Eneida - Wergiliusz (gdzie czytac ksiazki online za darmo TXT) 📖
Krótki opis książki:
Epopeja w dwunastu księgach opowiadająca o podróży Eneasza, który po upadku i spaleniu jego ojczystego miasta Troi dąży, kierowany wróżbami, do kraju swego przodka Dardanosa. Tam, w Italii, stoczywszy walkę z miejscowymi ludami, Eneasz zakłada nowe państwo, Rzym.
Droga do tego szczytnego celu jest jednak kręta i niebezpieczna, wiedzie przez wiele krain, a nawet prowadzi przez podziemne królestwo zmarłych. Przy okazji opowieści o przygodach Eneasza i jego towarzyszy oraz o zmaganiach poprzedzających powstanie Rzymu, czytelnicy zostają wprowadzeni w świat mitów i wierzeń starożytnego świata.
Wergiliusz pisał Eneidę u schyłku życia, w latach 29–19 p.n.e. i nie dokończył dzieła, choć aby temu sprostać, podjął podróż do Grecji, ojczyzny Homera. Epos został wydany dwa lata po śmierci autora, wbrew jego ostatniej woli, w redakcji dokonanej przez dwóch jego przyjaciół, na polecenie cesarza Oktawiana Augusta.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Wergiliusz
- Epoka: Starożytność
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Eneida - Wergiliusz (gdzie czytac ksiazki online za darmo TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Wergiliusz
ojczyzna Achillesa, zaś Myceny i Argos na Peloponezie jako miasta związane z innymi wielkimi bohaterami greckimi: Agamemnonem i Diomedesem; podporządkowując sobie te sławne polis Rzymianie mieliby wziąć odwet na Grekach za zburzenie Troi. [przypis edytorski]
78. Wierność (mit. rzym.) — Fides; bóstwo czczone w Rzymie. [przypis edytorski]
79. Westa (mit. rzym.) — bogini ogniska domowego i państwowego; w mit. gr. odpowiadała jej Hestia, jednakże uznaje się, że kult bogini ma rodowód praindoeuropejski; Westa należała do bóstw opiekuńczych Troi i z Eneaszem przybyła do Italii. [przypis edytorski]
80. Kwiryn (łac. Quirinus; mit. rzym.) — czczony pod postacią włóczni (łac. quiris: włócznia) jeden z najstarszych bogów staroż. Rzymu, obok Jowisza i Marsa zajmujący najważniejsze miejsce wśród bóstw państwa rzym.; patron kwirytów, tzn. zbrojnych (we włócznie), czyli Rzymian jako narodu wojowników; wg późniejszej legendy Kwiryn był utożsamiany przez Rzymian z królem Romulusem, który miał przyjąć to imię po śmierci i wniebowzięciu. [przypis edytorski]
81. wrzeciądze Wojen — bramy świątyni Janusa, zamykane na czas pokoju. [przypis edytorski]
82. syn Mai (mit. gr.) — Merkury, posłaniec bogów. [przypis edytorski]
83. skrzydły — dziś popr. forma N. lm: skrzydłami. [przypis edytorski]
84. pobożny — stały epitet określający Eneasza. [przypis edytorski]
85. wwodzić — wprowadzać. [przypis edytorski]
86. Harpalka, Harpalika a. Harpalyke — królewna tracka, córka Klymenosa, wyśmienita myśliwa i wytrawna biegaczka (niedościgła nawet dla koni). [przypis edytorski]
87. Hebrus — rzeka w Tracji (dziś: Maritsa). [przypis edytorski]
88. kędy (daw.) — gdzie; tu: gdzieś. [przypis edytorski]
89. wzięlim — forma skrócona od: wzięliśmy. [przypis edytorski]
90. siostrzyca Feba — Diana, boska łowczyni, siostra Apolla (Febusa). [przypis edytorski]
91. zabrnęlim — forma skrócona od: zabrnęliśmy. [przypis edytorski]
92. obiata — ofiara składana bogom, duchom opiekuńczym itp. [przypis edytorski]
93. górnie — tu: wysoko. [przypis edytorski]
94. Agenor (mit. gr.) — król Fenicji; syn Posejdona i Libii, bliźniaczy brat króla egipskiego Belosa, ojciec porwanej przez Zeusa Europy; opuściwszy Egipt, zamieszkał w Syrii, obejmując władzę nad miastem Tyr (a. Sydon); Kartagina (wspomniana dalej jako gród Dydo) była kolonią fenicką. [przypis edytorski]
95. z wróżbami pierwszymi — chodzi o wróżby (omina), które wg obyczajów staroż. Rzymian każdorazowo poprzedzały ślub. [przypis edytorski]
96. Pigmalion — tu: brat Dydony; syn Belosa, władca fenickiego miasta Tyr; z chęci zysku zabił męża Dydony, co zmusiło ją do ucieczki z rodzinnych stron. Dydona osiadła na płn. wybrzeżu Afryki i założyła Kartaginę. [przypis edytorski]
97. wylany na zbrodnie (daw.) — podatny na zbrodnie. [przypis edytorski]
98. niebaczny — nieuważny, nieostrożny. [przypis edytorski]
99. drewny — dziś popr. forma N.lm: drewnami. [przypis edytorski]
100. ze sztuką — tu: umiejętnie, w sposób wyrafinowany. [przypis edytorski]
101. niepośledni — dosł. nieostatni; przen.: nadzwyczajny. [przypis edytorski]
102. Byrsa a. Bosra — fenicka nazwa Kartaginy, oznaczająca „królewski zamek”; istnieje także bajeczna etymologia, wywodząca tę nazwę od gr. słowa oznaczającego skórę, co wiąże się z legendą, że Dydona kupiła tyle ziemi pod swoją nową siedzibę w płn. Afryce, ile objąć może skóra wołu (por. kupiwszy ziemi tyle, ile się zamyka byrsą), jednak sprytna królowa poleciła pociąć skórę na wąskie rzemienie i opasać nimi odpowiednią dla założenia miasta przestrzeń. [przypis edytorski]
103. Italii (...), kędy z Jowisza potęga mojego rodu — przodek Eneasza, Dardanus, miał pochodzić z Italii; w ten sposób uzasadniać się miało osiedlenie wygnańców z Troi pod wodzą Eneasza na Płw. Apenińskim: jako powrót do daw. siedzib rodowych. [przypis edytorski]
104. Eur — Eurus, wiatr wschodni (a. płd.-wsch). [przypis edytorski]
105. ptak Jowisza (mit. rzym.) — orzeł; obok gromu był to najważniejszy atrybut boga nieba, burzy i deszczu, najwyższego władca nieba i ziemi, ojca bogów. [przypis edytorski]
106. skrzydły — dziś popr. forma N. lm: skrzydłami. [przypis edytorski]
107. słonić — tu: zasłaniać. [przypis edytorski]
108. widmy — dziś popr. forma N.lm: widmami. [przypis edytorski]
109. słowy — dziś popr. forma N.lm: słowami. [przypis edytorski]
110. Pafos — miasto na płd.-zach. wybrzeżu wyspy Cypr, gdzie wg mit. gr. narodziła się z piany morskiej bogini miłości Afrodyta; mieścił się tam ośrodek kultu Afrodyty-Wenery. [przypis edytorski]
111. Saba — jedno z największych królestw przedmuzułmańskich, usytuowane na płd.-zach. terenach Półwyspu Arabskiego (dziś: Jemen), ze stolicą w Marib; obszary te znane były w czasach staroż. z produkcji kadzidła i mirry. [przypis edytorski]
112. obran — forma skrócona od: obrany. [przypis edytorski]
113. zwycięstwy — dziś popr. forma N.lm: zwycięstwami. [przypis edytorski]
114. znaczną dary — daw. forma N.lm; dziś popr.: (...) darami. [przypis edytorski]
115. iliackie (...) bitwy — przedstawienia walk podczas wojny trojańskiej; przymiotnik iliacki od: Iliada. [przypis edytorski]
116. są łzy rzeczy — przysłowiowe. [przypis edytorski]
117. Pergam — Pergamon, staroż. miasto w Myzji, w Azji Mniejszej, stolica państwa pergamońskiego (dziś okolice miasta Bergama w Turcji); tu synonim Troi. [przypis edytorski]
118. Frygi — Frygowie, mieszkańcy Frygii w zach. cz. Azji Mniejszej; tu: synonim Trojan. [przypis edytorski]
119. Rezos (mit. gr.) — syn boga rzeki Styrmon i muzy Kaliope, król Tracji, sprzymierzeniec Troi, który przybył jej na pomoc na czele wojsk konnych. Rezos posiadał dwa wyjątkowe rumaki o maści bielszej od śniegu, o których przepowiednia mówiła, że jeśli napiją się wody z rzeki Skamander pod Troją, miasto będzie nie do zdobycia. Aby do tego nie dopuścić, Odyseusz z pomocą Diomedesa udali się potajemnie nocą do obozu Trojan, wykradli konie, a Rezosa zabili. [przypis edytorski]
120. Tydyda (mit. gr.) — Diomedes, syn Tydeusa (stąd przydomek Tydyda) i Deipyle, heros, ulubieniec bogini Ateny, bohater wyprawy Epigonów i wojny trojańskiej, król Argos. [przypis edytorski]
121. dzielne konie uwiodła (...) nim Troi paszę jadły i Ksantu nurt piły — nawiązanie do przepowiedni, że Grecy zdobędą Troję, jeśli konie Rezosa nie zażyją popasu pod Troją i nie napiją się wody z trojańskiej rzeki. [przypis edytorski]
122. Troil a. Troilos (mit. gr.) — najmłodszy syn Hekabe (Hekuby) i Priama, króla Troi; istniała przepowiednia, że Troja pozostanie niezdobyta, jeśli Troilos dożyje dwudziestu lat; dlatego Achilles zgładził chłopca, czym zasłużył sobie na gniew Apollina. [przypis edytorski]
123. Iliadek (...) tłum — procesja błagalna Trojanek. [przypis edytorski]
124. z przyjaciela zwłoki — daw. forma N.lm; dziś: (...) zwłokami. [przypis edytorski]
125. Memnon (mit. gr.) — syn Jutrzenki (Eos) i Titonosa (brata Priama, króla Troi); król Etiopów, których przyprowadził na pomoc Trojańczykom; zginął z ręki Achillesa. [przypis edytorski]
126. Amazonki (...) z groźną Pentezileą (mit. gr.) — Amazonki miały być plemieniem kobiet-wojowniczek, córek boga Aresa; wg różnych wersji mitu miały zamieszkiwać wybrzeże Morza Czarnego, Trację, centralną Scytię na lewym brzegu Dunaju bądź płn. wybrzeże Azji Mniejszej u podnóża Kaukazu; Pentezilea, ich przywódczyni, przybyła na czele Amazonek na odsiecz Troi i tam poległa w walce Achillesem. [przypis edytorski]
127. Eurotas — rzeka w Lakonii, nad którą wzniesiono miasto Spartę. [przypis edytorski]
128. Cynt a. Cynthus — góra na wyspie Delos, gdzie urodzili się bogowie: Diana i Apollin. [przypis edytorski]
129. Oceanidy — w górach raczej: Oready, nimfy górskie. [przypis edytorski]
130. powała — sufit, sklepienie. [przypis edytorski]
131. rozdawa — dziś popr: rozdaje. [przypis edytorski]
132. słowy — dziś popr. forma N.lm: słowami. [przypis edytorski]
133. Hesperia — Italia a. tereny Europy zach., z Hiszpanią włącznie. [przypis edytorski]
134. bitwy wsławion — daw. formy; dziś popr.: bitwami wsławiony. [przypis edytorski]
135. Enotrzy (Oenotri) — lud, którym władał arkadyjski król Enotr i który osiedlił się w płd. Italii. [przypis edytorski]
136. zwie ją Italią, swego wodza nadając jej imię — kolejnym po Enotrze, legendarnym królem plemienia Enotrów, miał być Italus (a. Italos; syn Penelopy i Telegonusa) i od jego imienia zasiedlone przez ten lud ziemie Płw. Apenińskiego zyskały nazwę Italii. Italus miał przekształcić pasterski lud Enotrów w osiadłe, rolnicze społeczeństwo, ustanawiając wiele obyczajów, w tym dotyczących posiłków. Inna etymologia wywodzi nazwę kraju Italia od słowa oznaczającego „jagnię” i wskazującego na hodowlę bydła przez mieszkańców tych obszarów. [przypis edytorski]
137. Orion — konstelacja gwiazd widoczna od lata do początków zimy, gdy na Morzu Śródziemnym częste są burze. [przypis edytorski]
138. wzdętymi nurty — daw. forma N.lm; dziś popr.: (...) nurtami. [przypis edytorski]
139. wwieść — wprowadzić. [przypis edytorski]
140. ojcze — tu: o Eneaszu. [przypis edytorski]
141. nie stawać (daw.) — nie dostawać; nie starczać; brakować. [przypis edytorski]
142. słów (...) szelesty — daw. forma N.lm; dziś popr.: (...) szelestami. [przypis edytorski]
143. odwrócone słońce konie spina — kraina na drugim końcu świata, gdzie rydwan słońca widoczny jest jako odwrócony. [przypis edytorski]
144. Hesperia, błonia Saturna — po zdetronizowaniu przez syna Saturn (Kronos) miał być królem Hesperii (Italii). [przypis edytorski]
145. Eryks — legendarny król Sycylii, syn Posejdona i Afrodyty, władca Elymów, który zginął w walce z Herkulesem; także: nazwa sycylijskiej góry. [przypis edytorski]
146. druhy — dziś popr. forma M.lm: druhowie. [przypis edytorski]
147. zresztą (daw.) — poza tym. [przypis edytorski]
148. matki słowa — tu: słowa Wenery, matki Eneasza. [przypis edytorski]
149. rówien (daw.) — dziś popr.: równy. [przypis edytorski]
150. lico a. lica (daw.) — twarz. [przypis edytorski]
151. z Paru (...) kamień — marmur paryjski; wysoko ceniony w Grecji i Rzymie. [przypis edytorski]
152. bezedna — otchłanie, bezdenne przepaści. [przypis edytorski]
153. Teucer przybył w sydońskie zagony, wypędzon z ziem ojczystych, by szukać korony z pomocą Bela (...) — Teucer a. Teukros (mit. gr.), syn Telamona, króla Salaminy (w Attyce) i Hezjony, siostry Pryjama, króla Troi, przyrodni brat Ajaksa Wielkiego, na którego podczas snu Atena zesłała szaleństwo, które doprowadziło go do samobójstwa; Teucer urządził pogrzeb bratu, ale nie pomścił go, za co po powrocie z wojny został wypędzony przez ojca. Nową ojczyznę znalazł na Cyprze, gdzie dzięki sydońskiemu (tj. punickiemu) królowi Belusowi założył nową Salaminę Cypryjską. [przypis edytorski]
154. wrzeciądza a. wrzeciądze — brama, wrota. [przypis edytorski]
155. związek wzbroniony — chodzi o związek Heleny z Parysem. [przypis edytorski]
156. matki Ledy — Leda była żoną króla Sparty Tyndareusa, matką Heleny oraz bliźniaków Kastora i Polluksa. [przypis edytorski]
157. znachodzić (daw.) — znajdować. [przypis edytorski]
158. grot tyfejski — piorun, którym Jowisz zabił niegdyś Tytana Tyfeusa. [przypis edytorski]
159. dla Junony — tu: przez Junonę, z powodu Junony. [przypis edytorski]
160. sydońskie miasto — Kartagina, kolonia Sydonu. [przypis edytorski]
161. królewski chłopiec — tu: syn Eneasza, Askaniusz (Jul). [przypis edytorski]
162. idalski chram — świątynia w Idalium na Cyprze poświęcona Afrodycie, bogini miłości, którą stąd obdarzano przydomkiem Idalia. [przypis edytorski]
163. Acydalia — Wenus Acydalijska; przydomek pochodzi od źródła Acidalia w Beocji, w którym bogini miłości miała się kąpać wraz z Gracjami. [przypis edytorski]
164. Sychej — zmarły, ukochany mąż Dydony. [przypis edytorski]
165. Belun — król Tyru, ojciec Dydony. [przypis edytorski]
166. nastawa — dziś popr. forma: nastaje. [przypis edytorski]
167. Arktur — najjaśniejsza gwiazda w konstelacji Wolarza (Bootesa); w starożytności przypisywano jej wielki wpływ na pogodę. [przypis edytorski]
168. słotne Hyjady — grupa gwiazd w konstelacji Byka, w którą Słońce wchodzi w poł. maja, rozpoczynając porę deszczową; tu z przydomkiem „słotne”, w oryg. ich gr. nazwa znaczy tyle do „deszczowe”. [przypis edytorski]
169. podwójne Triony — gwiazdozbiory: Wielka i Mała Niedźwiedzica. [przypis edytorski]
170.
Darmowe książki «Eneida - Wergiliusz (gdzie czytac ksiazki online za darmo TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)