Psalmodia polska - Wespazjan Hieronim Kochowski (jak czytac ksiazki za darmo w internecie TXT) 📖
Krótki opis książki:
Literacki testament siedemnastowiecznego poety, sarmackiego historyka i moralisty, wzorowany na psalmach biblijnych, będący rozliczeniem Wespazjana Kochowskiego z własnym życiem, które przypadło na wyjątkowo burzliwy okres w dziejach.
Autor podejmuje uniwersalne tematy dotyczące relacji między Bogiem a człowiekiem, ale też daje wyraz barokowej, kontrreformacyjnej religijności, nieznoszącej żadnych „szyzmatyków”, a także formułuje owoczesną politykę historyczną. Wyraża przekonanie, że każdorazowo przy elekcji sam Bóg wskazuje braci szlacheckiej właściwą osobę, która ma zostać jego „pomazańcem” (zgodnie z dawną, feudalną nomenklaturą). Gromi oczywiście „praktyki i konkurencje na elekcjach” oraz zrywanie sejmów, jednakże z przekonaniem głosi, że sam Bóg jest opiekunem wolności szlacheckich i szczególnie Sarmacji (tj. Rzeczpospolitej), wspiera ją w walce z niewiernymi, a z jej zwycięstw militarnych każe się radować górom i rzekom. W Psalmodii polskiej Kochowskiego dokonuje się ciekawe podmienienie historycznego Izraela z Psalmów Dawidowych na Polskę i jej żywotne, współczesne autorowi problemy. Zapomniana na ponad stulecie, twórczość Kochowskiego została na nowo odkryta w XIX w., trafiając do gustów i serc przedstawicieli epoki romantyzmu.
W zbiorze wyróżnia się cykl utworów o wyprawie wiedeńskiej Jana III Sobieskiego (Psalm XXII–XXVI oraz XXX–XXXII).
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Wespazjan Hieronim Kochowski
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Psalmodia polska - Wespazjan Hieronim Kochowski (jak czytac ksiazki za darmo w internecie TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Wespazjan Hieronim Kochowski
paszę. [przypis edytorski]
261. gaur a. giaur — nie-muzułmanin; pogardliwe określenie nadawane innowiercom przez wyznawców islamu. [przypis edytorski]
262. Propontyda a. Propontis (daw.) — Morze Marmara; śródlądowe morze we wsch. cz. Morza Śródziemnego, usytuowane między Płw. Bałkańskim a Azją Mniejszą, łączące się z Morzem Czarnym przez cieśninę Bosfor, a przez Dardanele z Morzem Egejskim. [przypis edytorski]
263. rekutyt (daw., z łac. recutitus) — obrzezaniec; Żyd. [przypis redakcyjny]
264. prawice (daw. forma) — dziś D. lp r.ż.: prawicy. [przypis edytorski]
265. naszę (daw. forma) — dziś B.lp r.ż.: naszą. [przypis edytorski]
266. potykać (daw.) — tu: spotykać. [przypis edytorski]
267. etc. (łac.) — skrót od et caetera: i tak dalej, i tym podobnie. [przypis edytorski]
268. Magnus Dominus et laudabilis nimis — Pan Wielki i nader godny pochwały. [przypis edytorski]
269. ziemie (daw. forma) — dziś D. lp r.ż.: (wszystkiej, tj. całej) ziemi. [przypis edytorski]
270. on (daw.) — ten, ów. [przypis edytorski]
271. met (daw.) — mat (w szachach); przen. klęska, porażka. [przypis edytorski]
272. przechodzić (daw.) — przewyższać. [przypis edytorski]
273. nadzieje (daw. forma) — dziś D. lp r.ż.: nadziei. [przypis edytorski]
274. iżali a. azali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
275. uściech (daw. forma) — dziś Ms. r.ż.: (w) ustach. [przypis edytorski]
276. powinny (daw.) — należny, wynikający z powinności, obowiązkowy. [przypis edytorski]
277. dzięka (daw.) — podzięka, podziękowanie; dziękczynienie. [przypis edytorski]
