Darmowe ebooki » Tragedia » Judyta - Fryderyk Hebbel (bezpłatna biblioteka cyfrowa .txt) 📖

Czytasz książkę online - «Judyta - Fryderyk Hebbel (bezpłatna biblioteka cyfrowa .txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Fryderyk Hebbel



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Idź do strony:
się do życia czerpią nowe soki. 
Ty drżysz, kobieto, i cofasz się wstecz?... 
Chcesz być mym stróżem?... To leży mój miecz! 
 
Odchodzi do sypialni. Judyta idzie, tak jakby także chciała odejść, ku drugiej stronie sceny; potem staje i wolno powraca na środek. SCENA 5
Judyta i Mirza. JUDYTA
Stanęłam nad tą przepaścią zbyt wcześnie, 
Którą mi, Panie, ukazałeś we śnie. 
Lecz gdy się rzucę w to ciemne przestworze, 
Czy ty tam będziesz, ojców moich Boże, 
Czy mnie tam przyjmiesz w ojcowskie ramiona, 
Do ojcowskiego czy przyciśniesz łona, 
Czy sprawisz, zgrozy nim przejmą mnie dreszcze, 
By pamięć tego zagasła nade mną 
Com uczyniła... przebóg! czegom jeszcze 
Nie uczyniła? Jestem jak w noc ciemną 
Ów człowiek, który w cel zakryty mierzy, 
A trafić musi, bo na tym zależy 
Cały byt jego. Więc oko przymyka, 
Drży jego ręka... nacisnął... wykrzyka 
Krzykiem okropnym, bo zwalił on może 
To, co mu było najdroższym. O! Boże, 
W umysł mój wpija się jakaś myśl dzika, 
Jakobym w niego uderzając, razem 
Zabiła siebie, za Twoim rozkazem; 
Jakoby strzała w niego wymierzona 
Miała się zwrócić do mojego łona; 
Och! i jakkolwiek wzniosę się wysoko, 
Nie może nigdzie minąć go me oko. 
Tylko go uczcić nie mogę. I czemuż?... 
Mnie się wydaje — duszo moja, przemóż83 
Te trwogi — że on ma słuszność: na świecie 
Nie ma dobrego i złego, jedynie 
Wielkie i małe. Boże! Ty sam przecie, 
Który w bezbrzeżnej panujesz dziedzinie; 
Zjawiasz się tylko w gromie, w błyskawicy, 
Bolesne łono rozdzierasz ziemicy, 
Że buchająca z głębin moc płomienia 
Oblewa grody i w popiół zamienia; 
Z okrytych źródlisk ty wypuszczasz wody, 
By przez nie całe wyniszczyć narody. 
I on jest takim. Co ja mówię, Boże! 
Czyż on tak moją już opętał duszę, 
Że ona myśleć inaczej nie może 
I ja żyć według jego wskazań muszę? 
Ha! On mnie odwiódł od mojego Boga; 
Więc zginie. Tylko jeśli zniszczę wroga, 
Może Bóg moje odstępstwo przebaczy; 
Więc zginie. Czuję: to przeklęte serce 
Zdolne pokochać zbójcę i wydziercę; 
Więc zginąć musi Holofern: inaczéj 
Jam odtrącona. Stań przy mnie, Jehowo, 
I niech w tym domu stanie się Twe słowo! 
Otwiera zasłonę sypialni. Holofernes spoczywa na łożu: tarcza i zbroja obok niego. 
On śpi spokojnie, mam otwartą drogę! 
Lecz czyż śpiącego zamordować mogę? 
Ach, niedorzeczna! Gdy go sen odleci, 
Czyż ramię twoje na czyn się odważy? 
Już jakby wietrzyk muska go po twarzy, 
Niebawem we śnie może go oświeci 
Błysk ducha: wtedy za późno, niewiasto! 
Rzeź i pożoga czeka twoje miasto. 
A gdy mu obie ręce, wśród płomieni 
Dymiąca ziomków twych krew zaczerwieni, 
Ty musisz krzyknąć: chwała tobie, chwała! 
I doń się modlić, jakoś ślubowała. 
Więc... Módl się za mnie, Mirzo!... Tam jest łoże, 
Tu miecz... Czas nadszedł... Dopomóż mi, Boże! 
 
Chwyta za miecz Holofernesa i wpada do sypialni: zasłona się zasuwa. MIRZA
Panie! Bądź przy niej i wskazuj jej drogę! 
Wątpiłam; teraz wątpić już nie mogę: 
Ona to spełni! Z dala słychać muzykę i okrzyk wojenny 
Co to znaczy? Biada! 
Jakiż to okrzyk do obozu wpada? 
Coraz to bliżej... Jeśli kto w tę stronę 
Zaniesie kroki, jesteśmy zgubione! 
Muzyka i okrzyki coraz bliższe i dziksze. 
Trąby i bębny... Czy mnie słuch nie myli? 
To nasi! Czyżby aż tu się przebili? 
  SCENA 6
Mirza — Podkomorzy, wpada z pośpiechem; następnie Judyta. PODKOMORZY
Zbudź się, hetmanie! Zerwij się na nogi, 
Holofernesie! Opadli nas wrogi, 
A wojsko twoje przerażone stoi 
Nie słysząc głosu, nie widząc twej zbroi. 
Wróg zaś się wścieka, tratuje, uderza, 
Na kształt dzikiego i głodnego zwierza. 
  JUDYTA
pod otwartą kotarą ukazuje się z mieczem zakrwawionym w ręku; pomieszana, nieruchoma
Cicho! Ach, cicho!... Widzicie mordercę... 
Jam ugodziła wasz świat w samo serce, 
Trafiłam dobrze... Słyszycie? Czujecie? 
Tam się sprężyna zrywa we wszechświecie. 
Ziemia się chwieje pode mną, w jej łonie 
Pęka już otwór, który mnie pochłonie! 
 
Stoi wciąż odtąd jak martwa i patrzy nieruchomo w ziemię, na mieczu wsparta. PODKOMORZY
zagląda do sypialni i cofa się z okrzykiem na zewnątrz
Asyryjczycy! Precz, na wszystkie strony! 
Hetman nieżywy, leży krwią zbroczony uchodzi. 
  SCENA 7
Judyta, Mirza. Do namiotu wkraczają: najsamprzód84 Achior, następnie kapłani, Najstarszy, Zbrojni, Lud, wśród którego Efraim. ACHIOR
Cóż to się stało? Co ich onieśmiela? 
  MIRZA
wskazując na Judytę i sypialnię
Patrz! 
  ACHIOR
podchodzi do sypialni, rozgląda się
Trup bez głowy... Okropność!... Widzicie? 
To Holofernes!... Któż mu odjął życie? 
Spogląda na Judytę. 
Ręka kobiety! klęka Boże Izraela, 
Wielkim Ty jesteś na ziemi i w niebie, 
I nie ma boga innego prócz Ciebie wstaje 
Cośmy poczęli w rozpaczliwym szale, 
Pozwól dokonać w dzielności i chwale. 
Myśmy ciągnęli na śmierci spotkanie, 
A Tyś zwycięstwem obdarzył nas, Panie! 
 
Chce odejść. Efraim i inni już mają iść za nim, kiedy następuje wrzawa na scenie i za sceną. Płomienie dają się spostrzegać. Wchodzą: Kapłan i Najstarszy w uroczystym orszaku. NAJSTARSZY
rozejrzawszy się dokoła
Judyta!... przez nią wy wolni jesteście. 
Gdyby Holofern dziś posiadał życie, 
Żywa by dusza nie została w mieście: 
Więc na wiek wieków, cześć, chwała Judycie! 
  WSZYSCY
Chwała Judycie!  
  JUDYTA
występuje z mieczem w ręku, jakby zbudzona z letargu
Panu tylko chwała, 
Nie mnie. Ja jestem podobną tej broni 
Holofernesa, wrosłej do mej dłoni: 
Miała go bronić i śmierć mu zadała. 
  NAJSTARSZY
Teraz nagrody żądać możesz śmiele. 
  LUD
Żądaj nagrody! 
  JUDYTA
Cni obywatele, 
Szydzicież sobie ze mnie? do Najstarszego Gdyby nie to, 
Że mi nagroda nie była podnietą, 
Sama spełniła sprawę przedsięwziętą, 
Zamiast cudzymi rękami, dogodnie, 
Musiałabym się oskarżyć o zbrodnię. 
do Kapłanów 
Kiedy ofiarę wasz ołtarz pochłania, 
Czy o nagrodzie wy dla niej myślicie, 
I dokuczacie jej przez zapytania, 
Jakiej zażąda za krew swą i życie? 
Po chwili, jak gdyby nagle przyszła jej myśl jakaś 
A jednak żądam nagrody za trudy: 
Tylko udzielić ślubujcie mi wprzódy. 
  NAJSTARSZY
do Ludu
Żąda nagrody! Pytam, czy spełnicie? 
  LUD
Zaprzysięgamy! 
  JUDYTA
po chwili, silnie
Odbierzcie mi życie! 
  LUD
Nie chcemy!  
  NAJSTARSZY
cofając się, do Judyty
Lud twych życzeń nie podziela.  
  JUDYTA
Lecz mam przysięgę w imię Izraela. 
  EFRAIM
Ręce me ciebie, jak pancerz, opaszą. 
  MIRZA
Judyto! 
  EFRAIM
do Najstarszego kapłana
Cóż ty?  
  NAJSTARSZY
z dreszczowym wysileniem
Ma przysięgę naszą. 
  JUDYTA
I „nie zabijaj — mówi Pan — człowiecze;” 
A kto krew przelał, tego krew pociecze. 
do Achiora 
Tobie dziękuję za pomoc oręża. 
do Efraima 
Dla ciebie miłość zachowuję bratnią. 
  EFRAIM
Droga! Rzuca się ku niej; ona go skinieniem oddala 
  JUDYTA
do Ludu
Zabiłam najpierwszego męża; 
A wy zabijcie kobietę ostatnią. 
 
Rzuca miecz. Efraim załamuje ręce i pada u jej nóg. Grupa żałobnicza ukazuje się. Ostatni połysk palącego się namiotu. Zasłona spada.
Przypisy:

1. Nebukadnezar a. Nabuchodonozor — król Babilonii w latach 604–562 p.n.e. [przypis edytorski]

2. drabant (daw.) — żołnierz straży przybocznej. [przypis edytorski]

3. obiata (daw.) — ofiara z płodów rolnych bądź zwierząt. [przypis edytorski]

4. Baal a. Belial — bóstwo pogańskie, często wspominane w Biblii. [przypis edytorski]

5. wojewoda — tu: dowódca. [przypis edytorski]

6. potrzeba (daw.) — bitwa. [przypis edytorski]

7. snadź (daw.) — widocznie. [przypis edytorski]

8. czerń (pogardl.) — tłum, motłoch. [przypis edytorski]

9. zwariował — dla rytmu należy czytać na 4 sylaby. [przypis edytorski]

10. czczość (daw.) — marność. [przypis edytorski]

11. zmóc (daw.) — pokonać. [przypis edytorski]

12. zadosyć — dziś popr.: zadość. [przypis edytorski]

13. kędy (daw.) — gdzie. [przypis edytorski]

14. bogi — dziś popr. forma N.lm: bogami. [przypis edytorski]

15. cacko (daw.) — zabawka. [przypis edytorski]

16. niepodobieństwo (daw.) — coś nieprawdopodobnego a. niemożliwego. [przypis edytorski]

17. istota — tu: rzeczywistość. [przypis edytorski]

18. czyli — czy z partykułą pytajną -li. [przypis edytorski]

19. imać (daw.) — chwytać. [przypis edytorski]

20. pod stopy — dziś popr. forma N.lm: pod stopami. [przypis edytorski]

21. miesiąc (daw.) — księżyc. [przypis edytorski]

22. mniemać (daw.) — uważać. [przypis edytorski]

23. zgoła (daw.) — całkiem. [przypis edytorski]

24. istność (daw.) — istota. [przypis edytorski]

25. barwa (daw.) — tu: mundur. [przypis edytorski]

26. febra — gorączka połączona z dreszczami. [przypis edytorski]

27. umizgi (daw.) — zaloty. [przypis edytorski]

28. niepodobny (daw.) — nieprawdopodobny, niemożliwy. [przypis edytorski]

29. niepodobne (daw.) — nieprawdopodobne, niemożliwe. [przypis edytorski]

30. istota — tu: rzeczywistość. [przypis edytorski]

31. mdły (daw.) — słaby. [przypis edytorski]

32. snadź (daw.) — widocznie. [przypis edytorski]

33. gorzeć (daw.) — płonąć. [przypis edytorski]

34. żak — student, uczeń. [przypis edytorski]

35. zbytni — dziś popr.: zbyteczny. [przypis edytorski]

36. krynica (daw. a. poet.) — źródło. [przypis edytorski]

37. doba — tu: moment. [przypis edytorski]

38. mienić — nazywać, uznawać. [przypis edytorski]

39. ninie (daw.) — teraz. [przypis edytorski]

40. stanąć (daw.) — wystarczyć. [przypis edytorski]

41. przymawiać (daw.) — czynić uszczypliwe uwagi. [przypis edytorski]

42. skop — wykastrowany baran. [przypis edytorski]

43. pomnieć (daw.) — pamiętać. [przypis edytorski]

44. ninie (daw.) — teraz. [przypis edytorski]

45. azaż (daw.) — czyż. [przypis edytorski]

46. azali (daw.) — czy. [przypis edytorski]

47. niemiec — dziś popr.: niemowa. [przypis edytorski]

48. tuszyć (daw.) — mieć nadzieję. [przypis edytorski]

49. wraz (daw.) — zaraz. [przypis edytorski]

50. płatnerz — rzemieślnik wykonujący broń i zbroje. [przypis edytorski]

51. przełożenie — tu: zdanie, opinia. [przypis edytorski]

52. szafarka — służąca zarządzająca majątkiem i spiżarnią. [przypis edytorski]

53. jej gwoli (daw.) — ze względu na nią. [przypis edytorski]

54. bawić (daw.) — przebywać. [przypis edytorski]

55. berberczyk — koń pochodzący z Berberii. [przypis edytorski]

56. o lepsze chodzić (daw.) — ścigać się, konkurować. [przypis edytorski]

57. czaprak — okrycie konia, umieszczane pod siodłem. [przypis edytorski]

58. cacko (daw.) — zabawka. [przypis edytorski]

59. dysze — dziś popr. forma 3 os.lp: dyszy. [przypis edytorski]

60. wraz (daw.) — zaraz. [przypis edytorski]

61. komornik — tu: dworzanin a. sługa pokojowy. [przypis edytorski]

62. dla (daw.) — z powodu. [przypis edytorski]

63. jatka — rzeźnia. [przypis edytorski]

64. kwef — zasłona na twarz kobiety. [przypis edytorski]

65. rad (daw.) — zadowolony. [przypis edytorski]

66. mór (daw.) — zaraza. [przypis edytorski]

67. uciekną-ś — uciekną się. [przypis edytorski]

68. jedno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]

69. sromota (daw.) — hańba. [przypis edytorski]

70. wydział — tu: dziedzina działania. [przypis edytorski]

71. płochy (daw.) — lekkomyślny, niestały w uczuciach. [przypis edytorski]

72. stanie (daw.) — wystarczy. [przypis edytorski]

73. kędy (daw.) — gdzie. [przypis edytorski]

74. pacholęcy (daw.) — dziecinny, chłopięcy. [przypis edytorski]

75. ogroda

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Idź do strony:

Darmowe książki «Judyta - Fryderyk Hebbel (bezpłatna biblioteka cyfrowa .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz