Don Carlos - Fryderyk Schiller (życzenia dla biblioteki .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Don Carlos to dramat autorstwa Fryderyka Schillera, którego głównym bohaterem jest Don Carlos, książę austriacki, syn Filipa II.
Z powodów politycznych król wziął za żonę ukochaną Carlosa, co staje się powodem ogromnego cierpienia księcia. Uczuciem za to darzy go Eboli, księżniczka i dama dworu królowej. Zraniony Don Carlos pragnie wyjechać do Flandrii i dowodzić jej armią. W dramacie Schillera występują prawdziwe postacie historyczne, jednak autor dokonał pewnych zmian, czyniąc z głównego bohatera nie obłąkanego młodzieńca, a idealistę i liberała, głoszącego swoje (i Schillera) poglądy.
Dzieło powstało w 1787 roku. Na podstawie dramatu powstały libretta do oper, z których najsłynniejszą jest ta skompnowana przez Verdiego.
Fryderyk Schiller to niemiecki poeta, filozof, dramaturg drugiej połowy XVIII wieku. Był przedstawicielem tzw. okresu Sturm und Drang, czyli Burzy i naporu. Zasłynął przede wszystkim jako autor Zbójców, Dziewicy Orleańskiej i Ody do radości. Jego twórczośc była inspiracją m.in. dla Adama Mickiewicza.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Fryderyk Schiller
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Don Carlos - Fryderyk Schiller (życzenia dla biblioteki .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Fryderyk Schiller
class="verse">Zbliżasz się do monarchy, trafem czy zrządzeniem
Opatrzności. Jednasz go dla siebie zdradzeniem
Mych tajemnic. Stajesz się dla jego osoby
Aniołem. Przewidujesz w tym pewne sposoby
Ratowania Hiszpanii, gdy dla mnie żadnego
Ratunku już nie widzisz.
Ach! Tutaj godnego
Potępienia nic nie ma — tu, nic bez wątpienia.
Siebie tylko winuję o błąd zaślepienia,
Żem nie dojrzał do dzisiaj, jak w jednej osobie
Czułość serca z wielkością połączyłeś w sobie.
MARKIZ
Tego nie przewidziałem. Jam tej wspaniałości
Przyjaźni nie przewidział, że w pomysłowości
Przejdzie nawet mą baczność, obytą ze światem.
Całą budowę moją widzę w gruzach zatem!
Zapomniałem o twoim sercu.
CARLOS
A wszelako
Gdybyś mógł był zachować oględność176 niejaką,
Aby los jej oszczędzić! Patrzaj, jakbym tobie
Dziękował niewymownie. Czemuś na osobie
Mojej tylko nie przestał? Trzebaż ci tym grotem
Zabić drugą ofiarę?
Lecz przestańmy o tem!
Niech cię już nie obarcza mojej skargi słowo.
Cóż cię ona obchodzi? — czy kochasz królową?
Czy twa cnota surowa zadaje pytanie,
Co się tam z lichą troską mego serca stanie?
Wybacz mi — jam dla ciebie był niesprawiedliwy.
MARKIZ
Jesteś nim, lecz nie przez ten zarzut obelżywy.
Bo gdyby na mnie ciężył choćby ten jedyny,
Mógłbyś słusznie i wszystkie zarzucać mi winy,
A ja bym wtenczas tutaj nie stawał, jak staję.
wydobywa swój pulares
Tu ci kilka na powrót z tych listów oddaję,
Któreś pieczy mej zlecił. Przyjm je dziś do siebie.
CARLOS
spogląda ze zdumieniem już to na Markiza, już na listy
Jak to?
MARKIZ
Teraz je zwracam, bo one u ciebie
Są pewniejsze jak u mnie.
CARLOS
Co to jest? O Boże!
A więc król ich nie czytał? I nie widział może?
MARKIZ
Tych listów?
CARLOS
Więc nie wszystkie do rąk mu oddałeś?
MARKIZ
Żem mu oddał choć jeden, od kogo słyszałeś?
CARLOS
z największym zadziwieniem
Czy podobna? Od hrabi Lermy!
MARKIZ
Od hrabiego?
Jeśli tak, to już dla mnie nie ma nic ciemnego!
Któż mógł i to przewidzieć? Teraz się nie dziwię.
Lerma kłamać nie umie — wyznał sprawiedliwie.
Inne listy są w ręku króla jegomości.
CARLOS
patrząc na Pozę długo z niewymownym zdumieniem
Za cóż ja więc tu jestem?
MARKIZ
Z prostej przezorności.
Gdybyś może raz drugi, dla swej tajemnicy,
Szukał w takiej Eboli serca powiernicy.
CARLOS
jak ze snu rozbudzony
Ha! Teraz mi nareszcie jasne światło spływa!
Teraz dopiero widzę wszystko!
MARKIZ
idąc ku podwojom więzienia
Któż przybywa?
SCENA DRUGA
Ciż i Książę Alba.
ALBA
zbliża się z uszanowaniem do Księcia, a przez cały ciąg sceny zostaje obrócony plecami do Markiza
Książę! Jesteście wolni. Za króla rozkazem
Przychodzę wam oznajmić.
Carlos spogląda na Markiza, wszyscy zachowują milczenie
Czuję się zarazem
Wielce szczęśliwy, książę, żem jest zaszczycony
Pierwszeństwem w objawieniu tej łaski.
CARLOS
spogląda na obu z największym podziwieniem, w końcu zwraca się do Alby
Więziony
Zostałem, teraz wolność odbieram. Oboje
Nie wiem z jakiej przyczyny? Jakie winy moje?
ALBA
Jest to pomyłką, książę. Ile wiedzieć mogę,
Monarchę śmiał wprowadzić na tę mylną drogę
Pewien szalbierz177.
CARLOS
A przecież moje uwięzienie
Stało się na wyraźne króla polecenie.
ALBA
Tak jest — ale z pomyłki.
CARLOS
Bardzo cierpię nad tym!
Lecz kiedy król się myli, słusznie idzie za tym,
Aby w osobie własnej naprawił błąd czynem.
szuka oczami Markiza i znajduje w jego spojrzeniu dumną pogardę dla Alby
Mnie tu króla Filipa nazywają synem.
Potwarzy178, ciekawości oko na mnie baczy.
To jest powinność tylko, co król spełniać raczy.
Ja nie chcę jej zawdzięczać pozorom względności179;
Inaczej jestem gotów do sprawiedliwości
Odwołać się — do państwa, do Kortezów rady.
Z takich rąk nie przyjmuję zwróconej mi szpady.
ALBA
Król trudności nie stawi. Wiem, że bez wahania
Wypełni, mości książę, te słuszne żądania.
Niech mi tylko to szczęście zostanie przyznane,
Bym was powiódł przed króla.
CARLOS
Nie — ja tu zostanę,
Niech mi ręka monarchy otworzy więzienie
Albo ręka Madrytu. To moje życzenie
Zanieście w odpowiedzi.
Alba oddala się — widać go jeszcze czas jakiś na dziedzińcu wydającego polecenia.
SCENA TRZECIA
Carlos i Markiz Poza.
CARLOS
po oddaleniu się Alby mówi z uczuciem niepokoju i oczekiwania
Lecz cóż to ma znaczyć?
Nie jesteś więc ministrem? Chciej mi wytłumaczyć?
MARKIZ
Byłem nim, jak to widzisz.
zbliża się do Carlosa — z wielkim poruszeniem
A więc skutkowało.
O Karolu! Już widzę, wszystko się udało.
Dzieło zatem skończone! Dzięki ci, o Boże,
Żeś je spełnić pozwolił!
CARLOS
Udało? Co może
Być skutecznym? Słów twoich jam pojąć niezdolny.
MARKIZ
chwytając go za rękę
Ty jesteś ocalony! Karolu! tyś wolny!
A ja...
Zatrzymuje się.
CARLOS
A ty?
MARKIZ
Ja ciebie tulę w me objęcie
Z prawem, które raz pierwszy roszczę sobie święcie.
Bom je okupił wszystkim — wszystkim, co mi było
Najdroższym! O Karolu! Jakże dla mnie miłą,
Jak wielką jest ta chwila! Ja dzisiaj się czuję
Zadowolonym z siebie!
CARLOS
Jakąż dopatruję
Zmianę nagłą w twych rysach? Duma twoje łono
Podnosi. Twoje oczy żywszym ogniem płoną!
MARKIZ
Pożegnać się musimy. Niech cię tym nie trwożę.
Carlosie! O! bądź mężem! A gdy ci otworzę
Całą prawdę, przyrzecz mi solennie, Karolu,
Że mi w chwili rozłąki nie przyczynisz bolu,
Niegodnym wielkiej duszy żalem uniesiony.
Ty mnie tracisz na przeciąg czasu niezmierzony...
Głupcy mówią: na wieki...
Carlos opuszcza rękę Markiza, patrząc z osłupieniem bez słowa.
Bądź mężem! Jam całą
Wiarę w tobie położył. Mnie tak zależało
Na tym, aby osłodzić twą przyjaźnią bratnią
Tę chwilę, co tak strasznie mienię być ostatnią,
Tak jest — mamże ci wyznać, Karolu, ja na to
Cieszyłem się. Chodź!... siądźmy... bo siły utratą
Czuję się jak z nóg ścięty.
zbliża się do Carlosa, który ciągle jeszcze trwa w martwym osłupieniu; powstaje i pozwala bezwiednie sobą kierować
Gdzież jesteś? Ni słowa
Nie odrzekasz. Mych wieści krótka jest osnowa.
Kiedyśmy raz ostatni widzieli się razem
U kartuzów — dzień potem, zostałem rozkazem
Monarchy zawezwany. Wiesz, z tego zaszczytu
Co wynikło — nie tajnym to jest dla Madrytu.
Lecz tego jeszcze nie wiesz, że przed nim zdradzono
Całą twą tajemnicę — że list znaleziono
We szkatułce królowej, który przeciw tobie
Dawał świadectwo winy; że to miałem sobie