Darmowe ebooki » Dramat szekspirowski » Sen nocy letniej - William Shakespeare (Szekspir) (czytaj txt) 📖

Czytasz książkę online - «Sen nocy letniej - William Shakespeare (Szekspir) (czytaj txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 William Shakespeare (Szekspir)



1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Idź do strony:
Piramus pokazał,  
Znajdując wiernej Tyzby płaszcz zamordowany,  
Swój miecz krwawy, występny, jakby opętany,  
Niby rożen w głębiny piersi swoich wcisnął,  
Skąd strumień krwi gorącej na powietrze trysnął.  
Tyzbe pod morwą skryta, kiedy powróciła,  
Miecz kochanka z rozpaczy w sercu utopiła251.  
Teraz lew, blask księżyca, mur, dwaj kochankowie,  
Każdy, jak przyjdzie kolej, resztę wam opowie. 
 
Wychodzą: Prolog, Tyzbe, Lew i światło księżyca. TEZEUSZ

Dziwno by mi było, gdyby lew przemówił.

DEMETRIUSZ

Nic w tym dziwnego przecie, mój królu. Dlaczegóżby lew nie mógł mówić, gdy mówi tylu osłów.

MUR
Wypadło, żem jest murem w izbie tej, panowie, 
Ja, kotlarz, co Ryjakiem naprawdę się zowie,  
A mur, proszę pamiętać, nie nowy, lecz stary,  
W którym czas porysował szczeliny i szpary.  
Przez jedną taką szparę kochankowie stali  
Nieraz sobie miłosne sekreta szeptali.  
Ten kamień i to wapno jasno wam dowodzi,  
Żem to ja tym jest murem; nikt tu was nie zwodzi.  
Niebawem usłyszycie przez tę moją szparę,  
Szepczącą sobie miłość zakochaną parę. 
  TEZEUSZ

Któż by lepszej wymagał mowy od kłaków i wapna252?

DEMETRIUSZ

To najdowcipniejsza ściana, o jakiej zdażyło mi się słyszeć.

TEZEUSZ

Piram zbliża się do muru, słuchajmy!

Wchodzi Piram. PIRAM
Nocy ciemna, owita w czarne prześcieradło, 
Nocy, co jesteś wszędzie, gdzie słońce nie padło, 
O nocy, nocy, nocy! Biada, biada, biada! 
Podobno w mojej Tyzby pokaże się zdrada. 
O, murze, słodki murze! O, murze kochany, 
Co dzielisz moje pola i ojca jej łany, 
Pozwól mi przez twą szparę, mureczku mój drogi, 
Po drugiej stronie okiem szukać mej niebogi. 
Mur podnosi otwarte palce. 
Dzięki! Niech za to Jowisz podpiera cię stale!  
Co ja widzę? Niestety, nie widzę nic wcale.  
Skoroś moje skrył szczęście, murze zły i podły,  
Przeklęte twe kamienie, co mnie tak zawiodły! 
  TEZEUSZ

Zdaje mi się, że mur, jeżeli ma serce, powinien przekleństwem na przekleństwo odpowiedzieć.

DENKO

Nie, nie, najjaśniejszy panie, nie powinien. Po słowach „co mnie tak zawiodły!” jest kolej na Tyzbe. Ma wejść teraz, a ja mam na nią czatować253 przez szparę. Zobaczycie, że wszystko się stanie, słowo w słowo, jak wam powiedziałem. Czy widzicie? Nadchodzi.

Wchodzi Tyzbe. TYZBE
O murze, już ty nieraz słyszałeś me łkanie,  
Gdy przyszło z Piramusem bolesne rozstanie.  
Wiśniowymi ja nieraz ogrzałam ustami  
Te kamienie, wiązane wapnem i kłakami. 
  PIRAM
Widzę głos, hej, do szpary! Czy mi się nie zdarzy 
Dosłyszeć chciwym uchem Tyzby mojej twarzy?  
Tyzbe! 
  TYZBE

Drogi! Bo myślę, że to ty, Piramie?

PIRAM
Myśl, co chcesz, ale nie wątp, że ja, że nie kłamię,  
Ja, wierny twój Limander254. 
  TYZBE
Ja Helena255, wierna, 
Póki mnie nie zabierze śmierć niemiłosierna. 
  PIRAM

Nigdy Szefel256 wierniejszy nie był Prokrusowej.

TYZBE

Jak Prokrus Szefelowi, tak ja Piramowi.

PIRAM

Pocałuj mnie, kochana, przez muru szczelinę.

TYZBE

Ach, nie twoje usteczka, lecz całuję glinę!

PIRAM

Czyli257 chcesz przy Nygusa258 grobie na mnie czekać?

TYZBE

Lecę na śmierć lub życie, chwili nie chcę zwlekać.

MUR
Ja, mur, tutaj skończyłem rolę moją całą,  
Więc odchodzę, bo nic mi robić nie zostało.  
 
Wychodzą: Mur, Piram i Tyzbe. TEZEUSZ

Teraz mur między dwoma sąsiadami rozwalony.

DEMETRIUSZ

Nie ma na to lekarstwa, panie, gdy mury podsłuchują bez ostrzeżenia.

HIPPOLITA

Nie słyszałam jeszcze głupszej ramoty259.

TEZEUSZ

Najlepsze w tym rodzaju utwory są tylko cieniem, a najgorsze nie są gorsze, jeśli im wyobraźnia przyjdzie na pomoc.

HIPPOLITA

A wtedy naszej, a nie ich wyobraźni jest to dziełem.

TEZEUSZ

Jeżeli nie gorzej o nich myślimy, jak oni sami o sobie, mogą uchodzić za niepospolitych ludzi. Ale zbliżają się dwie szlachetne bestie: człowiek i lew.

Wchodzą: Lew i światło księżyca. LEW
Piękne panie, serduszka których biją w trwodze, 
Gdy się wam biedna myszka pokaże na drodze,  
Może strach uczujecie aż do głębin duszy,  
Gdy lwa ryk przeraźliwy nagle was ogłuszy.  
Więc wiedzcie, że ja, Cichy, stolarz, lwa gram rolę,  
Że tu sobie żadnego gwałtu nie pozwolę,  
Bo wiem, że gdybym przyszedł naprawdę z lwa siłą,  
Z moim gardłem i głową krucho by tu było. 
  TEZEUSZ

Co za poczciwa i sumienna bestia!

DEMETRIUSZ

Jeszcze nie widziałem lepszej bestii.

LIZANDER

Ten lew to istny lis z odwagi.

TEZEUSZ

Prawda, a gęś z roztropności.

DEMETRIUSZ

Nie, panie, bo jego odwaga nie może porwać jego roztropności, a lis porywa gęsi.

TEZEUSZ

Jego roztropność, jestem pewny, nie może porwać jego odwagi, bo gęś nie porywa lisa. Ale zostawmy to jego roztropności, a słuchajmy teraz księżyca.

KSIĘŻYC

Ta latarnia jest rogów księżyca obrazem.

DEMETRIUSZ

Powinien by rogi nosić na głowie.

TEZEUSZ

Już nie jest na młodziku260, rogi też jego są niewidzialne w pełni.

KSIĘŻYC
Ta latarnia jest rogów księżyca obrazem, 
Ja chłopem na księżycu jestem tu zarazem.  
  TEZEUSZ

To błąd największy z całej sztuki; należało go wsadzić w latarnię, bo jakże inaczej byłby chłopem na księżycu?

DEMETRIUSZ

Nie śmie tam wejść dla261 świecy; widząc knot jej długi, bał się, żeby mu nie utarto rogów razem z knotem.

HIPPOLITA

Ten księżyc nudzić mnie zaczyna; pragnęłabym, żeby się już zmienił.

TEZEUSZ

Wnosząc ze słabego światełka jego roztropności, zdaje się, że jest już na schyłku. Przez grzeczność jednak i wyrozumiałość musimy dać mu czas potrzebny.

LIZANDER

Prowadź rzecz dalej262, księżycu!

KSIĘŻYC

Wszystko, co miałem wam powiedzieć, było oświadczyć, że ta latarnia jest księżycem; ja chłopem na księżycu; ten pęk ciernia moim pękiem ciernia, a ten pies moim psem.

DEMETRIUSZ

Aleć to wszystko powinno być w latarni, bo wszystko to jest na księżycu. Ale cicho! zbliża się Tyzbe.

Wchodzi Tyzbe. TYZBE

To stary grób Nygusa, a gdzie me kochanie?

LEW

Och!

Lew ryczy, Tyzbe ucieka, zostawiając płaszcz. DEMETRIUSZ

Lwie, sławnie ryknąłeś.

TEZEUSZ

Dobrze uciekłaś, Tyzbe.

HIPPOLITA

Pięknie świeciłeś, księżycu! Na uczciwość, ten księżyc świeci z rzadką gracją.

Lew szarpie płaszcz Tyzby i wychodzi. TEZEUSZ

Lwie, dobrze szarpałeś.

DEMETRIUSZ

Wtem nadszedł Piramus.

LIZANDER

A lew zniknął.

Wchodzi Piram. PIRAM
Dzięki, księżycu, za twe słoneczne promienie,  
Dzięki, księżycu, za twe jaskrawe spojrzenie,  
Bo widzę, że przy twego światła srebrnych strugach  
Zobaczę moją Tyzbę na zielonych smugach263. 
 
Lecz stój! wielki Boże!  
Lecz patrz, czy być może? 
Oczy moje, czy widzicie? 
O, kaczątko, moje życie,  
Twój płaszcz pięknie haftowany 
Twoją krwią pomalowany? 
Przybywajcie z piekła jędze, 
Parki, życia mego przędzę 
Niech nożyce wasze utną! 
Skończcie, zniszczcie istność264 smutną! 
  TEZEUSZ

Ta namiętność i śmierć drogiej kochanki zdolne prawie265 zasmucić człowieka.

HIPPOLITA

Niech zginę, jeśli mi nie żal tego poczciwca.

PIRAM
Ach, dlaczegóż, naturo, ulepiłaś lwice? 
Skoro ten lew okrutny połknął mą dziewicę,  
Co jest, nie, nie, co była najpiękniejszą panią,  
Żyjącą, kochającą: życie dałbym za nią! 
 
Płyńcie z oczu, łez mych strugi, 
Dalej z pochwy, mieczu długi! 
Niechaj ostrze twe utonie 
Tu, w Pirama lewym łonie, 
W którym słyszę serca tyk. 
Więc umieram myk! myk! myk! 
Już ja teraz trup bez ruchu, 
Więc co prędzej ty, mój duchu, 
Do niebieskich bram już płyń! 
Niech języka światło zniknie! 
Niechaj księżyc w przepaść smyknie266! 
A ty teraz giń! giń! giń! 
 
Umiera. Wychodzi światło księżyca. HIPPOLITA

Ale dlaczego odeszło światło księżyca, nim wróciła Tyzbe i znalazła kochanka?

TEZEUSZ

Znajdzie go przy świetle gwiazd. Nadchodzi, jej rozpacz kończy sztukę.

Wchodzi Tyzbe. HIPPOLITA

Sądzę, że nie będzie rozwlekła po stracie takiego Pirama; mam nadzieję, że krótko się sprawi267.

DEMETRIUSZ

Piórko przeważy szalę, kto lepszy, Piramus, czy Tyzbe.

LIZANDER

Już go zobaczyła słodkim swoim okiem.

DEMETRIUSZ

I tak po nim płacze, videlicet268.

TYZBE
Czy śpisz, kochaneczku? 
Co? Umarłeś, gołąbeczku? 
Piramie, pociesz mnie słowem! 
Zbudź się! Przebóg! on nie żyje! 
Toż trumna wiekiem dębowem 
Jasne oczy twe przykryje? 
Ach, więc zimny grób przyciśnie 
Jego nosa świeże wiśnie, 
Lilie ust jego srebrzyste, 
Lic jego złoto pierwiosnek? 
O, łzy moje wiekuiste, 
Bo on miał oczy zielone jak czosnek! 
Trzy siostrzyce269, przybywajcie, 
A ręce blade jak mleko 
Krwi czerwonej jego rzeką 
Bez ustanku polewajcie, 
Gdyście przecięły, złe jędze, 
Dni jego jedwabną przędzę! 
Lecz języku, dość tych żali! 
Przyjdź mi w pomoc, wierna stali! 
Utoń w głębiach mego łona! 
Przyjaciele, bądźcie zdrowi! 
Tak Tyzbe kona. 
Bądźcie zdrowi! zdrowi! zdrowi! 
  Umiera. TEZEUSZ

Zostało światło księżyca i Lew, żeby pogrzebać umarłych.

DEMETRIUSZ

I mur do pomocy.

DENKO

Nie, możecie mi wierzyć; mur już rozwalony, który rozdzielił ich ojców. Czy chcecie teraz widzieć epilog, albo przysłuchać się bergamaskiemu tańcowi270, wykonanemu przez dwóch tancerzy naszego cechu?

TEZEUSZ

Tylko proszę, żadnego epilogu; sztuka wasza nie potrzebuje obrony. Nie broń nikogo; bo gdzie wszyscy aktorowie pomarli, nie potrzeba ganić jednego. Gdyby ten, co to napisał, grał rolę Pirama i powiesił się na podwiązce Tyzby, byłaby to prześliczna tragedia, choć jest nią i teraz, na uczciwość, a odegraną znakomicie. Pokaż nam teraz wasz bergamaski taniec, a daj pokój epilogowi. Taniec klaunów.

TEZEUSZ
Żelazny język271 wymówił dwunastą; 
A więc do łożnic! to prawie czas wróżek. 
Boję się jutro rano tak spać długo, 
Jak długo wieczór ten przeciągnęliśmy. 
O ciężkim nocy kroku ta nam farsa 
Nie dała myśleć. Czas spać, przyjaciele. 
Będziem to święto obchodzili godnie 
Wśród uczt i tańców dwa jeszcze tygodnie. Wychodzą. 
  SCENA II
Wchodzi Puk. PUK
Głodna ryczy teraz lwica, 
Wilki wyją do księżyca; 
Dziennej pracy potem zlany 
Chrapie wieśniak zmordowany. 
Gasną ognie, a na wieży 
Huka puszczyk, pod kotary, 
Gdzie cierpiący łazarz272 leży, 
Śle do myśli kir273 i mary. 
Z grobów wstają w tej godzinie 
Rozbudzone duchów koła, 
I milczące, po dolinie, 
Ciągną ścieżką do kościoła. 
My, co od słońca spojrzenia 
Uciekamy przy Hekacie274, 
Ciągle w cieniów skryte szacie, 
Wierne nocy jak marzenia, 
Czas nasz teraz; ani myszy 
Dom ten święty nie usłyszy. 
Pierwszym przybył, by w podwórzu 
Zmieść tą miotłą kłęby kurzu. 
 
Wchodzą : Oberon i Tytania z Orszakiem. OBERON
Z gasnącego niech ogniska 
Blask w tym domu świeży błyska; 
Niechaj wróżki me radośnie, 
Jak ptaszyna w pierwszej wiośnie, 
Nucą ze mną pieśń wesołą 
I zatoczą tańców koło. 
  TYTANIA
Naprzód chórem pieśń zanucim, 
Potem pójdziem, ręka w ręce, 
I w komnaty te książęce 
Błogosławieństw skarby rzucim.  
 
Pieśń i tańce. OBERON
Aż do świtu, wróżki moje, 
Przebiegajcie te podwoje, 
Gdy my do ślubnej kotary 
Błogosławieństw niesiem dary, 
By wszystko, co tam wyrośnie, 
W wiecznej chwały kwitło wiośnie. 
Trzem tym parom szczęście damy, 
Nic ich życia nie zasmuci, 
Dłoń natury żadnej plamy 
Na potomstwo ich nie rzuci. 
Nigdy oblicza ich dzieci 
Ni zajęczej znamię wargi275, 
Które rodzi wstręt i skargi, 
Ni brodawka nie oszpeci. 
Poświęcajcie polną rosą, 
Każdy kątek; wasze nogi 
Cichy pokój w wszystkie progi 
I szczęście niechaj poniosą. 
Lat tysiące niech przepłynie, 
A dom szczęściem ten niech słynie! 
Dalej, wróżki, 
Lekkie nóżki 
Dobry tańców mają czas;  
A o świcie czekam was. 
 
Wychodzą: Oberon, Tytania i Orszak. PUK
Jeśli was nasze obraziły cienie276,  
Pomyślcie tylko (łatwe przypuszczenie),  
Że was sen zmorzył, że wszystko, co było,  
Tylko uśpionym we śnie się marzyło.  
Jeżeli dzisiaj senne to
1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Idź do strony:

Darmowe książki «Sen nocy letniej - William Shakespeare (Szekspir) (czytaj txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz