Koriolan - William Shakespeare (Szekspir) (czytanie książek TXT) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Jedna z ostatnich sztuk Szekspira, niewystawiana za życia autora. Poruszająca tragedia honoru i zdrady, choć opowiada losy na wpół legendarnego Rzymianina, przedstawia uderzająco aktualną, gorzką ocenę społeczeństwa i polityki.

Akcja sztuki rozgrywa się na początku piątego wieku przed naszą erą, kilkanaście lat po obaleniu władzy królewskiej w Rzymie i zaprowadzeniu republiki. Rządy, za pośrednictwem senatu i konsulów, sprawują przedstawiciele możnych rodów, patrycjusze. Kajusz Marcjusz, szlachetnie urodzony dowódca rzymski, z niechęcią patrzy na kolejne ustępstwa senatu wobec ludu. Już w młodości zyskał sobie sławę na polach bitew, wychowany przez matkę na nieustraszonego i dumnego obrońcę miasta. Pogardza ludem, uważając go za głupi, tchórzliwy i zmienny motłoch. Z powodu głodu i drożyzny w mieście zaczynają się zamieszki, a tymczasem na ziemie Rzymu kieruje się armia Wolsków dowodzona przez Aufidiusza, zaprzysiężonego wroga Marcjusza, z którym już kilkukrotnie starł się w bitwie. Kiedy główna część rzymskich wojsk maszeruje na spotkanie Wolsków, Marcjusz jako zastępca dowódcy armii prowadzi oddziały na wrogie miasto Koriole.

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Czytasz książkę online - «Koriolan - William Shakespeare (Szekspir) (czytanie książek TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 William Shakespeare (Szekspir)

Idź do strony:

Wolskiem i poczuje

Smak mego miecza.

Hasło do bitwy. Rzymianie i Wolskowie wychodzą, walcząc. Rzymianie zostają odparci do swych przekopów. Marcjusz powraca. MARCJUSZ

Niech was tkną wszystkie zarazy południa!

Wy kały Rzymu, psy! Niech was okryją

Wrzody i trądy, byście wstręt budzili

Przed ukazaniem się, byście się wzajem

O milę z ciągiem wiatru zarażali!

O, gęsie dusze w powłoce człowieczej!

Jakżeście mogli uciec przed hałastrą,

Którą by małpy w puch rozbiły? Bodaj

Was Ereb47 schłonął! Wszystkie rany z tyłu.

Plecy czerwone, a oblicza blade

Z trwogi i znoju. Wróćcie do ataku

Albo, do wszystkich piorunów, porzucę

Nieprzyjaciela, a rzucę się na was;

Podnieście głowy! Poprawcie się! Jeśli

Śmiało natrzecie, zagnamy ich nazad

Między ich baby, tak jak oni teraz

Do tych przekopów nas odparli.

Powtórne hasło do bitwy. Wolskowie i Rzymianie stają znowu naprzeciw siebie i walka znowu się wszczyna. Wolskowie cofają się do miasta. Marcjusz ściga ich aż do bram.

Bramy otwarte: wesprzyjcie mnie teraz!

Szczęście otwiera je idącym naprzód,

Nie tym, co podle tył podają. Za mną!

Wbiega w bramę, która w tejże chwili zostaje za nim zatrzaśnięta. PIERWSZY ŻOŁNIERZ

Szalona śmiałość! Niegłupim pójść za nim.

DRUGI ŻOŁNIERZ

Ani ja.

TRZECI ŻOŁNIERZ

Patrzcie, zatrzasnęli bramę!

Szczęk broni nie ustaje. WSZYSCY

Będzie mu ciepło! Przepadł, ani wątpić.

Wchodzi Tytus Larcjusz. LARCJUSZ

Co się z Marcjuszem stało?

WSZYSCY

Zginął pewnie.

PIERWSZY ŻOŁNIERZ

Zdążając krok w krok za pierzchającymi,

Wszedł z nimi razem do miasta, wtem nagle

Zamknięto bramy. Został się sam przeciw

Całej załodze.

LARCJUSZ

O szlachetny mężu!

W tobie jest lepszy hart niż w mieczu twoim,

Choć on ze stali; kiedy on się zgina,

Ty się wyprężasz. Opuszczono ciebie!

Rubin tak wielki jak ty obok ciebie

Straciłby wartość. Tyś był wojownikiem

Szkoły Katona48, nie tylko prawicą

Dzielnym i strasznym, lecz i siłą wzroku,

I brzmieniem głosu do gromu podobnym.

Takeś przerażać umiał nieprzyjaciół,

Że się zdawało, jakby świat miał febrę

I trząsł się w swoich posadach.

Marcjusz wraca skrwawiony i ścigany przez nieprzyjaciół. PIERWSZY ŻOŁNIERZ

Patrz, wodzu!

LARCJUSZ

To Marcjusz, idźmy mu pomóc lub zginąć!

Walczą i wszyscy wchodzą do miasta. SCENA PIĄTA

Wewnątrz miasta. Ulica.

Kilku Rzymian wchodzi z łupami. PIERWSZY RZYMIANIN

Zaniosę to do Rzymu.

DRUGI RZYMIANIN

A ja to.

TRZECI RZYMIANIN

Zjedzże kaduka!49 Wziąłem to za złoto.

Wrzawa wojenna ciągle się daje słyszeć w oddali.

Marcjusz i Tytus Larcjusz wchodzą z trębaczami. MARCJUSZ

Patrz no, ci trutnie ważą czas na równi

Z złamaną drachmą50. Ołowiane łyżki,

Bety, żelazo niewarte obola51,

Stare łachmany, które by kat pogrzebł

Razem z wisielcem: wszystko to zagarnia

Ta szuja jeszcze przed skończeniem bitwy.

Rzućcie mi zaraz precz tę drań52. — Słyszycie

Tę wrzawę, ten szczęk broni w tamtej stronie?

Tam wasz wódz, dalej do niego! Tam brodzi

W strugach krwi waszych współziomków Aufidiusz,

Cel nienawiści mojej. Cny Tytusie,

Weź pewną liczbę ludzi, ile trzeba

Do obsadzenia miasta; ja tymczasem

Z takimi, którzy mają szczyptę ducha,

Pospieszę w pomoc Kominiuszowi.

LARCJUSZ

Zacny człowieku, tyś ranny; po takiej

Gwałtownej pracy niepodobna53 tobie

Przedsiębrać nowej wyprawy.

MARCJUSZ

Bez pochwał,

Tytusie, jeszczem się wcale nie rozgrzał.

Bądź zdrów, ubytek tych kilku krwi kropel

Na zdrowie będzie mi, a nie na szkodę.

Tak się ukazać chcę Aufidiuszowi

I walczyć.

LARCJUSZ

Oby nadobna bogini

Fortuna54 chciała zakochać się w tobie,

I swymi czary odbijała miecze

Twych przeciwników! Dzielny wojowniku,

Niech szczęście będzie ci giermkiem!

MARCJUSZ

A tobie

Tak wiernym druhem, jak tym, których wznosi

Najwyżej. Bywaj zdrów.

LARCJUSZ

O wzorze mężów!

Wychodzi Marcjusz

Idź zadąć w trąbę na rynku, każ na nim

Zebrać się pierwszym urzędnikom miasta!

Tam im zamiary oznajmimy nasze.

Wychodzą. SCENA SZÓSTA

W pobliskości obozu Kominiusza.

Kominiusz z wojskiem w odwrocie wchodzi na scenę. KOMINIUSZ

Nabierzcie nieco tchu, jestem z was kontent55.

Sprawiliście się, moi przyjaciele,

Tak, jak przystoi Rzymianom, w spotkaniu

Nielekkomyślnie, w odwrocie niepodle56.

Będziemy jeszcze musieli wytrzymać

Nowe natarcie wrogów. W ciągu walki

Dochodziły nas od czasu do czasu

Wiatrem niesione wojenne odgłosy

Naszych współbraci. Oby ich orężom

Bogowie rzymscy tak błogosławili,

Jak tego tobie życzym; aby nasze

Obydwa wojska radośnie złączone

Dziękczynną mogły im ofiarę złożyć!

Goniec nadbiega.

Cóż tam nowego?

GONIEC

Mieszkańcy koriolscy,

Zrobiwszy z miasta wycieczkę, wydali

Wojskom Larcjusza i Marcjusza bitwę.

Widziałem naszych odpartych do szańców,

I z tym przychodzę.

KOMINIUSZ

Choćbyś mówił prawdę,

Nie zdaje mi się, abyś dobrze mówił.

Jakże to dawno się stało?

GONIEC

Nie dawniej

Jak przed dwiema godzinami, wodzu.

KOMINIUSZ

Nie masz stąd mili57 do Koriol, dopiero

Cośmy słyszeli odgłosy ich kotłów.

Jakżeś mógł tyle czasu spotrzebować

Na przejście jednej mili i tak późno

Przybyć z tą wieścią?

GONIEC

Przednie straże Wolsków

W pogoń puściły się za mną, musiałem

Nadłożyć drogi trzy czy cztery mile;

Inaczej byłbym tu od pół godziny.

Wchodzi Marcjusz. KOMINIUSZ

Któż to jest, co się tu zbliża, jak gdyby

Ze skóry go obdarto? O, bogowie!

To twarz, to postać Marcjusza, widziałem

Go już tak kiedyś.

MARCJUSZ

Przychodzę za późno?

KOMINIUSZ

Pasterz nie mógłby dokładniej odróżnić

Odgłosu grzmotu od brzęku grzechotki,

Jak ja odróżniam dźwięk głosu Marcjusza

Od głosu lichszych ludzi.

MARCJUSZ

Więc za późno?

KOMINIUSZ

Tak, jeśliś przyszedł tu nie we krwi innych,

Ale swą własną okryty.

MARCJUSZ

O, pozwól

Mi się uścisnąć ramieniem tak zdrowym

Jak wtedy, kiedy chodziłem w zaloty:

Z równie radosnym uczuciem jak wtedy,

Kiedyśmy ślubny dzień nasz obchodzili

I blask jarzących pochodni nam świecił

Do łóż małżeńskich.

KOMINIUSZ

Kwiecie wojowników!

Mów, co się dzieje z Tytusem Larcjuszem?

MARCJUSZ

To, co z kimś urząd sędziego pełniącym:

Dekretującym jednych na wygnanie,

A drugich na śmierć, ułaskawiającym

Jednych, a drugich przejmującym trwogą.

W imieniu Rzymu trzyma on Koriole,

Jakby na sforze58 ogara, którego

Puści, gdy zechce.

KOMINIUSZ

Gdzież jest ten niecnota,

Co mówił, że was odparto do szańców?

Niech się tu zaraz stawi.

MARCJUSZ

Daj mu pokój,

On prawdę mówił, bo te bohatery,

Co były ze mną (podła zbieranina!

Niech im kat świeci! Im dawać trybunów!),

Jak mysz przed kotem zemknęli przed zgrają

Gorszą od siebie.

KOMINIUSZ

Jakimże sposobem

Zwycięstwo przy was zostało?

MARCJUSZ

Zostawmy

Opowiadanie na później.

Gdzież nieprzyjaciel? Jesteście już pola

Bitwy panami? Jeśli nie, dlaczegoż

Stać się onymi zwlekacie?

KOMINIUSZ

Marcjuszu,

Ścieraliśmy się z niepomyślnym skutkiem

I cofnęliśmy się dla pomyślniejszej

Odmiany losu.

MARCJUSZ

Nie wiecie, jak stoją

Ich wojska i gdzie znajdują się ludzie,

W których swą ufność położyli?

KOMINIUSZ

Jeślim

Dobrze uważał, przednią straż trzymają

Ancjaci, czoło ich wojska, a wodzem

Ich jest Aufidiusz, jądro ich nadziei.

MARCJUSZ

Wodzu, zaklinam cię na wszystkie bitwy,

Któreśmy razem odbyli, na wszystką

Krew, którą obok siebie przeleliśmy;

Na ową przyjaźń, którąśmy przyrzekli

Sobie nawzajem — pozwól mi pójść przeciw

Aufidiuszowi i jego Ancjatom,

I to niezwłocznie. Napełniwszy przestwór

Podniesionymi mieczmi i włóczniami,

Doświadczmy szczęścia tej chwili.

KOMINIUSZ

Chociażbym

Wolał, ażebyś przede wszystkim innym

Pokrzepiającą wziął kąpiel i balsam

Pozwolił sobie przyłożyć na rany,

Nie śmiem się jednak opierać

Żądaniu twemu. Wybierz sobie ludzi,

Którzy najlepiej wesprzeć cię zdołają

W tym przedsięwzięciu.

MARCJUSZ

Są nimi ci, którzy

Najwięcej czują pochopu59 do tego.

Jeżeli tu jest kto taki (a grzechem

Byłoby wątpić), co lubi ten pokost,

Którym widzicie mnie pomalowanym;

Jeżeli tu jest kto taki, co mniej się

Uszczerbku ciała niż złej sławy lęka,

Co myśli, że śmierć szlachetna ma stokroć

Więcej wartości niż jałowe życie,

I bardziej kocha ojczyznę niż siebie,

Niech taki, wespół z podobnymi sobie,

Poruszy ręką — tak:

podnosi rękę i wstrząsa nią

Na okazanie

Swej gotowości, i uda się za mną.

Wszyscy wydają okrzyk i potrząsają mieczami, podnoszą go na ramionach i rzucają czapki w górę.

Mnie tylko? Tylko mnie? Cóż to, czy chcecie

Miecz ze mnie zrobić? Bez tych zwierzchnich oznak!

Któryż z was w gruncie niewart czterech Wolsków?

Któryż w spotkaniu z Aufidiuszem tak się

Nie złoży tarczą, jak on się nią składa?

Przecież choć wszystkim wam dziękuję, muszę

Pewną część tylko spomiędzy was wybrać,

Reszta dopełni swego obowiązku

W innym spotkaniu, gdy się pora zdarzy.

Marsz, więc! Niech czterech setników oddzieli

Z komendy swojej tych, co się okażą

Najbardziej skłonni do boju.

KOMINIUSZ

Ruszajcie,

Moi waleczni, stwierdźcie60 te oznaki

Męstwa czynami, a będziecie z nami

Dzielili wszelkie korzyści zwycięstwa.

Wychodzą. SCENA SIÓDMA

Bramy Korioli.

Tytus Larcjusz, zostawiwszy załogę w Koriolach, idąc przy odgłosie trąb i kotłów na pomoc Kominiuszowi i Marcjuszowi, wchodzi na scenę z Namiestnikiem swoim, oddziałem żołnierzy i przewodnikiem. LARCJUSZ

Niech bramy będą strzeżone, pełnijcie

Waszą powinność tak, jakem wam wskazał;

Jeżeli przyślę, wyprawcie natychmiast

Tamte centurie61, reszta ich wystarczy

Do utrzymania się jakiś czas. Jeśli

Przegramy bitwę, będziemy musieli

Opuścić miasto.

NAMIESTNIK

Spuść62 się na nas, wodzu.

LARCJUSZ

Idźcie i bramy zamknijcie za sobą.

Hej, przewodniku, postępuj przed nami —

I do rzymskiego prowadź nas obozu.

Wychodzą. SCENA ÓSMA

Pole bitwy pomiędzy obozami Rzymian i Wolsków.

Wrzawa wojenna. Marcjusz i Aufidiusz wchodzą. MARCJUSZ

Z tobą chcę tylko walczyć, boś ty dla mnie

Nienawistniejszy niż krzywoprzysięzca.

AUFIDIUSZ

Równieśmy sobie nienawistni. Nie ma

Idź do strony:

Darmowe książki «Koriolan - William Shakespeare (Szekspir) (czytanie książek TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!

Dodaj komentarz