278. A że przybytkiem królewskim — zdanie eliptyczne, domyślnie: A że jest przybytkiem królewskim; A ponieważ jest przybytkiem (...). [przypis edytorski]
279. lubo (daw.) — choć, chociaż. [przypis edytorski]
280. Hieruzalem (daw.) — Jaruzalem, Jerozolima. [przypis edytorski]
281. Domine Deus salutis meae — Panie, mój Boże, zbawienie moje. [przypis edytorski]
282. Psalm 87 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 88. [przypis edytorski]
283. rumacja (daw.) — tu: ruina; od starop. rum: wolne miejsce, wolne przejście; rumowisko, gruz. [przypis edytorski]
284. tyberiackie wody — wody Jeziora Tyberiadzkiego (także: Jezioro Galilejskie, Genezaret), tj. słodkowodnego jeziora przepływowego w Galilei; jego wody miał „deptać” Jezus wg Ewangelii (Mk 6,45-52, Mt 14, 22-33, J 6,15-21). [przypis edytorski]
285. mir (daw.) — pokój; wypowiadać mir: odrzucać pokój, rozpoczynać wojnę. [przypis edytorski]
286. sumnienie (daw.) — sumienie. [przypis edytorski]
287. cudowna (daw. forma) — w domyśle: to cudowne, cudowna to rzecz. [przypis edytorski]
288. on (daw.) — ten. [przypis edytorski]
289. przymykać się czemu — przybliżać się do czego. [przypis edytorski]
290. leda (daw.) — lada, byle. [przypis edytorski]
291. nie oglądamci się ja (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci. [przypis edytorski]
292. nię (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: (na) nią. [przypis edytorski]
293. rok (daw.) — tu: wezwanie do sądu. [przypis edytorski]
294. nazierkiem (starop.) — także: w nazierki, nazircem: na zwiady; patrząc z boku, z ukosa. [przypis edytorski]
295. munimenty (łac.) — dowody prawne. [przypis edytorski]
296. tuszyć (daw.) — mieć nadzieję; tu: dawać nadzieję. [przypis edytorski]
297. pogluzowany (daw.) — wygładzone; od glozować a. glozować: wygładzać, wyskrobywać, wycierać, wywabiać, czyścić, gładzić, tępić. [przypis edytorski]
298. dylacja (z łac.) — zwłoka; odroczenie sprawy sądowej z uzasadnionych powodów. [przypis edytorski]
299. apelacja (z łac.) — odwołanie. [przypis edytorski]
300. ewazja (z łac.) — odparcie zarzutu, usprawiedliwienie. [przypis edytorski]
301. instygować — oskarżać przed sądem; doradzać gorliwie, inspirować, podjudzać. [przypis edytorski]
302. by i (daw.) — choćby i; choćby nawet. [przypis edytorski]
303. etc. (łac.) — skrót od et caetera: i tak dalej, i tym podobnie. [przypis edytorski]
304. Salvum me fac Domine, quoniam defecit sanctus (łac.) — Ratuj, Panie, bo nie ma pobożnych; Psalm 12. [przypis edytorski]
305. Psalm 11 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 12. [przypis edytorski]
306. syny (daw. forma) — dziś N. lm r.m.: (między) synami. [przypis edytorski]
307. podźwignienie (daw. forma) — dziś podźwignięcie; podniesienie. [przypis edytorski]
308. Miechowita, Maciej właśc. Maciej Karpiga (1457–1523) — także: Maciej z Miechowa, Matthias de Miechow; nadworny lekarz Zygmunta I Starego, autor dzieł z zakresu medycyny i astrologii, geograf i historyk (w 1519 r. wydał Chronica Polonorum, tj. pierwsze drukowane dzieje Polski od czasów najwcześniejszych do 1506 r.), profesor Akademii Krakowskiej; tu nazwisko jego stanowi synonim alchemika i astrologa, ponieważ powszechnie z tych rodzajów swojej działalności był najbardziej znany. [przypis edytorski]
309. Dantes florencki — Dante Alighieri (1265–1321), poeta włoski, prekursor renesansu, autor Boskiej Komedii. [przypis edytorski]
310. pandekty Justyniana — jedna z trzech części (poza kodeksem, Codex Iustiniani, oraz podręcznikowymi wypisami Institutiones sive Elementa) wielkiej kompilacji prawa rzymskiego dokonanej przez cesarza Justyniana I Wielkiego w latach 528–534 n.e.; pandekty, zw. też Digesta Iustiniani (Digesta seu Pandectae), stanowią zbiór 50 ksiąg zawierających fragmenty z pism prawników rzymskich z okresu od I w. p.n.e. do III w. n.e. [przypis edytorski]
311. jeśli (daw.) — czy, czy też. [przypis edytorski]
312. alegować (z łac. allegare) — składać dowód, dowodzić, przytaczać coś na dowód, powoływać się na co, uzasadniać, popierać. [przypis edytorski]
313. dla (daw.) — z powodu. [przypis edytorski]
314. etc. (łac.) — skrót od et caetera: i tak dalej, i tym podobnie. [przypis edytorski]
315. Beatus qui intelligit super egentum (łac.) — Szczęśliwy, kto myśli o biednym; Psalm 41. [przypis edytorski]
316. Psalm 40 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 41. [przypis edytorski]
317. potrzebny (daw.) — tu: potrzebujący. [przypis edytorski]
318. wszystkę (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: wszystką, tzn. całą. [przypis edytorski]
319. nie lepiejż (daw.) — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znacznie: czy nie lepiej, czyż nie lepiej. [przypis edytorski]
320. mamona nieprawości — pieniądze. [przypis edytorski]
321. driakiew (daw., z gr. thēriakē: odtrutka przeciw ukąszeniu) — medykament z kilkudziesięciu składników, uważany za uniwersalny lek i odtrutkę, wytwarzany aż do XVIII w.; przen.: lekarstwo. [przypis edytorski]
322. halerz — tu: grosz. [przypis edytorski]
323. za który (...) dostanie (daw.) — za który dostać można. [przypis edytorski]
324. mendyk (daw.) — żebrak. [przypis edytorski]
325. szpiklerz (daw.) — spichlerz. [przypis edytorski]
326. pomyśliłem (daw. forma) — dziś: pomyślałem. [przypis edytorski]
327. dostawać (daw.) — starczyć; być w dostatecznej ilości. [przypis edytorski]
328. substancja (daw.) — tu: majątek, materialne dobra. [przypis edytorski]
329. nieprzyjacioły (daw. forma) — dziś N. lm: (z) nieprzyjaciółmi. [przypis edytorski]
330. umykać komu czego (daw.) — cofnąć, usunąć, odebrać, skraść. [przypis edytorski]
331. draganiska (daw.) — forma lm i zgrubienie od: dragan, tj. dragon, żołnierz. [przypis edytorski]
332. inszy (daw.) — inny. [przypis edytorski]
333. gawiedź (daw.) — pospólstwo, gmin, motłoch, hołota. [przypis edytorski]
334. Laudate pueri Dominum (łac.) — Chwalcie, chłopcy, Pana. [przypis edytorski]
335. Psalm 112 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 113, zaczynający się od słów: „Alleluja. Chwalcie, słudzy Pańscy, chwalcie imię Pana”. [przypis edytorski]
336. pienie (daw.) — śpiew. [przypis edytorski]
337. domak (daw.) — tu: domownik. [przypis edytorski]
338. ekspektatywa (z łac.) — oczekiwanie. [przypis edytorski]
339. dziękujęć (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]
340. dowcipny (daw.) — inteligentny, wymowny, elokwentny. [przypis edytorski]
341. uczerstwić (daw.) — dać siłę, czerstwość, trwałość. [przypis edytorski]
342. umykajże (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; umykać czego: odbierać, zabierać co. [przypis edytorski]
343. Confitebor Tibi Domine in toto corde meo (łac.) — Chwalę Cię, Panie, całym sercem; Psalm 9. [przypis edytorski]
344. pojrzeć (daw.) — spojrzeć, popatrzyć. [przypis edytorski]
345. od Ciebie być przyznawam (daw.) — przyznaję, że jest (pochodzi) od ciebie. [przypis edytorski]
346. wzgórę (daw.) — w górę; wzwyż. [przypis edytorski]
347. znają Cię być stwórcą (daw.) — znają cię jako stwórcę; wiedzą, że jesteś stwórcą. [przypis edytorski]
348. pojrzęli (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -li; znaczenie: czy spojrzę, jeśli spojrzę. [przypis edytorski]
349. wały (daw.) — fale. [przypis edytorski]
350. mandat (daw.) — tu: prawo. [przypis edytorski]
351. którycheś na obraz Twój stworzył (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: których stworzyłeś na Twój obraz. [przypis edytorski]
352. gore (daw. forma) — tu: płonie, gorze. [przypis edytorski]
353. podmiesięczny (daw.) — podksiężycowy; ziemski, dotyczący Ziemi. [przypis edytorski]
354. charakter (daw.) — tu: litera, znak. [przypis edytorski]
355. Domine in virlute tua laetabitur rex (łac.) — Panie, król się weseli z Twojej potęgi; Psalm 21. [przypis edytorski]
356. Psalm 20 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 21. [przypis edytorski]
357. chrześciaństwo (daw. forma) — dziś popr.: chrześcijaństwo. [przypis edytorski]
358. dajże (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]
359. przyjmijże (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]
360. wielogłowę (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: wielogłową. [przypis edytorski]
361. Goliat — postać biblijna, wojownik filistyński olbrzymiego wzrostu (Księga Samuela podaje, że mierzył sześć łokci i jedną piędź, tj. ok. 3 m), postrach wojsk Izraela; zginął rażony pociskiem z procy z rąk młodego Dawida, późniejszego króla. [przypis edytorski]
362. Eliab — postać biblijna ze Starego Testamentu, najstarszy syn Jessego, brat Dawida. [przypis edytorski]
363. poniemieli — oniemieli; pozostają niemi, milczący. [przypis edytorski]
364. umocnijże (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]
365. pójdźże (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]
366. etc. (łac.) — skrót od et caetera: i tak dalej, i tym podobnie. [przypis edytorski]
367. Exaudiat te Dominus in die tribulationis (łac.) — Niech Pan cię wysłucha w dniu utrapienia; Psalm 20. [przypis edytorski]
368. Psalm 19— w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 20. [przypis edytorski]
369. materią (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: materię; tj. tu: przedmiot, obiekt. [przypis edytorski]
370. ono (daw.) — oto. [przypis edytorski]
371. majdan (daw.) — plac, plac targowy. [przypis edytorski]
372. przeciwiać się (daw.) — tu: przeciwstawiać się; równać się. [przypis edytorski]
373. widzieć — tu: widać; można widzieć, można spostrzec. [przypis edytorski]
374. wyciągniony (daw. forma) — dziś: wyciągnięty. [przypis edytorski]
375. oblężeniec — oblężony; mieszkaniec oblężonego miasta. [przypis edytorski]
376. nieodwłoczny (daw. forma) — dziś: niezwłoczny; natychmiastowy. [przypis edytorski]
377. twoję (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: twoją. [przypis edytorski]
378. nademdlony (daw.) — nadwątlony. [przypis edytorski]
379. reputacją (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: reputację. [przypis edytorski]
380. wypełnijże (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]
381. wotum (z łac.
Darmowe książki «Psalmodia polska - Wespazjan Hieronim Kochowski (jak czytac ksiazki za darmo w internecie TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)