Darmowe ebooki » Tragedia » Don Carlos - Fryderyk Schiller (życzenia dla biblioteki .TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Don Carlos - Fryderyk Schiller (życzenia dla biblioteki .TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Fryderyk Schiller



1 ... 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Idź do strony:
zdejmuje. Pod pachą trzyma goły miecz. Zupełna ciemność. Zbliża się do podwoi, które się otwierają. Królowa wychodzi w nocnym stroju, ze świecą zapaloną w ręku. Carlos uklęka przed nią.
Elżbieto!  
  KRÓLOWA
zatrzymując na nim bolesne wejrzenie
Tak więc znowu widzimy się z sobą. 
  CARLOS
Widzimy się!  
  KRÓLOWA
O! powstań! Nie będziem żalami 
Rozrzewniać się wzajemnie, Karolu. Nie łzami  
Płonnymi chcą uczczone być grobowe cienie  
Wielkiego męża. Tylko zwyczajne cierpienie  
Da się łzami opłakać. On się ofiarował  
Za ciebie! Drogim życiem ciebie uratował,  
Ta krew by dla urojeń przelaną być miała?  
Karolu, jam za ciebie poręczenie dała.  
On z moim poręczeniem rozstawał się z światem  
Swobodniejszy. Nie zrobisz kłamczynią mnie zatem. 
  CARLOS
O! Ja pomnik mu stawię, jakim się i sami  
Królowie nie poszczycą. Nad jego zwłokami  
Raj niebieski zakwitnie! 
  KRÓLOWA
Takim cię mieć chciała 
Dusza moja. Ta wiara wielka przyświecała  
Jego śmierci. Swej woli mnie on przekazuje  
Spełnienie. Przestrzegam cię, że ja dopilnuję  
Dotrzymania przysięgi.  
Mam jeszcze złożone 
Inne zlecenie, jego wolą uświęcone,  
Dałam mu słowo moje — mam to kryć w milczeniu?  
On mi oddał Karola. Odtąd w pogardzeniu  
Mam pozory i ludzki sąd mnie nie obchodzi,  
Wywalczę w sobie męstwo, jakie mieć się godzi  
Przyjaźni. Niech me serce raz przemówi szczerze.  
On tę miłość zwał cnotą, a ja jemu wierzę,  
I nie chcę więcej uczuć... 
  CARLOS
O! Nie kończ, królowo! 
Długo byłem uśpiony sennością grobową,  
Kochałem — dziś się budzę. Niechaj w grób wieczysty  
Zapadnie przeszłość nasza. Zwracam ci twe listy.  
Ty zniszcz moje. Już więcej niech cię krwi wzburzeniem  
Nie trwożę. To przepadło. Jestem jak płomieniem  
Czystych ogni oświecon. I owa szalona  
Namiętność legła w grobie. Już mojego łona  
Nie szarpie żądza ziemska. 
 
po chwili milczenia biorąc rękę Królowej
Teraz ci oddaję 
Ostatnie pożegnanie, matko. Dziś uznaję  
Nareszcie, że być może celem ubiegania  
Dobro wyższe, szczytniejsze niż cel posiadania  
Ciebie nawet. Noc jedna krótka uskrzydliła  
Bieg leniwy lat przeszłych i wcześnie zbudziła  
Ducha męskiego we mnie. Dziś mi pozostała  
Na resztę życia jedna praca: by doznała  
Godnej czci pamięć jego. To życie nie chowa  
Dla mnie już innych plonów. 
 
zbliża się do Królowej, która zasłania oblicze
Matko, czy ni słowa 
Nie rzekniesz? 
  KRÓLOWA
Na łzy moje nie zwracaj baczenia. 
Ja nie mogę inaczej — przecież uwielbienia  
Mego pewnym być możesz. 
  CARLOS
Ty byłaś nam obu 
Powiernicą w przyjaźni. Zostaniesz do grobu  
Pod tym jedynie mianem najdroższą mi w świecie.  
Przyjaźni ci nie daję — tak jakbym kobiecie  
Innej wczoraj miłości oddać nie był w stanie.  
Jednak wdowa królewska świętością zostanie  
Dla mnie, jeśli mnie niebo na tron zechce wrócić.  
 
Król w towarzystwie Inkwizytora i swych Grandów ukazuje się w głębi sceny, nie będąc spostrzeżony.
Teraz pragnę Hiszpanię na długo porzucić  
I ojca nie zobaczę już za mego życia.  
Nie mam już czci dla niego. Nawet serca bicia  
Nie budzi głos natury. Syn dlań już stracony.  
Ty wracaj do spełniania obowiązków żony,  
Ja spieszę, gdzie mnie wolność mego ludu woła  
Madryt ujrzy mnie królem lub nie ujrzy zgoła.  
A teraz na ostatnie „bądź zdrowa”. 
 
Całuje ją. KRÓLOWA
Cóż ze mnie 
Uczyniłeś, Karolu? Kuszę się daremnie,  
By sprostać twej wielkości — a przecież pojmuję  
Jej potęgę i dla niej uwielbienie czuję. 
  CARLOS
Czym nie silny, Elżbieto? Tuląc cię w ramiona  
Nie upadam. A wczoraj, od drogiego łona  
Nie byłby i grom śmierci oderwać mnie w stanie.  
 
wypuszczając ją z objęcia
Wszystko przeszło. Dziś rzucam zuchwałe wyzwanie  
Losom świata! Tyś w rękach moich spoczywała —  
Jam nie upadł. 
 
słychać uderzenie zegara
Ha! Cicho! Czyś co nie słyszała? 
  KRÓLOWA
Słyszę tylko głos straszny, który nam przynosi  
Godzinę, która rozdział między nami głosi.  
  CARLOS
Dobranoc ci więc, matko. Pierwszy list z podróży  
Niechaj światu za dowód jawności posłuży.  
Idę wyzwać Filipa na otwarte pole.  
Odtąd będzie myśl każda widna na mym czole —  
I ty możesz twe oczy śmiało podnieść wszędzie.  
To ostatnia już zdrada... 
 
W chwili kiedy chce ująć za maskę, Król staje pomiędzy nimi. KRÓL
Ta — ostatnią będzie! 
 
Królowa pada zemdlona. CARLOS
śpieszy do Królowej i chwyta ją w ramiona
Czy nie żyje? O nieba!  
  KRÓL
zimno i spokojnie do Inkwizytora
Ja już dzieło moje 
Spełniłem, kardynale! Wy spełnijcie swoje! 
 
Oddala się.
Przypisy:

1. Filip II (1527–1598) — król Hiszpanii z dynastii Habsburgów. [przypis edytorski]

2. grand — hiszpański arystokrata. [przypis edytorski]

3. książę Alba — właśc. Ferdynand Álvarez, trzeci książę Alba (1507–1582), namiestnik Hiszpanii w Niderlandach, słynny z okrucieństwa, w ost. latach życia wicekról Portugalii. [przypis edytorski]

4. Order Złotego Runa — najwyższe odznaczenie hiszpańskie. [przypis edytorski]

5. krasić — czerwienić a. ozdabiać. [przypis edytorski]

6. czyliż to jest podobna (daw.) — czy to możliwe. [przypis edytorski]

7. królowę — dziś popr. forma B.lp: królową. [przypis edytorski]

8. niepodobna (daw.) — nieprawdopodobne, niemożliwe. [przypis edytorski]

9. widny — tu: widoczny. [przypis edytorski]

10. pustota (daw.) — lekkomyślność. [przypis edytorski]

11. trzymać się na baczeniu (daw.) — być ostrożnym. [przypis edytorski]

12. purpura — tu: godność kardynalska. [przypis edytorski]

13. zarozumienie — zamysł. [przypis edytorski]

14. pomnieć (daw.) — pamiętać. [przypis edytorski]

15. zachód — staranie, wysiłek. [przypis edytorski]

16. krzesło Piotra — tron papieski. [przypis edytorski]

17. ócz — dziś popr. forma D.lm: oczu. [przypis edytorski]

18. wywieść — wyprowadzić. [przypis edytorski]

19. igrać (daw.) — bawić się. [przypis edytorski]

20. Flamandia a. Flandria — kraina historyczna, obecnie część Belgii. [przypis edytorski]

21. siepacz (daw.) — morderca na zlecenie. [przypis edytorski]

22. mienić (daw.) — nazywać. [przypis edytorski]

23. przyrodzenie — natura. [przypis edytorski]

24. wolant — piłka z przyczepionym do niej pękiem piór. [przypis edytorski]

25. pustota (daw.) — lekkomyślność. [przypis edytorski]

26. rusztowanie — tu: podest, na którym kat ścina ludziom głowy. [przypis edytorski]

27. zdrożność — coś, co wykracza poza nakazy obyczajowe. [przypis edytorski]

28. wież — wie z partykułą pytajną -ż. [przypis edytorski]

29. furie (mit. rz.) — boginie zemsty. [przypis edytorski]

30. sofizm — właśc. sofizmat, fałszywy dowód, błędne rozumowanie. [przypis edytorski]

31. przepomnieć — dziś: zapomnieć. [przypis edytorski]

32. pierwej (daw.) — wcześniej. [przypis edytorski]

33. La Trappe — miejscowość we Francji, gdzie znajdował się klasztor cystersów, zakonu o surowej regule. [przypis edytorski]

34. auto da fé — (z port.: akt wiary) końcowy etap procesu inkwizycyjnego, wiążący się z potwierdzeniem lub odrzuceniem przez oskarżonego religii katolickiej oraz spaleniem go na stosie. [przypis edytorski]

35. kacerstwo — heretycy. [przypis edytorski]

36. przedmiot — temat. [przypis edytorski]

37. na dobie (daw.) — w porę. [przypis edytorski]

38. infantka — hiszpański tytuł córki królewskiej. [przypis edytorski]

39. regentka — kobieta sprawująca władzę w imieniu nieletniego monarchy. [przypis edytorski]

40. mienić (daw.) — nazywać. [przypis edytorski]

41. czyli — czy z partykułą pytajną -li. [przypis edytorski]

42. Gwelfowie, Gibelini — skłócone stronnictwa polityczne w XII-wiecznych Włoszech. [przypis edytorski]

43. wiano — posag. [przypis edytorski]

44. bogdanka (daw.) — ukochana. [przypis edytorski]

45. nie tknięty — tu: nie wzruszony. [przypis edytorski]

46. bachancki — pijacki (od imienia Bachusa, rzymskiego boga wina). [przypis edytorski]

47. przywieść (daw.) — przyprowadzić. [przypis edytorski]

48. czyli — czy z partykułą pytajną -li. [przypis edytorski]

49. rusztowanie — tu: podest, na którym kat ścina ludziom głowy. [przypis edytorski]

50. stanie (daw.) — wystarczy. [przypis edytorski]

51. płonny (daw.) — jałowy, nic nieznaczący. [przypis edytorski]

52. znaczyć — tu: przeznaczyć. [przypis edytorski]

53. wyzuć (daw.) — pozbawić. [przypis edytorski]

54. hymenu pochodnie — ceremonia ślubna. [przypis edytorski]

55. rozbieranie (daw.) — rozważanie, analiza. [przypis edytorski]

56. Eskurial — zespół pałacowo-klasztorno-biblioteczny położony 45 km od Madrytu. [przypis edytorski]

57. żywot (daw.) — brzuch, łono. [przypis edytorski]

58. zbyć (daw.) — pozbyć się. [przypis edytorski]

59. obejście — zachowanie, sposób postępowania. [przypis edytorski]

60. cherub — anioł znajdujący się wysoko w hierarchii. [przypis edytorski]

61. na dobie (daw.) — w porę. [przypis edytorski]

62. pusty (daw.) — lekkomyślny. [przypis edytorski]

63. gwoli (daw.) — ze względu na. [przypis edytorski]

64. czyli — czy z partykułą pytajną -li. [przypis edytorski]

65. doba — tu: moment. [przypis edytorski]

66. ludzkość — tu: dobrotliwość. [przypis edytorski]

67. czyli — czy z partykułą pytajną -li. [przypis edytorski]

68. pochlebstwy — dziś popr. forma N.lm: pochlebstwami. [przypis edytorski]

69. snadnie (daw.) — łatwo. [przypis edytorski]

70. fraszka (z wł.) — drobiazg. [przypis edytorski]

71. kuglarstwo (daw.) — sztuczka, przedstawienie. [przypis edytorski]

72. myłka — błąd. [przypis edytorski]

73. czczy — jałowy, nic nieznaczący. [przypis edytorski]

74. płonka — drzewo o niesmacznych a. niejadalnych owocach. [przypis edytorski]

75. lichwa — pożyczanie pieniędzy na procent, zwykle zawyżony; tu raczej ogólnie: dług. [przypis edytorski]

76. szranki — walka, konfrontacja (pierw. ogrodzenie placu, na którym odbywał się turniej rycerski). [przypis edytorski]

77. nierad (daw.) — niechętnie. [przypis edytorski]

78. czerń — tu: tłum, hołota. [przypis edytorski]

79. powinien — tu: zobowiązany. [przypis edytorski]

80. piecza (daw.) — opieka. [przypis edytorski]

81. mimo (daw.) — obok. [przypis edytorski]

82. podwoje (daw.) — drzwi dwuskrzydłowe. [przypis edytorski]

83. pacholę (daw.) — dziecko, chłopiec. [przypis edytorski]

84. pustota (daw.) — lekkomyślność. [przypis edytorski]

85. trzpiot — osoba lekkomyślna i beztroska. [przypis edytorski]

86. podziwienie — zdziwienie. [przypis edytorski]

87. iście (daw.) — niewątpliwie, naprawdę. [przypis edytorski]

88. prawie (daw.) — prawdziwie, naprawdę. [przypis edytorski]

89. za rano (daw.) — za wcześnie. [przypis edytorski]

90. syn króla — tu: tytuł następcy tronu. [przypis edytorski]

91. miasto (daw.) — zamiast. [przypis edytorski]

92. pofolgować — przestać powściągać, przestać się ograniczać. [przypis edytorski]

93. czy podobna (daw.) — czy to możliwe? [przypis edytorski]

94. prawie (daw.) — prawdziwie, naprawdę. [przypis edytorski]

95. pienie (daw.) — pieśń. [przypis edytorski]

96. obejście — zachowanie, sposób postępowania. [przypis edytorski]

97. krotochwila (daw.) — żart. [przypis edytorski]

98. pomnieć (daw.) — pamiętać. [przypis edytorski]

99. zadać (daw.) — tu:

1 ... 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Idź do strony:

Darmowe książki «Don Carlos - Fryderyk Schiller (życzenia dla biblioteki .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz