Koriolan - William Shakespeare (Szekspir) (czytanie książek TXT) 📖
Krótki opis książki:
Jedna z ostatnich sztuk Szekspira, niewystawiana za życia autora. Poruszająca tragedia honoru i zdrady, choć opowiada losy na wpół legendarnego Rzymianina, przedstawia uderzająco aktualną, gorzką ocenę społeczeństwa i polityki.
Akcja sztuki rozgrywa się na początku piątego wieku przed naszą erą, kilkanaście lat po obaleniu władzy królewskiej w Rzymie i zaprowadzeniu republiki. Rządy, za pośrednictwem senatu i konsulów, sprawują przedstawiciele możnych rodów, patrycjusze. Kajusz Marcjusz, szlachetnie urodzony dowódca rzymski, z niechęcią patrzy na kolejne ustępstwa senatu wobec ludu. Już w młodości zyskał sobie sławę na polach bitew, wychowany przez matkę na nieustraszonego i dumnego obrońcę miasta. Pogardza ludem, uważając go za głupi, tchórzliwy i zmienny motłoch. Z powodu głodu i drożyzny w mieście zaczynają się zamieszki, a tymczasem na ziemie Rzymu kieruje się armia Wolsków dowodzona przez Aufidiusza, zaprzysiężonego wroga Marcjusza, z którym już kilkukrotnie starł się w bitwie. Kiedy główna część rzymskich wojsk maszeruje na spotkanie Wolsków, Marcjusz jako zastępca dowódcy armii prowadzi oddziały na wrogie miasto Koriole.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: William Shakespeare (Szekspir)
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Koriolan - William Shakespeare (Szekspir) (czytanie książek TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 William Shakespeare (Szekspir)
grobem
Twych cnót. Rzym musi znać wartość swych dzieci.
Występkiem by to było, i zaprawdę
Gorszym niż kradzież, gorszym niż oszczerstwo,
Kryć czyny twoje i przemilczać o tym,
Co podniesione do szczytu uwielbień
Skromnym by jeszcze się zdało. Dlatego
Pozwolisz, abym (w celu okazania,
Czym jesteś, nie zaś w dank66 za to, coś zdziałał)
Przemówił do cię przed obliczem wojska.
MARCJUSZ
Rany me, chociaż same przez się błahe,
Bolą mnie wszakże, kiedy o nich słyszę.
KOMINIUSZ
Gdyby je raczej milczeniem pokryto,
Wtedy by słusznie mogły się rozgnoić
I zgangrenować; byłaby to bowiem
Niewdzięczność gorsza niż drażniący plaster.
Z wszystkich tych koni (którycheśmy wzięli
Niemałą ilość, i to dobrej rasy),
Z wszystkich tych skarbów, których nam dostarczył
Ich gród i obóz, wolno ci dziesiątą
Część wziąć na własność, oddajem ją tobie
Przed uczynieniem ogólnego działu67
I zostawiamy ci wybór.
MARCJUSZ
Dziękujęć68,
Wodzu; nie mogę jednak w żaden sposób
Na sercu moim wymóc przyzwolenia,
Iżbym zapłatę przyjął za usługi
Miecza mojego. Uchylam się przeto
Od tej korzyści i pragnę pozostać
Na równej stopie z tymi, którzy byli
Świadkami moich usiłowań.
Przeciągły odgłos trąb. Wszyscy wykrzykują: „Marcjusz! Marcjusz!”, rzucają w górę czapki i włócznie.
Kominiusz i Larcjusz stoją z odkrytymi głowami.
Oby
Te instrumenta69, które znieważacie,
Nigdy już więcej nie zabrzmiały! Kiedy
Trąby i kotły na polu Bellony70
Mogą się zniżać do dworaczych pochlebstw,
Dwory i miasta powinny by całe
W fałsz się przyodziać. Kiedy się stal może
Stawać tak miękką jak jedwab gnuśnika,
Niechże z niej szyją kołdry wojownikom!
Przestańcie. Toż więc za to, żem jak baba
Nie otarł nosa, gdy mi krew szła z niego,
Żem kilku słabych powalił charłaków71,
Co i niejeden z obecnych tu zrobił,
Chociaż nikt tego nie pamięta, za to
Hiperboliczne72 odbieram oklaski,
Jak gdybym lubił karmić moją małość
Mdłą karmią73 pochwał zaprawionych kłamstwem.
KOMINIUSZ
Za skromny jesteś, Marcjuszu, surowszy
Dla swoich zasług niż uprzejmy dla nas,
Którzy cześć prawdzie oddajemy. Wybacz,
Ale ponieważ sam chcesz krzywdzić siebie,
Musim cię pierwej (jak kogoś, co godzi
Na własne zdrowie) ująć w pęta, zanim
Będziem się mogli lepiej porozumieć.
Niech więc wiadomo będzie nam i światu,
Że Kajus Marcjusz zasłużył w tej wojnie
Na bohaterski wieniec; w dowód czego
Daję mu mego dziarskiego rumaka,
Wychowanego w obozach, z wszelkimi
Należącymi do niego przybory74.
Za to zaś, co pod Koriolami zdziałał,
Niechaj nazwany będzie uroczyście,
Wśród wiwatowych ogólnych okrzyków:
Kajem Marcjuszem Koriolanem.
Noś ten dodatek godnie aż do śmierci!
Odgłos trąb i kotłów.
WSZYSCY
Niech żyje Kajus Marcjusz Koriolanus!
KORIOLAN
Idę twarz obmyć, zobaczycie potem,
Czy mnie ta nazwa rumieni. Przyjmijcie
Dzięki tymczasem. Konia twego, wodzu,
Rad75 będę dosiąść i przez całe życie
jako pióropusz na szyszaku nosić
Na czele mych nazw ten drogi dodatek,
Który od ciebie otrzymałem.
KOMINIUSZ
A teraz idźmy do namiotów spocząć
Po trudach, wprzódy trzeba nam jednakże
Wysłać do Rzymu listy z doniesieniem
O odniesionym zwycięstwie. Larcjuszu,
Tobie wypada powrócić do Koriol;
Przyślesz nam stamtąd do Rzymu przedniejszych
Obywateli, celem traktowania
Z nimi o własnym ich dobru i naszym.
LARCJUSZ
Wypełnię, wodzu, co każesz.
KORIOLAN
Bogowie
Naigrawać się ze mnie zaczynają.
Ja, com przed chwilą odrzucił ofiarę
Książęcych darów, zniewolony jestem
Udać się z prośbą do mojego wodza.
KOMINIUSZ
Z góry już masz jej skutek. O cóż idzie?
KORIOLAN
Zdarzyło mi się w Koriolach przed laty
Nocować w domu pewnego biedaka,
Który mię76 przyjął gościnnie. Ten człowiek,
Zostawszy dzisiaj pojmany przez naszych,
Zawołał na mnie, ale wzrok mój wtedy
Widział przed tobą tylko Aufidiusza,
I gniew zagłuszył litość w moim sercu.
Proszę cię teraz, wodzu, puść na wolność
Tego biedaka!
KOMINIUSZ
O, ta prośba godna
Jest ciebie! Choćby ten człowiek był mego
Brata zabójcą, zostałby natychmiast
Tak jak wiatr wolnym. Uwolń go Tytusie.
LARCJUSZ
Jakież jest jego miano?
KORIOLAN
Na Jowisza,
Nie mogę sobie przypomnieć — znużony
Jestem, nie jestem w stanie zebrać myśli.
Nie ma tu wina?
KOMINIUSZ
Idźmy do namiotu,
Krew ustąpiła z twych lic, czas w to wejrzeć,
Nie ociągajmy się dłużej.
Wychodzą.
SCENA DZIESIĄTA
Obóz Wolsków.
Odgłos trąb i rogów. Tullus Aufidiusz skrwawiony wchodzi z dwoma czy trzema żołnierzami.
AUFIDIUSZ
Wzięto więc miasto!
PIERWSZY ŻOŁNIERZ
Nie inaczej, wodzu;
Ale podobno ma być powrócone
Pod łagodnymi dla nas warunkami.
AUFIDIUSZ
Pod warunkami? O, trzeba mi było
Być Rzymianinem, kiedy będąc Wolskiem,
Nie mogę być tym, czym jestem. Warunki!
Jakież u kata łagodne warunki
Mogą się mieścić w układach dla strony,
Co się na łaskę zdała lub niełaskę?
Pięć razy z tobą walczyłem, Marcjuszu,
I tyleż razy pobity zostałem.
Spotkałoby mnie, rozumiem, toż samo
Za każdym razem, chociażbyśmy z sobą
Ścierali miecze tak często, jak jemy.
Na wszystkie nieba i piekła! Jeżeli
Kiedy bądź jeszcze przyjdzie mi się znowu
Broda o brodę zetknąć z tym człowiekiem,
Albo ja padnę, albo on. Szlachetne
Współzawodnictwo już mnie dziś nie łechce.
Dotąd myślałem go zgnieść w równej walce,
Miecz z jego mieczem skrzyżowawszy: teraz
Nie dbam o środki, byle się go pozbyć,
Siła lub podstęp, jedno z tego dwojga
Musi go dosiąc.
PIERWSZY ŻOŁNIERZ
To prawdziwy szatan.
AUFIDIUSZ
Śmielszy od niego, ale mniej przebiegły...
Moja waleczność nasiąkła trucizną
Przez to jedynie, że cierpiała plamę,
Którą ją okrył, gotowa dla niego
Zaprzeć się siebie. Nic nie zdoła wstrzymać
Mej ręki, ani sen, ani modlitwa,
Ani choroba, ani nagość, ani
Próg Kapitolu, ani wnętrze świątyń,
Ani kapłanów pobożne obrzędy,
Ani czas ofiar: nic z tego wszystkiego,
Co wszelkiej stawia wściekłości zaporę,
Nie zdoła żadnym starym przywilejem
I zardzewiałym puklerzem77 zwyczaju
Zasłonić piersi Marcjusza przed gromem
Mej nienawiści. Gdziekolwiek go znajdę,
Choćby to było w domu i pod strażą
Brata mojego własnego, utopię
Chciwą krwi dłoń w własnych jego wnętrznościach.
Idźcie do miasta, wywiedzcie się, co tam
Zaszło nowego i jacy do Rzymu
Posłani będą zakładnicy.
PIERWSZY ŻOŁNIERZ
Mamy
Sami iść, wodzu? nie pójdzieszże z nami?
AUFIDIUSZ
Czekają na mnie w gaju cyprysowym
(Ku południowi za młynami miasta).
Tam mi donieście, jak się świat obraca,
Abym do tego zastosować umiał
Dalszą mą drogę.
PIERWSZY ŻOŁNIERZ
Uczynim tak, wodzu.
Wychodzą.
Podoba Ci się to, co robimy? Wesprzyj Wolne Lektury drobną wpłatą: wolnelektury.pl/towarzystwo/
AKT DRUGI
SCENA PIERWSZA
Rzym. Plac publiczny.
Metieniusz, Sycyniusz i Brutus.
MENENIUSZ
Augurowie78 powiedzieli mi, że tej nocy będziemy mieli wieści.
BRUTUSDobre czy złe?
MENENIUSZNiezupełnie odpowiednie życzeniom ludu, bo lud nie lubi Marcjusza.
SYCYNIUSZNatura uczy zwierzęta poznawać nieprzyjaciół.
MENENIUSZ