Darmowe ebooki » Dramat szekspirowski » Sen nocy letniej - William Shakespeare (Szekspir) (czytaj txt) 📖

Czytasz książkę online - «Sen nocy letniej - William Shakespeare (Szekspir) (czytaj txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 William Shakespeare (Szekspir)



1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Idź do strony:
miłość za mną pognała Helenę. 
Lecz teraz, królu, nie wiem, jaką siłą, 
Siłą cudowną, miłość ma dla Hermii 
Jak śnieg stopniała, zdaje mi się teraz 
Jak przypomnienie błyszczącego cacka225,  
Za którym w moim dzieciństwie goniłem. 
Dziś moją wiarą, serca mego cnotą,  
Jedynym celem, ócz226 moich rozkoszą, 
Helena tylko. Nim ujrzałem Hermię,  
Helenie, królu, byłem zaręczony;  
Jak chory, miłym wzgardziłem pokarmem,  
Dzisiaj, zdrowemu, smak rodzimy227 wrócił,  
Kocham go, pragnę, za nim tylko wzdycham,  
I odtąd wierny będę mu na zawsze. 
  TEZEUSZ
Szczęsne228 spotkanie, piękni kochankowie!  
Resztę powieści wysłuchamy później.  
Na przekór twojej woli, Egeuszu,  
W jednej świątyni, wkrótce z nami razem  
Wiecznym łańcuchem zwiążem dwie te pary.  
Zbyt jest już późno; nasze polowanie  
Do stosowniejszej odkładamy pory.  
Teraz do Aten. Trzech mężów, trzy żony  
W dniu jednym ślubne przywdzieją korony.  
A więc do Aten spieszmy, Hippolito. 
 
Wychodzą: Tezeusz, Hippolita, Egeusz i Orszak. DEMETRIUSZ
Wszystko mi zda się małe i niejasne,  
Jak góry w dali zdają się obłokiem.  
  HERMIA
Mnie się znów wszystko wydaje podwójne,  
Jak każdym okiem osobno widziane. 
  HELENA
Jak znaleziony klejnot, mój Demetriusz 
Zda mi się moim i znowu nie moim. 
  DEMETRIUSZ
Myślę, że śpimy i marzymy wspólnie.  
Jesteścież pewni, że książę był z nami,  
Że nam dał rozkaz, aby za nim spieszyć? 
  HERMIA

Był tu z mym ojcem.

HELENA
I z swą Hippolitą. 
  LIZANDER

I do świątyni woła nas za sobą.

DEMETRIUSZ
Więc idźmy za nim, to nie sen był marny.  
W drodze marzenia nasze opowiemy. 
 
Wychodzą. — Denko się budzi. DENKO

Jak przyjdzie na mnie kolej, zawołajcie mnie, a odpowiem. Pierwsze moje słowa są: Przepiękny Piramie! — Hola, ho! Piotrze Pigwo! Fujarko, naprawiaczu miechów! Ryjaku, kotlarzu! Głodziku! Jak Bóg żywy, uciekli, a zostawili mnie śpiącego. Przedziwne miałem widzenie. Miałem sen, a żaden ludzki dowcip229 nie wypowie, co to za sen był. Człowiek, co by chciał sen ten wytłumaczyć, po prostu byłby osłem. Zdawało mi się, że byłem — nikt nie potrafi zgadnąć, czym byłem. Zdawało mi się, że byłem i zdawało mi się, że miałem. Ale kto by się podjął powiedzieć, co mi się zdało, że miałem, ten po prostu byłby pstrokatym błaznem. Oko ludzkie nie słyszało, ucho ludzkie nie widziało, ręka ludzka niezdolna posmakować, język pojąć, a serce wypowiedzieć, co mi się śniło. Namówię Piotra Pigwę, żeby o tym śnie napisał balladę, tytuł jej będzie: Sen Denka, bo jest bezdenna, a zaśpiewam ją przy końcu sztuki, w przytomności 230księcia. Być nawet może, że dla dodania jej krasy231, zanucę ją nad umarłą Tyzbe wychodzi.

SCENA II
Ateny. Izba w domu Pigwy.
Wchodzą: Pigwa, Fujarka, Ryjak i Głodzik. PIGWA

Czyście posłali do domu Denka? Czy wrócił?

GŁODZIK

Ani słychu o nim. Bez wątpienia leży gdzieś zaczarowany.

FUJARKA

Jeśli nie wróci, krucho z naszą sztuką; bez niego kroku nie ruszy, czy nie prawda?

PIGWA

Bez niego wszystko przepadło, bo nie ma w Atenach drugiego człowieka, co by mógł przedstawić Pirama.

FUJARKA

Nie, nie ma. On ma po prostu najbystrzejszy dowcip ze wszystkich czeladników ateńskich.

PIGWA

A do tego najpokaźniejszą postawę; a co do słodyczy głosu, to drugi słowik.

FUJARKA

Należało ci powiedzieć: to drugi lew, bo słowik, odpuść Boże, to rzecz do niczego.

Wchodzi Cichy. CICHY

Mości panowie, książę wraca ze świątyni, gdzie w dodatku odbył się ślub dwóch lub trzech pań i panów. Gdyby nam się udało przedstawić naszą sztukę, wyszlibyśmy wszyscy na ludzi.

FUJARKA

O, słodki waligóro232Denko! gdzie jesteś? Tak więc, straciłeś pół-złotka na dzień, przez całe życie. Nie uszedłby pół-złotka na dzień, bo dałbym się powiesić, gdyby mu książę nie dał pół-złotka na dzień za odegranie Pirama. Zarobiłby je uczciwie; pół- złotka na dzień za Pirama, albo nic.

Wchodzi Denko. DENKO

Gdzie moje chłopaki? gdzie moje serduszka?

PIGWA

Denko! O dniu waleczny! O szczęśliwa godzino!

DENKO

Mości panowie, mógłbym wam cuda opowiadać, ale nie pytajcie, co to za cuda, bo jeśli wam powiem słówko, nie jestem Ateńczykiem. Opowiem wam jednak wszystko słowo w słowo, jak się stało.

PIGWA

Opowiedz, słodki Denko.

DENKO

O mnie ani słowa. Wszystko co wam powiem, jest, że książę już po obiedzie. Zbierzcie wszystkie wasze rupiecie; dobre tasiemki do bród, nowe wstążki do trzewików. Zbierzcie się co prędzej w pałacu; niech każdy odczyta swoją rolę, bo mówiąc krótko a węzłowato, sztuka nasza jest preferowaną. Na każdy przypadek233 niech Tyzbe weźmie świeżą bieliznę, a ten, co gra lwa rolę, niech nie obcina paznokci, bo muszą wisieć, jak lwie pazury. A prócz tego, najdrożsi aktorowie, nie jedzcie ani cebuli ani czosnku, bo z ust waszych mają wychodzić słodkie oddechy, i nie wątpię, że kto bądź je usłyszy, przyzna, że słodka to komedia. Dość słów na teraz, idźmy!

Wychodzą.
Przekaż 1% podatku na Wolne Lektury.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
AKT PIĄTY SCENA I
Ateny. Pokój w pałacu Tezeusza.
Wchodzą: Tezeusz, Hippolita, Filostrat, Panowie i Orszak. HIPPOLITA

Powieść234 kochanków dziwna mi się zdaje.

TEZEUSZ
Więcej w niej dziwu, niż prawdy, i nigdy  
W te czarodziejskie bajki nie uwierzę.  
Mózg zakochanych i szalonych kipi,  
Kształtuje formy, których zimny rozum 
Nigdy pochwycić i pojąć nie zdoła.  
Każdy poeta, lunatyk, kochanek  
Jest wyobraźni i marzenia dzieckiem. 
Ten widzi diabłów więcej, niż ich w piekle —  
To wariat; równie szalony kochanek  
Widzi w Murzynce Heleny urodę;  
Oko poety, w uniesienia szale,  
Z nieba na ziemię, z ziemi w niebo patrzy,  
Rzeczy nieznane wyobraźnią stwarza,  
A pióro jego powietrznej nicości  
Imię i miejsce pobytu wyznacza.  
Zwykły to figiel silnej wyobraźni,  
Że kiedy w sobie radość jaką czuje,  
I posła widzi, który ją przynosi,  
A gdy w ciemności trwoga ją ogarnie,  
Łatwo niedźwiedzia w każdym ujrzy krzaku. 
  HIPPOLITA
Ich powieść jednak o cudach tej nocy, 
O niepojętych uczuć ich przemianach,  
Coś pewniejszego, jak235 marzenie, znaczy,  
Rzeczywistości wielkie ma pozory236,  
Mimo dziwactwa i swej cudowności. 
 
Wchodzą: Demetriusz, Lizander, Hermia i Helena. TEZEUSZ
Ale patrz, pełni wesela przychodzą. 
Niech zawsze radość, moi przyjaciele, 
I świeża miłość mieszka w sercach waszych!  
  LIZANDER
A wierniej jeszcze niechaj towarzyszy 
Waszym przechadzkom, biesiadom i łożu! 
  TEZEUSZ
Jakimże tańcem, jaką maskaradą 
Wiek nieskończony trzech godzin zapełnim 
Od końca uczty do chwili spoczynku? 
Gdzie mistrz zwyczajny zabaw naszych teraz? 
Co ma pod ręką? Czy ma jaką sztukę, 
By zmniejszyć nasze trzygodzinne męki? 
Gdzie jest Filostrat? 
  FILOSTRAT
Na rozkazy, królu. 
  TEZEUSZ
Jak wieczór skrócisz? Jaką maskaradą 
Lub jakim tańcem? Zabawy nam trzeba, 
Aby oszukać krok czasu leniwy. 
  FILOSTRAT
Oto spis, królu, gotowych rozrywek, 
Spojrzyj i wybierz, od czego mam zacząć. 
 
Podaje papier. LIZANDER czyta
„Bitwa Centaurów z harf towarzyszeniem,  
Przez ateńskiego śpiewana rzezańca237”. 
  TEZEUSZ
Sam ją kochance mej opowiedziałem  
Na chwałę mego krewnego Alcyda238.  
  LIZANDER czyta
„Szalona wściekłość pijanych Bachantek,  
Trackiego wieszcza239 szarpiących w kawałki”.  
  TEZEUSZ
Stary to przedmiot; widziałem go dawniej,  
Gdy, Teb zwycięzca, wróciłem do Aten. 
  LIZANDER czyta
„Płacz Muz dziewięciu nad śmiercią nauki,  
Umarłej z głodu niedawnymi czasy”.  
  TEZEUSZ
To jakaś ostra musi być satyra, 
Nie dla niej pora przy ślubnych jest godach.  
  LIZANDER czyta
„Śmieszna tragedia, krótka ale nudna,  
Tyzby, kochanki młodego Pirama240”. 
  TEZEUSZ
Krótka a nudna? Tragedia a śmieszna?  
A więc śnieg czarny albo lód gorący?  
Jak potrafimy zgodzić tę niezgodę? 
  FILOSTRAT
Sztuka to, królu, długa na słów dziesięć,  
A chociaż nigdy krótszej nie widziałem,  
O słów mi dziesięć za długą się zdaje,  
Dlatego nudna. Na swoim w niej miejscu  
Nie ma jednego słowa lub aktora.  
Że to tragedia, królu, trudno wątpić,  
Skoro w niej Piram z własnej ginie ręki.  
Gdym próby słuchał, oczy me, wyznaję,  
Łzami zabiegły, ale łez weselszych  
Nigdy śmiech z ludzkich źrenic nie wycisnął. 
  TEZEUSZ

Jacy tę sztukę grają aktorowie?

FILOSTRAT
Tłum twardoręki tutejszej czeladzi241, 
Której mózg nigdy dotąd nie pracował,  
A która dzisiaj, na królewskie gody,  
Do nie ćwiczonej wbiła rzecz pamięci. 
  TEZEUSZ

Będziem jej słuchać.

FILOSTRAT
Nie, szlachetny panie; 
Znam całą sztukę, licha to ramota242, 
Na twą cześć w pocie czoła wyuczona,  
Chyba że mogą chwilę cię zabawić  
Dobre ich chęci.  
  TEZEUSZ
Pragnę widzieć sztukę, 
Bo co powinność w hołdzie nam przynosi,  
W prostocie ducha, zawsze jest przyjemne.  
Zabierzcie miejsca; wprowadzić aktorów.  
 
Wychodzi Filostrat. HIPPOLITA
Nie lubię patrzeć na bezsilny mozół243, 
Upadający pod służby ciężarem.  
  TEZEUSZ

Nic podobnego nie zobaczysz, droga.

HIPPOLITA

Wszak nam powiedział, że to nad ich siły.

TEZEUSZ
Tym więcej łaski za nic im dziękować.  
Zabawą dla nas będą ich usterki;  
A gdzie się potknie gorliwość uboga,  
Chęci, nie talent wzgląd szlachetny sądzi.  
W moich podróżach nieraz mnie uczeni  
Wypracowaną chcieli witać mową,  
Gdy na mój widok drżeli i blednęli244,  
Gdy milkli w środku okrągłych periodów245,  
Bo im strach słowa w gardle zatrzymywał,  
I nie dozwalał skończyć komplementu,  
Ich mi milczenie było pozdrowieniem;  
Bo w przerażeniu skromniej gorliwości  
To samo czytam, co w szumnych wyrazach,  
Z nazbyt śmiałego płynących języka;  
Milcząca miłość i niema prostota  
Najwymowniejsze dla mojej są duszy. 
 
Wchodzi Filostrat. FILOSTRAT

Łaskawy panie, prolog już gotowy.

TEZEUSZ

Niech wejdzie.

Przy odgłosie trąb i rogów wchodzi Prolog. PROLOG
Jeżeli was obrazim, to w naszej jest myśli;  
Pokazać, żeśmy bawić was, nie nudzić przyśli246 
Ubogim przedstawieniem sztuki naszej wątku,  
I to jest szczery koniec naszego początku.  
Rozważcie to. Przychodzim tylko na przekorę;  
Nie przychodzim, by w dobrą ucieszyć was porę, 
To nasz cel. By wesele w sercach wam obudzić  
Nie jesteśmy tu; żeby na chwilę was nudzić  
Gotowi aktorowie, a sztuki swej tokiem  
Wyłożą, co przed waszym przesunie się okiem.247 
  TEZEUSZ

Ten zuch nie zważa na punkta248.

LIZANDER

Jechał na swoim prologu, jak dziki źróbek249; nie wie, co to jest stanąć. Dobra nauka, miłościwy panie: nie dość jest mówić, trzeba jeszcze mówić, jak należy.

HIPPOLITA
To prawda. Grał na swoim prologu, jak dziecko na fujarce; dźwięk, tylko że bez ładu.  
  TEZEUSZ

Mowa jego podobna jest do powikłanego łańcucha; nie brak żadnego ogniwa, ale wszystko w nieporządku. Lecz co dalej?

Wchodzą: Piram i Tyzbe, Mur, światło Księżyca i Lew w pantomime. PROLOG
Ten widok może trochę zadziwia słuchaczy,  
Ale prawda niebawem wszystko wytłumaczy.  
Ten mąż jest to Piramus, jeśli chcecie wiedzieć,  
A że dama ta Tyzbe, mogę wam powiedzieć.  
Ten człek, którego wapno, jak widzicie, bieli,  
To lichy mur, co biednych kochanków tych dzieli.  
Jeśli muszą przez szpary jego nieszczęśliwi  
Do ucha sobie szeptać, niech was to nie dziwi.  
Ten znowu z psem, latarnią i tą wiązką cierni  
Przedstawia blask księżyca; kochankowie wierni  
Przy tym blasku księżyca poprzysięgli sobie  
Odbyć miłosny sobór250 na Ninusa grobie.  
W końcu ta straszna bestia, co się lew nazywa:  
Gdy w nocy ufna Tyzbe pierwsza tam przybywa, 
Spłoszył ją swoim rykiem, i gdy pełna trwogi  
Uciekała co prędzej, płaszcz jej spadł wśród drogi,  
A lew go krwawą paszczą czerwono pomazał.  
Gdy się wysmukły młodzian
1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Idź do strony:

Darmowe książki «Sen nocy letniej - William Shakespeare (Szekspir) (czytaj txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz