Psalmodia polska - Wespazjan Hieronim Kochowski (jak czytac ksiazki za darmo w internecie TXT) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Literacki testament siedemnastowiecznego poety, sarmackiego historyka i moralisty, wzorowany na psalmach biblijnych, będący rozliczeniem Wespazjana Kochowskiego z własnym życiem, które przypadło na wyjątkowo burzliwy okres w dziejach.

Autor podejmuje uniwersalne tematy dotyczące relacji między Bogiem a człowiekiem, ale też daje wyraz barokowej, kontrreformacyjnej religijności, nieznoszącej żadnych „szyzmatyków”, a także formułuje owoczesną politykę historyczną. Wyraża przekonanie, że każdorazowo przy elekcji sam Bóg wskazuje braci szlacheckiej właściwą osobę, która ma zostać jego „pomazańcem” (zgodnie z dawną, feudalną nomenklaturą). Gromi oczywiście „praktyki i konkurencje na elekcjach” oraz zrywanie sejmów, jednakże z przekonaniem głosi, że sam Bóg jest opiekunem wolności szlacheckich i szczególnie Sarmacji (tj. Rzeczpospolitej), wspiera ją w walce z niewiernymi, a z jej zwycięstw militarnych każe się radować górom i rzekom. W Psalmodii polskiej Kochowskiego dokonuje się ciekawe podmienienie historycznego Izraela z Psalmów Dawidowych na Polskę i jej żywotne, współczesne autorowi problemy. Zapomniana na ponad stulecie, twórczość Kochowskiego została na nowo odkryta w XIX w., trafiając do gustów i serc przedstawicieli epoki romantyzmu.

W zbiorze wyróżnia się cykl utworów o wyprawie wiedeńskiej Jana III Sobieskiego (Psalm XXII–XXVI oraz XXX–XXXII).

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Autor: Wespazjan Hieronim Kochowski
Epoka: Barok
Rodzaj: Liryka

Czytasz książkę online - «Psalmodia polska - Wespazjan Hieronim Kochowski (jak czytac ksiazki za darmo w internecie TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Wespazjan Hieronim Kochowski

Idź do strony:

edytorski]

510. etc — etc. (łac.) — skrót od et caetera: i tak dalej, i tym podobnie. [przypis edytorski]

511. Cantate Domino canticum novum (łac.) — Śpiewajcie Panu pieśń nową; Psalm 98. [przypis edytorski]

512. Psalm 97 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 98. [przypis edytorski]

513. potrzeba parkańska — bitwa pod Parkanami, właśc. dwa starcia z wojskami tureckimi, do których doszło już po odsieczy wiedeńskiej, w dniach 7 i 9 października 1683, gdy wojska polsko-habsburskie pod wodzą Jana III Sobieskiego posuwały się doliną Dunaju w kierunku Ostrzyhomia (w płn. Węgrzech przy granicy ze Słowacją) i zostały zaskoczone przez nacierające oddziały Kary Mehmeda Paszy. Pierwsza bitwa była porażką wojsk Sobieskiego, druga zdecydowanie zwycięska: Turcy zostali zmuszeni do odwrotu, następnie odcięci od twierdzy Parkany dzięki zbombardowaniu mostu przez polską artylerię, wielu z nich zginęło przy próbie konnej przeprawy przez rzekę lub trafiło do niewoli (bilans to 9 tys. poległych i ok. 1,5 tys. jeńców tureckich); efektem wygranej bitwy było nie tylko odbicie Parkanów (po 150 latach panowania tureckiego), ale również znajdującego się po drugiej stronie Dunaju Ostrzyhomia. [przypis edytorski]

514. Strygon — Ostrzyhom, pierwsza historyczna stolica Węgier, gdzie miały miejsce m.in. chrzest i koronacja św. Stefana. [przypis edytorski]

515. potrzebę odważyć (daw.) — zdecydować się na starcie zbrojne. [przypis edytorski]

516. idące po sobie — tu: goniące za nim (ogary, tj. psy myśliwskie). [przypis edytorski]

517. przednia antygwardia — przednia straż. [przypis edytorski]

518. miesiące (daw.) — tu: księżyce. [przypis edytorski]

519. sromotniejszy (daw.) — bardziej haniebny. [przypis edytorski]

520. awiza (z fr.) — nowina, doniesienie. [przypis edytorski]

521. po herapie a. po harapie (daw.) — po fakcie, po zakończeniu; harap (z niem. herab: precz): odpędzanie psów od ubitej zwierzyny, zakończenie polowania, także: bicz myśliwski do odpędzania psów, bicz w ogóle. [przypis edytorski]

522. In exitu Israel de Aegipto, domus Jacob de populo barbaro (łac.) — Gdy Izrael wychodził z Egiptu, dom Jakuba od ludu obcego; Psalm 114 (w Wulgacie 113 A). [przypis edytorski]

523. Psalm 113 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 114. [przypis edytorski]

524. dla tego (daw.) — z tego powodu. [przypis edytorski]

525. styl (daw.) — tu: stylus, rylec. [przypis edytorski]

526. inszy (daw.) — inny, pozostały. [przypis edytorski]

527. ono (daw.) — to, oto. [przypis edytorski]

528. Usque quo Domine oblivisceris me in finem (łac.) — Jak długo, Panie, całkiem nie będziesz o mnie pamiętał; Psalm 13. [przypis edytorski]

529. Psalm 12 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 13. [przypis edytorski]

530. ukrzepiający (daw.) — pokrzepiający, wzmacniający. [przypis edytorski]

531. acz (daw.) — aczkolwiek, jednakże. [przypis edytorski]

532. uważam (...) sądy Twe sprawiedliwe (daw.) — uważam (...) za sprawiedliwe. [przypis edytorski]

533. pochop (daw.) — pochopność, skłonność. [przypis edytorski]

534. czegom (...) chciał (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: czego chciałem. [przypis edytorski]

535. sędźtwo a. sędztwo (daw.) — także: sęstwo; sędziostwo, urząd sędziego. [przypis edytorski]

536. relacją (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: relację. [przypis edytorski]

537. afekcja (daw.) — skłonność, afekt; podrażnienie, pobudzenie; tu: chorobliwe podrażnienie jakiegoś organu. [przypis edytorski]

538. alteracja (daw.) — wzburzenie, niepokój. [przypis edytorski]

539. czemem zgrzeszył (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: czem zgrzeszyłem; czymś zgrzeszyłem. [przypis edytorski]

540. jużże (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; znaczenie: już więc, już zatem. [przypis edytorski]

541. etc. (łac.) — skrót od et caetera: i tak dalej, i tym podobnie. [przypis edytorski]

542. Domine ne in furore Tuo arguas me (łac.) — Nie karć mnie, Panie, w Twoim gniewie; Psalm 38. [przypis edytorski]

543. Psalm 37 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 38. [przypis edytorski]

544. okazją (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: okazję. [przypis edytorski]

545. zmocnić się (daw.) — wzmocnić się. [przypis edytorski]

546. atoli (daw.) — jednak, jednakże. [przypis edytorski]

547. cierpcem — cierpieniem. [przypis edytorski]

548. bywszy (daw. forma) — dziś: będąc. [przypis edytorski]

549. suplikować (daw.) — prosić, wnosić prośbę, błagać. [przypis edytorski]

550. podźwignienie (daw. forma) — dziś: podźwignięcie; wydźwignięcie. [przypis edytorski]

551. In Te Domine speravi, non confundar in aeternum (łac.) — Panie, do Ciebie się uciekam, niech nigdy nie doznam zawodu; Psalm 31. [przypis edytorski]

552. Psalm 30 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 31. [przypis edytorski]

553. suplika (daw.) — prośba, błaganie, apelacja. [przypis edytorski]

554. zawisnąć od czego (daw.) — zależeć od czego. [przypis edytorski]

555. dociekać — tu: dochodzić (od: ciec). [przypis edytorski]

556. termin (daw.) — tu: wyrok. [przypis edytorski]

557. eksepcja (daw., z łac.) — wyjątek. [przypis edytorski]

558. salt (daw.) — skok, pląs. [przypis edytorski]

559. awom ja jest (daw.) — otom jest; oto jestem. [przypis edytorski]

560. charakter (daw.) — znak, litera. [przypis edytorski]

561. moję (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: moją. [przypis edytorski]

562. uczyńże (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]

563. padnieli (...) uchybili (daw.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy padnie, czy też uchybi. [przypis edytorski]

564. zapatrował (daw. forma) — zapatrywał. [przypis edytorski]

565. z którejm złożony (daw.) — skrót od: z której jestem złożony. [przypis edytorski]

566. rychłoli (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą i pytajną -li; znaczenie: czy rychło, czy szybko. [przypis edytorski]

567. biorę (daw. forma) — tu: idę (od: bieżyć). [przypis edytorski]

568. Qui habitat in adjutorio altissimi (łac.) — Kto przebywa w pieczy Najwyższego; Psalm 91. [przypis edytorski]

569. Psalm 90 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 91. [przypis edytorski]

570. katarakta — próg skalny w łożysku rzeki utrudniający spływ i powodujący nagły spadek wód; tu: zapora. [przypis edytorski]

571. pomierny (daw.) — mały, niewielki. [przypis edytorski]

572. fantazmat — tu: widzenie senne. [przypis edytorski]

573. pierwosny (daw.) — pierwszy sen, tuż po zaśnięciu. [przypis edytorski]

574. miesiąc (daw.) — księżyc. [przypis edytorski]

575. zaszczyt (daw.) — obrona, osłona. [przypis edytorski]

576. słuszna (daw. forma) — w domyśle: (jako) słuszna (to rzecz); dziś raczej: jak słusznie. [przypis edytorski]

577. przyzwoita (daw. forma) — w domyśle: przyzwoita (to rzecz); dziś raczej: przyzwoicie (jest), (to) przyzwoite (aby). [przypis edytorski]

578. szyzmatycki (daw.) — schizmatycki, heretycki, innowierczy. [przypis edytorski]

579. nasyćże (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]

Wesprzyj Wolne Lektury!

Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.

Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.

Jak możesz pomóc?

Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056

Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.

Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3.
Fundacja Nowoczesna Polska zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur. Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

E-book można pobrać ze strony: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/kochowski-psalmodia-polska

Tekst opracowany na podstawie: Wespazjan Hieronim Kochowski, Trybut należyty wdzięczności wszystkiego dobrego dawcy Panu i Bogu, albo Psalmodya polska za dobrodziejstwa Boskie dziękująca, przez jednę najlichszą kreaturę roku pańs. 1693 napisana, a do druku podana roku pańs. 1695; wyd. Kazimierza Józefa Turowskiego, nakł. Wydawnictwa Biblioteki Polskiej, Kraków 1859.

Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl) na podstawie tekstu dostępnego w serwisie Wikiźródła (http://pl.wikisource.org). Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Wojciech Kotwica, Aleksandra Sekuła.

Okładka na podstawie: Król Dawid grający na harfie w otoczeniu aniołów, Hendrick ter Brugghen (1588-1629), domena publiczna

ISBN 978-83-288-3360-9

Plik wygenerowany dnia 2022-02-14.

Idź do strony:

Darmowe książki «Psalmodia polska - Wespazjan Hieronim Kochowski (jak czytac ksiazki za darmo w internecie TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!

Dodaj komentarz