Palladium, podobnie jak bóstwa domowe Penaty, wziął uchodzący z Troi Eneasz. [przypis edytorski]
193. gmach — tu: konstrukcja, budowla (tj. olbrzymi drewniany koń). [przypis edytorski]
194. Trytonia — Atena jako przysposobiona córka Trytona; wychowywała się razem z Pallas, naturalną córką Trytona. [przypis edytorski]
195. Kassandra, z woli boga niesłuchana zawsze — córka Priama, Kasandra, obdarzona przez Apollina umiejętnością jasnowidzenia, ale również przekleństwem, że jej przepowiedniom nikt nie będzie wierzył. [przypis edytorski]
196. zdrady wykonawca Epej — Epeius, wybitny cieśla, budowniczy konia trojańskiego. [przypis edytorski]
197. penaty — tu: bogowie opiekuńczy całego miasta. [przypis edytorski]
198. Dejfob — syn Priama, po śmierci Parysa poślubił Helenę. [przypis edytorski]
199. Ukalegon — czcigodny starzec trojański. [przypis edytorski]
200. sygejskie jaśnieją z łun tonie — sens: w morzu przy przylądku Sygejon odbija się łuna. [przypis edytorski]
201. lec — tu: polec (w walce). [przypis edytorski]
202. zbite bogi — tj. stłuczone posążki bóstw. [przypis edytorski]
203. była Troja — przysłowiowe. [przypis edytorski]
204. z szyderstwy — dziś forma N.lm: szyderstwami. [przypis edytorski]
205. Mygdonides — syn Mygdona, króla Frygii. [przypis edytorski]
206. Pobitym ufność jedna: nie żywić nadziei — przysłowiowe. [przypis edytorski]
207. Zefir obok Nota i Eura (mit. gr.) — Zefir, Notus i Eurus byli bogami wiatrów, odpowiednio: zachodniego, południowego oraz południowo-wschodniego. [przypis edytorski]
208. Nerej a. Nereus (mit. gr.) — bóg morski, wróżbita, obdarzony zdolnością zmiany swej postaci w dowolną istotę; syn Pontosa i Gai (a. tytanów Okeanosa i Tetydy), ojciec nimf morskich Nereid; atrybutem Nereusa, podobnie jak Neptuna, był trójząb; tu wymieniony zamiast Neptuna. [przypis edytorski]
209. Penelej (mit. gr.) — właśc. Peneleos, wojownik achajski, wódz Beotów; należał do wyprawy Argonautów i był jednym z konkurentów Heleny, jednak nie zyskał jej względów; przybył na pomoc Agamemnonowi na czele floty beockiej złożonej z 12 okrętów; zginął pod Troją. [przypis edytorski]
210. Andromacha (mit. gr.) — żona królewicza trojańskiego Hektora, matka Astianaksa; po upadku Troi została niewolnicą Neoptolemosa (a. Pyrrusa), syna Achillesa, i z tego związku urodziła trzech synów: Pergamosa, Pielosa i Molossosa; tego ostatniego zabiła z zazdrości o niewolnicę żona Neoptolemosa, Hermiona. [przypis edytorski]
211. Pyrrus a. Neoptolemos (mit. gr.) — syn herosa Achillesa i jego kochanki Deidamii (Dejdamei). [przypis edytorski]
212. Scyrów — przyprowadził Pyrrus z wyspy Scyrus (jednej z Cyklad), od dziadka swego, Lykomedesa, którego córką była Deidamia. [przypis edytorski]
213. ramiony — dziś popr. forma N.lm: ramionami. [przypis edytorski]
214. Kreuzęm wspomniał — przykład konstrukcji z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: wspomniałem Kreuzę. Kreuza: żona Eneasza, matka Askaniusza, córka króla Troi Priama i Hekabe (Hekuby). [przypis edytorski]
215. córka Tyndara (mit. gr.) — Helena Trojańska; formalnie ojcem królewny spartańskiej Heleny był Tyndareos, król Sparty, choć jego żonę, Ledę zapłodnił zmieniwszy się w łabędzia władca bogów Zeus, a Helena wykluła się z jaja. [przypis edytorski]
216. gniew małżonka — tu: małżonka Heleny, Menelausa. [przypis edytorski]
217. Erynna — właśc. Erynia, Furia, tj. bogini zemsty; tu: przen. o Helenie, jako o osobie, która spowodowała szereg nieszczęść, mianowicie wojnę, będącą orgią wzajemnej mściwości. [przypis edytorski]
218. braci nasycę popioły — chodzi o „nasycenie” poległych poprzez dokonanie zemsty. [przypis edytorski]
219. zastanowić — tu: zatrzymać; sprawić, że ktoś stanie w biegu. [przypis edytorski]
220. Lacenka — Lakonka, kobieta rodem ze Sparty. [przypis edytorski]
221. król niebian i ziemi (...) żary mnie dotknął swojemi — Jowisz poraził piorunem Anchizesa i dotknął do kalectwem, ponieważ Anchizes nie umiał zachować dyskrecji i zdradził tajemnicę, że to bogini Wenera obdarzyła go synem Eneaszem. [przypis edytorski]
222. widomie (daw.) — dziś popr.: widocznie; w widoczny sposób. [przypis edytorski]
223. góry idajskie a. Ida — pasmo gór w pobliżu Troi; Ida we Frygii była poświęcona bogini-matce Kybele (Cybele) i stanowiła ośrodek jej kultu. [przypis edytorski]
224. Feniks — tu: syn Amintora, wychowawca Achillesa i jego towarzysz pod Troją. [przypis edytorski]
225. lud Lidii — Etruskowie, w których krainie wypływa Tyber, mieli pochodzić z Lidii w Azji Mn. [przypis edytorski]
226. wielka bogów matka — Cybele. [przypis edytorski]
227. Neptuńska Troja (mit. gr.) — Neptun otoczył Troję murem. [przypis edytorski]
228. Antander — miasto na płd. od Troi, u stóp Idy. [przypis edytorski]
229. fryski — frygijski; od: Frygia (kraj w zach. cz. Azji Mniejszej, gdzie miała znajdować się Troja). [przypis edytorski]
230. Trakowie — mieszkańcy Tracji, staroż. krainy leżącej między dolnym biegiem Dunaju, Morzem Czarnym, Morzem Egejskim a rzeką Strymon (dziś podzielonej między Bułgarię, Grecję Turcję); podczas wojny trojańskiej Trakowie mieli być sprzymierzeńcami Trojan. [przypis edytorski]
231. matka Diońska — Wenera (w mit. gr. Afrodyta), jako córka Zeusa i Diony. [przypis edytorski]
232. gałązki — dziś popr. forma N.lm: gałązkami. [przypis edytorski]
233. zjaw — tu: zjawisko. [przypis edytorski]
234. posoka (daw.) — krew. [przypis edytorski]
235. leśne boginie (mit. gr.) — Hamadriady, nimfy drzew. [przypis edytorski]
236. Gradyw (mit. rzym., z łac. gradivus: kroczący naprzód) — przydomek Marsa. [przypis edytorski]
237. geckie niwy — ziemie Getów, sąsiadujących przez Dunaj z Trakami. [przypis edytorski]
238. znak zmienił w szczęśliwy — częsty gest religijny w kulturze rzymskiej, por. Dii, avertite omen (łac.): bogowie, odwróćcie złą wróżbę. [przypis edytorski]
239. kolany — dziś popr. forma N.lm: kolanami. [przypis edytorski]
240. Polidor — najmłodszy syn Priama i Hekuby. [przypis edytorski]
241. włos się zdębi — włos staje dęba. [przypis edytorski]
242. Atryda — tu: Agamemnon. [przypis edytorski]
243. Do czegóż nie wiedziesz człowieka, Przeklęty głodzie złota! — przysłowiowe. [przypis edytorski]
244. Many (mit. rzym.) — dusze zmarłych przodków. [przypis edytorski]
245. wwodzić — wprowadzać. [przypis edytorski]
246. wysepka wielce droga dla Neptuna z Egei i Nereid macierzy — wyspa Delos; Neptun z Egei (egejski): Neptun mający swój pałac w Morzu Egejskim; Nereid macierz: matka nimf morskich, Nereid, okeanida Doris (a. Doryda). [przypis edytorski]
247. srebrnołuki książę — Apollo. [przypis edytorski]
248. Mykon, Gyaros — wysepki w pobliżu Delos, należące do archipelagu Cyklad na Morzu Egejskim. [przypis edytorski]
249. chram (daw.) — świątynia. [przypis edytorski]
250. Tymbrej — przydomek Apolla; Thymbra to nazwa miasta w Troadzie w pobliżu Troi, nazwa równiny oraz świątyni i sanktuarium Apollina, jednego z dwóch głównych miejsc jego kultu (Apollo zwany był panem Delf i Tymbry). [przypis edytorski]
251. Dardanie — Trojanie. [przypis edytorski]
252. rodzic — tu: ojciec Eneasza, Anchizes. [przypis edytorski]
253. Jowisza Kreta — Jowisz urodził się i wychował na Krecie, w grocie na górze Ida. [przypis edytorski]
254. retejska ziemia — od Reteum, przylądka w Troadzie. [przypis edytorski]
255. stąd kult matki Cybeli, korybantów miedzie (...) się wiedzie — z Krety miał wywodzić się znany w Troi kult Cybele (a. Kibele), wielkiej Matki bogów, czczonej na górze Cybele we Frygii; korybanci: kapłani bogini Cybele, czczący ją tańcami wojennymi. [przypis edytorski]
256. gnozyjskie — kreteńskie; od nazwy gł. miasta Krety, Knossos. [przypis edytorski]
257. Idomenej a. Idomeneus (mit. gr.) — król Krety, wnuk Minosa, syn Deukaliona; uczestnik wojny trojańskiej (jako jeden z zalotników Heleny został związany obietnicą do wzięcia udziału w wyprawie), doradca Agamemnona, jeden z wojowników ukrytych we wnętrzu konia trojańskiego. Po zakończeniu wojny, kiedy wracał do domu, jego statki napotkały sztorm. Idomeneus przyrzekł Posejdonowi, że jeśli uda mu się dopłynąć do domu, złoży mu w ofierze pierwszą rzecz, jaką zobaczy. Kiedy wylądował na Krecie, jako pierwszego spotkał swojego syna i złożył go w ofierze bogu. Bogowie byli źli, że Idomeneus zabił własnego syna i zesłali na Kretę zarazę. Idomeneus został wygnany z Krety do Kalabrii w Italii. [przypis edytorski]
258. wroga — tu: chodzi o króla Idomeneusa, który walczył z Trojanami. [przypis edytorski]
259. Ortygia — daw. nazwa wyspy Delos w archipelagu Cykladów na Morzu Egejskim. [przypis edytorski]
260. Naksos Bakcha — Bachus (w mit. gr. Dionizos), bóg płodności i wina, przybywszy na wyspę Naksos, spotkał porzuconą tam przez Tezeusza, zrozpaczoną księżniczkę kreteńską Ariadnę; Bachus pocieszył ją i poślubił. [przypis edytorski]
261. Donisa — wyspa na wsch. od Naksos. [przypis edytorski]
262. Olear — wyspa z archipelagu Cyklad, dziś: Antiparos. [przypis edytorski]
263. śnieżna Paros — wyspa Paros, „śnieżna” od białej barwy marmuru, który tam wydobywano.
Darmowe książki «Eneida - Wergiliusz (gdzie czytac ksiazki online za darmo TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)